Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Confessionum libri tredecim vario commentariorum genere illustrati ab aemulorum obtrectatorum vel datis, vel dandis seu conviciis, seu censuris, seu etiam cavillationibus vindicati et expediti opera et st

발행: 1759년

분량: 643페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

541쪽

896 Consessionum Lib. XII. Cap. XXIX.

spectes. minime eontemnenda est; loqui. dant etiam Vet. Am. MS. s. Mae. Factur enim Avetustinus hie non de illa, Car. & Riear. habetque iustum sensum: vel hae ereatura, i d de omnium or- μννa sanos enim hie aecipiendae sunt. dine, ae foedere; talium vero pateri. ut Sehola loquitae, obiective; quar ludo ex vallatione maxime exsurgit: ia, nuε stillem creaturae nos pro voeant ad Ita illud Quintil. l. a. e. ia. Rositit aui. pule eis narrationibus creatoris potentiam mos . ae reparaa vari eas . Et id iam sv eel hiandam: iuxta illud real. ra. 1. Ca uroverbi um a&iti II Maada λ batia . peri Marrane ιιariam Dei ,ειε δ visji. . De quo argumento s. D. verbis illis. quae paullo ante pro . lib. d. Vera Relig. cap. 4e., & 4 i. i. tulit . flve maneanι stria ae . Angelos. dest n. γε. . & γ . Adhue vero data te maxime ante Deam adstantes designavit. ctiis tenenda est; eam siquidem commen.

ARGUMENTUM.

2uanquam ex tam splendus diuersarum opinisvum adparatu gaudiam sese. o

DUatemve eapira ; ω tamen . qui Gem verba . In principio secit i interpretamne sic redduas, primo serit: Ρώlo admoneo. M caeli, O terrae uominibus borum lamum marerias exeipiauli ne mox integra cosummata aperis materia. - babeam quod reliquo avinae actimis permistam. Αι vera qui Mis okemperans monito, infirmem inde formatam materiam intuetur, heue eritias amotu: quid fit aeternitate r quid tempore et quid electumet quidue origine unum ab alio praecerit . Interim S. D. aptis elegantibaque exemplis singula eos dis caltates sis meridiana lare eonstituis: O velut digito 'odii ut materia fremam staecedar.

r ille qui non aliter accipit , In principio fecit, quam

si dieetetur, primo fecit, non habet quomodo veminei ter intelligat caelum se terram, nisi materiam caeli & terrae intelligat , videlicet universae , id est in ἀtelligibilis corporalisque creaturae. Si enim iam so matam velit universam ; recte ab eo quaeri poterit,

si hoc primo secit Deus , quid Aeseerit. deinceps ; &

post universitatem non inveniet ; ac per hoc audiet invitus, Quomodo illud primo , si postea nihil ρ Cum vero dieit primo in foris mem , deinde larmatam, non est absurdus , si modo est idoneus diis sternere quid praecedat aeternitate , quid tempore; quid electione, quid origine. Aeternitate, sicut Deus omnia; tempore se ut flos fru-ciunis electione, scut fructus florem ; origine, sicut sonus cantum. In his quatuor primum & ultimum quae commemoravi , dissicillime intelliguntur; duo media facillime . Namque rara viso est & nimis

ardua conspicere, Domine, aeternitatem tuam incommutabiliter mutabilia facientem, ac per hoc priorem . Quis deinde sic acuto cernar animo , ut fine labore magno dignoscere valeat, quomodo sit prior sonus quam cantus, ideo quia cantus est sermatus sonus , &esse utique aliquid non formatum potest , formari autem quod non est , non potest ρ Sic est prior materies, quam id quod ex ea fit et non ideo prior quia ipse essicit. cum potius fiat; nec prior intervallo temporis . Neque enim priore tempore sonos edimus inis me sine cantu, & eos posteriore tempore in formam cantici cmpta

542쪽

Consessionum Lib XII. Cap. XXIX. 89

mus, hin fingimus , scut ligna quibus arca , vel argentum quo

vasculium fabricarer . Tales quippe materiae tempore etiam praeceis dunt formas rerum, quae fiunt ex eis: at in cantu non ita est. Cum enim cantatur , auditur sonus eius ς non prius in imitet sonat, &deinde formatur in cantum. Quod enim primo ut eunque tanuerit , praeterit , nec ea eo quidquam reperies quod resuintum arte com pQ 4nas : & ideo cantus in sono suo Qeatitur , qui sonus eius , matelles

eius est . Idem quippe formatur ut cantus si & ideo , scut dic eisbam , prior materies se nandi , quam serma cantandiinon per iaciendi potentiam ta) pilar; neque enim scinus est cantandi artifex,

sed cantanti animae subiacet ex corpore, de quo cantum . iaciat Nec tempoιe prior smul enim cum cantu editur . Nec prior electione ς non enim potior sonus, quam cantus , quando quidem canistus est non tantum sonus, verum etiam sonus speciosus. Sed prior est origine , quia non cantus sorma ut ut sonus sit , sed sonus inr- matur ut eamus st. Hoc exemplo qui potest intelligat materiam rerum primo faciam , & appellatam caelum & terram , quia inde acta sunt caelum & terra; nec tempore primo factam , quia formaereium exserunt tempora , illa autem erat inωrmia, iamque in te misporibus sinul animativeri itur , nec tamen de illω narrati M aliquid

potest nisi velut tempore prior si, cum pendatur ext emi e , quia

pro Deto meliora sunt sermata , quam in krmia, & praecedat ut aeternitate o Creatoris , ut esset de nihilo, unde aliquid fieret . .

xtus umbis savet; at potulimum superies melitari . eogita e . disputare e narraro ille cisca me& eam non .so prior qaia aliquid non possumus a nisi eam sordia .im emi . cum H ias si e seu eomposito nedum origine, sed velut

543쪽

8og Confessionum Lib. XII. Cap. XXIX.

is prae edantur : Editi alii , φνaeeoA..ι. JNobiseum sunt etiam M S. S. Mar. Ri- ear. Fes 9 Car. Et meritor taee enim istud sermonis membrum ad formara, vel riformia refertur , sed ad materiami nutiturque particulae, ns. interposita austem memhra eeu digressiones iacta sunt; ut sit sensus t Nee tamen de materia naris

rari aliquid potest . nisi quas prior tem

pore concipiatur . di nisi praee edatur aeternitate Creatoris &e. primum propter mentis nostrae infirmitatem a posterius sirupyie iter , serioque postulatur. Non dissimo timus tamen posteriorem huius ea. Pitis partem nonnihil implieatam esse. &obseuram . Vetustissima editio anni i484.Ms. s. o. habent . praecedanιών . In Italieis versonibus tam pingues errores oeeurrunt . ut risum moveant. Eos tamen exhibere placuit , qui poste, riorem hune sermonem concernunt, ut et interim maiorem lucem eonelliaremus . In versone ergo B aνdi Iadmeaeati . quae . saltem ex nobis notis , omnium

vovissima est . ita legitur . die Fh sa salta prima di tempo , peres h la soris

me dotio cosse fao quo is, cle ι Iraua sori. Drapi a sei licet, iuxta dicta in superi xὶbus , & quidem non semel, di ongelum , di materiam a forma seiunctam temporum viesssitudines substinere , pati non posse. III. E v .rea cea 6 . O . Non dicit Aug.

animadvertebatur , sed , animadveνιδε- . indverbium autem , fimoI, pon adscit nomen , tempor ibas . sed verbum. ammadzer silar . vel, nomen formae, de qua dictum fuerat 1 ut hie sensus emergat e tamque, sue, nunc vero eadem maletia simul cum forma in temporibus constituta animad- . vertitur i vel . simul animadvertimus de materiam, & sormam in temporibus con

adversativa . tamen maxime quae Non. ad Ornatum erat , sed ad eaespitatio,ies tollendast quae scilieet praeeedentia veis lut moderabatur . di eorrigebat . Dicenis

dum igitur erat i per. d. D. θι.

quit Augustinus . nisi quod ι sed . nisiti Ioι r adverbium autem , NaIat, idem

sonat, ae , qaas . Adeoque ita debebat reddi a Se κιn quasi, vel . ιο me δε elsa pνὸteda ere. iuxta dicta liti. B. V l. Laesas piam. come dic. verba Augustini.

ctim peudatur exaremιον, hune sensum ha hene i Lieet aestimetur meritis extremior a

ultimo conament. legendum esse . praeceis dataν a quod refertur ad materiami Efla pr/ιε ta ..V III. μιι' oteraιιὰ . Non inquit August. in aeternitate . sed . aeteνῶιaι. . Da ιι' eter uina . IX. come Drabbo u AoII. . Prorsus sensus corruptus est; ea verba. at 69ι δε nihilo . ita sonant i ut proauperetur . nempe materia . ex nihilo i Λιιib f produceis δει ni uso. In gratiam autem Nimis si plicium. integrum nune sermonem illum, & qu dem multiplieatis synonysiis , italice revidimus. α S' intenda satia la materia pri iari rea della sorma i ma non primais di precedeura di tempo . o sa nes, .. principio det tempor Dicth ia soleia forme delle eoia sono quelle, che ti. .rano AOri. che reggono i tempi cheis sono friget te alle vieende da' tempte, me quella . cio. la materia , era aliora is senEa forma . e gia r ora poti henehhis ora ius eme eolla serma 'Osservi posta

se net tempO . frigetra at tempo . N. si is puo pensare, Faginnare di essa , se non is sngendon come pilina delia formatiis non solo di, precedenaa d origine. . 0 ma aneo di quella di tempor henelth. - s giudieiii , e stimi, e sa nel merito - i' ultima , od inferiorer pote ih certa uente sono nigliori te cose sormate ,:- che se informi . a sa precedula dati ,, eterni det creatore , aeeioethh si is produe esse dat nisi te , dat lo che pol, , , t o , d alia quale qualelie evia si s

544쪽

Confessionum Lib. XII. Cap. XXX. 899

CAPUT XXX.

ARGUMENT V M.

Optat ut praecedentium ei rea Genesis verba iudieicirum diserepantia earitatis vinculo uniatur. Talis ausem ipse es , ut extra barum Comsessinum institutum censeat, presse, in siniser de neri Serip oris moete dispinare; Id tantum ambiens , ut aequar in spinionum paremes diuinam mutuis amoribus amicitiam

Durant; Mousem vero cenesis striptorem tali prostquantur a sequia , ut omnino expliratum babeant, eum id alendis etiod in seis ipsius oraculis maxime lace veritatis , O fruge utilitatis excelliι. N hac diversitate sententiarum verarum concordiam: pariat ipsa veritas, & Deus noster mise Ieatur noliri tu, ut legitime lege utamur , praecepti sine , pura caritate . Ac per hoc si quis quaerit ex me, . quid horum Moyses ille tuus famulus senserit, non sunt hi sermones censessionum mearum; si tibi non consteor , nescio ;' & scio tamen illas veras esse sententias, exceptis carnalibus de quibus quantum existimavi loquutus sum: quos tamen bonae spei parvulos a haec verba libri tui non territant alta humiliter , & pauca copiose . Sed omnes quos in eis verbis vera cernere ac dicere fateor i diligamus nos invicem , pariterque diligamus te 'Deum nostrum sonistem veritatis, si non vana, sed ipsam sitim ux ; eumdemque famulum tuu in Scripturae huius dispensatorem, Spiritu tuo plenum ita

honoremus, ut hoc eum te revelante, eum haec scriberet adtenis

disse credamus, quod in eis maxime la luce veritatis, & fruge utilitatis excellit .

nomine nunc Catholiet, nune Catholicorum euna ini riterιa . III. Duine gii 'rari modesti , atque pii in Divinis Seripturis doti timana isserinita . Verba, e cepsistdesignentur. Forte utrasque. α certe ma. ιarnalibas . Si ab infante reddi poteranti xime posteriores Augustinus hic intuetur . euerto , vel , eccetιuate quoue sesten Licet huius capitis sermo planus . raraaia. Iv. E uoi fate che abbia res fere& ohu lux streurrat . adhue tamen osei. di questa. e uas dolia vanitὸ . Non γ-tanter . totque puerilibus erroribus ab stulat eam sitim Aug. sed velut de exsi- Italis redditur . ut ti pellem, S earnem , stente loquit ut i fi uos uasa sed ipsa & ossa apud ipso i mutasse videatur. Cοι- sti vias, se usu ablua in fete dene vasιιιι. a perferta obbidieata . e pura carit3. mi deIta flosa sortia divina. IV. E cbe Ubi apud Augallinum nomen substanti. tal este auariama φώρι vostro fe o. Ad um , obedientia, fit adiecti vani. perfe- hoe obsequium Catholicos exhortatur Aug.cta item duo illa . praecepti fice , pura non de eo Deum obtestatur ἰ Unde dicaritate . anum coneeptum efficiunt i eendum est simpliciter i e latinente pus- quandoquidem hoe iit ad exponiti de sab. piam. dici sablato. cbe. VI. Che cresia. intelligitur adverbium . filicet, aut simi. ma averta egri scνirta per voltro rivela te: ac si dieeres, praecepti sine. stilicet Elone, es au/ν avulo per pr/pria se ria pura caritate et Deι Me δει proco ιο , it Iume dalla verita , e μν frica siue uia.e riua pura carita . II. O auora se fruteo Mιι' umana salveara . Fere quotale suo mi σkederis erc. An id sonant Aug. verba. tot errores . ut pigeat , & hQverba r Aή per bes fi quis quaerit ex etiam Odeceat eos anxie discutere Ae ei

545쪽

mo Consessionum Lib. XII. Cap. XXXI.

cipe genuinam versonem . die in guttiri onciri reo &e. simiamo aver egit spiti vendo queste eose . per mereto della ,, tua illustraZione . cio rigua dato, cheia tielle medes me am,ssimo, e lovra qua

At pareentam studio tam rudi . Muax non puerili r quod viri gravet fasti. dio excipient , & sorte etiam improba.hunt.

CAPUT XXXI.

ARGUMENTUM.

Bertim ineulcus quod cap. 26. saluerar; o ea ne e rati ne frastra. O imis merseo de Mosi, more disceptari: quia prudenter admodum . ω retigia e censeri possis ioniae Deis . O auctoritatis serjιorem quidquid uertim es suis in oraeutis inspexisse. Talem quippe mis Augustinus mentis a IDtidinem ινλιciis , quatim sti simiti auctoritaιiι calmιne eουι ιριο a Namine postulauisseι . Ta cum alius dixerit, hoc sensit quod ego ; & a. lius , Immo illud quod ego; religiosius me arbitror dicere, Cur non utrumque potius, s utrum. que verum estp Et si quid tertium, & si quid quartum , s quid omnino aliud verum quispiam in his verbis videt, cur non illa Omnia vidisse credatur, per quem unus Deus sacras litteras vera & div etiati visuris inultorum sensibus temperavit P Ego certe , quod intrepidus de corde meo pronuntio, si ad culmen auctoritatis aliquid scriberem , se mallem scribere, ut quod veri quisque de his re

bus capere posset , mea verba resonarent , quam ut unam ve Tam sententiam ad hoc apertius ponerem, ut excluderem ceteras , quarum salsias me non posset offendere. Nolo itaque Deus meus , tam praeceps esse , ut hoc illum uirum de te meruisse non credam . Sensi ille omnino in his vel bis , atque cogitavit cum ea

seliberet, quidquid hic veri potuimus invenire , & quidquid nos non potuimus aut nondum possumus, & tamen in eis inveniri potest O) .

mus cap. 16. B. Aeeipe etiam verba S. Baslu Prooemio vice cap. I. Oper. inde spiritu is sancto ad S. Amphilochium Iconii epi: e. Erasma interprete, post initium i Nam haud astitanter avidire δεν. monem de pestis divinis i rent/m, Ied

factum metae r nos astem has uaquam cedentes his miniam conviciis θι. Similia sunt quae hibet S. Ioann. Chrysostomus in Gen. s. Nomii. ar. initio. α Diciri nequit Carissimi , quam multiplex the. nurus in uerbs commodum lectis re M eonditus sit. Et seio quidem quod O. M p .mtue aliqui nihil amplius diei , quamis illorum nominum enumerationem . &o appellationem . spectant enim tales ad A solam super fietem . Ego autem omnes,. vos obsecro. De simplieiter ea, quaeia in Seripturis - Saetis conrenta sunt tris.,, seatis . Nihil enim hie seriptum est . ., quod non multas sensuum habeat diui tias .

546쪽

Consessionum Lib. XII. Cap. XXXII. 9or

,, tias . QuandoquIdem Divino ia spirituis afflati Prophetae loquuti sunt , ideo is titi a Spiritu seripta ingentem m se continent thesaurum &e. Neque enim ,, vel syllaba . vel apieulus est in saerisis Litteris . in euius profundo ntin sese grandis quii piam thesaurus. J Seu lai dari solent iii hane rem eiusdem Chrysost. Homiliae duae in eap. 4. E pis . a. ad Cor. & . in a. ad Cor. S. Hierony.

potes . ae . masa sataνa toeat Iiisi tu. iss obesaνas Ararae . Similia sunt quas habet iα eap. ia. Daniel. ante med. ad illa verba v. 4. Tu autem claudo feriasinues ινι. Denique . Seripturam plures etiam litterales sensus eadem sententia eompleadi . uno vel altero non ita eelebris sa

mae Seriptore t in g. Miehaele de M lina de recta in Deum Fide . lib. M.

exceptor exploratum habeat omnes iadivina scientia Doctores.

ARGI MENTUM.

De Seriplinis neri Lee . me irique a Litu De emtraversiae . ratiusque huiuν Idri Mae- , in exitum expediturus, titularam prorsus silum abstinῶι tu quι s. uιώι res de Mousis meme se habuerit a quod rarae idem uolan inter reliquos sensus Meellere , O ditigenter peri uirendum esse 3 At interim nequ- quam sui. O sos esse sui si dum Seriparas dilucidare rititur , vera , cemla , O bona statuati bis modi exire vel a Spiritu Sancto Seri urarum auctare ,

O eaussa principe omitti, vel Mas inspici minime lataere. Ostremo, Domine qui Deus es, & non earo & san. guis , si quid homo minus videt, numquid & spiri

tum tuum bonum, qui a deducet me in terram re ctam latere potuit , qti id quid eras in eis verbis tu ipse revelaturus legentibus posteris, etiam si ille per quem dicta sunt, unam fortassis ex multis veris sen tentiam cogitavit ρ Quod si ita est, sit igitur illa quam cogitavit ceteris excelsior b) . Nobis autem , Domine , aut ipsam demonstra, aut quam placet alteram veram; ut sive nobis hoc quod etiam illi homini tuo, sive aliud ex eorumdem verborum occasio ne patefacias , tu tamen pascas , non error illudat. Ecce Domine Deus meus, quam multa de paucis verbis, quam multa GIO te scripsimus P Quae nostrae vires, quae tempora omnibus libris tuis ad istum modum sussicient Θ Sine itaque me brevius in eis confiteri tibi , & eligere unum aliquid quod tu inspiraveris verum , certum & bonum, etiam si multa Occurrerint , ubi multa occurrere poterunt; ea fide consellionis meae, ut si hoc dixero quod sensit minister tuus, recte atque optime ς id enim conari me Oportet : quod si adsequutus non fuero, id tamen dicam quod mihi per eius verba veritas tua dicere voluerit, quae iIli quoque dixit quod voluit.

ere. α Dictio . seu integer coneeptus est Davidis Ps. t 41. Io. Spiritus es sis 1 deducet iso in terram rectam. De quo S. D. sao loeo , n. Io. α Latere potoit die. - Certissimum est . quidquid veri , literae utcunque eongruens

cogitari , ae etiam fingi potest , a Sp.

547쪽

9 . . Consessionum Lib. XII. Cap. XXXII.

ritu is sancto praeeoanitum . & etiam iuistentum et est quippe mentis in immensum

Aecundae et voluntatis autem taedii. Et suspensionis inseiae . quae proinde remeognitam debet , aut amplect i , aut repellere; quid ergo non amplenetur, eueinquam repellet sententiam veram , di honam . suis verbis cohaerentem λ

non malam Seripturis sacris operam naia avere , esique maturali rationi prorsus

consorme. sic quippe . allis momentis o mi iss . disputis em ego i is est sensu uni Omnium excellentissimus, quem Spiritu Sanctus maxime voluit . di prodi; me inspexit: hune autem, si quem . seriptor Saeer , spiritus . Saucti mirister , orsa. num . instrumsntum dum loqueretur . aut se liberet, cogitavit.

Hate autem iudieio smile est alte. rum . quod inserius prodit i Ulae dixero , quod θα recte , at se optime i id enim sonari me osoripe. Quo etiam phe ripasi oseitantia detegitur a &'srons eli Qitur ; liquist enim ex postremia hisee verbis. Augustinum non quaesisse tantum. modo veritatem . non eurata Saeri Seri. moris menta , contemta littera , sue Crammattea &e. in quae . velut Augu. sini crimina , asiis etiam traditi, & alimitationem exposta Phereponas cap. a T.

I. Ex hoe eap. c eludendum est Ceu admodum vero ite . quod nobis certum videtur . non omnea portas suo eum vectorum sensus seriptorem . saerum inspexisse . lmnis ex integro libro est di eendum i fieripictrem Sacrum , potissimum Moysem Prophetarum prine ipem Omnesiluerales . & nobiliores suorum verbo rum sensus volo isse , Ee etiam intuitumelia . si non elare atque distino ei in su-hllini ad minus, de tenerali quadam ra. tione ..Αe nihil veri , certi , ae sancti in Seriptusis cogitari. ae fingi posse vel a nobis, vel a posteris, quod spiritu sis Sanctus di quidem exacte atque optime moi praemeditat. se non inspexerit.

- Et non voluerit. Ceterum quoniam seo uitas quem .saςer se tiptor maxime in spe xit , ae voluit. omnium praestatuissim uaest . talem praeeipue ut detegamus, nos Conari oportet ... Quia vero huiusmodi

thesaurui minime in propatulo est, de

frequenter unius sententiae interpretatio nes plures aequis paribusque coniecturis nituntur : haud temere, ae saei te de sa eri Seriptoris mente disput Induin eo nis vendendum est . Nunquam vero propria

opinio ita praediranda , ut alia ex ,o

nes in eo item natur a quum s non Seri. or , Spiritus - Sanctus omnes voluerit. Sunt tandem prudentes .. graves mei

res . qui ad sanarieorum hominum se dandam iram , de insultationes depellen das , ita modesse disputant. ae s omissa

Scriptoris mente , quod per se tantum. -mogo verum . ae sanctum est quaerant.

ae velint. Talthua hoe libro Augustinus vir mitissimi fingenii dueatum praebuit. atque praelusti

548쪽

CONFESSIONUM

LIBER XIII.

ARGUMENTUM.

Iciis ae pia ν : deinceps pia mur : fore quid uid disputarum es t mmis additis, religioni conserat, σin Dei laudem mersis . Dimisi braehii , eri r e , ereatura tum earporalix, rum spiritualis, informi/,9 formata plurimum debent , fabsidio inmoraso gum quidem , sed ampliori mana Geueseos exordium tractans, Patri, ct Verbo Spiritum favent , Trianitatis mysterium emineis ; mox addens diminos e- .usdem Spiriaus fructur: quamque peculiari Watione , quod aliis Pe sonir baud deaegat, super aquas ferri duatur . Inde ad sica plura de Spiritu, ae Trinitate; de Baptismate ς Fide, O Spe ; Caeloque Fiν-mamenti ; plurima mero de Terra , ct Mari. Ad vineas quoque , seu

allegoraeas ruterpretatIoπer aeter . pisces , O cetera animantia de uis

eeus . Tum de arcana Dei lenedictione , bomini , piscibas , 9 motatilibus, non item eeteris creaturis impertisa; De Duo , ct amni ligno , quod Diiii semiuis in se fructum babet ; Deque inhibus , ct ceris iterum allegorice aecepti, . Detecto exinde areano , cur pos Φerba illa bonum est , septies repetita, pos moi metat maiori plausu, additum sit, valde bona ; de Dei pareretia , ct erea/uris mile sentiaster perstringit. Ad finem tandem adcedens, Dei opera compendio exbibet: ἐιμae omnibus Farroris gloriam gigat 9 asgeri ambis . Allegoriarum autem fructu iancto p ad Usuam , altissimam i finis insciam, ex asibus no seris dimino sabsidis geni/is , ct roboratis , rosique eos adesaram Beatam

549쪽

9o4 Confessionum Lib. XIII. Cap. I.

CAPUT PRIMUM.

liberriiser in inius domesteum adseratus sis. Quoco te , Deus meus misericordia mea, qui seculi me , & oblitum tui oblitus non es. Invoco te a) in animam meam , quam praeparas ι) ad capiendum te ex des delio quod inspiras eis , nunc invocantem te ne deseras, qui priusquam inuocais

rem praeuenisti e) , & insit isti crebre ens multimodis vocibus d) , ut audirem de longinquo &

vocantem me invocarem te. Tu enim Domine deleuisti omnia mala merita mea , ne retribueres manibus meis , in

quibus a te desecisti a & praevenisti omnia bona merita mea, ut retribueres manibus tuis quibus me fecisti i quia & priusquam essem tu eras, nec eram cui praestares ut essem ; & tamen ecce sum ex honitate tua praeveniente tolum hoc quod me secisti ,& unde me fecisti. Neque enim eguisti me e), aut ego tale honum sum , quo tu adiuveris Domine meus.& Deus meus; non ut tibi se serviam, quasi ne fatigeris in agendo, aut ne minor sit potestas tua carnes Oh sequio meo ; neque ut sc te colam quasi terram, ut sis incultus si non te eolam ; sed ut serviam tibi, &colam te, ut de te mihi bene si, a quo mihi est ut sim , cui heis ne si .

ee aliorum librorum, maxime ri 2. 6.8. 9. N D. exordiis simile est eorumque nonnulla quasi ad orbum eomplectitura immo eornredem compendium diei po. test . Nae miram i AEundo quippe . ut olim Inquiebat Claere Hest orati et motu a in suo veloeior ast, ut passim

Philosophi: Nee hEne de Dei domesti. eis Mystieae Theologiae Doctores senistiunt. nisi iidem quotidie. & sensm iii institato profietari , ερ altiora molianis

tur .

Quoniam vero hie liber omnium re Iietosis mus est , supra eeteros etiam Oarationis ordinem , methodumque neglieit; sed eo tendans . quo Spiritus provocat. digressionibu , libenter indulget . Unde Aetali libro exactum argumentum quodque velut sponte flueret, nee dedimus, nee dare conati sumus. Si quis autem a Beneis die viis praefixum eonsulere ambiat 1 en ha. bet ad verbum exseriptum. α Dei boni. M talem in rerum productIone , ae peris is sectione resueere; tum etiam Deum . ,. Trinitatem, ipsusque proprietatem spuis ritus Sancti prunis Geneseos verbis imia snuari ostendit. Postmodum vero minis tam eonditi mundi historiam allegori. is ea interpretatione transfert ad ea , quaeis Deus in Eeelesia ad hominum sanctita- ,, tem . ει gloriam operatur .

M suam praeparas dici m Quo pacto istud eontingit , eum dieat Salomon

P v. 34. 4. Hominis os asimam stra in parare. θ a Domina labernaeo tingviam . Solverat iam late, atque doctissime hoiusmodi aenigma ipse Augustinus lib. a. eontra duas Epist. Pelagianorum . e. p. s. n. t s. m Sed nimirum quod seriptumia est , Hominis es praepaνara Oor , is a Damiaa responsa tingadet non beneis in

550쪽

Confessionum Lib. XIII. Cap. I. 9o3

- intelligendo saliuntur . ut existiment

,, cor praeparare . hoe est . bonum inis,, ehoare , sine adiutorio gratiae Dei adia hominem pertinere. Abst ut se in- , , telligant filii promissionis tamquam eum M audierint Dominum dicentem . sine me ,, nihil potestis sacere si)i quas eo nuincantri eum die entes, peee sine te possumus, , eor praeparare ἰ aut eum audierint a.. Paulo Apostolo, Non quia idonei su- mus eogitare aliquid quas ex nobisse meti s. sed: sussi eientia nostra ex Deo

,, est i tamquam de ipsum convineant , ,. dicentes . pece idonei sumus ex no.

., bisnei ipsa pra parare cor. ae per hoc , di boni aliquid cogitare . Quis enim ,, potest sa) sne bona cogitatione ad ho- ,, num cor praeparare 3 Ahst ut se in .. telligant, ni f. superbi sui arbitrii de . ., sensores , & fidei Catholieae deserto- ,, res. ideo quippe scriptum est, Um,. mitiis est, praeparare cor, ti a Domi-M no responso linguae a quia homo praeis,i parat cor, non tamen sine adiutorio,, Dei sa). qui se tangit cor. ut ho-

mo praeparet cor. In responsone au-

,, tem linguae, idest , in eo quod praeis parato eordi lingua divina respondet.., nihil operis habet homo . sed totum,. est a Domino Deo. Nam seut dictum M est Baminis ast praeparare eor &e. is ita etiam dictum est, s Psal. 4o. xa. Ap ri os . ct a imp1eba illud. Qua mis, , vis enim nisi adiuvante illo &e. l Si. milia docet lib. t. Retraei. e. 23. de Expost. propositionum ex Epist. ad Rom.

n. 3.

eo uisa α Uix est Augustini senioris pagina . qua huius nodi veritas. praecedemti s milis non stabiliatur, non illustretur. Recole dicta lib. i. eap. I. F. Et vide,s plura desideras. Ser m. i 6. Alias. xo. de Verbis Apost. ) e. s. ei rea med. serm. 3ς 3. in Natali m. t o. s Alias de Di- vers. 32. J n. a. Serm. a 4. d. v est. Apost. a. Tim. I. s Alias. g. de Ver h. Apost. e, 3. n. 4. Epist. tar. ad Vitalem Α-lias io . a c. a. n. s. & e. s. n. a 3. a44& as. lib. . da Doctrina Christ. c. I s. in s M. De Natura. & Gratia contra Pelag. e. a T. n. 31. De Gratia Christi

eon ira Pelag. & Caelest. e. 11. lib. de

Gratia, & Libero Arbite. e. 16. in sine . lib. de Correptu O Gratia, e. xi. n. 3 1. lib. de Praedestinat. sanctorum . e. 8. n. Isaiah snem. lib. i. Oper. Impers. contra Iulianum . sub finem . M Mauimodis uaribtis . α Multum odis gratiis tum externis, tum inter nis . Uι a. direm de longinosa. Quomodo erat in longinquo ipsum adtende in psal. 34. Serm. a. n. 6. ad v. t 4. M Nonnumquam m unci homine utrum isti que contingit . ut aliquando propin-ri que t. de aliquando longe sati propina, quat luce veritatis . longe fit nubilo s. carnis &e. Propinquare illi est smilem ,, illi seri : eeeedere ab illo, dissimilemia illi fieri &e. Si ergo vis appropinquare, is smili, esto: si non vis esse suillis, lo M ginqua his. M . Neq.. enim uasi me. m Plae et addere quae habet Epist. Ioa. t nylias. 4s. seu lib. ad Deo gratias de sexu ad quaest. 3. n. a . α Non quod

se eisdem ipss litteris apertissime sit seriis is pium , Dixi Domina , Deus meus es

r. , quo aram honoram meorum fistu

is ges s r sed quod etiam In his, uel

M aeceptandis , vel reprobandis . vel per- , , eipiendis nonnisi hominibus consulat .

., Nobis enim prodest colere Deum , nonis ipsi Deci. Cum ergo inspirat, & d et , , quomodo colendus si . non solum sua is nulla indigentia saete . sed nostra maxi. ma utilitate . J Idem doe et Epist. ε 38. ad Mareellinam Alias. s. ) c. I. n. 6.

Quoniam vero qaod Iam ex hominum ereatione adcessisse videri potest . potissmum gloria in i consule, s varat

S. Thomam a. a. q. 13a. ar. I. ad 1 4

ubi ex ipso Augustino Trall. 13. In Ioan . evincit. Deum gloriam suam et Iam propter nos quaerete . Quod tamen intinligendum est de s ne utilitatis . de comis modi. Certum est quippe, nedum in socra, sed & in naturali Philosophia, finem

omnino ultimum omnium divinarum ainctionum ipsum ni et Deum esse. Denique haud opus est, ut eommoneamus , mul

SEARCH

MENU NAVIGATION