장음표시 사용
481쪽
836 Consessionum Lib. XII. Cap. II.
sa ia lactemato Ptolemails . Prellius loquitur Edmundus Purchotius, qui liget Capernieanum systema non quidem ut nec alii plures , Copernieani ut thes m. sed ut hypothesm i quod nempe recte incederet . nis ei adversaretur Scriptura adoptet i haee habet Instit. Philo
sophi earum l. 3. thys e. par. a. sed . I. cap. 4. Cum systema Ptolemaicumis rationi, Ac experientiae, Capernieanum M vero auctoritati, ae praeiudiciis adverta, , sari videatur . tertium ex vitroque eo .
, , savit Tycho Brahaeus nobilis D, ,, nus , inclinante saeculo dec mosexto, ,, stille et Chryst Iano iv. in Dania r ,, gnante , quod ab Audiaris nomine,, Tγιhaniιum nuneupatur . Sie autem seri habet. Terram eum Ptolomaeo im . . mobilem statuit Tutia in centro. aut certe non longe a centro Firmamen. A ti; Solem vero in centro n olus Pla. netarum eum Copernico reponit, nisi ,, quod Lunam circum Terram conver ti deeernit . Tria quippe in hoe se. ., slemate Mιιitio circa Terram , tan. . . quam circa centrum vertuntur; Lu
,, na quidem , quae ips proxima est.
motu menstruo ἔ Sol. qui est remo M tior . & quasi medius. motu annuo ,, Firmamentum denique , seu sphaera ., fixarum . quae remotissima est . mo.
., tu lento . nempe a soci . annorum
,, J Nune vigila nobiseum Laa. it, de . & adtende i an pro re nostra , addere . Cepernieanum systema per Tychonicum suppleri posse . non in idem redeat ae dicere α Moveri terram, si a. Te Solem seripturae non adversatur et suppleri autem id potest dieeado. quoamoveatur Sol. Terra vero consistat γIu. Nam quod is .anc ν/m atiqui aiunt , ama/m cte. z: Qitas de uniux , vi alterius Theologi . di quidem parum celabris opinione loquereris i Axioma liud ex omnium Patrum iudieiis bene expensis consatum est et maxime vero ex Athanasi, vi Augustini . Athalia sus, seu
quicumque si) , scripserit Τessim oma ex
saera Seriptura de naturali communio ne smilis essenti re inter Patrem, & si lium . & spiritum - Sanctum , ante fnem. sub titulo, Obtrectar. RIta es obrrectis e Spiriui . Saam 4 Noe inquam Io eo A. thana sua. non quidem . ut plures fama deeepti autumant , integrum monitum illud eomplectitur . sed tantum partem, quam late probati videlicet deserendam litteram . eum manifestiori alteri ad versaturi vel eum patentem in Fide eri rore ni indueit . Ex qua tamen Parte altera quoque emergit oblique; videt ieet non deserendam litteram, nisi eum &e. illius ergo axiomatis integre . & ex acie se eepti protoparens habetur Augustinus.
qui siepius illud proponit , di digerit.
Nune autem mihi non occurrit , nisi lib. 3. de Docti a Christiana, cap. ivi. n. 4. initio , ubi die Hule autem ob se servationi . qua cavemus figuratamia locutionem . id est transatam quasi pro priam sequi . ad ungenda etiam illa .. est , De propriam quasi seu ratam ve- ,, limus aecipere . Dein cni randus est iis ,, gitur prius modus inveniendae loeuia ,, tionis . propria ne, an fgurata st . - Et iste omnino modus est, ut quid. is quid sermone divino neque ad mo. ,. Ium honestatem, neque ad fidei ve ,, ritatem proprie referri potest . fi- guratum esse cognoseas . J Eximium hocce monitum ita hominum iu saeraseientia doelorum animos occuparuit , tantoque plausu exeeptum est . ut eum
in his studi Ia sere aetatem consumserim, in nullum Theologum vel modestum . vel audaeissimum adhue impegerim . qui illud vel eontemnat . vel in dubium vo-eet. Augustinus Calmet ord. S. Benedicti Theologus equidem minime rudis. Seti plurarum hem interpres longe praestan. tissimus, sed & libertatis setifendi vix
non ad excessum amator , & cultor, in rixa
. Antiquitatum saerar. N profana p. dis. fert. de Baptismate mortuor. de quo
7. ita pronune lati Est regula ad s. si a Commentatoribus omni bad , non eundum esse ad sensum metaphoricum. his eum sensus liti te talis. & naturalis nobis des ei unt, vel absurdum . contra . dictionem. vel blasphemiam involvunt.
At hie simile n hil 5te. Quid diei a Lais mande Item ι Ioseph Averanus smplex
aleus Aea demi eua . Et rosearum lectici. num t. I. lect. 36. Reademicos adici.
quens s de Solis Eelyps in morte Chri .sti post initium dira SO che te pato nia de gli Serit tori non s debbono interpreia
tare tu rigore meta sisto ἱ ma so auri eo ra
482쪽
Consessionum Lib. XII. Cap. II. 83
,. eora cte non si deonci trasvolgere datis vero, e profrio sgnificaro. e molio, , menci et o sar si de e delle saetosaute . ,, e venerando parole delia serit tura die... oe peielth andar sitieando, e du,, iungar si caprie eiosaniente dat senso let.
vi te rate , e fiat vero, e naturale , e
,. ste non pu ole alc uno stiraee hiare. eis violem are, ita a suo senno si legare, lim tare, se O 'l medes mo segro te. - sso non P aceenna, o incontra stibii ta .. gione nor persuade. I Quae hune i gnificatum habent Latinum 1 Seio seri Ploram verba in rigore metaphys eo exponenia non esse ; at leo etiam da torquenda liori esse a vera . M propria seniseetione . At multo minus id agi debet de sacrosanctis . he. venerandis ver.
sensu litterati, Ac a vera . naturali , p. o. peiaque s gnis eatione verborum 8 Haee potest nemo ea villari, & cogς re . nec ad suum plaeitum exponere . & limi. tare, nis aut idem sacer textus id ins- et , rnt ineluctabilis ratio sucidost . En tam inde . velut monitum ineluctabula. exploratum . . lypsis atque tonsoribus notum id ob .ieit smplex laaeus t qucdvelut obscurum, dolum. & ab aliquot tantum hominibus. traditum refers tu S cerdos . & quidem pastor animarum, Eerretitus Aneo nitanias Iudaeus suorum eximius. Matister , vix aia Christianam Iucem eonversus , lib. cuius . titulus a L. V. tria ritia fori Chrisiana . cap. a. de Adseensone Messiae ad Caelum , tra Q.
s. mox ceu . apud Iudaeox etiam explo. atam veritatem protulier Naa douea viai ecce rati re doe ιa Scrit tira non e eertna ; fe naa Dii casa elo dat fas e ceratiare Me sua a qωa ιιω iMaowniena , ad empi/ιὰ. Quae etiam latinitate dona. te in ali cum non debeamus. Moν exisceptionem ponere , ubi non ponte Seti. plura: nis exceptione omissa , ineonvη- Biens . vel impietas. deducatur .. Nun evide quid expisceris Lam inder Tu, qui in universum qua late petotenditus Theo.
Iogorum che tum censoriam virgam e. Ierem, ignoras. vel reti. novum , duis
hium . perieulosum exeipis. quod insans in Christo . ti vix . Eeeesiae Catholi enatus mox tam bene vidit, & tanta pace praedicavit i Dum conaretur se dicet ad Christi Sponsae placere r & synago. gae de meridiana luee dubitant L effugia praeeludare. Et talis sursuris homino. Plurium iudicio eximii doctorea 3 o
tempora i o mcire 1l Tandam quoniam eun la e rescit oratio a Thomas Burnelius vir de omnibu dubitans . nulli religioni addictus . nullique hominum silens. lib. de Statu mortuorum . & resurgentium , cap. 8. de Resurrectione mortuorum . de re susei latorum stata, de corporibus , ante med. pag. 3 6. α At inquies sorsan ria Caro, & sanguis in Me dicto Ap
stoli non aceipiendi sine litteraliter, , , sed mustiee , aut allegorice r quate. - nus denotant &e. R espondeo, primα,, hoc gratis dictum est , nee giat, is tantum . Da etiam contra RE CE... ΡT AM interpretandi Regulam. qua
,, prohibemur recedere a litera . nisi ad ,, id nos premat ne ee istas a natura rei se Es materiae subiet aer hie autem vulia
, la est isticismodi necessitas dee i ta quidem impium dogma ivtuetur 1 sed de illo hie nihil ad nos . Stib funderisne adhue Lamittite salutati pudore λ En
Tot modis. de ita mox laberis, virorum sorti sti me, ut plegat , & vix non pR-deat te eum legarit Et iure meritoque doctu, Mi gliae eius pam; tanus Caninii. eus tibi. improperauit et Ia ιοι incurris scapulaa , ενι abisti e Dialectrcae giaberis nactilis Eavigat. Nee ea Thelogus , nee Dialectieus i historiam autem vel ritu calles. vel . ut in aliis tuis libellis see. quenter suspieati sumus, malitiose eo torumpis . Pqrsus Satyra s. v. 76. N a.
ries quidquam concludat, ad huneee wi. logismum vel expresse . veL tacite redv ms oportet: Ad improbandos Anti .eas , Terraeque rotunditatem tot, tamque manifesta nant SeripIutarum urae uisti. quot, qualia sunt. ad negandum moveri Terram. eons stere caelos: Ranihilominus argumentia haud gravioribus tuis, qvibus Copernicanui' systema propugnari solet, eo lusum est dari Anti.
daa. Terramque esse e sit uudami erg.&e. Nuἰusmodi sermo bonus esset exsorma. pessimus vero ex. materia: Vnis de negarem. mox maiorem, negarem minorem e adeoque & illationem . Uis ad de . non ita fuisse apud patres eommuis heri sententiam in Antipodas . Terrae. que rotunditatem . se ut pro motu Caeli, de Terrae quieu i vorum item plo. O o o oci re
483쪽
838 Confessionum Lib. XII. Cap. II,
res ea in eontroversa seripturarum nee meminisse . Aeeipe verba Angustini lib. a. de Gen. ad Lit t. e. s v. ar. Et M illa quidem apud nos ea merae smili.,, ludo . etiam seeundum litteram aeee is p . non impedii eos i qui sphaeramis dicant . Bene quippe ereditur se eun ... dum eam partem . quae super nos estia de caeli sigura Ser pluram loqui vo- ., tui e . Si ergo sphaera non est . exis una parte ea mera est . ex uua partem ea elum terram eontegit i si autem
,. sphaera est, undique ea mera est . J I.
tem lib. t 6. de Civit. Dei. e. s. sermo.
rem habens de Antipodis quos non populari phantasmate illo quod tales no
his adversa v igia prementes . velut suspensi haereant sed gravioribus mo. mentis non credidit ita loquitur: μι adten, sat , etiamsi figura cavlobata .er rotunda mandos ego ινεδatar siue
cunt; Si eorum adversari. contemnunt ruerxm psylia eum agis. & quid . in nimis tiosum . dam Te et eas ex ira propriam sedem nullis talia novis luminibus auea i Anti Copernaear intra responsa nee annuens, quae tamen debebas & pro eissus exh here . ti expugnare . Quid ergo Anti vernieani huie Augustim see. moni re onant , ut endide fatear , ignoro. Illud unum video, hoe ee nox argumeno nihil terrendos. s & alia, qtiae ibi Augustinus hahet, quaeque La. mindui aut solito eandori indulgens a
aut a Coponieanis textum ad verbum sumens. seu voluit, seu non Potuit nonretieere , hic proserantur. En igitur quae integro sermoni lucem conciliane. ra. , F oe sine noverint, tiee nomen si mamenti cogere , ut stare caelum se putemus t Firmamentum enim nonia propter stationem, sed propter se.
,, mitatem , aut propter intransgressi hi ia Iem terminum superiorem . & in . riorem aqu1rum. ocatam intelligereis liceti a nee s veritas caelum stare M persuaserit, impediri nos eire uitti s. ,, derum . ne hoe intellἰgere possimul a Quid amplius optare possumus p Non deu liversa Caelis , sed de Firmamento, ut peevitari caelo, quod moream . vel sem sertim voeant . loquitur Augustinus.
ut patet. Unde adhuc remanet move.ri Soem. eoos stere Terram. Et hie .
vocem excipit a Danquam tamen quasi sit ea elum a motu abhorrens. De cie
eultu sderum numquam dub tat . illum isqae va ias inter interpretationum pro .eellas in tuto ponit. Prodat Lam industoeum, ubi Augustinus do e eat . ah Rite Seripturae in uri i praedicari posse conas l. re stitera , Soem, Lunam. .mnesque Caelosi vel saltem Rotem , de quo ma-x; me disputatur i moveri autem Terram .
Sed & illud hi oleari tum est i Aliti desse de dogmatibus d L,utare di & aliua de ipss adi eemibus. Habemus puta ex Seripturis hominem haud sancte opera. ri . nisi d vina gratia motam . Item semper elietere. & arbitrio gaudere. Vehaee smul iunili possint: ut gratia aris
hi trium neqo aquam violet: ut a rh tr; um gratiam patiatur, ex cte d te utere . nota ad Eeeles assi eam doctrinam , proxime.
sed ad Seho am spectat . Et s equenter viri aut seliolat ei, disputationibus pa
rem apti. aut gravioribus implicati eon. eiulant , Sat nobis est credere, & arahi trium numquam violari, & sne gratia nihil aeternae gloriae nos Priamein reri . VI. Eam smontiam Eanrim mel. - θι. α O tu quis es. aut ubi geri tium inhabitas, apud Garamantas ne vel Malabarieos , ut Christianorum textori bus , textrie ibu Rue notissima ignores Equidem Eeelesiam ultimo supremoque iudieio eam eontroversam mora diremisse , se a Terram stare . Solem moveri non ita ah Eeelesia des nitum .
ut Id inter Gethodoxae Ridei dogmata adeensendum sit . libenter satemur . Tu vero ita loqueris . ae si Eeclesa , vel Apostoli ea sedes nee mussitaverit. Cum tamen eunctis perspectum sit . Copertit canum, quoad rem illam. sestem a Ro ni e a Fidei inquis toribus sub Paulo v. an. 1616. & sub Vehano Vlli. an. x63 3.
improbarum. d innatum. Quo toni erit
Comen ea ui . in varias par. es diste acti sunt: Cartesus iamiam cuncta scia seri pta flamma delebat. Nonnulli ad ae Togia. N interpretationes abierunt ἔ Plerique systentate ut thes εἰ urato , illi ut hypothes tantum adhaesere . Saniores vero , de prudentissimi Copernieario sene. mate prorsus reiecto , in Ptolema; et moti nihil aucti, di emendati amicitiam redie
484쪽
Consessionum Lib. XII. Cap. II. 839
re. Inter m sat erit Elmundum Pure ho tium audire institui. Philosophicarum die. t. 3. Physicae par. a. seel. i. c p. 3. it dii terentem . m systema capernieanum... de udi po est . saltem ut hypothesais explicandis naturae Ihoe nomenia ae ... commodathania . Obiicies pelvio . ILia lud systema defendi non potest . quod
,. Scripturae saerae auctoritati uid tur postum. Atqui die. Hoe adde quod ,, GaIllaeus huius opinionis assertoe daaia innatus si Romae a Cardinalibus f d. iis inqου istieribus anno i 6 6. sub Paulo. V. . . de anno 3633. sub Urbano VIli. Pon ,, ii se ibus Romanis . Ergo εte. Respon.
., deo primo . distingui posth maiorem ., hoe modo . Defendi non potest ut
is thesis, concedo ἔ ut impath sis. nego. ,. 'l hesa enim rem ita esse affirmat; hy -- pothesia vero ex re certo modo con
si has aliquid deducit, sed an rea ita ,, si , non decernit . Quamvis autemia Cardinaus fidei. inquisiores vetuerint M systema Operniea sum defendi ut the, sm . seu assertionem . ob serip me ., sacrae testimonia moto alloeata illudia tamen tanquam hypothesim propia.., gnari eo tuos erunt decreto iacto, anno , , t 62o. nee immeritor non enim pre.. hane eone essionem habetur . terramia moveri loealiter . sed si terra locali.
M ter movaretur , Q d tamen non est ., verum . optime phaenomena omniaia die. J Ira purctotius . eui plusquam
.esosi is tum in Physes. vum in Astro. momia coperi iei se stetna visum ea aevique a simus su t illud prudenter adoptaro . Huiusmodi In u storum s quiaonsulio Pontisee Romano loquuntur a
deeratum in dissitas quoque regiones deportatum . M earum partium Cooee. Bleanos exagitavi . Unde Thomas Bur. uetius . de quo sapra n. 3. Epist. a. ad virum Clar. eirea nuper editum da Arctaaologiis Philosophie. liheLum . longe post med. pag. 3ο 1. Paati saι hadia
eamqvie fas es θι. En igitur Lam inde haud
et e dissitarum regionum haereticos, quod latet te virum Catholieum , sae eidotali eae actere Insgnitum . Et animarum Pastori m qui sere assi Sionis, Valleant sei. licet , unde lex . de varbam Domini egrediuntur si , saeratas portas inhabitatas luit. M aareo. id faciso , Ma a ιιIasι θι. m id vero te prudentiores . d caioresque iudieabunt. Et hie se ut alibi,
maxime in ro intemeratae Coneeptionis
Virginis , dum ab ea privilegio. ultima iudieiis stabiliendo Feelesiam eonaris aver tere . ita imaeris . ae si tibi blandiaria
Vatieani praesidea . quibus praestantissimi
tot Theo ni semulantur , quot in caelo sellae collueem , ubique a te eo Christiani orbis oraeulo . anxie , maxime ,
potissmum, ae v I x non unica consilium.
su stragium postulaturos i Adeo , ut exscriptis tuis deprehendimus, tib; fidis.
adeo tib defers . adeo tibi: bellus vid ris ubiqael Ceterum. Eeelesam In mes.sem alienam suam non Immitere satacem , de rebus nempe p orsus natur libus minime iudieare . te flente. agnoinseunt cimnes . ερ pra adieant. At si qoia manifeste de Philolophinis . Astronomi eis. de quibase unque rebus Serip ura nutu prorsus ob aia erroci testatur . quis nisi Melesia . qaaa eius est eustos . tutaabitur 3 Non omnia naturalium saeuitatam areana pei specta habet Eeeles a i at eeristissime novit . nihil spie tum . Sanctum I gero . eiusque testimoniis ubique Men.
. Ut autem eardinibus prorsus e suis eum , totum etiam aedifieium corruat oportet i dogmatibus illis , quae velut Prima quaedam principia ad Cope nictai systematis. solatium a Lamindo firm han.
tur . consul sis. de expugnatiar eetera, quae pet tria capita a I 23. , de a4. in eamdem rem ille Oeantat. aut mox t hentiae , aut ruinae ua egunt proxima.
ut levi talitro st quocunque everti potasne . Et hare digressione sorte nimis ampla . ει fer. idiori st3lo doctrinae siniolis amore. et Cui freqqentar hi. IA. de Ire niorum moder tione i se ut di in aliis pluribus non admodum propitium Lud
vieum Anton. Maratorium , ut saepit nonnullis quamvis pauIulum moderatia eum Perso Satyra Σ. a v. ε . clama rim i O earvae is terris.animae, o castis
485쪽
84o Confessionum Lib. XII. Cap. II.
ariolum ἔ eius enim operis lib. a. e. s. n. 3. seu post initium , pag. 233. magn1 satieἰnium hoe ee fidueia ectinerat: Erunt, ita me Deus amet, qui ct haac Da
Nane ut ut Deus illum amabit; non data vero censura, iuxta imprudentem eius imprecationem, non amavisset . Sed huie impreeationi . vel ἔuriiurando quomodo consormatur quod n. seq. praedicas αλ Saeramento sese obstrinxerant . atque., voverunt se pro linius nodi Opiniona da imma ι Iara cone ριieno Desparao a. , tuenda sanguinem , & vitam daturos . se quoties secatio posceret die. Non prori opinionibus nostris . sed pro diuinituso, revelatis , tigibusque sanctissJmis pro ... Andendus est sanguis . Hominum eis vi nim opiniones tam salsum , quam Ue.
rum complecti possunt die. J Rides tu quod aliqui opinioni admodum piae . di longe plusquam vero umili sangui.
mem fidant i Ee nos vehementem in risum non effundemur . quod tu suspi .eioni nullo me do emtae Dei amorem. seu gratiam commiseris p Da me Deas amet. At in posterioribus histe ea. illa.
tione ioculati simus. Votum illud, quod hominibus te longe do iioribus placuit. moianis in supergete . penetrasti Quandoquidem nou in ipsam prorsus opinionem, sed in pietatem, ex qua pro immaeulata
Coueeptio e ludores. ultimo Te vocatur.
certe autem pium , ae religiosum est pro Q certo . vel in re Virginis privilegio sudores fundere. Addendum est etiam occasone data r Perperam a te . de impuis denter piam doctrinam illam vocari se arenis elam S isitam; non est Secit istica sententui doctrina illa. quam integer propemodum iam Catholicus orbis complectitur . Ex
quo insigni consensu si etiam idem vir. ginis privilegium nedum vehemente probabilitate . sed de qualien ue s non quidem dogmatica ) certitudine gaa
Ut vero ea lamo hJmIs Idhne ex xelo prurienti quidquam indulgeam, miusdem Theologastri nugas aliquot. mi nusqua.sana monita per:alia: opuscula sparsa breviter, Ac levi manu disie iam. Saeerdotes in publieis Tempsa eleemo sna, ad Nisas eelebrandas tolligentes ministri sunt pietatis de lagragiorum .
Patrum errores minime probare decet rsed nee tanta cura expiscari. . retege.
xe , praedicare, Dum Eeelesallies os
seia Sanctis Feriis omi lia ) litamus .
haudquaquam in Numen delinquimus ;tum quod ipsorum quorum eunque Ossi. eiorum magna pars ad eiusdem Numi his laudem spectet; tum quod eatenuseelebrentur Sancti, quia Numini tam he. ne simulati sunt, luxta illud Psal εν. 36. Μ Obilis D. us in Saama Is s . Dum Christum eolimus . Deum eoli
mus citra controversam ἔ immo Christi humanitas colenda est adoratione Laiatriae ; Itideatque , Christi Ilumnnitas,
una e sdemque adoratone colenda est,
qua Di. initas . Quae proposio , late . & manifeste ostendun: ur a S. Thomaquinio Eecles ae Doctore 3. p. q. as. rt. i. & 2. Dum Christum , de Pa trem , spiritumve eo Lmus . Misippo . qui virit me . cidet er Patrem metimcte. Ego , θ εισιν tintim stimus ti). ure meritoque . di sancte Virginem spem hasram dicimus : iron quod ipsa se spei obiectum a vel quae rem speis
ratani conserre deheat: Sed quia maiaxime post Filium opportunum meis
dium ell ad quod speran us obtinendum i
estque post Filiam ) eam stinis illi. ad
quem spectat gratiam de glo, iam eonferre. Eis vero tot Virgini deserantur honores radhue de nostrae eue urbitate seiunt . de prostentur esse seminam, creaturam rnon De m. saeram Liturgiam veri ac uialo sermone celebrandam essa iam diu volebant haeretici plures t repulsi sine ab Ecelesa. Tu rem non bonam a ma. iis acceptam veluti tuam . & nova meti quidem non in secreto gravi vol mine ad Eeclesiis Praesules, vel d .ctos seripto, sed is miseris pagellis nuria
lim larum terendis manibus, refrigis, reeantas i Utrum S. Luesa propter cot stantiam Christianae saei amiserit Oeaialos , S. AntoLius Abbas portentosum. quidquam in igne extinguendo pereue rit : has inquam, smilesve controveEsas eum eruditis criticia tracta. Quae cunque autem pecu latium pietatum qua- eamdam suerist exordia, vel Oeeasci
ne si rudes Catholici dum insigni sil
ei a Luciam v. gr. pro sauitate cie ut iarum, Antonium pro incendii evitanais perieulis apud Deum interponunt , quoapostulant obtinere possunt. Denique ii. magna parte eorum, in quibus Lodo vicus Antonius vera dixit et si se eo semper popularia de omnibus nota mci destiani, de gravitatem rei congruerit aem
486쪽
Consessionum Lib. XII. Cap. III. 841
de silero . stomaehum autem m ver, non eohibendam . sed fovendam pietatem. dum obtriue Romanos Ponti sees ad e . quae in pluribus Christiani Orbis parti. mergentes quaquaversus in Eeeles a ple. hus , maxime ad quaedam Mutinensa tatis exeessus re eandos velut e somno Seriptoris latera , vetusti feruoris ma- exeitat . atque sol ieitat. Nim ne die- gnam partem exstit. ερ vix non inalst .hus nostris irrepsit religiolas eultus , Ut plurimum otii saepe ego exoptaverim servidi deuotio , siqne paetas Cen ad tot selibenda ad pietatem iustauran.
seo ego a summis Eeelesae Praesulibus, dsm opaseula . quot seripsit ille ad eo os generatim , ut hie debemus. loquamur. hibendam si .
9uaesiisve de caelis , opportuniore Deo resinenda , deposita ι ad di θ Iandum de iuvisibili. O incommina ιerra , profundaque abs o luce, O specie caren te sese adcingit . Interim duo statuens ; tenebras nihil aliud esse quam Deis absentiam ι infrememque materiam eis omni specie vacuam . mirimesrorsus nitit Hemdam.
P nimirum haee terra erat invisibilis, & incompossis. is, & nescio quae profunditas abyssi a , super quam Iron erat lux ; quia nulla speetes erat illi; Unde tu iasisti, ut scriberetur, quod tenebrae erant super abys sum; quid aliud, quam lucis absentia ρ Ubi enim lux esset, si esset, nisi superesset eminendo , D illustrando b) Θ Ubi ergo lux nondum. erat, quId trapadesse tenebras , nisi abesse lucem p. Super itaque erant tenebrae, quia lux super aberat se : scut sonus ubi non est , silentium est. Et quid est esse ibi silentium, nisi sonum ibi non esse ρ Nonne tu Domine docuisti hane animam, quae tibi confitetur ρ Nonne tu Domine docuisti me , quod priusquam istam informem materiam foris
mares, atque distingueres, non erat aliquid , non color, Non figu-Ta Q , non corpus, non spiritus p Non tamen omnino nihili ea atquaedam informitas , sine ulla specie. rὶ Profuiditat abγη cte. - Lib. per abyssum idest quod eae am , de
de Gen. a i Litt. impers quem seripserat is terra appellatum est , materies erat tirca an 39ῖ. cap. 4. n. I. . , ra. A eonfusa qu.edam , de qua mundas, haec lubet S. D. α Αn se melius in- , . qui duabus maximis ta pax tibus, cae- telligitur . ut in hae executione rursus is lo seitieet . de terra constat . digestu
is eadem rerum materies commendare. . . element s. dc a. eepta forma fabriearem
is tur . quae superius caeli , de terrae , , tur. Quae eo susio materi e . se P. nomine nuncupata est , ut iste se sen. . enit insnuari populari intelligentiae . is sus: In princip o seeit Deus eaelum, . . si diueretur terra inuis bilis . vel inor ,, di terram . hoz autem quod eaelum, . is dinata. vel imparata , dc tenebrae suis de terra dictum est , terra eri. t invisi- - per ibyssum . idest super prosundita δε hi Iis, de incomposita , dc tenebrae Lu. - tem vastissimam I quae rursus Prolatuti ditas
487쪽
842 Consessionum Lib. XII. Cap. III.
is ditas ex eo fortasse Dominata est, qu Iase nullius intelligentia . propter ipsam in. ,, Armitatem penetrari potest. Ea leae. ινυ eνant δερεν abfam. Utrum sub . ., ter abysslis erat , & supra tenebrae . . quasi iam loea distincta essent λ At M quoniam materiae adhue eonfuso ex. ., Ponitur, quod etiam Xaos Graeee di , , citor, Ideo dictum est , traεδνeae erantis super ab ara . quia lux non erat tia quae si esset, utique supra esset, quia ,, esset eminentior. & ea quae ipsi su- ,. hiecta erant, illuminaret Et revera ., qui diligenter eonsiderat quid sant te. ,, nebrae. nihil aIiud invenit . quam lucisia ab lentiam. Ita igitur dictum est , Duo. ,, brae erasι fater ab*lstim, ae s dictum ectit, Non erat lux super abyssum J vide.s plura iusderas. lib. I. de Gen ad Litti
vers. e. 1. n. . 3. c. 7. n. 13. c. I 3. n. 27.
di c. I s. n. 3o. Mane autem a hyssum. xacte pingit Vener. Beda . Ipse vero Augustinus pro ina/xtimabiti aquarum pro Dariialo sumit abyssilm lib. 11. contra eatis . e. at. At alibi . Harum rerum mentio se & qu Idem maxime ex Auga. sitio a Petro Lambardo lib. a. serueia.
rasraado. xelta Benedictini, qui sient i quod , ut censendum est, nullam hie eo. die em diserepantiam observaverint . Et quidem ita omnes ad unum tum editi . sum ΜM. eodiees . Vet. Am Er. L v. Eo m. 3. MSS. S. Cr. Ricat. Fec Car. Ece.
Pheνepouas tamen arbitratur e die es emendandos , At quidem momento urgentissimo ; en eius verba , - Crediderim legendum . emicando; nam. Ignea coavi veri , ἐπ Do pa adHe Cael. - iesia, , , feminaquo Iseom sibi Deit i. areo, ,, Ut utar virbis Ovidianis. J Ego vero crediderim te delirare . secedendum ab omnium e d eum s de Q ut S. Patii, doare altis divina agentis verbum aptetur verbor euius 3 Poetae r & quidem profani. 3: ethniel ' Sed de tuarum quere. Iarum memineris a Critie. enim t. a. par.
3. sedi. I. e. I 6. n. χε. contra Ian. Fa.
Iam eontra cadicum em sitim coas a timanata νο aegrestis os . Itemi cum agatur
hie de tenebris luee propulsandis, longe aptius dieitur . Voranda . quod est
splendorem adserre i quam emicauda .
quod non exprimit. nisi smpliciter re δε ea νε . Insuper . Lucis iam in tεxta
inductae naturae plus addit , DIUν . . quam . emicando. Deniq e serm. ex lib. de Gen. commentario praeced. reeitato. ante finem iisdem verbis utitur Rugusti. nus misentior dici iIIaminareι. Hi ne ergo abi μιν/pauo et de vade ad O. Hi,
pluribus . quae in rem hane s. D. Ob. servat , pavea quaedam ex Qerpamus. Lib. a. de Gen. ad Liti. c. a. n. 4. si μνιν taram dixit natis . Fiat lux; qac modo es pνima croaιώra Iax . Feral iam ινeatara , per ρaam Deas di creet . Fiat lux. An aeu ost ux prima creatara e qaia iam dictum oras . Inpri ip o se eit Deus eaelum . A: ter ram ; o poterat μν casis ciem creatu rara vox seri remparotitor, at ae ma-tabiliter . qtia inceretis . Fiat lux flee. Nihil autem resolvit . Eiusdem libri cap. Io n. 22. . ses in sine. α Quapropteria s spirital;. lux primo die facta est .
., numquidnam oecidit . ut et Recederestis nox Si autem corporalis, quaenam
is illa lux est, quam post oecasum solis., videre non possumus 3 quia nee lunais erat adhue . nec aliquae stellae . Aut
s semper in ea parte eaeli est, in quari sol, ut non si solis lux , sed quasi
,, comes eius . eidem ita eoniuncta , ue,, disterni , dignoseique non possit . adis eamdem reditur disseultatem solven. ., dae huius quaestionisi quia & illa lux,, eodem modo, quo sol, tamquam e se mes eius ab occasu in ortum circuis,, miens redit i 4e est in al; a parte mun-
di , quo tempore pars ista , in qua - sumus tenebrestit 1 in noctem. Ex quoeri cogit, quod abst . in una parte cre- , , de re Deum fuisse . quam partem lux,, illa desereret, ut posset ei vespera se- , , ri . An sorte in ea parte lueem secuiari rat , in qua facturus erat hominem aBe ideo cum ah ii,si par: e lux disces. ,, silet . vespera secta dieitur , etiamri eum in alia parte lux illa esset , quaeri inde dioeesserat . mane exortura Pera-
,, cto cireuitu. J Cap. ai. α Ut quid ergo iactu, est sol in potestatem diei. ,, qui lueteret super terram, si lux illati diei saetendo suffecerat . quae dies e-
,, tiam vocata est An illa prior regio- ,, nes superiores a terra longinqcias illo,, strabat , ut sentiri non post et in teris is risi atque ita oportebat solem fieri. ma Per
488쪽
Consessionum Lib. XII. Cap. III. 843
,, per quem dies inferioribus mundi par ,, tibus appareret rotest & hoe diei. ,, auctum esse sulgorem diei sole addito. se ut per illam lueem minus fulgens,, des. quam nune est salse ereditur. , , Etiam hoe a quoqiem ditium scio is dic. I cap. I a. n 24. m Quod ante.., quam feret, quo cireultu sibi potu. - rint tres dies noctesque suecedere, lui, cis . quae prid.o facta est . perm/nente ,. natura . s lux eorporari tune facta in ,, tellipenda est, di invenire. N explica-e,. dissicile est . Nis sorte molem terre. ia nam . & aquosam antequs m esset abis alterutro utrumque diseretum, quolia tertio d.e Achum seribitur . tenebras,. Deum appellasse quis dixerit. propter
,, erassorem eorpulentiam , quam lueri Penetrare non poterat . vel prop eris obseuriis mam umbram tantae molis . ,, quam necesse est ut ex altera petrio
is habeat corpus, s ex aliqua parte lux
c. I. initio . 22 videmus quippe istoq. . clies notos non habere vesperam , ni fi,. de solis Oee nee mane nisi de so
,, lis exortu i illor im aurein priores tres,. diea sine sole peracti sunt, qui quarto
, die factus resertae. Et primitas qua ., dem lux ver Dei ncta . atquΘ inter, , ipsam, & tenebras Deus separasse naris,. ratur.& eamdem lucem , Oeasse diem. ,, tenebras autem nocte mi sed qualis ilia ,, si lux,& quo alternante motu, qu lem ., que vesperam . & mane seemie remori, tum est a sensibus nostri 1i nee ita ut
se est . intelligi a nobis potess a quod tais men sine ulla haestatione eeta. uduni is est. Aut enim aliqua lux corporea est. is in superioribus mundi partibus
is longe a conspectibus nostris, sue unde is postmodum sol aeeensus est et aut lucis., nomine signifieata est sancta Ci.itas inis sanctis Augelis. & spiritibus beatis sil,. die. I Qui plura desiderat, e sulat
integros , quos deeurtatos laudavimus textus ; nee non liti de Gen. Impers. c. s. n. 2 . & in Psal. O . n. 3. sab. finem.
i.o Νοn ιομν . non sit ara θα ramomodo illud 3 Adeo enim materia ab Lque ulla forma , vel speeie non consistit
ut id nee per summam Dei. potentiam. quam extraordinatiam appeti m , fieri
posse s Thomas eum suis ingena aris
gumen torum ad para tu contendat. Equi .dem Thomissis nedum Motus eum obstipv a , sed di Nominales , Sua rex , Rutilo . aliique Neoteriti plures refra.
gantur. Verum materiam in eommuni na.
tu ae systemate non posse ta), tanto ma- is nunquam in ficto absque speee vel sociama subsistere , adeo exploratum est . ut nemo saniorum P h lotopharum , vel Theologorum . quod se iam us . hucusque inficiatus sit. Certo Augustinus ipse Phi-Iosophorum Theologorumve princepx videtur prael issso Thomistis Epist. 11. Α-lias , 16 g. ad Nebridium , n. 3. seu . circa mel. ubi ita loquitu e . α Nalla si natura est. Nebridi , & omnino nulla is subst .antia, quae non in se habeat hae e M tria. & prae se gerat . primo ut st.., deinde ut hoc , vel illu1 st, teitio, , ut in eo quod est . maneat quantumia potest . Primum illud eaussam ipsam
is naturae ostentat, ex qua iunt omnia iis alterum speeiena , per quam chri ean-M tur , & quodammodo formantur omisse nia r tertium manentiam quamdam . ut
is ita dieam. in qua sunt omnia. Quoac s fieri pote i , ut aliquid si , quoase non hoe . vel illud si neque in ge-
is nere suo ti an rat ..... fieri etiam m.
A test, ut n i ta rei nitate aliqua perso. na Praecer aliis aliquid faeiat. At si ,, eernis nectit esse , ut quidquid st... eontinuo & hoe , aut illud si die a sed quidqu-d si de Seholarum controisversiis , quarum h e patroem in tu sum re de deeot i c um e ertissime nunquam materia absque omni specie eonsitat a quaerimus e ut hie Augustinus &e. Diaeendum est S. D. in Oeere naturam .
non tempus ἔ adeo ut nunquam re vera
materia ab omni specie . vel sorma divis exstiterit . Adtende ipsum Augustinum siti ipsius interpretem. Lib. . a. de Mainma . & eius Origine. e. r. n. si in Liae . aer Ex illo enim ae I o. ιν. t a a , propterea dicitur, quia ipsum auctoremis habet ut sit non ira ut ab illo nata
is si, vel processerit: sed ab illo erea. ., ta , condita, s Ela st οῦ partim ex nulla is alia.. idest omnino . e L nihilo . seueis eaelum , & terrM. vel potius univerisia sae mundanae molis universa eum is mundo. Concreata. materias partim ve- ,. ro ex alia iam ereata . atque exsisteti.
- te natura . seut vir ex limo. muliee ex viro , ex parentibus homo &e. Ise pressius, ae susus lib. a. de Gen. aclLvt. e. a 3. nitio . m Non quia informis is materia: sermaris tempora p ideis est, eum si utrumque smui eoae reaia. M tum
489쪽
844 Consessionum Lib. XII. Cap. IV.
,, tum , 8c unde factum est , & quo Iri factum est . Sieut enim v x mater aest verboram . veiba vero formatam vocem Indicant . non autem qui lori quietur . prius emi tu itisormem vose cem . qnam possit prstes colligere. M atque tu verba formare i ita ereatoris Deus non priore tempore see;t inlae. mem materiam . & eam postea poeis ordinem quarumque naturarum . qua ., s seeunda eonsideratione formavit t. . formatam quippe ereavit materiam.
., Sed quia illud unde si aliquid . etsi
., non tempo e , tamen quadam origine
vi prius est . quam illud, quod inde siti m. M tuit diuidere Seriptura inquiundi tempo- ribus, quod Deus Aciendi tempor; husia non divissi. Si enim quaeratur. utrum M voeem de verbis . an de voee verba M saetamus, non saeile quisquam ita tae. , do ingenio reperitur . qui non potius .. verba fieri de voce respondeat i ita ., quamvis utrumque smu i qui loqu tursaciat . quid unde saeiat naturali ad vi tentione satis apparet . in mobrem .. cum smul utrum que Deus seeepit. M Et materiam . quam formavit. le res. M in quas eam formav t , & utrumque M ab Ser Fara dic oportuerit, nee c., mul utrumque diei potuerit , prius
- illud unde aliquid fictum est. qaamia illud quod inde factam est , diei -- buisse qu s dubitet 8 dee. J Qucii ob.
servat etiam insa e. 29. de i. Is e. 33. Plaeot autem hie dare quoa Conim briem is Collegi lenitae Observant in Physe Aristot lib. t. e. o. q a. art. I. dum maleetae definitionem a Stagγrita datam exi otian . α Materia, quod praeisia ter alios advertit D. Bomv. in a. d. 3.
is a r. I. q. a. n I 2. ob eius tenuitatem.
ae desectum. dupliciter a nobis expli is eatur a vel insciatione . dum ei omnem M actum . persea Memque denegamas ii, vel assematione, eum eidem id quod is desectam . de potentiam desgnat . at. tithuimus . Priori modo descripta fuitia a Platono in Tim eo. & ab Aristor. r. is Metaph c. a. tex. s. hisce verbis iis Maloria naa est qaid . ne. quaatvim a
.. riori definita est ,b Aristotele, tum is aliis in loeis, tum eap. s. huius libri ... tex ga. hcie pitio. Materia est pri rimam euiusque subiectum . e quo quip. M piam eo si pacto . ut non per acci ,, dens insit. Qu.e definitio die.
cim tanta Ili materiae obiectis , ct turpitudo, rure meritoque per ab sum. terramque in Milem, O incompositam significatam obfer ι; Sie enim provisum es insirmis mentibus , quutas satis perspectam es, terra, ab soque ni
Uid ergo vacaretur, quo etiam sensu tardioribus utcunque insinuaretur , nisi usitato aliquo vocabulo δ
id autem in omnibus mundi partibus reperiri potest propinquius informitati omnimodae , quam terra , & abygias a 8 Minus enim speciosa sunt, pro suo gradu infimo ι quan cetera superiora per-
Iucida, & luculenta omnia. Cur ergo non accipiam insormitatem materiae, quam sine specie seceras, unde speciosum mun
490쪽
Confessionum Lib. XII. Cap. V. 843
Terra quippe inter Omnia elementa infimum est i ande N Omnibus loca eOnce. dit . Abyssus etiam . qciae est immens aquarum profunditas . adeo in abiectam partem sumitur, ut deiectionem phrasbuxis uulgaribus etiam hominum a Moquiis. passim tu e viat Hannrita neIι Oissarii sa monto . casu. ι' alteroria fa-ganda a rit, νε ia via abis di
potest duplieiterr 1. RatIone gradus infimi, quem obtinent . a. si non quicun. que . sed insimus eorum, gradus stamaiatur . Nam plura terrae. N aquae no .mine venire possunt : puta nobilissima mixta , vel composta . Nune terra . de
aqua in prima. ut inquiunt Philosophi. smplieitate sumendae sint. De Mundi ortu, Ec prima consuta, Re utcunque bene disseruerunt & Gen tium philosophi . Osidius Metamorpho.
os lib. r. a v. s. ., Ante mare . & terras. ω quoa te git omnia caelum ais Unux erat toto naturae vultus in orbeia Quem dixere e hacia i rudia incte si staque molesis Nec quicquam nisi pondus iners, se congestaque eodemis Non bene iunctaram dilao dia semiis
is Nullus adhue mundo praehehat l
ia Nee nova crestendo reparabat eo M nua Phoebe . - Nue eleeamia . pendebat in aerari tellus ., Ponderibus liberata sub , nee hr ., Chia longo is Margine terrarum Porrexerat amais phitrite.
,, Quaque erat & tellus illie O po
ia Sie erat iustabilis tellus, innahilis unda ,. Lueix egena aer . nulli sua forma
is obstabatque aliis aliis , quia eo
,. Frigida pugnabant ealidis, humentiari se eis is Mollia cum duris die.
Ostendis quam commode iuxta dicta, terrae mmine materia intelligatur; Hane vim De is deprehendimus huestigiatum formam non esse, quum sis tarpor-rsm rerum materia. Nec item sensibilem , quum haud reperire sis quid sera itutur in re invisibili, O incomposita. Uaee aviem truet utcunque ad mare
r cum in ea. sa quaerit cogitatio, quid sensus adtingat, & dicit tibi, Non est intelligibilis forma, sicut vita , se ut iustitia , quia materies eis corporum ἰ neque sens bilis , quoniam quod videatur', & quod sentiatur in visibili , & incomposita, non est , Dum sibi Mee dicit humana cogitatio , conetur eam , vel nosse ignoranda , vel ignorare noscendo ib).
vll. qui inquiunt. α . lia MSS. & eon. einnius . quam si lecas ut in vulgatas, is Et cum in ea σι. I Ita etiam M Ss. ires Fir. At unus Med. εt optimus S.Cr. editis suffrata litur. som. vero . Fes ec Car. utraqua particulat incomposita ἀε.m tu ea ἐν c. Hic autem commodum est exhibete,qure halet S. D. contra Epist. Manie et , seu Fundamenti, e. 29. m Nooia enim sieut ehaos deseribere, vel quo- ., quomodo insinuare etiam Poetae so- is lent . informem qdamdam materiam is sne speete . sine qualitate, sine men ., sura , sine numero , & pondere, sne,, ordine , ae distinctione e susum neseio . quid , atque omnino expers o mairi qualitate ; unde iuud quidam . doctς- is res Graeei αποιον die. J Et lib. de