장음표시 사용
81쪽
1 Petri Saliii Diversi hi AVici
s ' XXXV. Docet, collyria tingentia oculos glaucos 3 qualia etiam refert Gal. Lib. q. de Comp. Med. secundum Loca, ex Antiquorum scriptis, & Aetius Lib. T. Cap. qIι Glaucomatis autem curationem praetermisit y quod, licet ubi sit confirmatum, curationem non admittit; quoniam exsiccata corporum substantia, non possunt haec amplius humectari, alias iuventutem restituere pqssemuS y tamen incipiens curari potest, administrando ea , quae substantifice humectare possunt. Quare, hic transferatur methodus tradita a Gai Lib. 7. Meth. ad humectandum uniuersum corpus, caputque praecipue, balneis, inunctionibus, sussum igijs, alii u medicamentis hu*ectantibus curetur , εἰ intra oculos lac, &similia instillentur.
Cap. I. A Git de pediculis in palpebris existentibus. Verum, quoniam
pediculorum tria sunt genera ; unum commune, quod in capite, & per uniuersum corpus solet generari; alterum agreste , & serum ,
dictum ab Aristotele, quod ad pubem, sub axillis, in barba, in palpebris ,
S supercilijs tertium minimum, quod sub cuticula, in omni corporis e teriori , pili parte j Scirones, dictum, generatur, declarandum fuit, an palpebris gigni tantum secundum illud genus. Ideo Aetius rem exactEdistinguens, Lib. 7. Cap. 6 . dum de his ageret, dicebat. Generantur in palpe spe iaculi inti, Parui, pu ex genere illorum agrestium sunt. Cas6 4 I. Adhibitis uniuersilibus, S ad localia descendens, transcribit a Paulo,' N ab elio medicamenta opportuna, videlicet, quae habeant vim roborandi pastem, in qua Onerantini pediculi, Sinde assumitur alumen , εὶ qtiae Rabcant vim necandi pediculos sicut staphitagria , aloe, &simii tu . Se3 addendum, quod Graeci ad hoc,utuntur aridis puluerilius. Auic. autem addit & acetum squilliticum. At hoc cauendum est ; quoniam sis inplex acetum exulcerat oculum, ut experientia patet, quanto magis hoc asserendum de squillitico P Quare, cum periculum sit, ne ex eius humiditate quid dilabatur in oculum, censeo hoc vitandum esse. - .
Cap. III. Silacu Ptilosis a Graecis dicta , estgros sities, inquit, palpArarum,
proueniens a materiagro . Sed notandum est, hanc materiam non esie itae, simpliciter crassam, ut nullas partes tenues habeat 3 has enim secum ali- qibas admistas habet, quarum ratione, pruritum, corrosionem, & ulcer
tionem facit; talis autem materia est sanguis crassor, admistis, vel pituita salsa, vel bile. Cum autem subiungit Avicenna, δ' sequitur eam corruptioncuti. Si veram corruptionem intelligit, falsum est y licet ex assectu illo, immineat oculo, propter viciniam, aliqua mala dispositio; non enim hinc
Oculus corrumpitur, nec ad corruptionem paratur ν quia per corrupti
nem , intelligo de turpationem; nam ex tumore illo palpebrarum, & ca su pilorum adeo deturpatur oculus patientis, Vt horribilis appareat.
82쪽
I ib. III. Fen. II. Tract. I. 73
per scariscationem crurum s tum per sectionem venae frontis s at ne ve hum quidem de purgatione per Pharmacum fecit; cum tamen haec neceis rio ad sanitatem inducendam , &remouendam materiam peccantem administranda sit. Cap. V. Sub hoc nomine, quod dicitur, Gesse palpebrarum, duos affectus comprehendit Auic. quoru alterum dicitur a Paulo, Scitrophtalmia ,si Aetio v ro Cap. 7q. Lippitudo dura. Alterum a Paulo, Xerophtalmia; Ab Aetio autem Cap. 7 3. Lippitudo seca. Sed in explicando primo affectu, docet, esse palpebrarum tantum affectum, cum difficultate motus, & siccitate, dc duritie earundem; cum tamen, non tantuin palpebris, sed de oculo etiam sit communis y sicuti Paulus, de Aetius, Vnanimes monent, morbum hunc non tantum palpebrarum, sed etiam oculi esse, docentes. In explicatione etiam secundi affectus, non meminit pruritus, oculum in stantis; cum tamen praeter siccitatem, in hoc sit pruriginosa admodum affectio; unde Na Paulo, & ab Aetio dicitur Lippitudo pruriginosa. Quod notandum est, ob indicationem sumendam ab euacuatione purgandorum humorum. Cap. V l. Pro curatione, inquit. Et ponat super oculum, apud somnum, al,
men oui conqua atum , eum oleo rosato. Hoc medicamentum suspectum videtur ; quoniam ex Paulo , Digida; N ex Aetio non tantum frigida, sed de meatus obstruentia, εἰ agglutinatoria vitanda sunt. Quare, si apponendum est, tepidum sit, non frigidum actu talia enim vaporem humoria coercendo, magis indurant ) dc pro oleo rosato, magis conueniens erit adeps anserinus, a Paulo in hoc remedio propositus, tum quia non est stili sidus adeo ut oleum ros tum quia magis contemperat, Sc magis emollit. cap. VII. Laudat Alciaol factum ex lapide urbili, lapide armeno. In quo n tandum est, haec debere assumi praeparata; non praeparata enim vim corr
suam habent; quae praeparatio est pictorum . Ideo Aetius, loquens de Ammeno, quod Galenus appellat Armeniacum, nota dicit, lapidem, sed dicit, Armenium, quo utuntur pictores ν vel simpliciter dicit Armenium, subi telligens pigmentum; hoc enim vim illam carnem consumeratem, & atto entem praeparatione amisit. Similiter loquens de lapide latuli, vocat
Apsum simpliciter Cyanum, non lapidem ; quoniam per hunc, intellig/trigmentum factum ex eo lapide; quod tamen lotura, de praeparatione indiget, ut vim illam prauam amittat, quam in tumore simplici palpebrarum non desideramus; sed eam tantum, qua discutere, dc palpebras iuvare p
Cap. VIII. Inflatio palpebrarum, dicitur a Pau Io Emphysema, dc genera
tur non tantum a causis ab Auic. enarratis; sed etiam oboritur aliquando ex ictu oculi , ut experientia saepe docet , dc Paulus testatur. Cum au-etem Auic. inquit'. Fit propter materias subtiles , ly mapores. Non intelligas
apores subtiles; quia hi facile discutiuntur, de non retinentur; sed potius rassiores; ita ut haec inflatio fiat, tum a materia subtili, tum a vaporibus
Cap IX Per grauitatem , intelligamus difficultatem attollendi palpebras; quoniam, si vere, et proprie sumatur grauitas, non in omnibus enarratis .i G
83쪽
νε petri salii Diversi in Avie.
b Auic. causis inest grauitas, sicuti in ea, quae fit ob debilitatem, & casam virtutis a in hac enim non est grauitas y quoniam grauitas pendet a materia; sed est impotentia attollendi palpebras. Cap. X. Cum concrescunt, & agglutinantur palpebrae, aut ad album , aut ad nigrum ha oculo , aut inter se , quod significabat Auic. dum dicebat .
Et quandoque sit in duorum laterum lacrymalis. Dicitur talis assectus a Graecis Ancylosis ; cuius curationem, quam omisit Avicenna tradit Aetius Lib. 7. Cap. 6 q. per chirurgicam manuum operationem. Cap.l XI. Si haec caro fuerit subrubra, tumida, varicosa, dolorifica,&aspera , & tempora per consensum assiciat, eam sugere oportet, Velut malia
gnam , & chirurgica manu non est tractanda ue ut docet Aetius Lib. 7. Cam
Cap. XII. Inuersatio palpebrae, de qua in hoc Cap. agit Auic. dicitur a Graeciet Lagophtalmos; de quo Aetius egit Cap. 73. Intelligitur autem hic affectu; de superiori palpebra; quoniam etiam aliquando inferior euertitur; tun que non dicitur lagophtalmos, sed euersio palpebrae smpliciter . de qua
letius Cap. 7 a. & 72. quarum etiam curatio non coincidit, Vt ex eodem .
Actio appargi ; nec ex substantia partis patientis potest eadem esse, cum stiperior palpebra sit cartilaginosa, inferior nequaquam; dc ideo chirurgisca manu diuersimode tractari debent. CV MN III. Inquit. Grando est humiditas i rogata, test in lapidem conuersa, i Ihteriora parto palpebrae. Ad salsum est, in grandine oculi, materiam in lapide ita conuerti, licet ibi collecta spe diem grandinis reserat. Unde dicebat
Aet ius. Grandine dicunt asci palpebras, cum euersis inis, rotundae quaedam em mentiae , pinu cuia , grandinisimiles apparent, quibus dissectis, humor euacuatur ,' milis candido oui. ν Paulus . Chalaetyon otiost humoris in palpebra colluuies est. Si
autem est chlluvies humoris; ergo non lapidosa facta est materia. Nisi forsan Avicen. sub nomine grandinis, intellexerit illum etiam affectum, quem appellat Aetius Cap. 8 o. calculum palpebrarum; ideo grando, apud ipsum, duplex erit. Altera lapidosa dicta, ab Aetio tophis similis; altera peti cida, similis grandini, dicta ab Aetio, proprio nomine, grando Oculi. Praeterea sciendum est, grandines etiam in exteriori palpebrae parte fieri; quod non tantum notauit Aetius Cap. 8 I. sed etiam experientia saepe ego o
Cap. XIV. Curationem, . per localia medicamenta faciendam docet. At etiam chirurgica manu uactari possunt; & quidem citius hac via sanantur, quam docet Actius Cap. praedicto Cap. XV. Hordeolum describit, ad mentem Pauli. At Aetius addit . cum
suppuratum maxime tuberculum factum fuerit. Cap. XVI. Curatur, inquit, cum minutione, δ' euacuatione per hieram. At mor bus adeo leuis non indicat corporis uniuersalem euacuatione, licet sanguis abundet, a quo fieri hordeolum testatur, si alia non urgeant mala, nec eius minutio indicatur; tale enim tuberculum leui negotio superatur.
Cap. XVIII. Sub nomine Alyarnae, intelligit eum affectum, qui ab Auctore
84쪽
per haec verba . Est substrata superiorigenae pinguedinis augmentum, qua fluunt
Cap. XIX. Hunc curandi modum transcripsit a Paulo, Lib. 6. Cap. Iq. qui omnia magis distincth exposuit. Quare ad eum recurratur. Cap. XXI. Lapidositas haec, vocatur ab Auctore Fin. Med. Lithiasiis. Verum de hoc eodem affectu videtur superius egisse Cap. I 3. sub nomine grandinis. Huius curam tradit Aetius Cap. 8o. Cap. XXII. Vlcera palpebrarum, de quibus hic agitur, intelligantur ulcera culanea, & exteriora , quae etiam sunt communia caeteris corporis partibus . Verum quoniam haec pars sicca est, ex proprio temperamento, medicamenta sicciora indicat.
Cap. XXIII. Agit de Scabie palpebrarum, quae in interna parte earum existit. Et haec triplicem habet gradum; alia dicitur simpliciter aspritudo palpebrarum s altera dicitur Sycosis; tertia Tylosis, id est, callositas. De his omnibus agit distincte Aetius Cap. 43. ex Seuero; qui tamcn primae speciei duas disserentias ponit. Altera est , quae dicitur densitas palpebrarum ; & haec in superficie tantum est , & cum rubore. Altera autem, quae aspritudo dicitur, maiorem habens inaequalitatem; & eminentia in ea sunt veluti grana mi iij, aut parua semina erui, cum dolore, id grauitate. Cap. XXIV. Si cum Ophtalmia fuerit sabies, priui curanda es , inquit opstatimia ; cuius curam postquam dimiseris , accedenisum es ad fabiei curationem. At Aetius Loc. Cit. dicebat . Caeterum, in quibus cum palpebrarum Aspritudine, etiam tunicae oculorum inflammatae, dolore ivexantur, immiseere aliquod oportet doextersorijs, proprys inflammationis medicamentis.
Cap. X XV. Tument palpebrae,non tantum a flatu, ab aquositate, aut pituita subtili , & a melancholi a s verum etiam a pituita crassiori, a bile, de
sanguine. Quare mirum cst , cur non Omnes materias tumorem iacientes recensuerit.
Cap. XXVI. Tumor phlegmaticus , estigium, inquit, compressionis seruat Dora. Per horam, intelligendum est aliquod spatium temporis , non hora integra; hic enim idem, quod in Cedemate, in quo, ad compressionem digito , remanet Duea, contingit; nam in eo, remoto digito, postea paulatim regreditur materia ad locum proprium. Cap. XXVII. Docet curare pituitosos tumores, reliquos praetermist, gepoti stimum eos, qui a materia melancholica fiunt s qui tamen ex omnibus magis rebelles sunt. Cap. XXVIII. Palpitatio solet saepe infestare palpebras ; quae fit a flatu crassiori, discurrente, & recurrente per porostates membri latiores, ut docet Gal. Lib. proprio . Quare, mirum est, quomodo Auic. nunc alias causas imaginetur. Nisi forsan, per hanc palpitationem, intelligat morbum illum , qui a Graecis dicitur Equus; cuius meminit Gal. Lib. 2. Prorrh. Com. I 2.&Lib. I. Progn. Com. et q. dc ab Avicenna fuit Vocatus , barbaro nomine, multitudo palpitationis; quoniam, sicut in palpitatione, non est motus ille assiduus partis palpitantis; ita in hoc, nullo tempore quieti oculi manent; sed more contremiscentium, continuh nictant ἱ cuius conti-- G a nuae
85쪽
6 Petri Sali1 Diversi in Avici
nuae nictationis aliquando causa est desectus naturalis ; aliquando praeter
naturam, quos hic recenset Avicen. Cap. XXIX. Causas, ex parte materiar, casus pilorum tradens, primam inquit esse . pioniam replentur pediculis, sicutsit in fine aegretudinum acutarum prauarum . Sed haec litera corrupta est; & ideo novus Interpres dixit, minoratur;
per haec enim verba, alludit, ut ex sequentibus verbis patet, ad dicta a Galeno Lib. I. ae Comp. Med. Secundum Loca, in principio, de Alopecia euius primam causam assignabat, inopiam humorum, a quibus capilli nutriri consueuerunt. Similiter palpebris id contingit aliquando,post prauas, &acutas aegritudines; deficiente enim nutrimento, Sabsumpto ab acutit, morbi, cadunt sepe pili palpebrarum, prout etiam capilli totius capitis. Cap. XXX. Inter medicamenta administranda , in casu pilorum palpc brarum , recenset hoc, dicens. Aut sumatur terra, in qua nascitur mitis, cum crore Romana. Sed male transtulit Interpres y quoniam, non terra, in qua nascitur vitis , est sumendas sed terra ampelitis ; quae ita Vocatur, ut habet Gal. Lib. s. de Simp. Med. Facul. non quod vites in ea serere praulet; sed quod viti circumlita interimat in ea nascentes vermes . Haec autem ad casum pilorum palpebrarum assumitur a Paulo, a quo transcripsit hoc reme dium Avicenna, dicente. Terrae Ampelitidis, croci gallicae, ladani, singulorum
pari portione, contrita mittor.
Cap. XXXI. Docet curare affectum eum , qui Trichiasis a Graecis appellatur; & quinque modos curandi proponit. Primum, per agglutinationem; Secundum, cum acu; tertium cum sectione palpebrae; quartum per cauterium ; quintum per prohibentiaortum pilorum , post corundem evulsionem. De primo modo agunt omnes Graeci. Secundi non meminere, qui est modus dolens valde ,& satis ineptus. De tertio tractarunt diligentiori norma, Aetius Cap. 69. N Paulus Lib. G. Cap. 8. Quarti meminit Paulus Libro Citato Caput o. quem vituperat, nec nisi coacte docet a medico tentandum csse . Sed differt Paulus ab Avicenna in hoc , quod Paulus loquitur deustione circa palpebram , medicamentis peragenda. At Avicenna loquitur de ea, quae fit serro, & acu ignita supra tarsum s quae certe cligenda, si sine oculi laesione administrari possit. De quinto etiam Graeci agunt, & plurima ad hoc medicamenta proponunt ό quorum tamen Galenus, ubi de his agit, usuin inutilem esse monet. Notandum vero est, remedia proposita in prima capitis parte, facere ad ortum pilorum, cuius curam superiori capite docuerat; & ideo credendum est, errore librarii traducta esse ad Cap. 3I. cuius principium est in illis verbis . Ad mltimum, cura horum pilorum.
Cap. XXXII. In Trichiasi, & Dy stichiasi, in quibus vltra naturales pilos, alij in palpebris suboriuntur, qui intro vergentes, tunicas pungant, Noculorum fluxiones concitent, inquit Avicenna, nasci tales pilos ex multitudine humiditatis putridae aggregatae in palpebris oculi. At ex Aetio Lib. 7. Cap. 66. fiunt hae affectiones ex multa humiditate, & maxime, ubi influentes humores minim E mordaces fuerint; nam a mordacibus humoribus, non tantum non generantur pili, sed etiam decidunt; cum hi ex humorum praua qualitate
86쪽
Lib. III. Fen. II. Trach. I. 77
qualitate corrumpantur. Si autem non debent esse mordaces influentes
humores, quomodo possitnt esse putridi ξ cum a putredine, & mordacitas,& salsedo, & praua qualitas in humoribus generetur.
Cap. XXXIII. Docet duplicem curandi modum; alterum per collyria acuta; alterum per e usionem pilorum, post apponenda medicamenta non sinentia pilos nasci. Primi modi no meminere nec Paulus, nec Aetius; qui nec etiam conueniens videtur; quoniam quod primo indicatur, est pilorum evulso; nec ita tutum est, ista auferre medicamentis adeo acutis, ut pilos simul disperdant, & regenerari prohibeant. Quare praeseratur secundus modus, ab omnibus probatus, & laudatus.
Cap. I. Piritus misiui subtilitas, mi plurimum, inquit , sit ex siccitate ysedo quandoque etiam ex mehementia separationis accidentis, cum Sol, disimilia resplendentia associuntur; quod potissimum contingit, cum homines longam prius moram in tenebris traxerint. At a vehementi lumine, aut splendore non
subtiliantur, sed vincuntur, & dissipantur spiritus; ab excellente enim sensibili corrumpitur sensus. Quod clare docuit Gal. Lib. I i. de Usu Partium Cap. 3. ubi longa serie, d pluribus experimentis probat, hedia nouo , &ingenti splendore visum ipsum ; & hinc fabricam oculorum recte sormatam , & cum summa ratione a natura factam fuisse docet. Quoad causas ver b debilitatis, & nocumenti visus, notandum est eaput
istud; quoniam in eo Avicenna plurimus, & diligentissimus fuit, omnesque Graecos in hoc superauit. Cap. II. Subtilitas misiui spiritus, cum est superflua, non igitur, inquit, in rem luminosam malis, imo lumen clarum separat eam. At spiritus subtili non est, nisi cum spiritus ab omni humiditate, & turbatione, &grossitie depuratus, factus est purus, &vt verbo Gal. Lib. I. de Symp. Caus. Cap. I. utar thereus. Talis autem qualitas in spiritu nunquam est superflua , sed semper utilis; facit enim semper ad persectiorem visionem. Si autem oculus recte cernens, luminosa dissiculter inspicit aliquando, non superfluae subtilitatis spiritus causa id continget; sed quia erit paucus; cuius ratione, quemadmodum , quae prope quidem sunt, exacth dignoscit, & quae procul, non videt ita, quia paucus, facile I lumine intenso dissipatur. Cum duplicem videndi modum recensens, ex Antiquorum opinione, concludit, hanc disputationem non pertinere ad medicos, sed ad sapientes, insinuat Galenum , qui de hac materia egit Lib. 7. de Decret. Hipp.& Plat. Cap. 3. Cap. III. Sicuti in enarrandis causis diligentissimus suit; ita in cura parum diligens extitit; praetermisit enim plurimas nocumenti visus causas, in hoc
Cap. earum curationem non exponens, ut consideranti patebit, quas, praeter eas, quae in serius proprijs Cap. distinxit, docere tenebatur. Cap. I V. Inter ea , quae visui nocent, enumerat caules, & lentes. At supra
monuimus, quibus haec duo olera, aut obsint, aut prosint ue cum simplici-
87쪽
g Petri Salii Diversi in Avici
ter non sit dicendum, caules, ta lentes visum laedere. Cap. V. Nyctalopis causo, per se affecto oculo, duas tantum adducit; ait ram ex patie humorum; alteram ex parte spiritus ue tertiam vero , quam, addit Aetius, ex parte tunicarum, omisit, & iure, ut alias notaui; cum ex parte tunicarum, Nyctalops gigni nequeat. Cap. VI. Medicamentum Alchool, cum oleo balsami conquassato, cum pauco opio , importunum est, & plenum periculi remedium; opium enim in crassat, &stupefacit; quod proinde in omni oculorum a fectu, in quo dolores no
urgeant , omittendum cst. Quare ego credo Textum corruptum esse,
Scio equidem Diosc. Lib. q. Cap. 73. laudasse succum radicis solatri somniseri, cum melle milium , in visus debilitates, attamen cum proxim E adopi; facultatem accedat, ut docet Gal. Lib. 8. de Simp. Med. Cap. de Strychno, nescio quid prodesse possit in tali casu, quo attenuandum, non incrassandum est. Atque cum Galenus, qui facultates medicamentorum a Diosc. propositas, ubi sint secundum rationem , recenset, hanc Loc. cita praetermiserit, mihi indicio est, tale remedium Galen. pro nihilo habuisse. C p. VII. Scio ab omnibus receptam esse hanc sententiam, quod qui noctu vident, de die autem nequaquam, his hoc contingat, ob spiritus visui subtilitatem. Attamen, cum subtilitas, & puritas spirituum, faciat ad visi nem, non ad eius laesionem, sum eius sententiae, quod hoc tantum, ob paucitatem spiritus, & raritatem tunicarum; velite colorationem V ae conti
gat: paucus enim spiritus a multo lumine dis spatur, & eo quidem facilius,
ubi tunicae sint rarefactae, & viae a colorem caeruleum non retineat ; qui spiritus , noctu, Ob circunfusas tenebras, magis unitus, & potissimum, cur omnia noctu corporis spiramenta constringantur, magis aptus est, quam
de die, ad videndum, in primis N purior ι immo, ubi spiritus paucus lit,
dc non subtilis, nec purus, noctu nec etiam videbit. Objeruaui autem ego hunc casum in his, qui albi is mos oculos ita habent ut etiam vuea alba omnis appareat s nec omnino colore cetruleo praedita, in hisque, non ob subtilitatem spirituum, sed ob paucitatem; & quia ab externo lumine facile laedantur, ob tunicarum albedinem fieri hoc iudicaui. cap. VIII. Humeetatio, di iuro satis sanguinis, est cura huius affectus, secundum Avicennam. At cum spiritus sint pauci, in casu isto, ut ipse asi xit Cap. praecedenti, si sint pauci, & in grossentur , magis inepti erunt
d videndum; quoniam, ratione paucitatis, diis pabuntur, & tatione gros- sitici, non poterunt discernere. Quare, credo curam huius affectus esse, ut per regenerationem purioris sanguinis instaurentur plurimi spiritus , ad quod facient etiam plurima antidota atque ut ipsis membranis, de tuni-ςis oculorum, pro ratione laesionis, quantum postibile erit, prospiciatiir Quare non miror ego, si Herophilus, ad hoc, remedia etiam, quae faciunt
cap. IX. Imaginum, quae ob oculos, ratione humorum, Obversantur, causas recensens, decernit has, ex intemperie, vel frigida , vel calida, Vel humida, vel scca fieri posse. At Galen. quem c steri Graeci sequuti sunt , assignat duas tantum causas. Alteram quidem i vapores a partibus inseriori-
88쪽
Lib. III. Fen. II. Tract. I. 79
ad superiora ascendentes; alteram Vero humorum condensationem. Quo modo autem intemperies possit has imagines producere, dissicile est declarare; cum hic necessario materia, vel vaporoja, Vel humoralis requiratur,& satis superque sit, absque intemperie, nis sorsan incipiente vera sussillione, dicamus, ex siccitate condensari humiditates fluentes. Cap. X. Ad Imagines antecedentes aquam, raro, inquit, Auic. contingit, quin possi ex menses non subsequatur aqua. At mihi experientia dictauit, raro contii gere , ut ita cito aqua, idest condensata generetur : nisi enim adsit causa praecedens violenta , Vel dolor capitis, & oculi servus, vel maxima oculi imbecillitas, nunquam generatur aqua tam paucis mensibus ; sed per annos protrahuntur imagines, antequam condensetur materia, quae visum impediat, & pupillam ex condensatione obstruat. Ideo, cum etiam in fine dicit. Euando aquosarum tempus prolungatur, di non procedit in debilitate via sus , scias quod ipsa non sunt aquose. Praeterquam quod implicant eius verba, cum dicat , aquosas imagines non esse aquosas, notandum est, hanc sententiam non respondere experimento. Vidi enim ego imagines aquosas per annos plurimos perseuerasse, quae vere erant aquola, &quae tandem visum labefactauerunt, succedente cataracta; & tamen plures annos Visus, cum illis imaginibus, semper integer permansit. Quare, regulae har Atricennae non simpliciter; sed tanquam medicinales observentur. Cap. XI. Auic. in curatione imaginum, aquam portendentium, praetermissa venae sectione, quam tamen omnes Graeci usurpandam docent, phlebotomat arterias pos aures. Nihilominus in fine Cap. sanguinis euacuationes damnat;
quoniam cum sanguis sit calidus plurimum, & assectio ista si frigida, quia pendet ab humoribus frigidis condensatis , eademque calidis indigeat,
Pro resolutione, & roboratione, non videntur conuenientes sanguinis euacuationes . Sed si ob hanc rationem hae euacuationes Avicen. sunt suspectar, cur potius sanguinem arteriosum, quam venosum educit ΘCap. XII. Illa pupillae dilatatio, quae s t ex percusione, aut casu, inquit Alii
non habet curam. Attamen Cap. Iq. tradit curam huius. Quare, vel intelligatur hoc dictum Auic. ubi dilatatio ad Iridem perueniat s vel de antiquata ; vel de ea, in qua tunica rhagoides sit disrupta s alias Auic. ut alio Ioco notaui, contra propria principia, pupillae dilatationis curam in serius
Cap. XIV. Conseri, inquit Ususio aquae falsesuper caput, rei dem proprie mistae
cum aceto. Hoc vero transcripsit ab Aetio, & Paulo, qui aliter dixerunt; laudarunt enim lauari faciem aqua marina, cuius desectu, parum salis aquae immiscendum docent, in quam, totam faciem, apertis oculis, per aliquod spatium temporis immittendam monent. Quod si marina, aut salsa aqua non adsit, pola assumatur, non quod salsae aquae acetum immisceri debeat,
vi habet Avicenna. Et admini bretur coli rium frigidum, ex thuris, sc= croci ,-irrhae, omnium eorum parte πω, N arsenici parte tertia. Sed haec duo praeter rationem vide
tur ..Primum quidem quod dicit, hoc collyrium esse frigidum; cum omnia ingredientia sint calidiora; secundum , quod arsenicum in collyrio, ad dia
89쪽
go Petri Salii Diversi in Avie.
latationem pupillae sit commiscendum; cum si medicamentum corrosivum. Quare suspicor Textum esse corruptum. Cap. XV. Haec omnia transcripsit Auic. a Galeno Lib. i. de Sympi. Causi Cap. i. Sed hoc unum addit, quod difficultatem habet, nempe, quod corrugatione viteae, accidat aut constrictio, aut oppilatio pupillae. Constringitur quidem in hoc casu, pupilla; sed nequaquam oppilatur; oppilatio
enim fit a materia meatum occludente , quae in tali casu non contingit. Quare, per oppilationem, ut tueamur Auic. intelligamus, non vere dictam
oppilationem ; sed persectam clausionem, Vel constrictionem pupillae, itavi in se ipsam concidat. Cap. XVI. Constrictionem ex siccitate sectam recta methodo curare quidem docet ; an tamen sit possibilis sanatio , Vel non, nequaquam monet. Quod animaduertendum erat; dissicillimum enim est semper humiditatem solidarum partium restituere, & in pluribus est impossibile; ut in casu siccitatis uveae ex minoratione albuginei, ut docet Cal. Lib. Cit. de Sympti Causis, ubi de hoc affectu loquens, haec habet. Eo quod maximὸ insanabilis
es eiusmodi oculorum morbus; si quae autem siccitas et uea epsanabilis, ea erit, quae ex pura intemperie sicca eiusdem , nihil affugineo detriment,patiente, contigerit ;quam causam primam ordine Avicen. posuerat, dummodo non sit consumpta. An autem possit tanta siccitas in vuea, nihil albugineo patiente, accidere , dissicile est imaginari ; qua ratione, nec Galen. huius meminit: Avicen. autem consueuit omnes imaginabiles causas, tanquam actu exi
Cap. XVII. Aqua, inquit Auic. est humiditas extranea inter humorem albet neum , corneam. Credo ego, ad mentem Galeni, legendum esse, humorem crystallinum ; quoniam hinc visus impeditur; licet haec materia modo propius, modo longius distet a cornea, & materia modo magis sit prosunda, prope crystallinum; modo minus, prope corneam, ad principium albuginei ; non enim Omnes cataractae eundem seruant situm, cum aliquae sint magis, aliquae minus profundae. Cap. XIX. Imaginantur j, qui habent aquam, inquit Auic. res Lminosas, fico candelae, duplices. Hoc transcriptum est ab Aetio; sed male, quoniam, qui suffusionem patiuntur, inspiciendo res luminosas, sicut candelas accensas, non vident eas duplices; sed vident, tanquam coronam luminis, & radiorum circa rem accensam, Ut puta circa lucernam, apparent ei rad ij, & c
Per oppilationem intrinsecam, intelligatur obstructio nerui optici, ad mentem Graecorum, a quibus haec transcripsit Auic. Cap. XX. Testatur Auic. se Vidisse suffusionem non confirmatam, sanatam fuisse . Quod idem ego testor, & in ea , praeter victus rectam rationem ,& localium administrationem, fuerunt facta cauteria in humeris ambobus. Cap. XXI. Videtur sentire , Glaucoma fieri, tum propter humiditatem. dominantem in crystallino humore , ex Textu Pauli , a quo hanc sententiam transcripsit ; tum propter siccitatem eiusdem humoris . At
declarauimus , Glaucoma, tantum seri siccitate, & diximus, Textum
90쪽
Lib. III. Fen. II. Tract. I. 8s
Pauli censendum esse corruptum. Cum autem dicit,Glaucoma curationem non recipere, intelligatur de confirmato: incipiens enim, ut monent Greci, curationem admittit. Si fuerit illis pulsatio, o rubedo, tunc existima, quod insit in nemo apostema calidum. Sed cum nervus hic a cerebro immediate pendeat, ratione vicinitatis , S consensus, cum inflammatione etiam aderit labris.
Cap. III. Λ Nimaduertendum est, Avicennam in hoc Cap.omnes cau-l fas aptas laedere sensum auditus, sue sint dolentes; sita non , enumerast c; & ideo non mirum , si ipse plurimus in hoc fuerit, & si Graeci pauca de hoc scripserint. Hi enim agendo de laesione auditus, egerunt tantum de ea, qua auditus, & sine dolore ,& sine ullo alio sensibili aD sectu in meatu auditorio existente, imminuitur; quod quum solum contingat ex obstructione, facta a materia frigida, & crassa: ideo de hoc tantum
egerunt, Nad hunc curationem direxerunt; licet meminerint etiam eius, quae fit, recurrente materia biliosa ad partes superiores. Hinc Gal. eius tantum,Lib. 3. de Med. Secundum Loca curationem proponit, quem citeri
secuti sunt , nec ibidem ullius intemperiei a qua dissicile est imaginarile di auditum posse sine dolore , &sine materia , nisi in summo gradu, &consummata siti meminit; sicuti, nec eius , quemadmodum Auic. egit, ceteri Graeci ureba fecerunt. Cap. U. Dat regulam uniuersaliter, ex eius sententia obseruandam in curatione affectuum aurium, videlicet, quod medicamenta infundenda in autem , omnia sint tepida, non frigida, nec calida. Hanc sententiam transcripsit a Galeno Lib. 3. de Comp. Med. Secundum Loca , Sed male eam intellexit; quoniam Galenus hanc regulam iussit seruandam, non in quocunque aurium affectu ; sed in dolore tantum, & praecipuE, cum ab inflammatione pendet: ubi enim adst intemperies frigida, vel simplex, vel cum materia, & praemissa sint uniuersalia, non tepida, sed calida medicamenta infundenda sunt. Ad surditatem ex materia frigida, dicebat. Vehementis tu aminis, es m
ciferatio mehemens in aure, gr clangores buccinarum, o similia. Hoc ex Archigene transcripsit, qui ut refert Gal. hoc dicebat. Postea mero, acutis mociabus assiduis , ζ evicissim grauibus inclamamus , or per tubam sonitu immisese malum depellere conamur. Rationem huius reddebat Gal. dicens. Sumdapri mehementi motu, sis fere dixerim , transmutatione in contrariam ei, quae iam ades assectionem, indigent. Huius ratione, vaporationes, & somenta ex Olla , quae in doloribus aurium probabat, damnabat in surditate; quae tamen ab Auic. ad hunc usum, hoc loco admittuntur. Cap. VI. Cum inquit, dolores ex inflammatione auris intrinseca subito interficere, intelligatur, quod interficiant ea ratione, quo aegritudines valde acutae, ta peracutae aegrotantes necant; non enim hi subito apti sunt ne-