장음표시 사용
411쪽
lum , cui se exponit , transferendo rem de loco ad locum, vel eam ferri faciendo . Et secundum hoc nec emptio, nec venditio est iniusta. Ad tertium dicendum, quod Clerici non solum debent abstinere ab his, quae sunt secundum se mala, sed etiam ab. his, quae habent speciem maii. Quod quidem in negotiatione eontingit; tum propter hoc quod est ordinata ad lucrum terrenum, cuius Cleriaci debent esse contemptorea: tum etiam propter frequentia negotiatorum vitia: quia difficulter exuitur negorsator a peέca iis labiorum; ut dicitur Ecclesiast. 26. Eriti alia causa, quia negotiatio nimis implicat animum saecularibus curis, &per consequens a spiritualibus retrahit. Unde de Apost. dicit I. ad Timoth. a. Nemo militans Deo implicae se negotiis saecul κά- Licet tamen Clericis uti prima commutationisi cie, quae ordinatur ad necessitatem vitae, eme do, veti venondo.
EX artio habes primo: quomodo per rationem &ostendas , & in recto sensu intelligas , merit insinuatum a scripturis , & Augustino , quod nego xiatio est licita. Ab Augustino quidem , ut in armcontris A scripturis vero, ut Proverb. 3I. is Facta estis quasi navis institoris de longe, ωα Gustavit, &λ vidit * quoniam bona est negotiatio, o e. sindo,, nem fecit, & vendidit: & cingulum tradidit Ch nanaeo. Secundo vides: quomodo ex iis bene pensatis , & applicatis declaretur vicissim Angelica d oritia praesens,
. De peccato Mars, quod committitur in mutuis, in quatuoν araiculos divisa. DEinde considerandum est de peecato Usurae, quost
committitur in mutuis. Et cisea hoc quamntur quatuor. Primo . Utrum sit peceatum acet pere premiam im 'pretium pro pecunia mutuata , quoa est accipe-
Secundo . Utrum liceat pro eodem quamcunque utilitatem accipere, quasi in recompensationem mutui i
412쪽
Tertio. Utrum aliquis restituere teneatur id , quod de pecunia usuraria iusto lucro lucratus est. Quarto . Utrum liceat accipere mutuo pecuniam sub usura.
νινι- accipere usuram pro pecunia mutuata se peccatum . 3--37. mal. e. 13. a. er ou. 3. s. Imor op e. 7 3. . I , II.
AD Primum si e proceditur. Videtur, quod aecipeis lre usuram pro pecunia mutuata non sit Peccatum. Nullus enim peccat ex hoe, quod sequitur mxemplum Christi: Sed Dominus de ipso dicit Lue. 19. veniens eum usuris exegissem tuam , scilicet
Pecuniam mutuatam . Ergo non est peccatum accis Pere usuram pro mutuo pecuniae .
a. Praeterea. Sicut dicitur in Pal. 18. Lex Domini kmmaeulata ; quia scilicet peccatum prohibet Sed an lege divina conceditur aliqua usura , secundum illud Deut. 23. Non faeneraberis fratri ruo ad ustiram pecuniam , me fruges , nee quamlibet Hiam rem , sed alieno : Et, quod plus est, etiam in praemium repromittitur pro lege servata, secundum illud Deutan8. Foeno abeνis gentibus muttis , or ipse a nυι- D foenus accipies . Ergo accipere uiaram non est
. Praeterea. In rebus humanis determinatur iustis in per leges civiles r Sed secundum eas conceditur usuras accipere. Ergo non videtur c sis illicitum. q. Praeterea. Praetermittere consilia non obligat ad Peccatum Sed Luc. 6. inter alia consilia ponitur, Male mutuum, nibis inde Dexantes . Ergo accipere usuram non est peccatum S. Praeterea. Pretium accipere pro eo, quod quis sacere non tenetur , non videtur esse secundum se eccatum : Sed non in . quolibet casu tenetur me D m habens eam proximo mutuare . Ergo licet ei aliquando pro mutuo accipere pretium. 6. Praeterea. Argentum monetarum, &in vasa sommatum non disseri specie .' Sed licet accipere pretium Pro vasis argenteis accommodatis . Ergo etiam licet Rccipere pretium pro mutuo argenti monetati. Us mergo nou est secundam se peccatum. 7. Praeterea . Quilibet potest licite accipere rem
413쪽
qui accipit mutuum, voluntarie tradit usuram . Ergo ille qui mutuat, licite potest accipere. Sed Contra est, quod dicitur Ex . aa. D Si pocu- ,, niar mutuam dederis populo meo pauperi , quis, habit... tecum , non urgebis eum quasi exactor,
Respondeo dicendum, quod aeripere Muram pro pecunia mutuata es secundum se iniussum; quia venditur id, quod non est: per quod manifeste inaequalitas constituitur, quae iustitiae contrariatur. Ad cuius evidentiam sciendum est, quod quadam
res sunt, quarum usus est ipsarum rerum consumptio; sicut vinum consumimus , eo utendo ad potum, retriticum consumimus, eo utendo ad cibum . Unde in
talibus non debet scorium computari usus rei a re ipsa ; sed cuicunque conceditur usus , ex hoc ipso conceditur res: S propter hoc in talibus per mutuum transfertur dominium . Si quis ergo seorsum velint vendere vinum , & vellet seorsum vendere usum vini, venderet eandem rem bis, vel venderet id quoa non est . unde manifeste per iniustitiam peccaret. Et simili ratione injustitiam committit, qui mutuat vinum , aut triticum , petens sibi dari duas recompensationes; unam quidem restitutionem aequalis rei ς aliam vero pretium usus, quod usura dicitur. Quaedam vero sunt, quorum usus non est ipsa rei contumptio: sicut usus domus est inhabitatio , non autem dissipario . Et in talibus seorsum potest utrumque concedi muta cum aliquia tradit alteri dominium domus, reservato sibi usu ad aliquod te Ius : vel e converso cum quis concedit alicui usum omus, reservato sibi eius dominio. Et propter hoc licite potest homo accipere pretium pro usu d mus , & praeter hoc petere domum accomod
tam ; sicut patet in conductione , & Iocatione d
Pecunia autem , secundum Philosoph. in quinto
Ethicor. e. S. a med. tom. I. ia in l. Politicor. S. ν 6. tom. s. principaliter est inventa ad eommut
tiones faciendas: Et ita proprius, & principalis pecuniae usus est ipsius consumptio, sive distractio, secundum quod in commutationes expenditur. Et pr pter hoc secundum se est illicitum pro usu pecuniae mutuatae accipere pretium, quod dicitur usura : Et sicut alia iniuste acquisita tenetur homo restituere, ita pecuniam, quam per usuram Reeepit.
Ad primum ergo dicendum, quod usura ibi metrvhorice accipitur pro superexcrescentia bonorum spia
414쪽
acceptis ab eo semper proficiamus ἰ quod mi ain utis
Ad secundum dicendum , quod Iudaeis prohibitum
sitit accipere usuram a fratribus suis, scilinet Iudaeis. Per quod datur intelligi, quod accipere usuram a quocumque homine ,. est simpliciter malum. debemus amm, orrinem. hominem habere quasi proximum, ocfratrem , praecipue in statu Evangelii,. ad quoa omne vocantur Unde in Psalm. 34. absolute dicituristus pecωniam suam non dedit ais usuram. & EEech. II. sui .suram non accepit . Quod autem ab extraneis utiram acciverent, non fuit eis. concessum quasi licis tum , sed permissum at maius. malum vitandum; ne stilicet a Iudaeis. Deum: colentibus: usuras acciperent, Propter avaritiam, cui, dedit, erant, ut habetur Is I6. Quod autem in praemium promittitur ,. Foene heris gentibus multis &c.. foenus. ibui large 'cipitur Pro mutuo: sicut & EccleL. 29. dicStur Multν non causa nequitiae non faenerati stini idest non mutua verunt. Promittitur ergo in praemium Iudaeis abu- dantia: divitiarum, ex qua contingit. quod alias mutuar: possint α . I Ast tertium, dicendum , quod leges humanae dimIN. turri aliqua, peccata impunita propter condit Ones hominum impersectorum ; in quibus utilitates impedirentur, si omnia peccata districie prohibere tur poenis adhibitis. Et ideo usuras. lex hum3na. co .cessit , non quasi existimans. eas esse secundum. Iam stitiam , sed ne impedirentur utilitates. multorum .
Unde in ipso Jure Civili se c=. Constituitur, de U-
,, sufructu dicitur ,. quod res. , quae usu eonsu a tur,. nec ratione naturali , neque civili: recipiunt m usumfructum 2 m quod Senatus non . secit' earum is rerum usumfructum, nec enim poterat 9 sed quasi usumfructum. constituit, is concedens. scilicet. suras.. Et Philos naturali ratione ductus dicit in pr mo Politicori, c67. parum anu med. t. IJ- ω ria aequoris pecuniarum es maxime prateΥ naturamo. Ad quartum dicendum . . quod daret mutuum. non semper tenetur homo P & ideo quantum. ad hoc p nitur inten consilia. Sest quod homo lucrum de m tuo, non quaerat , hoc cadit sub, ratione, praecepti: Potesti tamem dici consilium per comparationem ad m-Ha Pharisaeorum, qui putabanu usuram aliquam esse
Iicitam: sieut di dilectio inimicorum est c filium. Vel loquitur ibi non. de spe usurarii tueri , sed delae, quae ponitur in homine .. non enim debemus m tuum dare , vel quodcumque bonum facere propter
quem hominis, sed propter spem Dei.
415쪽
Ad quiuium dicendum, quod ille qui mutuare non tenetur, recompensationem Potest accipere eius, quia fecit; sed non amplius debet exigere. Recompens tur autem si bi secundum aequalitatem iustitiae, si tam tum ei reddatur, quantum mutuavit. Unde si amisPlius exigat pro usufructu rei, quae aliam usum non habet , nisi consumptionem substantiae , exigit pretium eius, quod non est: &ita est iniusta extitio Ad sextum dicendum, quod usus Principalis vas rum argenteorum non est ipsa eorum consumptio. &ideo usus eorum potest vendi licite , servato dominici Tei. Usus autem principalis peeuniae argenteae est di- fractio pecuniae in commutationes . unde non licet ejus usum vendere cum hoc, quod aliquis velit eius restitutionem, quod mutuo dedit. Sciendum tamen, quod secundarius usus argenteorum vasbrum posset esse commutatio: Et talem usum eorum non liceret vendere. Et similiter potest esse aliquis secundariugulas pecuniae argenteae ; ut puta si quis concederet ecuniam si alam ad ostentationem , vel adponenum Ioco pignoris i Et talam usum pecuniae licite homo vendere potest,
Ad septimum dicendum , quod ille qui dat usuram, non simpliciter voluntarie dat, sed cum qu dam necessitate ; inquantum indiget accipere pec niam mutuo , quam ille qui habet , non vult sine
EX articulo habes primo : quomodo per rationem& directam c haec est in e p.& indirectam c haec
est solutio argumentorum destruas haeresim Grac rum quorundam dicentium , quod dare ad usuram non est peceatum. Et Auanensium dicentium, usuram non esse prohinam , nec quemquam ad rest, tuendum ablata teneri . Secundo habes : quomodo per rationem ostendas, haereses praedictas merito damnari a Papa Gementa siuinto in Concilio Uienis nensi . ,, Si quis in illarum errorem inciderit , ut ,, pertinaciter amrmare praesumat , exercere usuras m no* ine peccatum: decernimus, eum, velut hη-- reti m , Pupiendum . D Haec in Clementa titulo de usuris , p. ex gmvs Item ab Exod a. ut ir μει. contra ItΘ a per Veritates aureas super legem veterem , Deun a . conclus. 7. Tertio vides t
416쪽
Utrum liceat mo peeunia mutuata aliquam aliam commoditatem experare . Mai. q. II. a. q. ad Io. Et op c. 2I. qu. 3. γω opusc. 73. cap. 3. oe 7. AD Secundum sic proceditur. Videtur , quod alia quis possit pro pecunia mutuata aliquam aliam Commoditatem expetere . Unusquisque enim licite potest suae indemnitati consulere Sed quandoque damnum ali auis patitur ex hoc, quod pecuniam mutuat . Ergo licitum est ei supra pecuniam mutuatam aliquid aliud pro damno expetere, vel etiam exiqere .
to honestatis aliquid recompensare et , qui sibi gratiam fecit, ut dicitur in s. Et hic. c e. paulo a princiso m. s. Sed ille qui alicui in necessitate constituto Pecuniam mutuat, gratiam facit: unde & gratiarum actio ei debetur. Ergo ille qui redipit, tenetur naturali debito aliquid recomventare: sed non viditur esse illicitum obligare se ail aliquid, ad quod quis ex
naturali iure tenetur . Ergo non videtur esse ilIieitum, si aliquis pecantam alteri mutuans , in oesi-gationem deducat aliquam recompensationem.
ita etiam est quoddam munus a lingua , oe ab obsequio, ut dicit glos. inteνl. lsa. 33. Beatur, qui ericulis manus suas ab omni munere . Sed licet accipere servitium, vel etiam laudem ab eo, cui quis p cuniam mutuavit . Ergo pari ratione licet quodcumque aliud munus accipere.
ad datum , ct mutuati ast mutuatum e Sed licet pe-euniam accipere pro alia pecunia data . Ergo licet accipere recompensationem alterius mutui Pro Pec
mutuando stominium transfert, quam qui eam mercatori , vel artifici comzmittit: Sed licet lucrum accipe re de pecunia commissa mercatori, vel artifici. Ergo licet etiam lucrum accipere die peceun a. mutuata.ε. Praeterea . Pro pecunia mutuata potest homo Pignus accipere, cuius usus posset pretio aliquo vemdi ; sicut cum impignoratur ager, vel domus , quae inhabitatur . Ergo, licet uiquod lucrum habere doeccunia mutuata,
417쪽
. Praeterea . Contingit quandoque , quod aliquis carius vendit res sitas ratione mutat, aut vilius emia quod est alterius, vel etiam pro dilatione pretium a get, vel pro acceleratione di inrjuit; in quibus omniis him videtur aliqua recompensati a fieri quasi pro m
tuo Pecuniae : Hoc autem non manifeste apparet illisiistum. Ergo videtur lieitum eiis aliquod eommodulis de pecunia mutuata expetere, veI etiam exigere. Sed Contra est, quod Ezech. I 8. dicitur inter alia, quae ad virum ustum requiruntur Si usuram, oesurabundantiam non acceperit. a
Respo ideo dicendum, qMod secundum Philosoph. in o. Et hieor. c eiri prin. tom. 5 omne illud provecunia habetur, cuius pretium potest pecunia me furari. Et ideo sicut si aliquis pro pecunia mutuata, vel quacumque alia re , quae ipso usu consumitur , Pecuniam accipit ex pario tacito, vel expresse , peccat contra iustitiam, ut dictum est Θ cari pisae. ita etiam quicumque ex pacto tarito, vel expresso quodcumque aliud aceeperio, euius prelisis pecunia me
Drari potes, 1 ite meeaetim incurrit. Si vero accipiat aliquid huiusmodi, non quasi exi
gens, nec quasi ex aliqua obligatione tacita, vel e Pressa, sed sicut gratuitum donum, non peccat quia etiam antequam pecuniam mutuasset , licite poterat aliquod donum gratis accipere: nec peioris conditio nis efficitur per hoc quod mutuavit,
Recompensationem vero eorum, quae pecunia non mensurantur, licet pra mutuo exiger: ἰ puta benev
Ientiam , & amorem eius, qui mutuavit, vel aliquid huiusmodi. Ad primum ergo dicendum, quod ille qui mutuum
dat, potest absque peccato in pactum deducere cum , qui mutuum accipit, recompensationem damni,
Per quod subtrahitur sibi aliquid quod debet habο-re . Hoc enim non est vendere usum pecuniae, sed damnum vitare : Et potest esse, quod accipiens mutuum maius damnum evitet , quam dans incurrat. unde accipiens mutuum, cum sua utilitate damnum alterius recompensat . Recompensationem vero damni, quod consideratur in hoc quod de pecunianem lucratur, non potest in pactum deducere: quia non
debet vendero id , quod nondum habet, & potest impediri multipliciter ab habendo. Ad secundum dicendum , quod recompensatio aILeuius beneficii dupIDiter fieri potest . Ono maidem modo ex debito iustitiae : ad quad. aliquis ex cere
pauo obligari potest: Et hoe debitum attenditur
418쪽
Et ideo ille qui accepit mutuum pecuniae , vel cuin auscunque similis rei, cuius usus est eius consumptio, non tenetur ad plus recompensandum, quam mutuo acceperit. unde contra iustitiam est, si ad plus redis dendum obligetur. Alio modo tenetur aliquis ad ruis compensandum beneficium ex debito amicitiae t in quo magis consideratur affectus, ex quo siquis bene ncium contulit, quam etiam quantitas eius quod se eu et Et tali debito non competit civilis obligati , Per quam inducitur quaedam necessitas, ut non spo
Ad tertium dicendum, quod si aliquis ex pecunia mutuata expectet, vel exigat, quasi per obligationem pacti taciti , vel expressi ; recompensationem muneris ab obsequio, vel a lingua, perinde est ac si exin
Pectaret, vel exigeret munus a manta 2 quia utrumque Pecunia aestimari potest ; ut patet in his, qui I
cant operas suas, quas manu , vel lingua exercent:
Si vero munus ab obsequio, vel a lingua non quasi ex obligatione rei exhibet r , sed ea benevolentia, quae sub aestimationem pecuniae non cadit, licet hoc accipere, & exiUre, & expectareia Ad quartum dicendum , quod pecunia non potest vendi pro pecunia ampliori, quam sit quantitas pecuniae mutuatae, quae restituenda est. Nec ibi aliquid est exigendum, aut expectandum, nisi benevolentia affectus , qui sub aestimationem pecuniae non cadit rex quo potest procedere spontaneae mutuatio. Repua gnat autem ei obligatio ad mutuum faciendum in rosterum : quia etiam talis obligatio pecunia aestia mari posset. Et ideo licet simul mutuanti unum aliquid mutuum recipere: Non autem licet eum oblia gare ad mutuum in posterum faciendum.
Ad quintum dicendum , quod ille qui mutuat pecuniam , transfert dominium pecuniae in eum , cui
mutuat . unde ille, cui pecunia mutuatur , sub suo Periculo tenet eam ς & tenetur eam restituere tot gre . unde non debet amplius exigere ille qui m
mavit . sed ille qui committit meuniam suam vel Percatori , vel artifici per moduni fiscinatis cuiusdam, non transfert dominium pecuniae suae in illum , sed remanet eius: ita quod cum periculo ipsius me Cator de ea negotiatur, vel artifex operatur. &ideo fie licite potest partem lucri inde Provenientia e
Petere, tanquam de re sua ἀAd sextiundicendum, quod si quis pro pecunia sibi
mutuata obliget rem aliquam, eurus Mus pretio ast
mari potest, debet usum illius rei ille qui mutuavit, - mPutare in restitutionem eius , quod mutu vit Alio
419쪽
Alioquin si usum illius rei quasi gratis sibi superacti
di velit, idem est ac si pecuniam acciperet pro m tuo, quod est usurarium r nisi sorte esset talis res, cuius usus sine pretio soleat concedi inter amicos; sicut patet de libro accommodato. Ad septimum dicendum, quod si aliquis carius v lit vendere res suas , quam si L iustum pretium , ut de pecunia. solvenda emptorem expectet , manifeste usura committitur : quia huiusmodi expectatio pretii solyend, habet rationem. mutui . unde quicquid ultra iustum pretium pro huiusmodi expectatione evi igitur , est quasi, pretium mutui quod pertinet ad Tationem usurae. Similiter etiam si quis emptor v Iit rem emere vili ,. quam sit iust um pretium , eo quod pecuniam ante solvit, quam possit ei res tradi, est peccatum usurae: quiae etiam ista anticipatio sol tionis pecuniae habet mutui rationem ,.cuius quoddam. pretium est, quod diminuitur de iusto, pretio rei eminutae. Si vero aliquis de iusto pretio velit diminuere Luz Pecuniam prius habeat , non Peccat. Peccato usurae ... A. P P E. N. D I xis. EX art.. habes pνnno: quomodo per rationem, L mstendas, & in recto sensu intelligas, merito suisse insinuatum. a scripturis, quod non licet ea. Pecunia mutuata aliquam aliam commoditatem expetere, ut Edee . I 8. secina dum quod in aS. contri. Ubi per i y superabundantiam intelJiqit , quicquid pecunia aestimari potest ultra quautitatem. pecuniae mu- .matae .. Ab. Oppositis ergo ille est iniustust, qui supera abundantiandi accipit ab. eo, cui mutuavit ,. & acci- pere talem juperabundantiam est iniustitiω - Ratio tum directa, . tum. indirecta huius articuli facit comitra haereses praedictas. in an μυριnd. Et condemn tionex illarum a Papa , &c. faciunt etiam in favo rem articis praesentis, ut patet. consideranti. Secundo - vides et quomodo , &c..
Uamna quicquid de pecum uraria, quis. Aeratus. fuerit , . reddere toneatur ..
ATertium sic proceditur ., videtvri, quod -- quid de pecunia usuraria aliquis iucratus fueri zit ,, Iris: It - . Dicit cium Apost. ad Romia
420쪽
r 1. G radix sandra, rami . Ergo eadem ratione δε radix inferea , . rami : Sed radix fuit usuraria. Ergo quicquid ex ea acquisitum est , ast usurarium. Ergo tenetur ad restitutionem illius. a. Praeterea. Sicut extra , de usuris , in illa Decretali, Cum tu, secur asseris, dicitur, Prisumnor,
qua de Osuru fiant comparatae, debent vendi , . tu rem pretia bis, a quibus sunt extorta , res tui. Ergo eadem ratione quicquid aliud ex pecunia usuraria acquiritur, debet Nititui. s. praeterea . Illud quod aliquis emit de pecunia usuraria, debetur sibi ratione pecuniae; quam dedit. Non ergo habet maius ius in re quam aequisivit, quam in peeunia quam dedit : Sed pecuniam usur riam tenebatur restituere . Ergo & iIlud , quod ex ea acquirit, tenetur restituere. Sed Contra. Quilibet potest licue tenere id, quod legitime acquisivit. Sed id quod aequiritur per pe-mniam usurariam , interdum legitime acquiritur. Ergo i leue potest teneri.
Respondeo dicendum , quod , sicut supra dictum
est, c. a. I. M. q.) res' quaedam sunt, quarum usus est ipsa earum rerum consumptio , quae non habent usumfructum secundum Iura. c. g. Confituitur de ms ructu. Et ideo δε talia fueri r per issuram exto' ea c puta denarii , tνituum , υinum , aut aliquid huitissmodi non tenetur homo ad resiluendum , nisi id quod aerapis r quia id quod de tali re est acquustum, non est frubus huiusmodi rei , sed humanae industriae: Nisi forte ρὰν detentionem raIis rei alter se damnificastis amittendo aliquid de bonis suis.
sunc enim tenetur ad recompensationem noeumentia sitisdam vero res sunt , quarum usus non est e rum consumptio: e. t talia habent usumfructum : si
ut domus , & ager , & alia huiusmodi. Et ideo 'quis domum alteνias , vel agrum per usuram extor ses, non solum teneretur resistiere dom&m , ves grum, sed etiam fructus inde peνeeptor quia sunt fructus rerum , quarum alius est dominus a & ideo ei debentur. AEAd primum ergo dicendum , quod radix non Q. tum habet rationem materiae , sicut pecunia usura ria ; sed habet etiam aliqualiter rationem causae aisctivae: inquantum adminiiirat nutrimentum. Et is eo non est simile . , 'Ad seeundum dicendum , quod possessiones, quae de usuria sunt eomparatae, non sunt eorum quorum sunt usurae, sed illorum qui eas emerunt a sunt i