장음표시 사용
51쪽
Praelatos: tamen ordinare proprios actus , & de eis iudicare pertinet ad unumquemque ς ut patet per Din. in episto ad Demophilum . c quae es 8. a med. d tertium dicendum , quod amentes bapti Eati, siaut & pueri , habent quidem habitum sapientiae, secundum quod est donum Spiritus sancti ; sed non habent actum , propter impedimentum corporale , o impeditur in eis usus rationis.
EX articulo habes mimo r quomodo per rationem& ostendas, S in recto sensu intelligas, a scrupturis merito insinuatum fui me ; quod. in omnibus habentibus gratiam gratum facientem est sapienti donum . Insinuatur autem per dictum Sapient. 7. Neminem diligit Deus , ni i eum, qui cum sapientia inhabitat . Cum ergo ibi sermo sit de dilectione Dei activa, quae est per gratiam gratum facientem, ut patet perspicaciter contextum introspicienti : conia stat , quod per illud dictum denotavit scriptura, sapientiam. inveniri in omnibus habentibus gratiam. Est enim, ac si dixisset : Nemini Deuς dat grEtiam Iratum facientem, ni a cui & sapientiam donat. ecunda vides, quomodo ex iis, &c. . .
Utrum septima beatitudo respondeat dono optentiae .
AD Sextum si e proceditur. Videtur, quod septirna
beatitudo non respondeat dono sapientiae . ptima enim beatitudo est , Eeati pacisci, quoniam Dii Dei loeabuntur. Utrumque autem horum pertinet immediate ad charitatem . nam de pace dicit tarin Psal. I 18. Pav multa diligentibus legem ttiam. &,
ut Apost. dicit Rom. s. Charitas Dei dissusa es in cordibus nostris per Spiritum sanctiam, qui datus es nobis : qui quidem est spiritus adoptionis fisertim ,
in quo clamamus , Abba pateν, ut dicitur Rom. s. Ergo septima beatitudo magis debet attribui charitati, quam sapientiae.. 2. Praeterea Unumquodque magis manifestatue Per proximum effectum, quam per remotum. . Sin proximus effectus sapientiae videtur esse charitas, secundum iliud Sap. 7. Per natisau in animas
52쪽
s stransfera , amicos Dei , έν Prophetas eonsistiti:
filiorum videntur esse remoti effectus, cum procedant ex charitate, ut dictum est.
a It δ . - rgo beavitudo sapientiae respondens
determinari secundum dilectionem charitatis, quam secundum pacem.
3. Praeterea. Iacobi 3. dicitur : de sursum esspaerica , modesa , suadibiIis, boms consentians , plena misciscordia, oe fructibus bonis. iudicans sne β-
Mutilatrone . Beat, ludo er o correspondens sapie uti aenon magis debuit accipi secundum pacem , quam cundum alios effectus coelestis sapientiae . Seu Contra, est , quod Aug. dicit in lib. i. de seris
Om. In monte, a . cis. med. tom. quod L Muibus nullus motus
es, bellis , sed obtemperaus rationi. Respondeo dicendum , quod septima beatitudo congriae an latur Mus sapientiae, oe quantum M -- Nitim , is qAantum ad praemium. Ad meritum quidem pertinet, quod dicitur, Eea- es pacure1. Pacifici autem dicuntur, quasi pacem facientes , vel in seipsis , vel etiam in aliis , quorum utrumque contingit per hoc, quod ea, in quibus pax conlIituitur, ad debitum ordinem rediguntur . nam pax es tranquillitas ordinis , ut August. dicit i9. de Civitate Dei. c. caρ. II. ein prine. Ordinare autem pertinet ad sapientiam, ut patet per Philos in Principio Metaph. cet . a. to. 3. Et ideo esse pacificum convenienter attribuitur sapientiae . Ad prae-nHum autem pertinet, quod dicitur, Filii Dei υ eabuntur. Dicuntur. autem aliqui Filii Dei, inquantum participant similitudinem Filii unigeniti ,& naturalis, secundum illud Rom. 8. praescivit eou-
fomes feri imaginis Fiati sui , qui quidem est sa
pientia genita. Et ideo participando donum sapientiae, ad Dei filiationem homo pertingit. Ad primum ergo dicendum, quod charitatis est ii bere pacem .' Scd facere pacem, est sapientiae ordis nantis. Similiter etiam Spiritus Sanctus intantum dicitur a Mytionis , inquantum per eum datur nobiς similitudo Filii naturalis , qui est genita sapientia. Ad secundum dicendum, quod illud est intelligendum de sapientia increata, quae primo se nobis unit per donum charitatis, S ex hoc revelat nobis mysteria, quorum cognitio est sapientia infusa. Et ideo sapientia infusa , 3uae est donum, non est causa ch
53쪽
Ad tertIum dieendum, quod siaut iam dimin in . m. a. hu. ad sapientiam, secundum quoa est e
num, pertinet nota solum contemplari divina , Iea etiam regulare humanos actus . In qua quidem directione primo occurrit remotio a malis , contrariantur sapientiae . unde ge timor dicitur esse intrumstpientiae, inquantum facit recedere a malis : Uitismum autem est sicut finis , quo omnia ad debitum ordinem redigantur; quod pertinet ad rationem pacis . Et ideo convenienter Iacobus dicit , quod I Prientia, quae de sursum es, quae est donum spiritus sancti , primum es quasi vitans corruptelam
Peccati deinde autem pacifica , quod est finalis in sapientiae, propter quod ponitur beatitudo. Jam vero Omnia , quae seqtrantur , manifestant ea , quae sapientia ad pacem perducit , & ordine congruo Nam homini per pudicitiam a corruptelis r edenti primo occurrit , quoa , quantum ex se potest , -- dum in omnibus teneat . Et quantum ad hoc dicitur modess. Seeundo, ut in his, in quibus ipse sibi nom cit, aliorum monitis acquiescat: Et quantum acthoe , subdit , suadibilis . Et haec duo pertinent ad
hoc, quos homo consequatur pacem in seipso . Sesaelterius ad hoc quod homo sit pacificus etiam aliis,. Primo requiritur, ut bonis eorum non repugnet Et
hoc est quod dicit , Nonis consentiens . Secundo , quod desectibus proximi & compatiatur in affectu , sabveniat in effectu : Et hoc est quod dicitur,. Plena miserieordia, oe fructibus bonis. Tertio requi
itur , ut charitative emendare peccata aliorum fa-
tagat: Et hoc est quod diuit, Iudieans fine simulastione ς ne scilicet correctionem praetendens, odium intendat explere.
Ex ar. habes primo : quomodo per rationem mstendas , merito insinuatium fuisse ab August. quoa septinia beatitudo correspondet dono sapientiae . Insiluatur autem per hoc, quod dieit in lib. de Serm.. nom. in monte pientia eonvenis paci ςis, in guribus nullsx motus es rebellis, sed obtemperans rati aei. Hoc est. yn quibus, ut pacifici sunt, nullus motus, &c. Cum hoc tamen stat; quod in ipsis pacificis, ut homines sunt, sit aliqvis motus h saltem d. Primis motibus, rebellis rationi . De quibus primis motibus, vide compendium Alber. Mag. lib. I. ca xo. Loquitur ergo formaliter August. . Sectindo vi-
54쪽
De Guisitis , quae Sapientiae opposita ess, in tres artieulos disisa. DEinde considerandum est de stultitia , quae
ponitur Sapientiae. Et eires hoe queruntvis nis. Primo . Utrum stistitia opponatur sapientiae. Secundo. Utrum stultatia sit peccatum. Tertio. Ad quod vitium capitale reducatur.
ARTICULUS L 27sUreum suisitis opponMur sapientia.
p. q. 8. a. s. ad i. AD Primum sic proeeditur. Videtur, quod milli. tia non opponatur sapientiae . Sapientiae cnim directe videtur opponi insipientia: Sed stultitia non videtur esse idem quod in lupientia: quia insipientia videtur esse solum circa divina , sicut & sapientia ;sultitia autem se habet & circa divina , & circa humana. Ergo sapientiae non opponitur siultitia.
veniendi ad aliud : Sed stultitia est via perveniendi ad sapientiam . dicitur enim I. ad Cor. 3. Si quismidetur inter vos sapiens esse in hoe Deulo , βυIrus fiat, Me sit sapiens . Ergo sapientiae non opponitur stultitia.
terius . Sapientia autem est causa stultitiae . dicitur enim Hierem. Io. Stulaus factus es omnis homo sscientia sua . Sapientia autem quaed am scient ita est. N Isai. s. dicitur, sapientia tua , oe scientia tua, Laee deevit te: Decipi autem ad stultitiam pertinet,Ergo sapientiae non opponitur stultitia.
ns. S a quod Iulius est, qus per ignominiam noueommovetur ad dolorem , edi qui non mometur inj-νis: Sed hoc pertinet ad sapientiam spiritualem, ut Greg. dicit iii Io. Mori ex eap. I 6. in i7. Ergo sapientiae non opponitur stultitia. Sed Contra est , quod Gregori dicit in a. Moral.
eap. 26. aliquant. a princi quod donum sapiantia datur contra suistriam.
55쪽
Respondeo dicendum, quod nomen stultitiae a sti pore videtur esse sumptum. Unde Isidor. dicit in lib. Io. Etymol. cloe. βρ. eis. Stultus est, qui propter Ruporem non moυetur. Et differt stultitia a fatuitate , c siicut ibidem dicitur quia sultitia importat hebetudinem cordis , & obtusionem sensuum; fatuitas autem importat totaliter spiritualis sensus privationem . Et ideo convenienter sultitia sapientiae on
Sapiens enim, ut ibidem Issitori dicit , dictus essa saργe: auia scut gustus ess aptus ad discretionem
saporis eiθονum ; sic sapiens ad dignofeentiam rerum, ateve causarum . Unde patet, quod sulsistis opponitur sapientia licui eontrarium ; fatuitas trusem sicut pura negatis . nam fatuus caret sensu iudicandi; stultus autem habet sensum, sed hebetatum ; s piens autem subtilem, & perspicacem. Ad primum ergo dicendum, quod, sicut Isidor. ibiadem dicit, Insipiens eontrarius est sapienti, eo quos sene sapore est discretionis, oe sensus. Unde idem uidetur esse insipientia cum stultitia. Praecipue autem videtur aliquis esse stultus, quando patitur defectum in sententia iudieii , quae attenditur secundum causam altissimam. nam si deficiat in iudicio circa aliquid modicum, non ex hoc vocatur aliquis stultus. Ad seeundum dicendum , quod sicut est quaedam sapientia mala, ut supra dictum est, praee. a. Dat
x. quae dicitur sapientia secυιi , quia accipit pro
causa altissima, &fine ultimo aliquod terrenum bonum i ita etiam est aliqua stultitia boua , huic sapientiae malae Opposita, perquam aliquis terrena contemnit: Et de hac stultitia loquitur Apostolus. Ad tertium dicendum, quod sapientia saeculi est, quae decipit , & facit esse stultum apud Deum ; ut
Patet per Apostolum I. ad Cor. 3. Ad quartum dicendum , quoi non moveri in iuriis, quandoque quidem contine it ex hoc, quod homini non sapiunt terrena, sed sola coelestia . unde
hoc non pertinet ad stultitiam mundi, sed ad sapie tiam Dei, ut Greg. ibidem dicit: Quandoque autem contingit ex hoc , quod homo est simpliciter circa omnia stupidus; ut eatet in amentibus, qui non diasternunt, quid sit iniuria; Et hoc pertinet ad stultiatiam simpliciter.
EX arti c. habes primo: quomodo per rationem mstendas, merito insinuatum fuisse a scripturis z8 oa
56쪽
quod stultitia opponitur sapientiae . Insintratur vero ter hoc, quod contra sapientia ira ponitur in eademententia : S hoc frequenter . Ut Prover. 9. Ss smpiens sieris , tibimetipsi eris , si auum stilius , solus portabis malum . Et quan per totum librum hunc invenies , stultitiam contraponi ex adverso ipsipientiae. Item Eccles. q. Melior es puer pauper , ω sapiens Rego fene , oe sulto . Sectindo vides et quomodo ex iis , &c. 4'ARTICULUS Il. .' Utrum Stultitia se peccatum.
AD secandum sic proceditur. hi detur, quod stultitia t-n sit peccatum. Nullum enim peccatum Provenit tu nobis a natura sed quidam sunt stultέ naturaIiter. Ergo stultitia non est peccatum. a. Pneterea . Omne pereartim es voluntaritim , ut August. dicit. c lib. de υera vella. c. I , ciri princ. to. i Q Sed stultitia non est voluntaria . Ergo nota est
3. Praeterea. Omne peccatum opponitur alicui praecepto divino: sed stultitia nulli praeeepto opponitur. Ergo stultitia non est peccatum. Sed Contra est, quod dicitur Proverta n Proiseriaras Biatorum peνdet eos:Sed nullus perditur nisi pro peccato. Ergo stultitia est peccatum. Respondeo dicendum, quod stultitia, sicut dictum est, car. μεα importat queadam stuporem sensus in iudicando, S praecipue circa altissimam causam, quae est finis ultimus , & summum bonam . Circa quod aliquis potest pati stuporem in iudicando dupI citer . Uno modo ex indispositione naturali; sicut pa . tet iri amentibus: Et talis stiliatia non es peccatωm. Alio modo , inquantum immergit homo sensum suum rebus terrenis; ex quo redditur ejus se usus ineptas ad percipiendum divina , secundum illud i. ad Cor. a. Animalis hsmo non percipit ea, quae sunt DAristis Dei r. Sicut etiam homini habenti gustu ni infectum malo humore non sapiunt dulcia: Et talis sultitia es peccatum. Et per hoc patet responsio ad Primum. Ad secundum dicendum, quod quamvis stultitiam nullus velit, vult tamen ea, ad quae consequitur esse stultum, st. abstrahere sensum suum a spiritualibus, di immergere terrenis. Et idem etiam contingit in. aliiq
57쪽
Respondeo dicendum, quod nomen stultitiae a stis. pore videtur esse sumptum. Unde Hidori dicit in lib. Io. Etymol. clari δερ. eis. J Stultus es, qui propter Ruporem non moυetur. Et differt stultitia a fatuitate , csicut ibidem dicitur quia sultitia importat he-hetudinem cordis, & obtusionem sensuum; fatuitas autem importat totaliter spiritualis sensus privati nem . Et ideo convenienter Rultitia sapientiae on
Sapiens enim, ut ibidem Isidori dicit , dictus essa Dyoνe: auia fleur gu fur ess aptus ad discretionem saporis eidiorum ; se sapiens ad dignosentiam rerum, ateve causarum . Unde patet , quod sultista opponitur sapientia sicut eontrarium ; fatuitas uusem scut pura negatio . nam fatuus caret sensu iudicandi; stultus autem habet sensum, sed hebetatum ; s piens autem subtilem, & perspicacem.
Ad primum ergo dicendum , quod, sicut Isioor. ibiadem dicit, Insipiens contrarius sapienti, eo qMos sene sapore eis discretionis, oe fensas. Unde idem videtur esse insipientia cum stultitia. Praecipue autem videtur aliquis esse stultus, quando patitur defectum in sententia iudicii , quae attenditur secundum causam altissimam. nam si deficiat in iudicio circa aliquid modicum, non ex hoc vocatur aliquis stultus. Ad seeundum dicendum, quod sicut est quaedam sapientia mala, ut supra dictum est, cρ. ρraec. a. I. ad
x. a quae dicitur sapientia secoii , quia accipit pro
causa altissima, &fine ultimo aliquod terrenum bonum , ita etiam est aliqua stultitia boua , huic sapientiae malae opposita , perquam aliquis terrena contemnit : Et de hac stultitia loquitur Apostolus. Ad tertium dicendum, quod sapientia saeculi est, quae decipit , & facit esse stultum apud Deum ; ut
valet per Apostonim I. ad Cor. 3. Ad quartum dicendum , quo i non moveri in iuriis, quandoque quidem contina it ex hoc, quod homini non sapiunt terrena, sed sola cielestia . unde hoc non pertinet ad stultitiam mundi, sed ad sapie tiam Dei, ut Greg. ibidem dicit: uuandoque autem contingit ex hoc , quod homo est simpliciter circa omnia stupidus; ut patet in amentibus, qui non diasternunt, quid sit iniuria: Et hoc pertinet ad stult tiam simpliciter.
58쪽
quod stultitia opponitur sapientiae . Insiinuatur vero per hoc , quod contra sapientiani ponitur in eadem sententia : & hoc frequenter . Ut Prover. 9. Ss sapiens Geνis , tibimetipsi eris , si autem Istillus , solus portabis malum . Et quin per totum librum hunci invenies , stultitiam contraponi ex adverso ipsi sapientiae. Item Eccles. q. Melior es puer paupere , ω sapiens Rega sene , oe sulto. Secωndo vides ς qu
Virum Stultitia fit peccatum . .
AD Secanaum sic proceditur. Videtur, quod stultitia tinti sit Peccatum. Nullum enim peccatum Provenit tu nobis a naturai Sed quidam sunt stulti naturaliter. Ergo stultitia non est peccatum is 2. Praeterea . Omne peccastim es vestinearium , ut August. dicit c lib. do vera relig. c. I , ciri princ. to. I. Sed stultitia non est voluntaria . Ergo nota est
3. Praeterea. Omne peccatum opponitur alicui praecepto divino: Sed stultitia nulli praeeepto opponitur. Ergo stultitia non est peccatum. Sed Contra est, quod dicitur Proverb. R Pν per tas scitorum perdet esse Sed nullus perditur nisi proepeccato. Ergo stultitia est peceatum . Respondeo dicendum, quod stultitia, sicut dictum est, cap. mae. importat quendam stuporem sensusia iudicando, S praecipue circa altissimam causam, quae est finis ultimus. , & summum bonum . Circa quod aliquis potest pati stuporem in iudicando dupI siter . Uno modo ex indispositioite naturali; s culpa, tet in amentibus: Et talis Ilitia non es peccatum. alio modo , inquantum immergit hQmo sensum suum rebus terrenis; ex quo redditur eius sensus ineptas ad percipiendum divina, secundum illud I. ad cor. a. Animalis hsmo non percipit ea, quae sunt Diritus Dei: Sicut etiam homini habenti gustum infe- malo humore non sapiunt dulciae Et talis sultitia es peccatum. Et per hoc patet responsio ad Primum. Ad secundum dicendum, quod quamvis stultitiam nullus velit, vult tamen ea, ad quae consequitur esse stultum, se. abstrahere sensum suum a spiritualibus, immergere terrenis. Et idem etiam contingit in
59쪽
aliis peceatis. Nam luxuriosus vult delectationem sinaequa non est peccatum, quamvis non simpliciter velivpeccatum , vellet enim frui delectatione sine peccato. Ad tertium dicendum , quod stultitia opponitur Praeceptis, quae dantur de eontemplatione veritatis; de quibus supra habitum est, cρ. i6. cum de scientis, & intellectu ageretur
Ex articulo habes primo : quamodo per rationem& ostendas, & in recto sensu intelligas, merito fuisse a scripturis insinuatum, qui H stultitia est peccatum . Insinuatur vero per dictum Prover. I. Pr ueritas sultorum ρσών eos . Hoc est. Stultitia, qua nesciunt prosperitate uti, sed ea abutuntur, perdet eos . Non enim prosperitas , ut sic , perdit hominem : cum ipsum Abraham prosperitas ad perditi nem non duxerit , ut patet in Geneti , nec ipsum Isaac , - &c. Nihil autem perdit hominem spirituaIiter, idest quantum ad animam, nisi peccatum. Ex consequenti per illud dictum Proverb. significatur quod stultitia est peccatum. Secundo vides; quom
eo ex iis , &c. ARTICULUS I M. asIUtrem Itiatilia fla rata luxuriae. Job s. princi AD Tertium sie proceditur. Videtur, quod stultutia non sit filia luxuriae. Greg. enim II. Moralis ea . U. a med. euumerae luxuriae filias ; inter quas tamen non continetur stultitia . Ergo stultitia non procedit ex luxuria. a. Praeterea. Apostol. dieit r. ad Cor. 3. Sapientis
huius mundi RuIeitia in Vud Deum e sed , sicut
Gregori dicit i. Moral. eap. 36. in princ. Sapientis huius mundi es, eoν machinationibus tegere ς quod pertinet ad duplicitatem . Ergo stultitia est magistilia duplicitatis, quam luxuriae. 3. Praeterea . Ex ira aliqui praecipue vertuntur in furorem, & insaniam, quae pertinent ad stultitiam in. Eruo stultitia magis oritur ex ira, quam ex luxuria. Sed Contra est , quod dicitur Proverb. 7. Statimeam sequitur, scilicet meretricem , ignorans , quod ad vinetitisωisus trahatur.
Respondeo inendum, quod, sicut iam dictum est
60쪽
c. m. prae. stultitia, secundum quod est petratum. pmvenit ex hoc , quod sensus spiritualis hebetatu ej, ut non sit aptus ad spiri ualia diiudicanda. Maxime autem sensus horninig immergitur ad terrena per luxuriam , quae est circa maximas delectationes, quibus anima maxime absorbetur. Et ideos sitia , quae es peccatum , maxime nascitue ex luxuria.
Ad primum ergo dicendum , quod ad stultitiam Iertinet, quod homo habeat fastidium de Deo , ia deonis ipsius . Unde Gregori duo numerat inter filias luxuriae, quae pertinent ad stultitiam; scilicet Dei, ω resperationem futuri Deia , quasi dividens stultitiam in duas partes. Ad tertium dicendum, quot verbum illud Apost ii non est intelligendum causaliter, sed essentialiter quia scilicet ipsa sapientia mundi ea stultitia apud
Num . Unde non oportet, quod quaecunque pertinent ad sapientiam mundi, sint causa huius stultitiae is Ad tertium dicendum , quod ira, ut supra dictum est, ci. a. 4λ a. a. 3. ω' sua acuitiae maxime imis mutat corporis naturam . unde maxime causat stulti tiam, quae provenit ex impedimento corporali. Sed stultitia , quae provenit ex impedimento spirituali, scilicet ex immersione mentis ad terrena , maxime provenit ex luxuria, ut di m est. c. ρn cor gr.
Ex articulo habes primo: quomodo per ratronem& ostendas, & in recto sensu intelligas, merito insinuatum suisse a scripturis, quod stultitia est filia luxuriae et in si nuatur autem per hoc , quod dicitur Proverbiorum septimo : Gatim eam , scilicet mare- tristem , βρωτών , ignorans , ρυod ad sincula suI-tus trahatur . Hoc est : ignorans quod ex luxuria, quam cum meretrice exercebit , causabitur stultiti ruin seipso : quin stultitia teneoit seipsum , tamquam in vinculis , ne scilicet ad spiritualia recte iudicanda, simulque sapienda possit elevari. Secunda vides quomodo , dic.
artieulos diυisa . 'onsequenter post virtutes Theologicas consid- - randum est circa virtutes Cardinales. Ed Pomm de prodentia secundum se. Secundo 'partibuUIus --