장음표시 사용
461쪽
ut Deo innitatur, secundum illud Psal. Isto oeulos meos in montes, unde veniet auxilium mihi: Auxilium meum a Domino , qui fecit coelum , terram. Et haec consideratio excludit praesumptionem , per quam aliquis impeditur ne Deo se furit .ciat, dum suae virtuti innititur. Ad primum e ro dicendum, quod consideratio e rum , quae nata sunt dilectionem Dei excitare , devotionem causat e Consideratio vero quor cunque ad hoc non pertinentium , sed ab eis mentem distrahentium, impedit devotionem. Ad seeundum dicendum , quod ea quae sunt divinitatis , sunt secundum se maxime excitantia dileiactionem, & per consequens devotionem ἰ quia Deus est super omnia diligendus ; Sed ex debilitate mentis humanae est, quod sicut indiget manuductione ad cognitionem divinorum , ita es dilectionem per aliqua sensibilia nobis nota ; inter quae praecipuum est humanitas Christi, secundum quod in Praefatione dicitur . Ut , dum visibiliter Deum cognoscimus , per hune in invisibilium amorem rapiamur . Et ideo ea quae pertinent ad Christi humanitatem, per modum cuiusdam manuductionis , maxime devotionem excitant ; cum tamen devotio principaliter circa ea, quae sunt divinitatis, consistat.
Ad tertium dicendum, quod scientia, & quicquid
aliud ad magnitudinem pertinet, occasio est quod homo eonfidat de se ipso: & ideo non totaliter se Deo tradat. Et inde est, quod huiusmodi quandoque occasionaliter devotionem impediunt 'Et in simplicibus, R mulieribus devotio abundat , elationem comprimendo : Si tamen scientiam , & quamcunque aliam
persectionem homo perfecte Deo subdat, ex hoc ipso
EX art. habes primo : quomodo per rationem Κdirectam, & in directam , sic semper in appendicibus subintelligitur, ostendas , in sensuque recto
intelligas ; quod meditatio, seu contemplatio est cauisse devotionis . Ut Psal. trigesimo octavo. In meditatione mea exardescet ignis . Hoc est . ignis spiritualis, qui vel est devotio, vel causat devotionem, acincendetur ex meditatione mea. Vide ad primum. Ab oppositis ergo non meditatio, seu inconsideratio, est eausa indevotionis : quia , sicut assirmatio est causa amrmationis, ita negatio est causa negationis . Secundo vides; quomodo. Sc.
462쪽
Unum Laetitis sit Devotionis esse itas. AD Ouartum sic proceditur. Videtur , quod Ianitia
sit devotionis effemis. Quia, ut dictum est, cart. praee. ad 2. ip io nristi praecipue ad clavoti nem excitat e sed ex eius consideratione consequiturm anima quaedam afflictio, secundum illud hren. 3. Recordare paupertatis meae, absinthir, ω fellis; quod pertinet ad passionem, & postea subditur: memorimmemor ero , ω tabestet in. me anima mes . Er deIectatio, sive gaudium non est devotionIs emcras. a. Praeterea. Devotio praecipue consistit in interior sacrificio spiritus; sed in Psal. So. dicitur Deo Diristis eontribulatus Ergo amaria o magis est devotionis enectus, quarti 1 iucunditas, fi'e gaudium ia3. Praeterea . Gregorius Nysietius dicit in lib. de
homine, te. Ia.-med. quod fleat risus procedis eugaudio ; ha taeomae , oe gemitus funesigna rex in 'ris: sed ex devotione contingit, quod ali qui prorum-xant in lacrimas. Ergo laetitia, vel gaudium non est
Sed Contra est , quod in Collecta dieitur e sis Munia votiva ipsa quoque devotio
μή s rideo dieendum , quod devotio pre se quidem s.
. principaliter spirituriem Miltiam mentis causatoae conssequenti autem , or per cecidens eausat tris Dictum est enim, a. prse. quod devotio ex duis iei consideratione procedit. Prines sture quidem exeonsideratione divinae bonitatis : quia ista consideratio pertinet quasi ad terminum motus voluntatis tr . dentis se Deo: Et ex ista consideratione per se quidem sequitur delectatio, secundum illud Ps. 76. Id
mor fui Dei, oe delectatur sum et Sed per accidens
haec consideratio tetistitiam quandam causat in his, qui nondum plene Deo fruuntur, secundum illud reor. Glλit anima mes- ad Detina fontem vivum: Se. Postea sequitur et Fuerunt m:bi Der me panes adc. Secundario vero causatur devotio, ut dictum est,. a. praeo. ex conlideratione propi iorum desed iram . nam haec consideratio pertinet ad terminum, a quo homo per motum voluntatis devotae recedit; ut scis licet non in se existat, seu Deo se subdat. Haec a tem consideratio e converso se habet ad primam. .uam iiis quidem nain est tristitiam causare , re
463쪽
emitando proprios desectus; per accidens autem Iaristitiam , scilicet propter spem divinae subventionis is Et sic patet , quod ad devotionem primo, & per is consequitur delectatio; secundario autem , &per ac cidens tristitia , quae est secundum Deum. Ad primum ergo dicendum, quod in consideratio. ne passionis Christi est aliquid, quod eontristet, scilicet defeetiis humanus, propter quem toIlendum Chri sum pati oportuit: & est aliquid, quod laetificet, scilicet Dei erga nos benignitas, quae nobis de tali lis beratione providit. Ad secundum dicendum , quod spiritus, qui ex una
parte contribulatur propter praesentis vitae defectus jex alia parte condelectatur ex consideratione divinae
nitatis, & ex spe divini auxilii.
Ad tertium dicendum, quod lacrymae prorumpunt non solum ex tristitia , sed etiam ex quadam affectus teneritudine; praecipue cum consideratur aliquia delectabile cum permixtione alicuius tristabilis: sicut solent homines lacrymari ex pietatis affectu, cum recuperant filios, vel caros amicos, quos existimaverant se perdidisse . Et per hunc modum lacrymae ex devotione procedunt.
Ex art. habes primo'; quomodo per rationem geostendas , & in recto sensu intel Idas , merito ab ipsa Ecclesia esse insinuatum: quod devotio est causa laetitiae ut in collecta feriae quintae post Domini cam quartam quadragesimae . α , lemni e ligant, devotio sancta Lerisint . item in collecta Dominicae quartae post octavam Ss. Trinitatis. No, inquit, ordine disigamν : in eeelsa etia tranquius amotione Ietetur . Secundo vides : quomodo ex iis hene, dic.
Da Orarione , sin deem re septem articulos divisa DEinde considerandum est de Oratione Er eises hoe quaeruntvir deeem . septem
Primo . Utrum oratio sit achis appetitivae virtutis vel cognitivae. Secundo . Utrum sit conveniens orare Deumω Tertio. Utrum oratio sit actus religionis.
464쪽
Quinto . Utrum in oratione sit aliquid determinate petendum . Sexto . Utrum orando debeamus temporalIa petere . . 'Septimo. Utrum pro altis orare debeamus. Octavo . Utrum debeamus orare pro inimicis. Nono . De septem petitionibus orationis Domi
Decimo . Utrum orare sit proprium rati ualis
Undecimo. Utrum Sancti in patria orent pro nobis a Duodecimo. Utrum oratio debeat esse vocalis. Tertiodecimo. Utrum attentio requiratar ad or tionem . Quartodecimo. Utrum oratio debeat esse diuturna . Quintodecimo. Utrum oratio sit meritoria. Decimosexto . Utrum peccatores orando aliquia impetrent a Deo. Decimoseptimo. De speeiebus orationis
Utrum Oratio sit actus appetitio Cirtutis . d. II.ΗΦ. M. i. q. I. γ q.heor. γ ad a. AD Primum sie proeeditur. Videtur, quod orat Iosit actus appetitivae virtutis . orationis enim est exaudiri: Sed desiderium est, quod exauditur a Deo , secundum illud Ps. 9. D Uerium pauperum exaudivis Dominus . Ergo oratio est desiderium r Sed desiderium est actus appetit tuae virtutis. Ergo & oratio. Praeterea. DionyL dicit hi 3. cap. de div. nominis cleώy. I. cis. princi) Ante omnia ab oratione ineipera est utile, sicile Deo nosipsos tradentes, oe unientes Psed unio ad Deum per amorem fit, qui pertinet ad vim appetitivam . Ergo oratio at vim appetitivam I pertinet. 3. Praeterea. Philos in 3. de anima tem 2I. to. a. ponit duas operationos intel lectivae partis quarum uerima est indivisibilium intelligentia ; per quam scilicet apprehendimus di unoquoque quid est fetinia vero est compositio , ω diυψσ ; pedi quam stilicet a Prehenditur aliquid esse, vel non esse : quibus tertia additur ratioeinari, procedendo scit . de noti&ad ignota : Sed, oratio ad nullam istarum operationum reducitur. Ergo non est actus intellectivae virtutis, sed appetitivae ἀ
465쪽
Sed Contra est, quod Isid. dicit in lib. io. Etyniolis
c ad Im O quod orare idem es, quod dieme et Sed
dictio pertinet ad intellectum . Ergo oratio non est actus appetitivae virtutis , sed interlectivae. Respondeo dicendum , quod secundum Calliod. fuispis illud PDIm.-Exaudi orationem meam oratiis dicitur, quasi oris rasis. Ratio autem speculativa , M practica in hoc differunt, quod ratio speculativa est apprehensiva solum rerum οῦ ratio vero praefica est aron solum apprehensiva , sed etiam causativa . Est autem aliquid alterius causa duplieiter. quidem modo persecte necessitatem inducendo : Et hoc eo
tingit , quando effectus totaliter subditur potestati causae. alio vero modo imperfecte solum disponendo ;quando scilicet effectus non subditur potestati causae
Sic ergo & ratio dupIicites est causa aliquorum . Uno quidem modo , sicut necessitatem imponens: Et hoc modo ad rationem pertinet non solum imperare inferioribus potentiis, & membris corporis , sed etiam hominitas subiectis ς quod quidem fit imperando. Alio modo, sicut laducens, & quodammodo disponens : Et hoe modo ratio petit aliquid fieri ab his, qui ei non subjiciuntur, sive sint aequales, fi vesint superi .res.
Utrumque autem horum, scilicet imperare, & p tere sive deprecari , ordinationem quandam important; prout sc. homo disponit aliquid per alius esse
faciendum. unde, pertinent ad rationem , cuius est ordinare. Propter quod Philos dicit in a. Et hic. uim a med. t. S. I quod ad opiama demeratur ratis. Sic autem nunc loquimur de oratione , prout significat quandam deprecationem , vel petitionem I secundum quod August. dicit in lib. de verb. Dom. Serm. S. t.
Io. quod oratio petitio quaedam Et Damast. dicit in 3. lib. cort 'od. 11d. e. 24.1n prisc. quod oratiines petitio decenti- a Deo . Sic ergo patet , quod oratio, de qua nunc loquimυν, es rationis actus. Ad primum ergo dicendum , quod desiderium pauperum dicitur Dominus exaudire , Vel quia desiderium est causa petendi, cam petitio quodammodo sit desiderii interpres: Vel hoc dicitur ad ostendendum exauditionia velocitatem ; quia scilicet dum adhuc aliquid in desiderio pauperum est , Deus exaudit , antequam orationem proponant , secundum illud Isa. 63. Eνitque antequam clament , ego exaudiam eos.
Ad secundum dicendum, quod, sicut supra dictu est , c,p. qu. 8a. a. oe i. a. qu. 9. arn I. ad 3. ' Iunias movet rationem ad suam finem. Unde nihil
466쪽
Irohibet, movente voluntate actum rationis tendere 1 finem charitatis, qui est Deo uniri. Tendit autetis oratio in Deum, quasi a voluntate charitatis mota, Nisitis Uno quidem modσ ex parte eius quod petituri quia hoc Praecipue est in oratione petendum, ut Deo uniamur, secundum illud Psal. 26. Unam pii a Domi . hane requisam , tir iubabitem in domo Domini omnibus diebus vitae meae. Alio modo ex parto ipsius petentis , quem oportet accedere ad eum , a quo petit, veι loco, sicut ad hominem, vel mente , Deut ad Deum. Unde dicit ibid. quod ρυando oratio. Ribus ιnvoeamus Deum, νevelata mento adsumtis ipsi. Et secundum hoe etiam Damasci dicit, c loci stip. eis. quod oratio es aseenses mentis ἐπ Deum. Ad tertium dicendum , quod illi tres actum pere nent ad rationem speculativam Sed ulterius ad rationem practicam pertinet causare aliquid per m dum imperii, vel per modum petitionis ut dierum
EX animio habes primo: quomodo per rationem ostendas , merito dictum a Cassiod. tit in eo mmine. Et ab Isidor. ut in argum. eontri Et a Ps. 26ω Pelia a Domino. Et a L . I 6. Petite, oe arcipietis. Petere enim est amis rationis , ut patet , de tant valet ly petite , quanti ly orare. Insinuatur itaque in his omnibus, ae singulis: quod oratio procedit a rattione; tanquam actus suus - See do vides : Scis
Utrum βι eonveniens orarest. 4. m. I. g. 3. ad I. 3. Et veri f. I. m. a. cor. ω v e. e. as S. AD Seeundum sie proceditur. Videtur, quod nomsit conveniens orare. oratio enim videtur esse necessaria ad hoc , quod intimemus ei a quo petimus, id quo indigemus: Sed , sicut dicitur Matth. 6. Scis Patre veser, quia bis omnibus indigetis. Erisso non est conveniens Deum orare. 2. Praeterea . Per orationem flectitur animus eiust qui oratur, ut faciat quore ab eo petitur : Sed an,
mus Dei est immutabilis, & inflexibilis, secundum Maud I. Regum i , rim triumpistor in Israes non
467쪽
parcet, me poenitudine 'finiam. Ergo non est conveniens , quod Deum Oremus .
3. Praeterea. Liberalius est dare aliquid non mistenti, quam dare petenti: quia, sicut Seneca dicit,cLa. de benefici eap. I. eis. ρνmp nulla res earivsaemit- , quam qua precibων empta es: Sed Deus est liberalissimus . Ergo non videtur esse conveniens,
Sed Contea est, quod dicitur Lucae I 8. Oportat semis
per Mare , oe non defeere. Respondeo dicendum , quod eriplex suit circa or tionem antiquorum error. usidam enim posuerunt, quod res humanae non reguntur divina provide tia ex quo sequitur , quod vanum sit orare , Momnino Deum colere: Et de his dicitur Malach. 3.
Dixissis, Manus es qui servit Deo. Seeunda fuit mPinio ponentium, omnia etiam in rebus humanis ex necessitate contingere , sive ex immutabilitate divinae providentiae , sive ex necessitate stellarum . sive ex connexione causarum : Et secundum hoe etiam excluditur orationis utilitas. Tertio fuit opinio Ponentium quidem res humanas divina providentia xesti , & quod res humanae non proveniunt ex necessitate sed dicebant similiter di sitionem divinar Irovidentiae variabilem esse , & quod orationibus,: aliis, quae ad divinum cultum pertinent, dispositio divinae providentiae immutatur . Hare autem annia in I. libro improbata sunt. c quae' ty. an. .. εν oe quas. 2, ain a. q. . quas. III. m. 6 ω qu. a Io. Et ideo oportet sie indvetere orationis utilitatem , ut neque rebus humaniv divinae providentiae subiectis necessitatem imponamuc , neque etiam divinam dispositionem mutabilem aestimemus. Ad huius ergo evidentiam considerandiim est, quod ex divina providentia non solum disponitur qui es-fectus fiant, sed etiam ex quibus causis , & quo ordine proveniant. Inter alias autem causas sunt etiam quorundam musae actus humani . Unde oportet homines apere aliqua , non ut per silos actus diu nam dispositionem immutent, sed ut per actus suos impleant quosdam effectus secundum ordinem a Deo dispositum . Et idem etiam est in naturalibus causis. Et simile est etiam de oratione. Non enim propter hoc oramus , ut divinam dispositionem immutemus , sed ut id impetremus , quod Deus disposuit Per orationes esse implendum ; ut scilicet homi 'posulando mereantur aeripere, quod eis Deus omni
468쪽
4 4 QUAEST. LXXXIII. AR T. II.
at in lib. I. dialog. c e. 8. a med. Ad primum ergo dicendum , quod non est neces satium nos Deo preces porrigere , ut ei nostras indigentias, vel desideria manifestemus, sed ut nosipa consideremus , in his ad divinum auxilium esse roin
Ad secundum dicendum , quod, sicut dictum est,c in eor. an oratio nostra non ordinatur ad immutationem divinae dispositionis , sed ut obtineatur nostris precibus 1 quod Deus disposuit. Ad tertium dicendum, quod tarus nobis multa prν- stat ex sua liberalitate, etiam non petitar Sed quod aIiqua vult praestare nobis petentibus , hoc est propter nostram utilitatem ; ut scilicet fiduciam quamdam accipiamus returrendi ad Deum, & ut recognoscamus eum esse bonorum nostrorum auctorem. Unis
de Chrysostomus dieit : c implicite ham. a. de orat. ein prine. ω hom. 3 o. in Genes a med. Consedera ouanta es tibi concessa felicitas , quanta glario a tributa , , orationibus fabulari cum Deo , cum Chri-so misere colloquia , optare quod petis, quod desdoras posvlare.
EX articula habes primo: quomodo per rationemia directam , & indirectam destruas haeresim
Η.tarum dicentium , orationes esse inutiles, & Pein Iuli dicentis: orationem prorsus csse inutilem, nulliusque virtutis. Secundo habes : quomodo Per rationem ostendas , haereses has merito damnari a Christo , x verbo Luc. 38. ut in arg. contν. Matth.
6. Ite orabitis , Pater nosser, &c. ist promissione Luc. II. Petite, oe accipissis, JOann. I 6. Si quid peti ritis patrem in nomine meo , hoe faciam , & facto Matth. I . Ascendit solas orare. Matth. 26. Luc. 22. de oratione in horto, qui tamen Christus nihil unquam docuit , aut secit inutile , & de quo Iegimus Isa. 48. Ego Dominus docens te titilia . Item a diactis per veritates aureas super legem veterem, Gen. 8. Cone. 6. & e. ΣΟ. Cosne. q. Item Exod. 32. Cone. 2.
469쪽
QUAEST. LXXXIII. ART. III. 4MA R T I C U L U S III. 44o
Utrum oratio si actus religionis.
AD Tertium sie procedrtur. Videtur, quod orahis
non sit actus relisonis. Religio enim , cum si Pars iustitiae , est in voluntate sicut in sublino: Sed oratio pertinet ad partem intellectivam, ut ex supra dictis patet. c I. hu. q. Ergo oratio non vide tur esse actus religionis , sed doni latellectus, Per
quod mens ascendit in Deum. a. Praeterea . Actus Iatriae eadit sub necessitate praecepti: Sed oratio non videtur eadere sub neces-Dtate praecepti , sed ex mera voluntate procedere ς eum nihil aliud sit, quam volitorum petitio . Ergo oratio non videtur esse religionis actus. 3. Praeterea. Ad religionem pertinere videtur, ut quis divinae naturae cultum, caeremoniamque afferat et sed oratio non videtur aliquid Deo afferre, sed magis aliquid obtinendum ab eo petere . Ergo oratio non est religionis actus.
Sed Contra est , quod dicitur in Psal. r o. Dis gatur oratio mea , flecti incensum in conspectu tuo: Ubi dicit glos. c. interi. γ Ord. implis. quod in huius Muram in υereri lege incensum dicebaνυν Merri
in odorem suavem Domino: Sed hoc pertinet ad religionem . Ergo oratio est religionis actus .
Respondeo dicendum , quod , sicut supra dictum est, iv 4Q ad religionem proprie pertinet reverentiam , & honorem Deo exhibere. Et ideo omnia illa , per quae Deo reverentia exhibetur , pertinent ad religionem . Per orationem autem homo Deo reverentiam exhibet; inquantum scilicet ei se subiicit, & profitetur orando se eo indigere, si ut auctore suorum bonorum. Unde manifestum est, quod oratio es proprie religionis actus. Ad primum ergo dicendum , quod voluntas m in vel alias potentias animae in suum finem , sicut suis pra dictum est. car. i. hu. q. ad a. Et ideo religio,
quae est in voluntate, ordinat actus aliarum pote tiarum ad Dei reverentiam . Inter alias autem p
tentias animae intellectus altior est , & voluntati propinquior . Et ideo post devotionem , quae pertinet ad ipsam voluntatem , oratio quae pertinet ad
Partem intellectivam, est praecipua inter actus retia
470쪽
Rionis, per quam religio intellectum hominis movet in Deum. Ad secundum dicendum , quod non solum petere quae desideramus , sed etiam recte aliquid desiderare, sub praecepto cadit .' Sed desiderare quidem c dit sub praeeepto charitatis , petere autem sub Pra cepto religionis r Quod quidem praeceptum ponitur Matth. 7. ubi dicitur; Petite , ω acer pietis. Ad tertium dicendum , quod orando tradit homo mentem suam Deo , quam ei per reverentiam subin ieit , R quodammodo praesentat , ut patet ex a ooritate Dionysii prius inducta. c. r. hu. q. am. a. Et ideo sicut mens humana praeeminet exterioribus, R corporalibus membris, vel exterioribus rebus, quin ad Dei servitium applieantur; ita eriam oratio pra eminet aliis actibus religionis .
APPENDIX. Ex arti habes prima r quomodo per rationem s
tanquam in radice , destruas errorem Memoric ut refert Directorium inquisitorum , a. para. q. 4. dicentis, quod orationes comprehenduntur sub ordine naturae. Per hoc enim, quod oratio est actus religionis, quae est virtus praecipua ordinans hominem ad Deum. quaes. 8 I. Mileui. r. a. s. constat, quod orationes non comprehenduntur sub ordine naturae , sed gratiae a ordinant siquidem nos ad finem super naturalem . Seeundo habes: quomodo per rationem ostendas , errorem illum merito damnari per dictum Threnorum Hierem. capit. 3. Sedebis solitorius, oe tacebis : quia Di is se stipeν se. Si enim
orans, de quo ibi per talem descriptionem loquitur, Ievat se super se: utique oratio non continetur sub , sed super Ordinem naturae . Item per hoc , quod, cum de oratione fit sermo in scripturis, per elevationem oculorum In montes , vel manuum , vel Mnimae ad Deum , passim designatur , ut Naim. 2Ρε2. 8s. Iao. I a. Quae loquendi phrasis proeuldubio
approbat intentum , erroremque illum contrarium eodem tenore condemnat . Item per ly Dirigatων oratio mea , &e. ut in sintiment. eont'. eXtencstur, si noveris ex antedictis appIicare . Tertio vides :quomodo ex iis, si bene pensentur , & appIicentur, Angelica vicissim doctrina, dic.