장음표시 사용
111쪽
Fen. X. Tract. III. Cap. I. ias
bis insunt hae duae dissicultates. Primo, quod cum timor sit motus sanguinis,& spiritus ad intra, cum refrigeratione; Vt habet Gal. Lib. 2. de Sympl. . aus Cap. s. unde cum imbecillis sit innatus calor, in his quandoque confestim ex timore extinguitur,&suffocatur, quomodo sanguinis fluxionem excitare timor queat; immb, cum ex eo aliquando maximas haemorrhagias sistamus; inducto enim timore ex malo nuncio, vel ex alia re inopinata, Sctimenda, praesente aegro, relata, seu prolata, dissicillimae aliquando sanguinis eruptiones sistuntur. Secundo, quod cum timor, & tristitia potius aptasnt spiritus, & sanguinem refrigerare, & extinguere, quomodo dicantur ab Auic. timor, & tristitia esse ex his, quae sanguinem acuunt. Nisi forsan ad mentem Alex. haec intelligat esse causas fluxionis sanguinis; quoniam animi accidentia mala, magis sanguinem depravant; quod ipse intellexit ilia
sanauine, oberosionem fluente.
Quoad ea quae docuit de Venarum affectibus, quarum ratione sanguis rei jciatur, nihil aliud dicam, nisi quod satis confuse, nec satis recte rem ipsam explicauit. Pro cuius rei persecta cognitione,adeundus est Gal. Lib.
Verum circa hunc Galeni locum, aduertendum cst, anastomosis causas tres hic assignari. Scilicet vasorum imbecillitatem. Secundo sanguinis copiosi ad haec vasa motum. Tertio acrem quandam, quae eidem sanguini extrinsecus accidat, qualitatem. Lib. autem q. de Loc. Asf. Cap. s. diuersam videtur proferre sententiam: assignat quippe huius assectus causas, tantummodo calidas dispositiones praecedentes; sicuti sunt multa, S calida baranea, habitatio in regione calida, anni tempus calidum, cibus, & potus calidiores, & similia, quae si ad Vnum redigantur caput, tres non videntur esse anastomosis causae. At sciendum est, haec omnia, S quae eiusdem sunt conditionis, facile tres illas causas inducere posth; quoniam, ob nimium calorem, vasa immodi ch calefacta redduntur imbecilliora; quia rare fiunt, &calor auctus conciliat motum sanguini. Insuper, cum calidior reddatur, acrem acquirit qualitatem, cuius ratione, potest facile ora vasorum aperire . Quare, in Galeno nulla erit inconstantias cum in Lib. de Loc. Aff. res tat tantum causas antecedentes; in Lib. autem Meth. adducat coniunctas , N proxima S. Dum dubitat Cal. de Diapedesi, an sit quartus assectus, non dubitat an si quartus reiectionis sanguinis modus; sed an sit quartum vasorum viti si , eum tria enumerauerit. Primum, malam vasorum dispositionem; secundum, erosionem; tertium apertionem . Respondet autem, quod non est quartum; quia vel ad apertionem vasorum reducitur; vel quia non est sanguinis , sed seri euacuatio. Dia pedesis duas Gal. hic recenset causas; quarum altera est tunicae Vasorum rarefactio, Sc sanguinis tenuitas; altera, sunt gracilium Venarum ora aperta. At quoad primum, sc iendum est, vasorum rarefactionem duo consequi, scilicet, vel nimium calorem, qui etiam potest sanguinem attenuare; Vel eorundem atrophiam, ob quam fiunt tenuia vasa, & apta apertioni; ut
habet Lib. 3 de Sympi. Caus. Cap. 2. Quoad secundum autem sciendum
112쪽
iso Petri Sali; Diversi in Avie.
est, aperiri haec vasa ab ijsdem causis, a quibus etiam maiora aperiuntur . sed debilioribus, una cum mala vasorum dispositione, quae est mollities, tatenuitas; ut habetur loco cit. Lib. de Sympi. CaucCap. U. Quod praetermiserat Cap. q. loquens de sanguine ex canna prodeu- te, hic addit ex parte, consentiens Gal. scilicet, quod talis sanguinis reiectio sit cum rascatisne, re tuo pauca. Sed ut dixi, a gurgulione, cum rastatione ipsa; a canna autem id est ab interna arteriae asperae cauitate, cum tus s. Ad signa sanguinis ex thorace erumpentis, proposita a Galeno, & alijs , addit spumositatem in sanguine excreto. Quod sicuti experientiae contradicit,
ita etiam rationi , cum enim sanguis ex thorace e siluens, sui natura non sit spumosus a nec ex calore igneo, Vel ex motu adeo violento, licet in eo vehementior tussis requiratur ut dissolutis partibus sanguinis crassioribus, possit spuma in eo eleuari, liquido constat, sanguinem in huiusmodi rete istione non posse esse spumosum. Cap. VI. In missione sanguinis, secat Auic. ad reuellendum, primo saphenam ; secundo basilicam. At Gal. ut apparet Lib. 3. Meth. Cap. 8. statinia secat venam cubiti, bis, terque sanguine misso, ut pleriq; item omnes. In
qua re, Galenum ni agis , quam Auic. imitandum celiseos quia a superioribus venis revulso celerius, & tutius habetur, quam ab inferioribus. Mirurn est, quomodo enumerans cibos idoneos sistendo sanguini, laudet lac maternum, ex pιo extraetum sit but yrum y & postea, ad idem, butyrum
probet; si enim butyrum malum est in lacte, quid illud postea probare; si hoc bonum est, quid illud ex lacte extrahere; &si melius sit lac absque butyro, quid postea butyrum ipsum dare ΘMirum etiam, quomodo in curatione sanguinis, ex corpore pulmonis erumpentis , laudet situm super larus assectum cum superiori capite dixerit, quod quando patiens dormis seuper latus in quo est aegritudo, additur excreatis eiurquod expuitur. In curatione catarrhi non valde acuti, seu cholerici valde, sanguinis rejectionem excitantis, inquit. Et non inungatur caput omnino. Quod idem inenarratione historiae Mulieris Romanae a Gal. curate repetit, dicens. Et non inunxit caput eius. Cur autem Gal. non inunxerit caput mulieris, in hoc casu, arbitratus est Avicen. hoc factum esse, quia Galen. timuerit ex inunctione, humectationem capitis, a qua potuerit catarrhus augeri. At Galeni alia fuit mens, quam non assecutus est Avicen. Cum enim Gal. ad sistendum catarrhum, usus esset rubificante in capite, & attrahente medicamento, quoniam pinguia adhibita, ante usum horum medicamentorum, eorum vim,&actionem obtundunt, & ab eorum usu, eorumdem eis cacia hebetatur, parsque rubis cata lenitur; ut in usu sinapi sini docuit Aetius Lib. 3. Cap. Iga. ideo Gal. dcducta muliere in balneum, in quo omnes inungi solebant, maxime intentus sistendo catarrho, ne Vis medicamenti, ex palumbi stercore applicati remitteretur, nullo iure pingui caput eius ille uit benon autem, quod ex inunctione humectationem metueret. Sed maior in hac curatione Gai. de balneo in nobili hac Romana administrato, impendet dissicultas, quae communis etiam potest e. Auic. cum
113쪽
Fen. VIII. Trach. I. Cap. I I. ior
illa snt, praeseruare docet y & ideo tradit dentifriciorum diuersas compositiones, quibus muniri, Spraeseruari debiles dentes queant.
Fen Cctaua Trach. Primus Cap. Secundum.
Cap. II. Ro curatione apostematum calidorum gingiuis accidentium, I iubet, in principio administrandas esse collutiones Itypticas,
ita ut progrediatur ad decoctum myrti, bala ultiorum, glandium, S similium. At pro hac intentione, scicndum est, medicamenta valde astringentia, & st yptica noxia esse in inflammatione gingiuarum, propter carum nais turalem substantiam, quae a valde adstringentibus simile quid contusioni patitur , eadem violenter condensata ; ut docet Gal. Lib. s. de Comp. Med. secundum Loca. Quare abstineant Medici, hoc casu, a valide adstringen-xibus, utanturque tantum ijsdem moderatis. Inserius, cum inquit. Cum ergo purulentum sit, administra super ipsum forem .eris, ct gallas istc. Si intelligat, iuxta sensum textus, quod dum purulentum sit apostema, sint administranda ea medicamenta ab eo proposita, error est manifestus; quia suppurante inflammatione, medicamenta suppurantia,
non callietica, dc admodum siccantia conueniunt. Quare, credo textum esse corruptum, legendumque esse, Cum vero caro illa noua is, administra
super ipsam florem aeris yc. Haec enim omnia desumpsit a Paulo, qui ha cadcarnem, post inflammationem, enascentem, Epulidem a Graecis dictam, prascripsit. Subiungebat . cum autem gingiua non cessat uppurari, se apsematur, QThon sanatur, indiget cauteris . Quo loco, per, suppurari, intelligas putrefieri ;hoc enim totum exscripsit a Galeno Lib. F. de Comp. Med. secundum Loca , qui ad nomas gingiuarum, ex Archigene, proposuit modum illum cauteri handi, oleo seruenti, & lana. Cap. IV. Fissuras gingiuarum affirmat eadem curatione tractari, qua labiorum fissutae. Attamen sciendum est, a natura partis, labiorum filiaras si ciora medicamenta, cum ratione cutis, labiorum substantia sit magis sicca, quam gingiuarum, postulare. Cap. V. Praestitiset differentias ulcerum in gingiuis ita distinxisse. Ulcera gingiuar, alia sunt pura, alia sunt sordidas alia cum putredine ; alia cum corrosione; alia sne corrosione. Cap. VI. Ad ulcera cum putredine, docet, collutionem oris, cum lacte asinino adhibendam esse. At lac asininum optimum quidem est ad corrosonem gingiuarum ; quoniam abstergit, roborat, & renutrit; sed quod ad Putredinem conserat est praeter rationem ue cum putredinem cohibentia debeant esse valde sicca. Cap. VIII. Diminutio gingiuarum duplicem habet causam. Altera est co
rosio s, altera, cum imminuuntur ob atrophiam. De prima causa egit Cap. c. De altera nusquam. An autem medicamenta ab eo Proposita faciant ad alterutram, FcI ad utramque causarum, satis notum erit consideranti. Per most cationem hingiuae, intelligit tumores flaccidos, & excrescentias
114쪽
ios Petri Salii Diversi in Avie.
gingiuar, genitas ex supersultatibus humorum, nihil acrimoniae habenti bus, quae necessario, ratione alicuius fluxionis, in eam decumbunt. Quare, antequam Medicus ad localia descendat, prius habeat rationem causae; hac enim neglecta, si alicuius momenti fuerit curatio, in cassiim tentabitur. Cap. X. Hoc loco non agit de Epuli de , quae est carnis excrescentia, ab inflammatione exorta ; de ea enim egit Cap. 6. At hic agit de carne addita gingiuar, nulla praxedente inflammationes solet enim aliquando circa gingiuas excrescere caro, quae quandoque in tantam augetur molem , ut in gnam partem oris occupet; ad quam faciunt quidem medicamenta catha
retica, & valde siccantia; sed eam aliquando forcipe melius est abscindere ,& aliquando ligatura arcta, quae in dies arctior fiat, a qua solet decidere ex se, ut in praxi iussi quandoque fieri.
Cap. XII. Indicationem desumptam a natura partis, satis clare docuit, non tamen persectu omnia explicauit; cum enim fissurae labiorum fiant adiuersis causis ; aliquando enim sunt ratione materiet acrioris destillantis a cerebro; aliquando vero ratione humorum acrium in toto corpore redundantium ; aliquando ratione humorum acrium in ventriculo haerentium, Sabco evaporantium; aliquando ratione Vaporum acrium, ab uniuerso corpore , ad oris, S labiorum partes cxhalantium, ut fit saepe in febribus aliquando ratione frigoris externi; pro ratione itaque diuersitatis omnium , monendum erat quomodo diuersa conueniant, his curandis, medicamenta. Cap. XIII. Indistincte protulit diuersa remediorum genera, qus ad fissuras labiorum opportuna sunt; cum tamen, proratione causarum, diuersa distincte debuisset proponere medicamenta.
Cum autem inquit. Et ex regimine iuuante in ipsa es inunctio suminis, istant. Videant alij, an hoc remedij genus a Rhasi exscriptum, habeat rationem medicamenti.
Cap. XU. Perianisim botris labiorum, intelligitqusdam Iabiorum ulcera, clivi quadam carnis excrescentia, ad cuius contactum facillime sanguis manat Τalia autem indigent summe siccantibus, cum quadam lenitione; alias valde exasperarentur.
Fen. Nona Trach. Primus Cap. Primum.
Cap. I. Raeter intemperiem, tumores, & paralysin, accidunt etia CL his partibus ulcera non contemnenda. Cap. III. Ex hoc casu vidi suffocatum puerum , non a cibo, sed ex piluta , quam immittens mater, inuito filio, in os eiusdem, & eam in traches arteris caput, dum clamaret, detrudens, filium proprium suffocauit. Quare, ut inquit Auic. timor est, in tali casu. Cap. IV. Excitandum este singultum, ad educenda infixa, ubi interius adhς- reant, monet, ea sorsan ratione ι quia per singultum natura tentat expellere illa, qus in eius substantia fixa sunt s cum tamen per acria sit excitanduvsingultus , qus penetrationem dare infixis, &affectum ipsum exacerbaret Pollunt, potius vomitus, quam singultus prouocandus fuerit, ta potissima,
115쪽
Fen. IX. Trach. I. Cap. I. Ios
quanto singultus non ita tuid licui vomitus prouocati potest. Exscribens 1 Paulo, qui hoc ex Leoni dis sententia, protulit, proponit Emplastri , extra apponendum , ex farina hordei, cum oleo, et aqua tepida.
At longe praestat Emplastrum ab Aetio propositum ex farina seminis lini,
cap. VIII. Imaginatus est Avicenna, ob siccitatem, vel mollificationem, vel convulsionem musculoruin epiglotidis, posse anginam, S strangulationem fieri, quamuis ex his meatus tracheae arteriae non si oppilatus. Quae sententia nequaquam recipienda venit; quoniam incatus ille non est instrumentum, respirationem, aut faciens, aut formans; sed & tantum via spiritus permeantis ad spiritalia membra; unde ipso non impedito, ea, quae respirationem esciunt,sicut musculi intercostales , diaphragma,&c. suo munere recth funguntur. Quod autem hoc sit Verum, ex doctrina etiam ipsius Avicennae patet, qui in angina, imminente suffocationis periculo, docet secandam esse tracheam arteriam ; qua aperta, licet in ea sectione nullum adsit opus naturalessperat respirationem susscientem fieri posse, pro salute hominis. Verum quidem est, quod ex immoderata siccitate musculi interni gutturis potest fieri angina, &strangulatio, ut docet Gal. Lib. q. Aph. 3 . ex quo loco exscripsit sorsan Auic. hanc sententiam, licet non ita recth, nec ad mentem Galeni sed id contingit; quoniam ex hoc meatus angustior fit; non autem remanet apertus, Ut scripsit Avicenna. Quod autem dixi de siccitate, idem intelligatur de convulsione I, cuius etiam meminit Gal. loco citato Com. Aph. r s. intelligens eam,quae fit ab exiccatione;quod & etiam obtinet de mollificatione; ubi enim meatus sit apertus , membra respirationi inseruientia, recte possimi suum munus obire.
Loquens de Angina phlegmatica, dicit, quod eius Sanatio est melix , i facilior. Et postea inquit, quod quandoqueperdurat sique ad qo. dies'. Sed quomodo curatio est velox, & facilis, si ad terminum morborum longorum
Prorogatur ΘDat regulam generalem in anginosis morituris, dicens, quod omnis θ-
nanchicus qui moritur ,spasematur in primis . Sed hoc tantum admittitur in his, quibus materia ad neruos conuertitur; in quibus autem hoc non fit, nequaquam verum est, ut experientia docet
Cap. IX. Dolor inquit, no Gortis, in phlegmatica . At, Lib. q. Aphorism. 3 q. docebat Gal. fieri posse anginam a materia pituitosa, madefaciente internam musculi interni gutturis superficiem; vel incrassante musculos aperientes, & hoc sine dolore; quod sorsan, in fine capitis dicebat Auic. loquens de hac angina. Et quandoque est in ea dolor paritur, aut priuatus. Si per priuatum, intelligit nullum dolorem. Cap. X. Apostemata gutturis, saucium internarum, & oris, ita curanda esse docet, ut materia faciens illud evacuetur in principio, cum phlebotomia, Osolutione mentris. In quo notandum est, pro solutione Ventris, posse conuenire lenientia pharmaca , a principio, non autem electiva, quibus plures medici utuntur, hoc Auic. loco freti, ad diuersionem. At in principio in- sammationum, in morbis acutis, nequaquam conueniunt talia pharmaca ,
116쪽
ex Hipp. Lib. q. Reg. Acut. Σq. & ex Gal. ibidem in Com. Ad curationem harum inflammationum, laudat Sternutatoria; quae tamen in Angina ipsa sunt periculosissima , nam cum in sternutatione ipsa requiratur maxima inspiratio, angustus autem sit meatus spiritus, non potest prouocari sternutamentum, nisi cum maximo discrimine, S periculo suffocationis. Quare dimittatur in angina, tale medicamenti genus , quod sorsan ad alias oris inflammationes, iusto tempore paratum , diuersionis ratione , poterit proficere. In huiusmodi inflammationis curatione, ex eis, quae iuvant, illud unum est, q uod abradatur θnciput, O leniatur cum succo acaciae in 'rincipio; dfinde eum maturatiuis ; demum cum aperientibus' fortibus , Ch valde calidis , s adurentibus medicamentis. At hic modus procedendi, in applicatione remediorum ipsi capiti, mihi valde suspectus est, quoniam adstringentia, eqstyptica syncipiti applicata, in principio morbi, dum cerebrum excrementis abundat, sunt apta potius allicere maiorem fluxionem, quam eam prohibere. Simile enim ex hoc continget . quod fit ex aere frigidiori, constipante partes capitis, ex cuius constipationis vi, materia in serius descendit, ut dicebat
Cal. Lib. s. Aph. I 3. haec habens. In quibusdam uero , coaeto, er uelut com- .
presso capite, expressa materia inutilis, ad loca capiti subiecta descendit. Quod genus remedij eo magis abhorreo, quod video Galenum laudare, & proponere medicamenta os polita: nam probat ipse Galenus capiti esse adhibenda
medicamenta attrahentia ad partes exteriores, &ad superficiem externam ; ut in ex possitione Tex. 3 o. Lib. q. Reg. Acut . apparet. Cum enim medicamentis attrahentjbus utendum,& caput radendum, & ceratum capiti, & collo circumponendum esse docuisset Gai. circa collum attrahentia adhibenda cise monebat; postea concludens dicit. Commune tamen inestri seque, tum costi , tum capitis, in quofluxiones fiunt, auxilium tibist. Laudat prae caeteris, usum lactis , in principio harum inflammationum . Sed hoc tempore, indigemus, ex Gal. & ex ipso Avicenna, repellentibus, S adstringentibus medicamentis; lac autem non est tale. Galenus quidem utitur eo Lib. Io. de Simpl. Med. Fac. ad mitigandum inflammationes harum partium. At non est adhibendus eius usus in principio; sed in statu ta tum, & dum maxime asiligunt inflammationes; & ideo usus est hoc verbo,
Cap. XI. Omnes Scriptores tradunt, in angina cauendum esse, ne in sectione venae deducatur patiens ad Syncopen. Quare, cum Avicenna inquiri In sorti angina extrahatur fine cessatione sanguis, ubiive quo apparent Syncopes. Intelligatur, usquequo appareant signa imminentis syncopes, id est, ut mittatur sanguis copiose, non ad syncopen, inclusiud, sed exclusi vh; propius tamen, alias nec Avicen. sibi constaret, propter subsequentia Verba; nec cum alijs scriptoribus conueniret; nec rationi, nec experientiae, quae demonstrant, & testantur, in angina, syncopen esse lethalem, subscriberet. In sorti angina, alterum aduertendum monet, videlicet, quod si in hoc casu suppressa sit aliqua sanguinis naturalis euacuatio ; ut puta, si menses , yel haemorrhoides consuetae suppressae sint, tunc retrahenda est materia aa inseri
117쪽
inferiores partes , per sectionem venarum inferiorum y vel per appositionem cucurbitularum. Sed alias scripsi, in ii occasu, videlicet, ubi angina acuta sit, moliendam esse eam euacuationem, quae euacuando totum, possit etiam materiam e loco affecto elicere 9 & ideo secandas esse superiores venas, alioquin prius sequeretur suffocatio, quam leuatio morbi: sectis enim venis inferioribus, non educitur materia a parte laesa, nisi maxima fiat, Sccopiosissima sanguinis euacuatio , quae possit hominem ad interitum deduceres quas tamen Venas, si angina non sit acuta, possumus secare, ad demendam plenitudinem , & prouocationem euacuationum suppressarum y non tamen ad educendam materiam a loco affecto, cuius, cum non sit grauis passio, morbus tenuioribus medicamentis postea poterit discuti.
Subiungit, quod si dispositio tolerat praetermissionem-lebotomia, inque ad maturationem , tunc illud est melius ad conseruandam uirtutem. Quae sententia duplicem potest habere sensum. Alterum, quod ubi dispositio tolerat, ut praetermitti possit venae sectio usque ad maturationem, tunc melius est, pro con seruatione virtutis, ut praetermittatur a principio , sed postea maturato morbo, administretur; quo sensu , praeceptum hoc frustra est y quoniam, maturato morbo, non amplius sectione venae indigemus, sed disruptione nec unquam, ubi sit secanda vena, potius in fine morbi, quam in principio secanda venit; in principijs enim morborum, si quid mouendum, ad remi iasonem morbi, moueatur, nec ad finem protrahatur. A lter erit, quod si dispositio tolerat praetermissionem phlebotomiae, tunc melius est, ad hoc, ut remaneat virtus in corpore, idest, si dispositio tolerat, & in sectione venae non sat supernua, & copiosa euacuatio, sed relinquatur sanguinis portio, pro conseruatione virtutis, Ut dicebat in cura febrium putridarum, dimittendum esse sanguinem in sectione venae, pro crisi, & virium conseruatione , ad mentem Gal. Lib. D. Meth. Cap. Iq. tunc melius est ita facere, pro conseruatione virium; ita ut hic sit sensus, quod si dispositio non sit admodum acuta, tolerat ut praetermittatur phlebotomia , idest, dimittatur in phlebotomia sanguinis quantitas; tunc melius est facere hoc,pro conseruarione virtutis; & tunc a principio,decem pondera sanguinis unica vice, Vel decem pondera sanguinis duabus vicibus extrahenda, quandoque una quaque Vice,educenda erunt, cum prius in sorti, per decem, & decem pondera hoc faciendum, usque ad tertium diem docuisset. Quae sententia potest verum habere sensum. Addit casum, quo non debet seri venae sectio ante declinationem morbi, scit . quando inflammatio est supra algalsamati ; tunc enim sectio venae circa declinationem facta trahit sanguinem ad locum inflammatum , &maiorem inseit suffocationem. Sed haec sententia dubia est; nec ratio valida est; quoniam ubicunque sit inflammatio, ex sussicienti sanguinis euacuatione , semper materia a loco affecto , non ad locum assectum perdi
In Angina, quae non est cum plenitudine totius corporis , monet, non esse secandam venam , vultque ex tenuitate victus posse absumi, a reliquo corpore in proprium nutrimentum, materiam facientem morbum. Sed in
118쪽
hoc attendenda est magnitudo morbi, & Virium constantia; ubi cnim haec duo concurrant, statim secanda est Vena. At forsan dices, non praesente plenitudine in toto, non potest angina esse morbus magnus; & ideo hac ab sente, nequaquam Venit administranda sectio venae. Sed contra Galen. pluribus in locis docuit, di posse fieri morbos magnos sine plenitudine, &plenitudine non praesente, ubi adsit, vel immineat morbus magnus, secandam esse venam ; ut Lib. q. Meth. Cap. 6. ubi haec habet. 2ceque hoc dico ,
propterea quod purgatio, euacuatiost, quam redundaritis sanguinis concursus non
indicet; sed quod etiam, tames re undantis savguinis concursus non adyt, ad ipsam tamen sanguinis missionem interdum sit confugiendum, quando, si malens morbus siecum uirium robore, nemo est, quisavguinem no mittat, qui utique in artis veribus
Non postponatur phlebotomia uenae, quat est sub lingua. Immo oportet, uisit fest- natio ad illam in eodem die. Haec Avicennae sententia, quod a prima die sint secandae venae sub lingua, est satis dubia. Primo, quia euacuationes a loco aflecto non sunt faciendae in principio morborum. Secundo, quia Galenus aliter docuit, qui Lib. de Curandi Ratione per sanguinis missionem Cap. I s. dicebat. auocirca, quae in gutture, est arteria graui torquentur inflammatio ne, in principio quidem, aperta in cubito uena, post principium autem , in ipsa lingua magnifice prodis, incis uidelicet uenis, quaein ea sunt, ambabus. Lib. autem a. ad
Glauc. a. d i cebat. Sic igitur in Synanchicis, eas, quae fib lingua sunt, et enas incidimus, quando tam totum corpus macuumse nobi x obtulerit, passio verost diutuVna ,
id est protrahatur, & prorogetur. Quare , non a principio Anginae , nec prima die secantur hae venae ; quoniam potius ad locum affectum , quam a loco affecto perduccretur materias sed procedente morbo, factis prius uniuersalibus sanguinis euacuationibus. Cucundetur collum lana, ct proprie lana h vi, quaest infusa in oleo olutae, aut in oleo chamemelino s ipsa enim es leniscativa, sedativa doloris 1, deinde in postremo
eius admistrant ei attractiva, cum non con erant sta.
Haec sententia Avicennae opponitur Hipp. qui contrario modo procedit y prius enim utitur attrahentibus medicamentis; postea adhibet ceratum, & lanas collo circumuoluit, Vt apparet Lib. q. Reg. Acut. 3o &ho Ccum maxima ratione; prius enim est euocanda materia ab internis partibus ad externas, postea leniendum, & concoquendum; non vero prius concoquendum , & leniendum, postea attrahendum. Acutis enim morbis, prς-
stantiora, S celeriora remedia adhibenda sunt; nam in his a leuioribus incipere , dc praestantiora retardare, malum. Pulveres insumandos in fauces docet. Sed cum Galenus in assectibus columellae, has insufflationes aridorum medicamentorum damnet, in examine propositorum ab Archigene Lib. s. de Comp. Med. secundum Loca, quanto magis erunt improbandae in Angina, in qua partes spiritales sunt a Dsectae, in quibus etiam naturaliter dispolitis, si puluis subeat , nouimus quantam respirandi dissicultatem inserat. Dccet modum conficiendi pistulas ex rad. hiij , & faetidas exhibendas in statu. sed quis an sinosus in statu posset deglutire pitulas. Quare, Vel alia
119쪽
Fen. IX. Trach. I. Cap. I. ii3
alia forma exhibeantur; vel praetermittatur hoc medicamentum. In Angina, procedente a materia melancholica, monet administrandum esse medicamentum Atharmel. At sciendum est , hoc ad resolutionem, transactis primis morbi temporibus, solum conuenire; nam in principio, quscunque sit materia, stypticis, & adstringentibus est reppellenda.
Anginam, ex dis locatione vertebrarum superiorum ceruicis, curare docet, dicens . Quod ingenietur ex compressione loci, cum facilitate, ad superiora. In quo duo animaduerto. Primum, Hipp. Lib. a. Epid. Sectione a. dixisse , tales anginosos omnes perijs e. Secundo, eundem Hipp. Lib. 3. de Articulis , repanditatem vertebrarum insanabilem censuisse . Quare Avicenngsententia mihi non arridet; tum quia Hipp. contradicit;tum quia luxata ossa, sola comprestione non restituuntur; sed ad hoc prius requiritur extensio; secundo restitutio. At quomodo fiat hec extenso in vertebris ceruicis, non facile est declarare; cum Hipp. hanc extensionem damnet Lib. Cit. 3. de Articulis Tox. 3 o. Restitutio a uicin per compressonem, sine extensione , nulla est, Scompressio, mea sententia, erit inualida; quoniam a parte anteriori ad posteriorem non potest fieri, nec magna, nec firma vertebrs luxat s compressio, cum tegantur carne mollissima, & que huiusmodi
violentam operationem ferre non est apta. Cap. XII. Ad formandum medicamentum utile me Iancholicς columelle, as sumit atramentum rubeum , quod est Sory Grscorum. Pro cuius Vsu, animaduerto, Galenum damnasse usum atramenti sutorij ad columellas Lib. s. de Comp. Med. secundum Loca his verbis. Atramentum uerosutorium ne
hementem habet ad ingendi uim ,sed non expers est calefaciendi s propterea putredin s ulceribus conuenit, tamen exacerbat columellam, etiamst fit in serrhum indurata . Preterea, in examine medicamentorum Apollo iiij, qui ad columel- Iam usus erat chalcitide, que est proxima sory, dicebat. Chalcitis mero in totum inepta est, praeterquam , s malde inueterata, re sanabilis sit assectio y senim medicamentum mordax, si cruda adhibeatur. Vuare ut uim ipsius deleamus, D Irequentius utimur. In examine autem medicamentorum Heraclidis , qui usus erat melanteria, dicebat . Talia inflammatis, & rubeis columellis non conuenire . Immo subiungebat. Neque in declinatione earum; tunc enim disicussoriorum medicamentorum uim pr.edominari oportet; at in istis, ualida es etiam uis
adprictoria. Quare, exemplo horum, dico, vitandum esse usum sory, a Lfectis columellis, etiam si sint in declinatione; vel in scirrhum mutate. Per melancholicas autem, audiamus scirrhosas, & rebelles. Cap. XIII. Elongationis viis diis sunt cau* prscipiis. Altera est inflammatio; altera humectatio. Prima pendet ex sanguine tumorem faciente ;secunda ex humiditate a cerebro fluente, &vuam irrigante. quindue animaduertendε erant, Vt inde curatius indicationes tuto elicerentur. Cap. X IV. Vuas infantium, inquit , eleuaregalias contritas cum aceto, se' proprie quando liniuntur ex istis eorum syncipita. Hoc notare volui s quoniam hic attendit causam elongationis Vias , exiccando caput; ad cuius exemplum
Medici, in elongatis, & rebellibus columellis, debent attendere fluxionis causam, quod est cerebrum humefactum. Quare, hoc exiccetur, S in ni-
120쪽
mia humiditate, caute ruetur, tum ad ipsum exiccandum; tum ad reuellenia dum humorem fluentem. Cap. X V. Quomodo assa fida, ct alumen, sint ex incidentibiis uuam, dissicile est imaginari; cum p ter exiccationem, nulla alia Vi polleant, nec tanta exiccatione, ut postea per se decidant ,1 ad hoc enim requiruntur vere incidentia , vel cauteri Eatio; non autem pure exiccantia, & discutientia. Cap. XVI. Quod uuae ablatio possi facere ad malam stomachi complexionem , non prohibendo causas exteriores, non est ita facile explicare prout de laesione consequente membra spiritalia; cum his enim consentit ; cum illo nequaquam .
Fen. X. Traim Primus Cap. Secundum.
Cap. II. V latur, inquit, anhelitus quandoque in complexione calida pulmo-
I nis. At duplex hic spiritus, quem Hipp. Lib. G. Epid. Sect.
3. Tex. II. vocavit duplicem intro reuocationem, non fit ex intemperie calida; sed tantum, ut docet Gal. Lib. 6. Aph. sq. vel ex potentia fatigata; vel ex duritie instrumentorum , vel ex utrisque concurrentibus. Duritiem autem inducunt convulsiones , vel affectus convulsioni similes, respirationis instrumenta obsidentes , quae ab intemperie frigida earunde partium non unquam Originem trahunt . Quare , mirum est , quomodo hic dicat Avicenna, ex intemperie calida pulmonis aliquando duplari anhelitum. Hanc eandem complexionem pulmonis calidam, inquit, consequi inflammationem , & tussim. Quod sequatur calidam intemperiem inflammatio, non est mirum, cum membra calidiora prompte, & facile inflammationes incurrant, sed quod consequatur tussis , nec ratio, nec experientiac onsentit: non enim ex intemperie calida ita concitantur tusses, prout ex frigida, ut alias scripsi, ex mente Galeni, nisi nunc Auic. intelligat forsan de tussi consequente inflammationem; veru meadem ratione, alia inflamma-
tionis consequentia signa erant apponenda . Vel intelligit , in huiusmodi complexione fieri tussim ; quia cum calidi sit dilatare, ideo per calidum , hoc membrum fluxionibus suscipiendis magis aptum redditur , & ideo ex destillationibus facilius tussim incurrit; sed caliditas ubi non sit intemperata, non facile facit ad dilatationem, immo potius ad robur partium. Preterea, facilius tussim incurrunt, qui vias angustas habent, quam qui latas . Insuper, hic affectus dependet ex alio membro, non ex intemperie propria, Vt proprie magis accidit in intemperie frigida.' Adjiccantistemperiem pulmonis, buccedit, inquit , aliquando dispnara, propteruehementiam spissitudinis. Si per spissitudinem , intelligit meatuum angustiam , salsa est haec sententia in intemperie naturali quoniam angustia, aut latitudo membrorum non pendet ex intemperie humida, vel sicca, sed tantum ex calida; unde videmus, ex calido, & sicco corde, arterias amplas; scuti venarum latitudinem, ex calido, & sicco hepate oriri nouimus. Si aurem per sp titudinem intelligit densum spiritum, neς hic habet causam in