장음표시 사용
121쪽
Fen. X. Tradit. I. Cap. IL iis
temperiem siccam , sed alias; Vt apparet ex Gal. Lib. i. de Dissicultato
Respirationi S. Si non spuit, inquit, nisi cum tussi, plurima haec materia est profunda, ct longinqua. Sed tussis plurima non solum fit ex longinquitate loci; verum etiam vel ob crassitiem, A visciditatem materici, non cedentis ue vel ob subtilitatem eiusdem a spiritu disruptae. Cap. III. Exemplo demonstrans,quo modo pulmonis aegritudines perducant aegrotantes aliquando ad hepatis aegritudines, inquit. Sicut perducunt uehementia frigiditatis eius , di uehementia caliditatis eius ad di visu. Quomodo frigida pulmonis intemperies deducat aliquando patientes ad hydropi sin, facile est intelligere y cum saepe viderimus , ast limati successisse hydropi sin, cum intemperies frigida communicata hepati, possit eius vires labefactare. At quando pulmo immodice calefactus possit hepar refrigerare , ipsumque ad hydropen perducere, dissicile est imaginari, seri per se, licet per accidens hoc consequi possit, ratione refrigerantium assumptorum, ad contemperandum pulmonis calorem intensum. Cap. IV. Tradens Vniuersalem modum curandi pulmonem, monet vomitu plurimum iuvari. Sed nec in his est communicatio vasorum ; nec Vomitus ad diuersionem facit: nec in affectibus thoracis est facilis. Vnde omnes docent, in his casibus, a vomitu abstinendum esse. Quare haec regula uniuersalis non erit seruanda, nisi forsan redundante materia in ventriculi spatio, cuius, non pulmonis ratione, vomitus ideo excitari potest . Cap. VI. Inter ea medicamenta, quae faciunt ad expurgationem cratarum humorum ex pulmone, primum recenset, quod recipit opis aureum et num. At talia damnantur a Galeno Lib. 7. de Comp. Med. secundum Loca, sub finem , ubi haec habet. Eodem modo etiam, quae ualde refrigerant uitanda Iunt omnia enim crassisfaciunt, or cogunt, s coagmentant humores, eosque aegre elui ι des reddunt y ob eam rem, sane rectefecerunt, qui eiusmodi pharmaca composuerunt, quod neque papaucri sucium, neque mandragorae, aut radicis corticem, aut hyoscyami
semen, aut cicutae, aut I ij, auisemen lini admiscuerunt. Materias aliquando ad exitum, sternutatione iuvandas esse monet. Quod tamen in pulmonis morbis non est faciendum, potissimum ubi snt grauiores; cum doceat Hipp. Lib. 2. Progn. Tex. 49. stimulamenta, per omnes mombos, qui in pulmone fatigem, pr.eire, subsequi, mala esse. Licet enim hoc, ratione signi fiat, veruntamen, quia membrum affectit in concutiunt, S dilan iant, mala sunt. Eos vero humores, qui in arteria, sine pulmonis morbo , contumaces haerent , & qui dissiculter reijciuntur, facilius educunt sternutationes, quam tussies, ut habet Cal. Lib. a. de Sympi. Caus. Cap. q. Cap. VII. Inter membra anhelitus, enumerat venas iugulares, & arterias carotides; quae tamen nequaquam huic operi inseruiunt; immo his ligatis, dc interceptis , diu potest animal currere, ut testatur GaI. Lib. de Usu Pulsuum Cap. 2. Si autem potest currere; ergo non faciunt haec Vasa ad anhelitum y quia cursus, sine libero, & amplo spiritu non potest persci. Atque Gai. Lib. 2. de Decret. Hipp. & Plat. Cap. 6. inquit. Interceptis, uel ligatis , uel seritis in medio partis inferioris, e superioris , ligatarum, nil aliud patitur
122쪽
us Petri Salii Diversi in Avie.
animal, quam quod omneἷ quα sunt supra mulneratam, mel ligatam partem, arteriae pulseu suo careant non autem quod hinc animal in anhelitu quicqua patiatur. Cap. XI. Monet, anhelitum altum , ublimem, seri tunc, cum mouentur musculi superiores pectoris, non peruenit necesitas ad mouendum Diaphragma, or in feriores tiaracis musculos. Si intelligit, quod nequaquam moueatur Diaphragma, nec etiam musculi inferiores ullo pacto, falsa est sententia; quoniam haec semper ad respirationem concurrunt. Si autem intelligit, quod persecte non moueantur, ob impedimentum aliquod, unde necessarium sit, ad perficiendam respirationem, Ut moueantur musculi superiores, veritatem obtinere potest. Cap. XV II. Inquit, ex Hipp. Spiritus frequens sequitur vocumentum, propter exi rationem pulmonis, propter destructionem membrorum anhelitus. At longe aliter Hipp. hoc expressit Lib. I. Progn. 27. dicens; spiritum crebrum, aut dolorem, aut fatigationem , quae supra praecordia fatiget, significare. Non igitur propter exiccationem ; sed propter inflammationem hoc intelligatur. Sed forsan alludit ad sententiam Hipp. Lib. I. Reg. Acut. 3 a. quo loco loquens de frequenti spiritu, dicebat. Pulmonem exiccat, fatigatque, tum hypochondrium, tum ventrem ipsum,tum septum transuersum. Quare, textus antiquus , facit sequi nocumentum, praeseratur. Non tamen haec regula est uniuersalis; cum solum haec contingant ex errore in pleuritide, & similibus
Cap. XX. Illa verba. Inuenitur raritas plus, deinde tarditas, postea magnitudo , intelligantur ad mentem Gal. Lib. I. de Disser. Resp. & Lib. 1. de Catas. Puls. Cap. de Desect. calidi in nati, videlicet, quod ex inopia caloris innati anhelitus primo fiat parvus, postea, eo magis decrescente, tardus, Ulti- timo raru S; non autem quod tali casu, ut videtur textus significare, sit maior raritas , minor tarditas, & magnitudo. Vel, quod magis immutetur, Scquidem prius anhelitus in raritatem, postea in tarditatem, ultimo in magnitudinem y atque adeo subiungit Avicenna, quod anhelitus paruus mi nus egreditur a naturali statu, quam tardus, & ambo minus, quam rarus; summa certh ratione ; quoniam raritas in tali dispositione est ultima disserentia superueniens, extremum exitium indicans. Cap. XXIII. Inter plures constrictionis anhelitus causas, enumerat apertionem apostematum ventris inferioris, cuius ratione non potesseri dilatatio in respis
tione. Quae sententia licet obscura, intelligatur ad mentem Galeni Lib. G. Aph. 27. quo loco docens, quomodo ex sectione abdominis, in hydrope , aqua effluente laedantur patientes, duas eius rei causas assignans; alteram , his verbis expressit. Sed, ἐν durities misceris, δ' quae non amplius sustentatur ob aquosa sub tantia, 'septum transuersum trahit, se miscera, quae sunt in thorate. Haec Galen. Ex quibus clare liquet, cur non possit dilatari thorax, unde fiat constrictio anhelitus. Quod si per apertionem horum apostematur , non intelligit extrinsecus factam, sed intrinsecus, per quam sanies in cauitatem ventris effunditur, dissicile est explicare, quomodo multum hinc laedatur anhelitus; cum materia haec ad imum ventrem descendat.
Cap. XXIV. Exponens sisna humorum lixrentium, Jel in arteria aspera, Vel
123쪽
vel in pulmone, vel in cauitate thoracis, inquit. Vbi fuerint humores in spatio, di cauitate pectoris, idest inter pulmonem, & membranam, pectus intus
ambientem, tunc iam permutatur ex titere ad latus ctim alteratione iacendi. Si
intelligatur haec sententia, quod scit. permutetur materia, hoc casu, de viro latere ad latus, salsa est; quoniam impollibilis est talis permutatio, ob membranas intersepientes. Quare, si sententiae Auic. standum sit, vel intelligatur, de latere ad latus, id est de loco ad locum ; quoniam permutato
situ , persentitur commotio materiei contentae, ac eius inundatio. At intacodem latere, cum nec a dextro ad sinistrum latus; nec vicisti in permutari queat, vel talis permutatio intelligatur, non de materia contenta; sed de tussi ab ea excitata, ita ut hic sit sensus ; quod tu sis ab ea materia inducta permutetur de latere ad latus, cum alteratione iacendi; quoniam ex vario decubitu, magis, vel minus tussis proritatur: si cnim aeger decumbat super partem affectam, minus amigitur, S minus tu sit; si vero in partem op postam, quia a materia intus delitescente comprimuntur partes illae internae, magis diuexatur, magisque ad tussim sollicitatur. Cap. XXV. Quod diuersitatis pulsuum causae respondeant diuersitati causarum anhelitus, non est usquequaque verum; ut pluribus docet Gal. Lib. I. de Dissiculi. B es p. hanc materiam data opera declarans. Cap. XXVI. Anhelitus dupli primam assignat causam , plurimum calorem. At sciendum est, solam intemperiem calidam huiusmodi pulsum essi certa non posse; cum enim duplicatio spiritus, Ut ex Gal. Lib. G. Aph. 3 q. habetur, sat tantum, vel ex virtutis ambecillitate; vel ex instrumentorum reni-xu, siue haec sit durities, sue conuulsio, vel affectus conuulsioni sim ilis, sue refrigeratio, non poterit ex calore multo tantum hic seri, cum interceptio spiritus ab illis causis, non ab intemperie sola induci queat. Si autem Galen. Lib. q. de Loc. Aff. Cap. 8. alteram interceptae respirationis causam adducit,caloris scit. copiam,cogentis laborantem continRO, Vel exspirare, vel inspirare hoc intelligatur, reluctantibus instrumentis, Vel facultate ; ut
intelligit Galen. Lib. G Aph. 3 q. quoniam his exclusis fit magna respiratio,
Cap. XXVIII. In compendium colligens diuersas difficilis anhelitus causas, dum loquitur de Di aphragmatis intemperie frigida, inducta ex lini metis, & emplastris refrigerantibus, alludit ad ea, quae dixit Gal. Lib. 7. Me -
. Cap. 8. Inter causas dissicilis anhelitus, enumerare medicinam solutivam non, soluentem, vel acutum clysterem, non soluentem , est recensere causas admodum remotas: quae si omnes essent adducendae,numerus earum maximus
foret. Quod autem addit de phlebotomia, non consequente finem in phrenitide, est omnino quid extra rem; quoniam huiusmodi venae sectio, licet finem non consequatur, cum tamen prius non fuerit causa difficilis anhelitus; nec deinceps eiusdem euadet; sed morbus ipse, non sanguinis misso. Nisi sorsan opinetur, ex diminuta in hoc morbo, sanguinis missione, maiorem peccantis materiae ad locum a fiectum attractionem fieri; quod non sine ratione dictum videtur, & animaduertendum ab his, qui euacuatione S mor- bo
124쪽
us Petri Salii Diversi in Avita
bo proportionatas non audent tentare.
Cap. XXIX. Quod recta ceruice respirare aliquando contingat, in febribus, propter apores declinantes, humiditates resolutas, non ita facile est imaginat i; & ideo subiungit, quod in meritate, talis dyspnoea fit, propter humores implentes, di oppilamies, & propter apostemata, aut propter paralysi musculorum thoracis, quibus resolutis, impeditur respiratio. Dum autem subiungit. Cum ergo non descenὰunt adpartem pedum, imo descendunt ad partem
dorsi, is pectoris, coarctatur. Hoc intelligatur de situ aegrotantis, videlicet, quod si patientes non se inclinant ad partem anteriorem , sed ad partes
posteriorem, coarctatur in eis anhelitus.
Cap. XXX Loquens de anhelitu puerilis aetatis, inquit. Pueri indigent ediis dctisue θρerfluitatum fumosarum. In qua sententia hoc aduertatur, quod recte idixit , fumo arum, non fuliginosarum: fuliginosa enim excrementa contingunt tantum in morbis labrilibus, & quidem cum putredine; fumosa autem ex reliqui js cibi, a calore innato ad hanc tenuitatem redactis. Qua tum vero disserant excrementa sumosa a fuliginosis, ex hoc habeatur, quod fumus, licet sit cum aliqua adustione, habet tamen aliquam humiditatem suligo autem omni humiditate vacans, est vapor omnino terrestris , a rebus immodice assis, & semiustis eleuatus, ut docet Gal. Lib. 8. Meth. Cap. F. Cap. XXXII. Balneati aquasi gida, innuit anhelitum esse paruum, ς' tardum, Orarum. Sed hoc animaduertendum est, talem fieri respirationem, statim 1 balneo fricidae aquae; postea Vero mutari anhelitum, prout frigida, vel torporem, vel robur induxerit; torporem enim sequitur,cum praedictis conditionibus ; ii robore autem sunt maiores, velociores, & frequentiores anti litus; aucto enim robore,calor innatus augetur. Haec autem sunt Gal. Lib.
1. de Catis .Pul. Cap. de Pulsuum mutatione ex frigidis balneis. quae omnia ad anhelitum transferri possunt. Cap. XXXVII I Quod primo animaduertendum in isto Cap. hoc est,quod
Gal. tantum duas ast limatis causas assignat. Alteram humores, arterias asperas pulmpnis obsidentes , qui viscidi, crassi, & Ienti sint. Alteram tu herculum . Auic. autem longe plures quam Gai. enumerat; circa quas Videndum erit an verae sint causae) praetermittens tamen manifestissima causam, tum ab Hipp. tum a Gal. propositam, videlicet, tubercula ipsa V de quibus in pulmone genitis, ad perfectam ast limatis cognitionem, hoc sciendum est, quod eorum duplex est disserentia. Alia enim sunt dura, & magna, quae statim difficilem faciunt respirationem, quae diu incocta manent, antequam ad suppurationem deueniant; ideoque patientem non perimunt. fAlia autem non dura exquisite sunt; sed aliquid humoris ad asperam arteriam ex se remittunt; S talia efficiunt hominem tussiculosum. Haec verbcum tussi suborta properant ad suppurationem, Unde patientem occidunt; ac proinde exitialia sunt, Vt docet Gal. Lib. G. Aph. 66. Quae sententia est animaduertenda; quoniam non omnia tubercula habent eadem indicia ut videntur docere communiter practicante S nec requirunt eandem curati nem . Atque hinc possumus scire, an necessario inducant febrem, ut dixit Aetius, an vero non, ut alij censuerunt. Nam cito suppurantia poterunt
125쪽
febrem inducere, non autem cruda; atque illacrimi lethalia; haec vero ne
Avicenna proponens disserentias Asthmatis a loco, dicens, quod materia causans asthma, quandoque est in pulmonis arterijs, ter ramis earum ; quandoque vero in canna ; quandoque in raritate pulmonis, se locis macuis, conuenit cum Galeno, in primis duabus different ijs, qui ubiques status est, ast lima fieri, occlusis, & praepeditis asperis arter ijs; sed tamen dissentit
in tertia; nam si per macuitatem pulmonis, intelligit propriam pulmonis substantiam; Sr per loca macua, intelligit poro states,patet tunc fieri apostuma in pulmone, ex quo sequitur dii scultas anhelitus, non asthma. Si autem per haec, intelligit arterias laeta es, manifeste contradicit Galeno, qui Lib. q. de Loci ς Affect. sub finem, in casu Antipatri, docuit, ex obstructione arteriarum lamium pulmonis nequaquam succedere diis cultatem anhelitus. Tradens modum generationis ast limatis, ex materia cralsa, &viscida, inquit. uandoque hae humiditates transmittuntur si cet Aro; quandoque expelluntur au thoracem ex alijs locis , membris ; quandoque generantur in ipso, ex rigiditate ipsius pulmonis y cuuiuignum, inquit, est, quod incipit paulatim. Asthmao enim, quod si ex frigiditate pulmonis, non fit subito, nec habet accessones, prout ast limata, quae fiunt vel per destillationem, vel per defluxionem . Hunc autem tertium generationis ast limatis modum transcripsit Auic. ex Galeno Com. Ultimi Aph. 3. Vbi haec habet. Asthmata mero , hoco crebri anhelitus, ex ijs destillationibus ortum habent, cum alioquin, sic T ipsa respirandi instrumenta non raro habeant proprium fui algoris principium, quando in ipsa
multae, ac crasiae super'Mtates nerantur. Quae sententia, tum Galeni, tum, Auic. optime est animaduertenda, Ut constet certo tres modos gen crationis ast limatis dari; nempe, vel per destillationem a cerebro; vel per de ili Tionem ab alijs membris; vel per generationem in proprio loco. Addit Avicenna, fieri quandoque asthma ab humore non existente inta pulmone , sed in ventriculo, siue in eo generato, siue a cerebro, vel ab he. pate ad eundem transmisso. Quae sentςntia nequaquam admittenda; quoniam haec materia potest quidem eis cere aliquam respirationis difficultatem ; sed non potest producere asthma, non interceptis pulmonis arterio S. Quare, poterit frequentiorem quidem, quam naturaliter se habeat, spiritum reddere; non tamen frequentem, ut eius qui cucurrit, reddere. Unde Galenus hoc explicans, simplici sermone, crebritatem anhelitus, non asthma nuncupans, licebat Lib. s. de Loc. Aff. Cap. I. Etenim cum aliquisse impleuerit , mentriculus intumescens , plane midetur; septum transuersum comprimere atque ob hanc rem spiratio redditur crebrior , sed nulla insuper alio accidente in satur animans; Quod de ventriculo dictum est, idem assirmetur de hepate; quoniam hoc affecto, non potest fieri per consensum asthma; sed solum hepa te pessime affecto, ut habet Lib. s. Aph. ic. potest superuenim tussis, & dises cultas anhelitus, adductis in consensum instrumentis respirationi inscruientibus. At longe dissert ast lima, S dissicilis anhelitus, quoniam non omnis dissicilis anhelitus est ast lima Humores ast lima producentes, quandoque, inquit, nocentssa qualitat ,
126쪽
116 Petri Salii Diversi in Avie.
quandoque nocent sua quantitate. uae sententia si alternatim, ut prostat, legatur, non est omnino suscipiendas materia enim crassa, & viscida, si pauca sit, & multa, si tenuis, non autem crassa, & viscida, haudquaquam apta est inducere asthina, quamuis aliquam i espirationis dissicilis speciem in serre queat; cuius ratione, Obseruamus Gal. Sc omnes antiquiores Medicos, in pharmacis ηthmaticis, hunc scopupra oculis in primis habere ut materia peccantem attenuent, & incidant, eamque E corpore, & thorace educant, spectantes materiam asthma producentem, tanquam crassam, viscidam , S copiosam. Quare, non legatur haec sententia alternatim, sed comparatiuE, videlicet, quod materia causa asthmatis, quae crassa, viscida, & copiosa est, quandoque magis nocet sua qualitate, quandoque magis quan
Quod asthma fiat quandoque ex siccitate pulmonis, licet non ad mentem Galeni, qui de hac nusquam locutus est, alias notaui, dixique, verum hoc esse, experientiae fide.
Cum inquit, quod ex frigiditate pulmonis quandoque fiat asthina, si
intelligit, quod ex pura intemperie frigida, pulmonem ipsum coarctante , S constringente fiat, haudquaquam veritati consonum; cum tanta frigiditas, Vigente vita, induci nequeat. Si autem intelligit sensu iam diere,, ex mente Galeni Lib. 3. Aph. Ultimo, quod ex frigida pulmonis intemperiet
generantur in eo excrementa crassa, & viscida, quae sensim aucta,postea sint causa ast limatis, Vera, & admittenda fuerit eius sententia. Nec est quod hic adducatur Galeni sententia Lib. 3. Aph. 22. ubi alternatim loquenS, ait, ast lima seri autumno, tum propter motum humorum ad parteS interiores; tum propter frigiditatem; quoniam hic loquitur Galenus, non de pulmonis, scd de aeris autumnalis frigiditate. Nocumenta neruorum poterunt quidem respirationem difficilem reddere; sed citra asthma; quoniam respiratio fiet pro ratione virtutis; cum nOM sint obstructa vasa pulmonis, spiritus instrumenta. Quod autem dicit de membris vicinis inducentibus asthma, per communitatem, accommodetur ijs, quae dicta sunt superius de ventriculo, echepate.
Nisi vidissem locum Galeni, Lib. 2. Prorrh. Tex. o. scribentis, asthmaticam spirandi difficultatem acutam fieri posse a statu; neque hoc experientia mihi comprobasset, cum curauerim non solum respirationis dissicuItates asthmaticas: sed etiam suffocantes a flatu, suspectam certh haberem causam hanc ast limatis ab Auic. assignatam, videlicet vaporem sumosum, S flatum conclusum in membris anhelitus; cum nequaquam a Galeno ex composito de asthmate loquente, huiusce ulla facta sit mentio. Attamen,&locus ille Galeni, Sexperientia mihi fidem secerunt, asthmatis etiam posse esse causam flatum, & ventum in membris anhelitus conclusum. Nisi sorsan quis dicat, hoc quidem symptoma coniunctam habere asthmaticam respirationem; non tamen esse asthma; cum non pendeat a materia Obstruente, quod proprium asthmatis, ex Galeno.Quod eri paruitate thoracis fiat asthma, desumpsit Avicenn ab Hipp.
127쪽
peri. X. Trach. I. Cap. II. iri
Lib 3. de Artic. Tex. 7.&Lib. s. Aph. q6. loquente de his, quibus ob t
bercula cruda,&inc ista, incuruatur spina; & ideo moneo asseetiim hunc esse praeter naturalem, non a natura. Si autem, inquit Auic. N illud nocumentum naturale in an elitu, senti accidit in cibo, ex paruitate 'machi dico non eandem rationem militare s quoniam ita Orax dilatatur a natura, vi caloris innati, secundum proportionem eius, ita ut calor tantam faciat dilatationem, quanta ei sufficit ad euentilationem; quod non contingit in ventri-lo . Praeterea, contenta in thorace, sunt a natura, & 2 principio intrinseco; quae autem continentur in ventriculo, sunt per accidens, S a principio extrinseco; & ideo potest magis repleri, quam ei conueniat; at thorax notia potest naturaliter maiorem habere intra se calorem, quam ci proportione respondeat. Quare statuo, ad mentem Hipp. &Gal. cum ex paruitate thoracis sat asthma , hoc fieri praeter naturam. Ut autem in compendium complectar, ad faciliore in doctrinam, omnes veras ast limatis causas, aduertatur, has quinque esse iam enarratas. Primo scilicet tubercula. Secundo materias crassas, Sc viscidas, arterias asperas pulmonis obsidentes . Tertio, siccitatem ipsius pulmonis . Quarto, flatus,
ct ventum conclusum in membris anhelitus. Quinto paruitatem thoracis praeter naturam. Tot autem sunt verae causae ast limatis, quae tum ab experientia ; tum ex sententia dictorum Medicorum confirmantur.
Cap. XXXIX. Inter signa asthmatis, dependentis a materia crasa,&vi- acida, obstruente arterias pulmonis, assignat pulsum tremulosum. Sed quis sit hic tremulosus pulsus, debebat ipse Avicen. declarare, non ita re mancam relinquere. sed pro cognitione pulsus ast limatis, recurramus ad Galenum Lib. q. de Caus Pul. Cap. de Pulsu Orthopnaeae. Explicans asthmatis signa, explicat etiam ea, quae sunt signa quidem dissicilis respirationis; non tamen ast limatis ; sicut, cum proponit signa dissicilis respirati c. nis, per consensum,&per suppurationem; ex his enim non sit asthma. Cui tu autem inquit. Si materia, asthma causan uerit extra spatium thoracis, no ritrus'. Verum,eX parte, non absolute hoc dicit; quoniam hepate veheme ter patiente, tussis, S anhelitus dissicilis superuenit, consentientibus partibus respirationi destinatis, ut docet Gal. Lib. s. Aph. I QCap. XXXX. Praetermissa curatione ast limatis ex tuberculo, descendit Auic. ad curandas omnes ast limatis species ab eo propositas; & deueniens ad primam, dependentem a materia Viscida, & crassa, obsidente arterias pulmonis, inquit. Sint in huius curatione Medicinae subtilia ae, maturatiuae absilue calefactione evehementi. At Gal. Lib. 7. de Comp. Med.secundum Loca , longe melius dixit, hoc genus ast limatis curari per medicamenta attenuantia ,& detergentia, sine insigni caliditate s nam crassities indicat attenuationem , visciditas detersionem. Ad mentem Gal. Loc. cit. prohibens admisecri stupefacientia medicamentis ast limatis, sacit exceptionem, scilicet, quod. Si catarrhus multiplicetur, ad eius prohibitionem psunt commisceri. In qua re sint admodum oculati Medicis, cum enim in asthmate, stupefacientia, &opiata medicamenta semper sint noxia, quoniam materiam incrassantia, eam ad excretionem
128쪽
ira Petri Sali; Divers in Avie.
rebellem reddunt, unde maior imminet suffocatio; ideo nunquam ad hire , urgente ast limate, licet catarrhias sit causa ast limatis, & ipsum foveat, est descendendum ; tum quoniam alijs praesidijs possumus hanc seu tonem intercipere ; tum qua causae intenti, morbum ipsum augeremus, &letha Iem redderemus; si tamen asthma non Vigeret, sed leuis fuerit, catarrhi autem fluxio foret copiosa, ut maiuS ex catarrho, quam ast lina a te immineret periculum, tunc aliqua stupefacientia, leuiora tamen tuto exhiberi possent.
An helleborus conueniat in asthmate, alias scripsi, cum agerem de usu hellebori; quo loco demonstraui, eius Usum in hoc morbo non esse tutum ,
nec admittendum. Decoctionem kuum, calamenti, tZ T rutae, acsimilium rerum, cum melle, monet
exhibendam ante cibum, longo tempore, ypost ipsum reiterandam esse. Sed si intelligit, quod a cibo sit assumenda haec decoctio, quae est ex genere mulse, non consentit Hipp. qui Lib. 3. Reg. Acut. damnat mulsam, post sorbitiones. Quare, exhibeatur quidem etiam post cibum, Verum longe ab eo ς non autem immediate; prout malus est horum Usus apud communiter Me dicinam facientes, qui medicamenta pectoralia indiscriminatim, nulloquaordine, omni denique hora administrant. In potu, inquit, habeant mina odorifera antiqua, ct siubtilia, paruae quantitatis At Galenus loco citato, inquit, in asthmate, pendente a crastis, &visci dixhumoribus, potum debere esse copiosum. At hoc notatur sine rati9nta a quoniam hoc casu, indigemus multa humectatione. Dubitant nonnulli, qua lacultate bolus armen a st apta sistere catarin si, videlicet an per adstrictionem; an vero per siccationem. Sed cum sit genus terrae, cui potest esse dubium, quod valde exiccet; & cum gustu nullam pr seserat adstrictionem, patet quod non astringat. Si autem videatur, quod ore sumpta, adstringat partes oris interiores, hoc fit, quoniam exiccando humiditates oris superficiales, videtur eas adstringere; quod tamen nequaquam est verum ; immo si adstringeret, nec in asthmate conueniret, iuxta GaI. documenta Lib.7. de Comp.Med. secundum Loca, quo Ioco, adstringentia vitanda esse in asthmaticis docet, cum maxime sint huic assectioni contraria. Arsenicum vero,quod,& per os exhibitum, & per iussitum laudat,deprom sit ab Auctore Lib. 3.de Med. facile parabilibus, nequaquam in usum ducendum: cum enim sit medicamentum corros vum, & praua qualitate praeditum, quomodo tuto poterit administrariὸ Saltem per os su stum ctiam nou ita tutum fuerit, propter venenatam qualitatem quam habet. Et licet ab Aetio, & Lib. de Med. facile Parab. auripigmentum ad haec assumatur; tamen semper mihi haec suspecta sunt; unde suadeo haec omittenda omnino esse, nec, in delectu copiosissimo utilium medica inculorum
Superius notavi, Asthma, non solum ex Auic. sed etiam Galeni sententia hoc comprobante experientia fieri a flatu coarctato in membris anhelatus , eaque angustante. Sed quod possi seri, ut hoc loco dicit Avicen. α Voribur fumostis dominantibus in corde, est ab humoribus existentibiis in tauibur artar i
129쪽
partes. Et quoniam lingua loco cedit, nec terminatur a circundante circunia serentia; ideo propter hanc Violentiam exeritu . Cap. XX l I. Ad discussionem pustularum oris, recensens medicamenta calida, tandem ascendit ad pyrethrum; quod cum sit causticae facultatis, ut experientia,& Gal. docent, huic non conuenit, nisi permistum, &refractum valde ab alijs medicamentis , Si pustuia Derint etalceratae, quisndoque necessarium est arsenicum, inquit Avicen. Sed in hac sententia haec notanda sunt. Primo, quod per arsenicum, non intelligit arsenicum nostrum commune, quod est sublimatum, Scrystallinum vocatur; sed sandaracam Grieco-ium , quae ad hoc laudata est a Dioscorid. Lib. 1. Cap. 8. a quo transcripsit Avicen. proprium caput de Arsenico. Secundo notandum est, quod ad hunc vim, non asia matur arsenicum soluta'; quoniam ita ex propria vcnc- nata natura possiet multa afferre incommoda; sed adhibeatur ea sorma, qua eo vii docet Dioscorid. scilicet mi ilum cum Oleo rosaceos cuius exemplo, Grrii etiam ad aptitas utuntur chalcitide, cum oleo in ista; in hoc autem, oleu intincta penna, vel aliquod aliud simile tangatur pustuls ulcera is, S ita facile sanabuntur, Tertio obseruandRm, quod usus talis medicamenti non est opportunus in omnibus ulceratis pustulis; sed tantum in his, quae ad prauam, & malignam naturam declinant , benigniores enim a leuioribus medicamentis facile superantur. cap. XXIII. Disserentias aphtharum docens, inquit. Si Ahola fuerit ni grum, melancholicum est. Per melancholicum, intelligas dependens ab atrabile, non a succo melancholico puro, ad mentem Galeni Lib. 6. de Comp. Med. secundum Loca, ex quo haec Avicen. transcripsit. Habet enim Galen. haec verba. auemadmodum aliquae ex inucteratis , humoris atrae bilis malignitatem acquirunt. Et paulo inserius dicςbat. Livescentes, ct nigrescentes atr e bialis succum ostendunt. Et oportet, inquit, mi alienet olea omnia, usque ad otium de olivis. Hoc intelli gatur de oleo simplici: mista enim, & recte composita ad hunc usum opportuna sunt, quale est illud Galen. quod ex Archigene transcripsit, ex oleo, Schalcitide: hoc enim optimum est medicamentum, & facile superat aphthas, etiam prauas. Mel, cum gallis laudat ad aphthas puerorum. At Gallae sunt in secundo medicamentorum genere, immo & tertio, S sunt ex validioribus. Quare , ad Caleni mentem, non conuenient in pueris. Si autem cum aceto, M' Iale coquantur, faciunt, inquit, ad aliola puerorum, At pueri tale medicamenti genus, licet opportunum, non admittent. Quare ad alia suaviora, apta tamen
Cap. XXV. Agit de multitudine sputi, prouenientis, non ratione destillationis a cerebro; sed ratione exudationis a ventriculo; & ideo tradit causas omnes ex laesione ventriculi pendentes. Circa quas hoc addatur, quod caliditas, & humiditas propria ventriculi, sputi copiam non inducunt ex se; calor enim, qui liquare debet humiditatem, non potest esse ventriculi, sed partium potius circunstantium; cuius ratione fit, ut in Melancholia
130쪽
Fen. X. Trach. II. Cap. I. ias
non enim ab humiditate, sed ab affectu musculorum trementium set tremor vocis; ut docet Gal. Lib. q. de Loc. Aff. Cap. 7. quo loco, loquens de musculis claudentibus, & aperientibus guttur, ait. Hi et ero, mel di culter mouentur, mapalpitant, aut tremunt, pro assectionis istius modo, mox ipsa Dd tur. Cum inquit, quod, marices, cam apparent ,sunt multoties ex causis refctificantibus morem. Protulit sententiam indistinctam, & sorsan sine ratione; quoniam varices sunt a succo melancholico ; vocis autem laesiones rarissime a tali succo contingunt; immo,si contingerent, esset maligna causa ,& forsan impossibilis curationis; cum tales affectiones,in partibus internis, vix admittant curationem. Si tamen per varices aliquando talis dispositio foret iudicanda, debuit Auic. declarare locum huic abscesib;opportunum, & utile: non enim omnis materiae transpositio, nec ad omnem locum, est utilis sed tantum, cum fit ex directo loci affecti, vel per communionem membrorum . Quare, cum thoraci nulla cum membris exterioribus sit affinitas, Scommunicatio, prout cum genitalibus membris, ut habet Hipp. Lib. 1. Epid. Sect. I. Tex. II.&Lib. q. Epid. Tex. Vlt.& Gal. Lib. s. Epid. Sect. 3. Coin. q.si varices,hoc casu,prodesse poterunt, suborientur ad Scrotum k unde hernia varicosa in impedimento vocis superueniens, poterit esse sa- Iutaris; non autem pari fructu in alijs locis.
Cap. II. cura abscissonis et scis, a principio , quarn adducit Auic. est curatio sine indicatione, &sine methodo proposita, ab antiquiori aliquo Arabo
exscripta. Cap. III. Ad raucedinem vocis, ex multitudine et ociferationis, statim format medicamentum ex caricis, menta, ' aloe . Sed quantum conueniat hoc medicamentum, & qua via procedendum in curatione ista,recurrendum est ad Gal. Lib. 'de Comp. Med. secundum Loca, in principio. Cap. IV. Inter medicinas frigidas, recenset succum liquiritiae; qui tamen , ut habet Gal. Lib. s. de Simpl. Med. Fac. est moderatae caliditatis. cap. V. Conatur docere modum curandi raucedinem ex incisone umae. Sed sciendum est, talem raucedinem , in his, quibus contingit, insanabitum, esse dixi ; quoniam in aliquibus vidi , corrosa omnino columellas , nullam subsequutam fuisse vocis iacturam; quod experimentum non,
consentit dictis a Galeno de Usu huius partis, qui voluit hanc instrumen-
Cap. IX. Vocis tenebrose docet causam esse humiditatem at legro sam. Quare, in eius curatione, datur indicatio exiccandi; attamen laudat ingressum in halneum, quod valde humectare potest . Quare, vel per balneum, hic intelligamus.aerem balnei,quod discutere valde potest; non autem solium ipsum; vel perperam hoc documentum traditum fuisse dicamus.
Cap. X. Tradit modum curandi morem tremulam, cum quiete magna, aGrauando thoracem, di alia faciendo, prout in Textu . Sed haec cura nulla indicatione nititur ι cum causa tremoris, in tremula voce, sit remouenda. Tremoris
autem causa est affectio in musculis aperientibus, & claudentibus guttur y ut habet Gal. Lib. q. de Loc. Aff. Cap. 7. inare huic incumbendum, S recta methodo agendum erit