장음표시 사용
391쪽
QUAEST. LXXVI. ART. I. 36 rQUAESTIO LXXVI. . De Maledictione, in quatuor articulas divisa ristea considerandum est de Maledictione o
circa hoc quaruntur quatuor. Primo . Utrum licite possit aliquis maledicere h mini. Secundo . Utrum licite possit aliquis maledicere irrationali creaturae. Tertio . Utrum maledictio sit peccatum mortale. Quarto. De comparatione eius ad alia peccata.
Utrum liceat maledicere aliquem -
AD Primum sic proceditur. Videtur , quod nomliceat maledicere aliquem . Non est enim licitum praeterire mandatum Apostoli , in quo Christum loquebatur, ut dicitur a. ad Cor. 13. Sed ipse praeis cepit Rom. Ia. Benedicite o nolite maledicereia Ergo non licet aliquem maledicereis a. Praeterea . Omnes tenentur Deum benedicere , secundum illud Dan. 3. Benedicite filii hominum Domino . Sed non potest ex ore eodem procedere benedictio Dei,& maledictio hominis, ut probatur Jacobi 3- Ergo nulli licet aliquem maledicere. 3. Praeterea. Ille qui aliquem maledicit , videtur optare eius malum culpae, vel poenae ' quia maledictio videtur esse imprecatio quaedam . Sed non lis cet desiderare malum alterius; quinimo orare oporis tet pro omnibus, ut liberentur, a malo . Ergo nulli licet maledicere. q, Pr pterea . Diabolus per obstinationem maxime subiectu; est m Mitiae : Sed non licet alicui maledicere sicut nec se ipsuis . dicitur enim Ecclesiast.. a I. Cum a edicit impius. diaboliam maledicis ipsa animam suam. Ergo multo minus licet maledicere hominem.
392쪽
Iealeam, eui non maledixi, Dominus' dicit glos cονι Orig. Hom. IS. in Νtim. parum a med. Non potes esse lina maledisendi eausa, ubi peceantu 1gnoratur
Uectus. Sed homo non potest scire affectum altera hominis , nec etiam utrum sit maledictus a Deo . Ereo nulli licet aliquem hominem maledicere.
Sed Contra est , quod Deut. 27. dicitur : Μtaediis Hur, qui non premanest in sermonibus legis bustis. Eis Iisaeus etiam pueris sibi illudentibus maledixit, ut ha
Respondeo dicendum, quod maledixere idem est , quod malum dicere. Dicere autem tripliciter se hahet ad id quod dieitur. Uno modo per modum enumtiationis ; sicut aliquid exprimitur modo indicativo: Et sic maledicere nihil aliud est quam malum alisterius referre ; quod pertinet ad detractionem. nnis
de quandoque maledici detractores dicuntur . AIis modo dicere se habet ad id quod dicitur , per m dum caiisae: Et hoc quidem primo , & principaliter competit Deo , qui omnia suo verbo fecit, secundum illud Ps. 3 a. Dixit , γ facta sunt: Consequenter a tem competit hominibus , qui verbo suo alios m vent per imperium ad aliquid faciendum i Et ad hoc instituta sunt verba imperativi modi . Tertio modo ipsum dicere se habet ad id quod dicitur, quasi e pressio quaedam affectus desiderantis id , quod verisho exprimitur: Et ad hoc instituta sunt verba optativi modi. Praetermisso ergo pνimo modo maledictionis , qui est per simpletem enuntiationem mali , considerat dum est de aliis duobus . Ubi scire oportet , quod facere aliquid , & velle illud , se consequuntur inhonitate, & malitia, ut ex supradictis patet. c a. IO. ar. 3. Unde in istis duobus modis , quibus
malum dicitur, per modum imperantis, vel per modum optantis, eadem ratione est aliquid licitum,&illicitum . Si enim aliquis imperet , vel optet malumae terius , finquantum est malum , quasi is fum maIum kntendens , fle maledisere tinoque modo eris illieite re Ex hoe es maledicere , per se loquendo . Si autem ι siquis imperet , vel optet malum alterius sub ratisne boni , sie es licitum ; nee erit maIedictio, per D IM quendo, sed per Meidem : quia principalis intentio dicentis non Rrtur ad malum, sed ad bonum. Contingit autem, malum aliquod daer imperando, vel optando , sub ratione duplicis boni. Quaniaque
quidem sub ratione iusti: Er fle iudex tisite mesis eir ilium , cui praeeipis iussam poenam inferri: Et fle Miam Ecem male πιι anathematia Mo : Sicut M
393쪽
Prophetae in Scripturis quandoque imprecantur m Ia peccatoribus, quasi conformantes voluntatem suam divinae iustitiaei licet hae imprecationes possint etiam per modum praenuntiationis . sitiandoquem dicitur aliquod malum sub ratione utilis r putaeum aliquis optat aliquem peccatorem pati aliquam aegritudinem , aut aliquod impedimentum , vel ut ipse melior, emciatur , vel ut saltem ab aliorum nocuis
Ad primum ergo dicendum , quod Apostolus proinhibet maledicere, per is loquendo , cum intenti
Et similiter dicendum est ad Secundum. Ad tertium dicendum, quod optare alicui malum sub ratione boni, non contrariatur affectui, quo quia simpliciter alicui optat bonum ; sed magis habet eo formitatem ad ipsunt. Ad quartum dicendum , quod in diabolo est eonis siderare naturam . & culpam . Natura quidem eius hona est, & a Deo ec eam maledicere licet: Cul- , autem eius est maledicenda, fecundum illud Job 3. Maledicant ei, qui maladisunt diei. Cum autem peccator maledicit diabolum propter culpam , se iapsum simili ratione iudieat maledictione dignum :Εt secundum hoc dicitur maledicere animam suam. Ad quintum dicendum , quod affectus peccantis , etsi in se non videatur , potest tamen percipi ex a liquo manifesto peccato, pro quo poena est infligenda. Similiter etiam quamvis sciri non possit, quem Deus maledicat secundum final reprobationem potest tamen sciri, quis sit maledictus a Deo secumidum reatum praesentis culpae. .
APPENDIX EX art. habes primo: quomodo per rationem tum
directam, haec est in corp. tum indirectam, haec est solutio argumentorum , destruas. errorem Albanensium dicentium : Ecclesiam non- posse excommu-
dicentium, quod excommunicans , quem Prius, ne sciat a Deo excommunieatum, est ex hoe haereticus, vel excommunicatus. Excommunicare enim est ma-' ledicere , & ideo contra praedictos errores praesens 'articulus directe pugnat . Seetiuis habes p quomodo Per rationem ostendas, merito praedii qs errores da-- mnari a scripturis, 4. a. ubi Helisaeus maledi xit in nomine Domini pueris: Ecclesiam autem Mu
394쪽
capitis vel tantillum dubitat . Item a Domino ri stro per hoc, quod Matth. I 8. dat potestatem Eceles. maledicendi incorrigibiles: se Ecelesiam ,. non audierit , sit tibi, scut Ethnisus , oe publicanus. Amen , en potestas data, dico vobis et quamn que alligaveritis , scilicet per exsommunicati qmi, qua quis fit fideli cuique sicut Ethnicus , & publica nus, super terram ,. erunt ligata oe in Coelo I tum errorem Uineses, &c. merito damnari a Concu- msantiense , sess. 8. Item, ab Conr. S. Per hoc, quod excommunicat Corinthium ilium fornicarium, ut tandem spiritus salvus fiat . Non expectat Apostolus, neque scit , finalem, maledictionem, seu excommunicationem huius a Deo , ad hoc , ut eum excommunicet ; imo & sibi Apostolo sufficit scire ,
quod est in peccato mortali,&, ne finaliter excommunicetur a Deo, ipsum excommunicax HItem m rito damnari a veritatibus aureis supes legem veterem , Exod. . II. conclusa Sc Levit, II. concI. a. de Num. 23. eones. I. Item ab Addit. articuloν. nu. 8a.
eum Elucidatio. Tertia vides; quomodo ex iis bene pensatis, di applicatis, &c
Utrum liceat ereaturam irrationalem maledicere, i Ins a. 4. ad I.
AD Secundum sic procedit ut . Videtur, quod non
liceat creaturam irrationalem maledicere. Maledictio enim praecipue videtur ei se licita, inquantum respicit poenam . Sed creatura irrationalis non est fusceptiva nec culpae , nec poenae . Ergo eam maledicere non licet Σ. Praetereaia In creatura irrationali nihil invenitur, nisi natura, quam Deus fecit. Hanc autem maledicere non licet, etiam in diabolo, ut dictum est. c a. ρυμ ad 4. Ergo creaturam irrationalem nullo modo licet maledicere. 3. Praeterea . Creatura irrationalis auti est permanens , sicut corpora ς aut est transiens , sicut tempora 2 Se , sicut Gregor. dicit 4. Moral. c cap. 2. cir. med. Otiosum es maledicere non exisenti , vitiosum vero, β exseret . Ergo nullo modo licet maledicere
. . sed. Contra est , quod Dominus maladixit ficulneae λ
395쪽
neae , ut habetur Matth. 2I. Et Job maledixit diei suo , ut habetur Iob 3. Respondeo dicendum , quod benedictio , vel maledictio proprie ad illam rem pertinet, cui potest
liquid bene , vel male contingere, scilicet rationali creaturae- Creaturis autem irrationalibus bonum, vel malum. dicitur contingere in ordine ad creat ram rationalem, propter quam sunt. ordinantur autem ad eam multipliciter . Uno quidem modo per modum subventionis, inquantum sciis Iicet ex creaturis irrationalibus subvenitur humanae necessitati. Et hoc modo Dominus homini dixit Genes. 3. Maledictar terra in vere tuo, ut scia pes eius sterilitatem homo puniretur. Et ita etiam intelligitur , quod habetur Deuteron. 28. Benedicta horreattia. Et infra , Maledictum horretim tuum. Sic e iam David maledixit montes Gelboe, secundum Gregorii expositionem. Morat. e. 3. in s. ω e-4. AIio modo creatura irrationalis ordinatur ad ration lem per modum significationis. Et sic Dominus maledixit ficulneam in significationem Iudaeae . Tertio modo ordinatur creatura irrationalis ad rationalem Per modum continentis , scilicet temporis , vel loci : Et sic maledixit Iob diei nativitatis suae propter Ulpam oristinatem, quam nascendo contraxit, E c. propter sequetues poenalitates: Et propior hoc etiam potest i in tolligi David maledixisse montes Getis e , ut legitur a. Reg. I. scilicet propter caedem. populi, quae in eis contigerat. Malediceνe autem rebus irrationalibus , inquantum Iunt creartirae Dei, es peccatum blasphemiae : Malediaeere autem eis secundum se consideratis, es otiostim, in vanum, oe pre eonsequens illicitum.
Et per hoc patet responsio ad obiecta. APPENDIX.
EX articulo habes primo : quomodo per rationem:& Ostetidas, & in recto sensu intelligas, merito fuisse a Scripturis insinuatum , quod licet maledicere creaturam irrationalem. Ut Gen. 3. tWra in opere tuo. Et Deuter. 28. Maledictiam horreum
tuum. ET Iob. 3.. Μaledixit diei suae, dicens: pereat dies, in qua natus sum . Et Ierem. 2o:. Maledicta dies, in qua natus sum. Et Matth. II. Dominus ma Iedixit seulneae . Et Regum I. Da vid maledixit montibus Gelboe. Secundo a sortiori habes : quomodo per rationem & ostendas, & recte intelligas, quod licitam. est bea licere creaturam irrationalem . Nam R. si dei
396쪽
s de quo minus videtur in esse c quod in proposito est maledicere 3 inest : utique & de quo magis videtur inesse c quod proposito est benedicere ; ut ex conclusionibus ly magis , elicitur de eo magis inerit; iuxta regulam Philosophi logicalem. Tertio
igitur habes: quomodo per rationem destruas pestiferum , atque impiissimum errorem P perum de Lugduno dicentium : Benedictiones omnes, quas Ecelena facit, vel dicit super panem, vinum, aquam, oleum, sal, ceram, incensum , arbores, seu ramos olivarum, palmarum , vestimenta, calices, & quaecunque alia ad Ecclesiasticum usum pertinentia, nul-etius esse momenti ; sed esse potius practicam necromantiae, quam sacrae Theologiae. Garto habes : qu modo per rationem ostendas , praedictum errorem merito damnari a Num. I9. & Hebr. de cinere viis . tutae asperso; item ad . Reg. a. de sale in aquas minso. Unde a fortiori argumentatur ad propositum benedictionum Ecclesiasticarum super res irrationales
Alexander Primus , qui fuit Papa quintus post Petrum . Hic ergo omnes benedictiones Ecclesiae prinmissas approbat in earum simili, scilicet , aqua b nedicta: & per hoc errores quoscunque contrarios , qualis est ille impietatem ebulliens Paupertim de Liam duris, condemnat dicens . D Aquam sale conspersam ,, in populis benedicimus : ut ea cuncti aspersi sanis ctificent ,& purificentur: quod omnibus sacerdo-M tibus faciendum esse mandamus . Nam , si cinisse vitulae aspersus populum sanctificabat, atque mun- ,, dabat: multo magis aqua sale aspersa, divinisquem precibus sacrata populum sanctificat , atque mundat. Et, si sale asperso per Helisaeum Prophetam, , sterilitas aquae sanata est r quanto magis divinis ,, precibus sacratum sal sterilitatem rerum aufert hum manarum : & coinquinatos sanctificat, & purgat, B dc caetera bona multiplicat , & insidias diaboli Vertit, 3t a phantasmatis versutiis homines desen. dit. se Haec ille r & recitantur de consecrat. dis stinet. 3. cap. Aquam . Item merito damnari ab G Iucidation. pr. par num. 3 38. Item a Veritatibus aureis super legem veterem, Exod. 3 . conelus. q.
Iυinus, quasi irridens Ecclesiasticum illum usum, recitat ipsum; unde ibi canonice oppugnatur, & e Pugnatur una cum praedictis omnium bonorum pauperibus. Quinto viaes : quomodo ex iis omnibus, si
397쪽
Uratim mesedisere sit peccatum mortati . AD Tertium sic proceditur. Videtur, quod 'mal dicere non sit peccatum mortale. August. enim
in Homilia de Igne purgatorio cis de Stante med. to. IO. numerat maledictionem inter leis via peccata: Haec autem sunt venialia. Ergo maleis dictio non est peccatum mortale, sed veniale. I. Praeterea. Ea quae ex levi motu mentis proe dunt, non videntur universaliter esse peccata morialia : Sed interdum maledictio ex levi motu proc dit. Ergo maledictio non est peccatum mortale. 3. Praeterea. Gravius est malefacere, quam maledicere : Sed malefacere non semper est peccatum mortale. Ergo multo minus maledicere.
Sed Contra. Nihil excludit a regno Dei, nisi pe catum mortale e sed maledictio excludit a regno Dei cseeundum illud r. ad Cor. 6. Neque malediei, neque rapaces regnum Dei possidebunt. Ergo maledictio est
Respondeo dicendum , quod maledictio , de qua
nunc loquimur, est per quam pronuntiatur malum contra aliquem, vel imperando, vel optando. Ueble autem , vel imperio movere ad malum alterius, secundum se repugnat charitati , qua diligimus pro-Σimum volentes bonum ipsius. Et ita secundum sinum gentis in peeeatum moνtale, ω tanto graυius,st auto personam, eui malediemus, magis amare, γ e reri tenemur. Unde dicitur Levit. ΣΟ. meseo
dixerit patri suo, ω matri, morte moriatur. Contingit tamen , verbum maledictionis molatum 6Ρ peeeatiam veniale, vel Dropter parυitatem mali, quod quis alteri maledicendo impreeatur , vel etiam propter affectum e us , qui profert maledictionis ve va, dum ex Ieυi motu , vel ex Iudo , aut ex furrepti ης aliqua talia veνba profert . quia peccata verborum maxime ex affectu pensantur , ut supra dictum est. e 7 a. a. a.
et per hoc patet responsio ad obiecta. APPENDIX. EX art. habes primo ; quomodo per rationem δε
ostendas, 3t in sensu recto intelligas, merito ascripturis insinuatum fuisse, quod maledicere est pec- tum mortale. Ut r. σor. 6. Secundum quod expla natur
398쪽
natur in argum. eontr. Item i. Cor. 3. Si is, qui inter υos frater nominatiar, es , c. maledicus, cum huiusmodi me cibum sumere. Ecce , qua ritum abominatur maie1icuiri: quod utique non saceret, si maledicere secundum genus suu ira esset peccatum eundo vides quomodo &c. a.
. . Utrum maledicere ' gravius peccatum, quam detractio. AD Quartum sic 'procedit ut . Videtur, quod maI dictio sit Igravius peccat viri , . quam detractio . Maledictio. enim videtur est ei blasphemia quaedam , ut patet per id queiod dicitur in Canonica Iudae , laod eum Michael Archangetas eum diabolo diis rans altercaroων de Μογὴ corpore, non ere ausus dicium insene blasphemiae: Et accipitur ibi blasphemia pro maledictione, secundum cintern Bla Dphemia autem est gravius peccatum , quam detractio. Ergo malediaio est gravior detractione . 1. Praeterea. Homicidium est detractione gravius
ut supra dictum est : L et 3- Sed maledictio est par peccato homicidit . diciis enim Chrysost. s per Matth. c honi. ao. υers f. Cum dixeris, Marledic ei, ει domu- eυerae, . omnis perire fac, ni Idiu ab homicida differt. Ergo maledictio est gravior,
quam detractio . 3. Praeterea. Causa praee minet signo: Sed ille qui maledicit, causat malum suo imperio ; ille autem qui detrahit , solum significat malum iam existens. Gravius ergo peccat maledicus, quam detractor.
Sed Contra est , quod detractio non potest bene fieri' maledictio autem fit bene, & male, ut ex dictis patet . ca. i. hu. q. , Ergo Aravior est detractio, quam maledictio Respondeo dicendum, quod, sicut in primo habitum est, c ρ. 48. a. r. b duplex est malum, scilicet
culpae, oe poenae. Malum autem culpae pe ius est, ut ibidem ostensum est . a. 6. Unde dicere malum culpae peius est, quam dicere malum poenae ; dummodo sit idem modus dicendi . Ad contumeliosum ergo, & susurronem , & detractorem , R etiam derisorem pertinet dicere malum culpae : sed ad maledicentem , prout nunc loquimur , pertinet dicere malum Poenae, non autem malum culpae , nisi sorte sub ratione poenae. Non tamen est idem modus dicendi . Nam ad praedicta quatuor vitia pertinet di-
399쪽
eere malum culpae solum enuntiando : Per malediae ionem vero dicitur malum poenae , vel causando per modum imperii , vel optando . Ipsa autem enuntiatio culpae peccatum est , inquantum aliquod nocumentum ex hoe proximo infertur: Gravi ua autem est nocumentum inferre , quam nocumentum desiderare, caeteris paribus. Unde detractio Deundum communem rationem gravitis peccatum es , quam maledistis simplex desederium exprimens ς Maledictio vero , quae si μν modum imperii, eum habeat rationem eatinae, poιes esse detractione gνavior , si maius nocumentum infe-νat, quam si denigratio famae ς veι Ieυior , se m
nus . Et haec quidem accipienda sunt secundum ea , quae per se pertinent ad rationem horum vitiorum. Possunt autem & alia per accidens considerari , quae praedicta vitia vel augent, vel minuunt. Ad primum ergo dicendum , quod maledictio cre turae , inquantum creatura est , redundat in Deum ;& se per accidens habet rationem blasphemiae: non autem si maledicatur ereaturae propter culpam . Et eadem ratio est de detractione .
Ad secundum dicendum', quod , sicut dictum est,c art. prae . maledictio uno modo includit desiderium mali . unde si ille qui maledicit, velit malum occisionis alterius, desiderio non differt ab homicida: differt tamen, inquantum actus exterior aliquid adiicit voluntati . Ad tertium dicendum, quod ratio illa procedit de maledictione , secundum quod importat imperium.
EX articulo habes primo di quomodo per rationem 3t ostendas , R in sensu recto intelligas , merito insinuatum fuisse a scripturis , quod detractio est pejor , quam maledictio . Insinuatur autem id per hoc , quod maledictionem quandoque esse licitam , innuunt , ut adductum est in art. I. Θ 2. anend. Detractionem vero semper esse illicitam per ly Cmram habe de bono nomine , hoc enim magis permanebit tibi, quam mille thesauri pretiosi, . magni, Ecclesiast. 4 i. Nam per hoc , quod nomen bonum , idest famam intantum emerunt , ut eam Pretiosis , magnisque thesauris, anteponant, connotaut , quod detractio, quae semper boni nominis , idest , tam malicuius est denigratio , nunquam est licita , immo semper tanto magis illicita est, quanto thesaurorum Pretiosorum thesauro pretiosissimo secundum naturam
400쪽
3 6 QUAEST. LXXVII. ART. I. ipsius detractionis insidiatur, stantibus his manifeste
videtur intentum. Quis enim nesciat, quod illud est gravius peccatum, utpote culpae tenacius inhaerens, quod nunquam poreit bene fieri, quam illud , quod potest aliquando bene fierit Secundo vides: quomodo Ro
De faudulentia , quae eommittitur in empti . nitas , venditionibus , in quatuor, articulas divisa. DEinde confiderandum est de pecatis , quae sunt
circa voluntarias commutationes. Et primo defraudulentia , quae committitur in emptionibus , &venditionibus . Seeundo de usura , quae fit in m tuis . Circa alias enim commutationes voluntarias non invenitur aliqua species peccati, quae distingu tur a rapina, vel furto. Grea primum queruntur quatuor. . Primo. De iniusta venditione ex parte pretii, scutieet utrum liceat aliquid vendere plus , quam valeat. Secundo. De 'iniusta venditione ex parte rei vemditae. Tertio . Utrum venditor teneatur dicere vitium rei venditae. Quarto. Utrum licitum sit aliquid negotiando pluris Vendere, quam emptum sit.
Unum licite aliquis posse vendera remplas, quam υaleat . . d. as. q. 3. a. I. q. I. ων. Et q. a. a. a. cor.
AD Primum sic proceditur . Videtur , quod aliquis licite possit vendere rem plus quam valeat. Justum enim in commutationibus humanae vitae seocundum leges civiles determinatur .' Sed secundum eas licitum est emptori, & venditori, ut se invicem decipiant; c I. in ea a 37. F. de minoris. ωα I. Idem quod quidem fit , inquantum venditor plus vendit rem, quam valeat . Ergo licitum est , quod aliquis vendat rem plus, quam valeat.: a. Praeterea . Illud quod est omnibus commune ,