장음표시 사용
151쪽
Fen. X. Trach. IV. Cap. I. I s
Dixit autem, ad hydropsin; quia in his incipiunt intumescere pedes,& apparere indicia hydropis, quae tamen non est vera hydropis species; quoniam haec fit hepate refrigerato, S male aflecto, at in his tales apparent tumores , non ratione hepatis persi i gerati, sed ratione extinctionis caloris innati earum partium; cuius ratione, proprium nutrimentum cum non possint concoquere, intumescunt, & flaccidae sunt. Vnde Galenus Lib. 2. Progn. Com. Go. reddens rationem, quare in his pedes intumescant, haec protulit.
Procedente mero tempore, b X pedes eorum intumescunt, totius corporis extinctione inis
de incipiente: quippe partes ab origine longissime absunt. Animaduertatur autem, quod dum Avicenna vult docere signa transerit lationis Empycinatis ad phtisin, ab Hipp. id mutuatus Lib. 2. Progn. 6o. Proponit ea signa, quibus Hipp. Vult nos cognoscere purulentos, iam sup-Puratione facta, sed non expurgatas quoniam autem si non expurgentur intra clo dies, ut dicebat Lib. q. Aph. I s. ad tabem transeunt y ideo Aui C. αdducens signa huius transmutationis ad tabem, hoc praecipuum, si intra terminum praescriptum non expurgetur empyema, apponere debuit. Cap. XVIII. Cum, inquit, micera me laminis penetrantia non consolidari , non penetrantia autem, si sint in partis iis camos, consilidari po se eis succurratur in pri cipio ,st nonsinantur apo emari. Quae tamen nec consolidari possunt, si fiant in partibus neruosis, licet non sint penetrantia. Per velamen, intelligit septum transuersum : hanc enim sententiam desumpsit a Galeno Lib. s. Meth. Cap. s. ubi haec habentur. Simili modo, G transuersi septi mulnera, quae foras non perueniunt, in carnosis quidem partibus, Iabinde coale cere sunt misa, eius motis non obstante; quae in neruo is eius haerent, insansilia sont. Sane dissicilis , et raui Dque curatio est etiam eorum,quae in carnosis sunt partibus,si has iam phlegre
Loquens de Vlceribus pulmonis, sectis ab humore corro liuo,ia curationis difficultatem exponens, inquit. Oportet , ut, aut micus miceretur, di fatnula, quae non consolidatur omnino, aut dilatetur Oe. At sciendum cst, hane sententiam, ad verbum exscriptam esse a Galeno Lib. s. Meth. Iq. sed vel . I extum Avicennae corruptum esse, vel eum Galeni sententiam non assecutum fuisse; cum inquit. Et fati stula. Quoniam, licet Galenus doceat, per
exsiccationem ulcus callosum neri; non tamen fistulam hinc progigni, existimat, cum velit, ex tali vicere nihil saniei manare, sed tantum exsiccat umesse, ut callosam sat . Quoniam autem cum callo fit fistula, vel Avicenna , Vel interpres eius, ex duritie viceris deduxit fistulam, sed falso. Quare ad tuendum Auic. hic erit textus, mi micus ccetur, i fiat carus. Haec Avicennae verba. Et micera pulmonis magis salitasunt, quam ista quα sunt ex genere escharae, cum non sit illic causa ex complexione, 6st ipso humore, qua faciat micus siccum impetiginosum, exscripta sunt a Galeno Lib. s. Meth. Cap. 12. licet satis inconcinnh; quo loco volens demonstrare causam, cur facile
curarentur ulcera asperae arteriar, orta ex ea pestilentia, adducebat siccitatem ulcerum,ex ea manantem, haec habens. Nihil itaque mirum i etiam j, quisus huiusmodi exanthemata in pulmone sunt orta, pi opter ulcerum siccitat , sunt
senati. Rod namque in caeteris ulceribus omnibus supra demonstraui-
152쪽
i is petri Salii Diversi in Avici
mus, curationi esse propositum, hoc iam Vr , quae pestilentia sint orta , praesta, Dity ' que sic , di pera Dcre, plurima quidem scabiei; quaedam uerocti m leprae similia. - ι
Testimonium Avicennae, quod viderit mulierem phtificam, mixtae a di amnos, aut parum plus, est satis suspectum, si eam vere phtiscam supponamus quoniam, & ratione viceris putridi, & ratione febris continuae, & hectica 'non videtur fieri posse, quin corpus prius suerit marasmo consumptum, Sed forsan Auic. intellexit hoc, ad mentem Gal. Lib. F. Meth. Cap. I a. ubites a tur, siccato, de calloso reddito ulcere, hominem longiori vita frui nos e. Quare credendum est, hanc mulierem tale habuisse ulcus, ex quo insanabilis quidem est affectus, sed qui tamen diutius perdurare queat ; si enim saniosum fuisset ulcus, tanto tempore superstes non potuisset esse. Cap. X IX. Praeter omnes causas ulcerum pulmonis, ab Avicenna enumeratas, superest alia maxime aduer enda, & maximi discriminis plena: quae si a principio non innotescat, propri)sque remedijs illi statim non occurratur, omnia in cassum curatio adhibebitur. Haec autem erunt Venena, qua a proprietate talem exulcerationem inducere apta sunt; qualia sunt nonnulla naturalia, & alia artificialia, summa industria a sceleratis viris par ta , qua: recensentur inter ea, quae & determinata dicuntur, & longo temporis spatio mortem inferre patientibus apta sunt.
Cap. XX i tabes fiant maxime, ut testatur Hipp. Lib. I. Aph. s. a I 8 anno usque ad 3s, quomodo dixit Auic. quod Luies, absque pilis, ct albi, sint valde procliues ad phtisnὸ cum horum temperies si frigida; adolescenti unua utcm, & uvenum a tas sit calidior; caliditas autem sit aptior ad suscipiencam phtisin, quam frigiditas. Cap. XXI. Hoc caput, prout breue est, ita etiam valde diminutum; cum multa supersint recesenda, ad praeseruationem a phtisi. Quare, vel suit omittendum, vel in eo omnia ad praeseruationem necessaria erant describenda . De hac autem argumento alias egi.
p. X X II. Dixerat Hipp. Lib. 3. Aph. I i. quod ijs, qui tabe molestantur, si is fluunt capilli, lithali es. Attamen hic Avicenna scribit, casum capillorum signu ineste phtisis y cum non plitisis, sed mortis imminentis in phtisi sit signum. Dphtisti, inquit, est pulpus fixus, aequalis, cum et elocitateparmur. Sodquomodo possit esse hic pulsus velox, dubium est; cum hic pulsus sit languidus; cum languore autem non sic celeritas simpliciter. Quare, melius dixit Galenus, Lib. de Puls. ad Tyr. dum haec habet. Ac pulsus est modice celer; idest in eo celeritas, scilicet comparatione febris. Lib. autem q. de Cauc Pulcdicebat, hunc pulsum non nimium celerem esse, ut plerisque febricitantiu, quod non detineant Vr urente febre. Quare non erat dicendum ab Avicenna simpliciter, hunc pulsum esse cum velocitate parvum Et multatio, dicit, phtifici expuunt lapillos. At non multoties , immo rarissime id contingit, ut phtisici expuant lapillos. Vnde narrantur ab Auctoribus, tanquam casus singulares; sed nec excretio lapillorum ex pulmone, proprie ex phtisi; sed ex alia quadam pulmonis praua affectione, tum
Fςneranturi tum ςxpuuntur. Vo Vn nonnullis yis sunt lapides ex pulm
153쪽
ne, violent illima tussi excreti, nulla praesente, nec imminente phthisi.
. Prognosticum illud de grano, siae ut faba,super spatulas apparente, est quid
superstitiosum, &praeter artem.
Cap. I. I ea quae hoc loco Auic. de secanda vena in pleuritide, & aliis
io thoracis inflammationibus docet, examinanda serent, nimis Iongus euaderet sermo, & forsan superfluus, cum saepius,&a pluribus, iuxta Hipp. &Gal. dogmata hanc sententiani perpendentibus , iam haec ex plosa sit. Quare, cum perspicuis non siti inmorandum, sat sueritdixisse, hec Avicennae praecepta non seruanda esse, utpote e directo principijs,&Principibus Medicinae contraria. Licet Papauer non sit vere narcoticum ; attamen suspectiim est, ob eius vim stupefacientem, licet lenem; cuius ratione potest materiam nimis incrassare, & coctioni rebellem reddere. 'Cap. II. Documentum ab Avicenna traditum,& ab Hipp. Lib. 2. Reg. Acut. I o. exscriptum, quod scit. insecanda et ena, in pleuritide, sit expectanda coloris sanguinis mutatio , sufficiat ad redarguendam Avicennae senteritiam, quod vena oppositi lateris sit secanda in pleuritide ,, quoniam si hoc agenduim. foret, exanimaretur prius aeger, quam Ulla coloris appareret mutatio; quae tamen, in codem latere secta vena, Vtiliter, & facile apparere potest. Indicationem exhibendi Pharmacum in pleuritide, desumit Avicenna a materia peccante. Si enim inquit, sit alius humor a sanguine, tunc modum euacuandi per pharmacum, docet. Sed haec est indicatio nonaccomm datas, quoniam quicunque fuerit humor inflammationem faciens, ut etiam, ipse in serius testatur, conuenit sectio, ubi adsunt tres illi scopi ab Hipp.c narrati, videlicet, morbi magnitudo, virium constantia, & aetas vigens . Si autem Hipp. aliquando in his casibus, descendit ad pharmacum non am tem peccante, sed a loco affecto, & a materiar motu indicationem sumit subi enim dolor,eas, quae sub septo transuerso e istunt, partes infestaverit, cum hic sit motus materiae ad inferiora, nec materia uno loco circunscribatur, tunc descendit ad pharmacum, quaecunque demum fuerit materia ;quoniam habet naturam euacuationi obsecundantem, & cxcretioni per alvum satis paratam.
Alexander Trallianus prohibuit in pleuritide granata, cum omnia adstringentia sint, ut thoraci inimica, repudianda. Avicenna autem inquit: Exhibere dulcia apud me non est malum. Sed stando principijs Galeni, cum omne punicorum genus adstringat, licet minus dulcia, quam reliqua, &omnia adstringentia sint inimica thoraci, nulli dubium, punica etiam si specta esse, & Alex. sententiam probabiliorem esse. Avicennacitat Calenum, iubentem, in principio, utendum esse specie. hiis decacore, idest speciebus diacodion, quoniam prohibent mater eluxionem,m maturant dormire faciunt. Sed Galenus nusquam, quod ego nouerim, hanc habuit sententiam. dare, credendum notaest in hoc, Avicennae, qui
154쪽
i s Petri Salii Diversi in Avici
a Galeno existimans se rem istam exscripsisse, ut eum iure accusaret; cunia perniciosam hinc legentes , doctrinam haurire potuissent. Sed Avicenna, vel errauit in Auctore, vel aliquem Galeni librum spurium prae manibus habuit. Quare indignus est Galenus tali calumnia. De exhibitione tamen ipsius Diacodion in pleuritide, hoc notare volo, quod nusquam exhibendum est, nis, ut ait Avicen. maxime urgentibus vi gilijs; atq; quidem tunc eiusdem qualitas non paratum cum sapa, ut omnis venenosa sugiatur; sed potius cum melle, ad maiorem abstersionem. Quod
si materia suerit crassa,vt indigeat attenuatione, commisceatur ei oxymel,& alia medicamenta attenuantia, pro ratione materici peccantis, ut docet
Oribasus Lib. 3. Collcct. Med. Cap. I9. sub finem. Cap. III. Docens Avicenna, a quibus in pleuritide sit abstinendum, inter alia, recenset aquam endiuiae. Si autem haec ei suspecta est, quam ob causam laudauit granata, quae di stigidiora, & magis adstringentia sunt δMedicamentum illud ab Avicenna laudatum, in retentione sputi, comis positum ex melle, flore aeris, mihi est magis suspectum, quam quaecunquo alia ab eo proposita; nam licet ratione mellis, adsit in eo absterso, tamen ratione soria aeris, tanta illi inest stypticitas, demorsus, ut censeam hinc maximum nocumentum subsequi posse, di potissimum, cum haec materia sit metallica, Si maximae caliditatis particeps; quae duo, in inflammationibus internis fugienda sunt; quod pariter affirmo de medicamento ex pipere, aceto , sinapi, nasturtio , & smilibus paratis. Ex his enim ea, in his
quibus non facile educuntur sputa, nocumenta metuenda esse suspicor; qua in simili casu Hipp. Lib. 7. Reg. Acut. 26. ab Vsu acris Oxymelitis succedere docet. In usu medicamentorum exterius administrandorum, notat hoc, quod
si materia sit multa, emplastra, & epithemata frigida noxia sunt; si auten est pauca,non nocent. Sed, si loquatur de frigiditate actuali, cum frigidum
sit inimicum thoraci, di in pleuritide non conueniant repercutientia, nunquam, siue pauca sit, siue multa materia, erunt administranda medicamenta actu frigida. Si autem loquatur de potentiali; erunt quidem valde noxia, simulta sit materia; quoniam magis eam conculcabunt; sed si pauca sit, erunt quidem noxia, pro ratione materiae; sed quoniam morbus ex pauca materia non erit magnus; ideo nec noxa erit magna; & ideo, cum inquit Avicen. non nocent, intelligantur eius verba comparati vh, scilicet, quod non tantum nocent, quantum si materia sit multa. Si autem simpliciter intelligerentur, eius sententia est suspecta, cum in nulla pleuritide exterius conueniant medicamenta restigerantia. In tradenda curatione pleuritidis siccae, in qua ante septima, & aliquando etiam ulterius nihil expuitur,extollit Avicenna curationem traditam ab antiquioribus, in qua, per medicamenta calidiora procedunt ad ruptionem apostematis, licet hoc dicat cum cautela, & obseruatione, & timore esse, agendum; & quidem non sine ratione; quia talis curatio est admodum periculosa; cum inflammatione vigente, & cruda, medicamenta calidiora sintroii us apta exasperare morbum, quam lenire, ac proinde mortem, accel
155쪽
tare. Cum autem inquit, ista magnum, or festinum iam amentum praestare, eam rumpunt apostema, aduertendum est, quod si per ruptionem apostematis intelligit, quod locus inflammatus, ex usu talium medicamentorum disium patur, & aperiatur, curatio mala est y tum quoniam cruda apostemata noria sint aperienda; tum quoniam locus assectus in pleuritide, talem non tolerat apertionem; si autem per ruptionem apostematis, intelligit, quod proti cetur sputum, S materia in loco affecto conclusa incipiat expurgati, clarum est, quod uti concoquentibus, tum interius, tum exterius, materiei peccanti proportionatis, est via regia, & tutior, quam procedere calidioribus , & acrioribus; quoniam ex illis habemus coctionem, cui succedit materiar excreatio ; ex his autem, morbi proritationem, ex qua si quid expuitur, non ratione natui ae dominantis, sed ratione exacerbationis,& mon, sus, expuitur.
Proposita cura pleuritidis purae calids,descendit ad curatione phlegmaticae ; atque in ea, adductis oportunis remedijs, prohibet sectionem venae, cuius etiam non meminit in melancholica . Sed a quacunque fiat materia pleuritis, dummodo si morbus magnus, semper secanda est vena; cuius indicationem , non a materia peccante, sed a magnitudine morbi, & virium, constantia desumitur. In melancholica pleuritide, quoniam pendet a materia sicca, quaerens humectationem eius, inter alia, exbibet lac asininum. Sed cum in pleuritide sit febris putrida continua, quomodo potest conuenire lac pCap. IV. Si fuerit repletis inper neumonia, tunc, inquit, secanda est mena. Ex hoc innuens, etiam in alijs casibus non secandam este , his verbis. Etμ militer quandoque necessarium est in ipsa facere phlebotomiam, si fuerit illic repletis. Sed praecepta ista Auic. de secanda vena, non sunt tuta, nec Hipp. aut Galeno consentanea. Quare dimittantur, & in hoc sola morbi acuties, & virium constantia attendatur; cum repletio, in sectione venae nil conserat, nisi ad quantitatem moderandam et praesente enim repletione, copiosus; non, praesente autem minori quantitate sanguinem mittimus . Cap. U. Mithridatium,& theriacam exhibet in empyemate, ad maturandum. Sed cum istae Antidoti magis faciant ad exiccandum, S absorbendum , quam ad aliam intentionem mirum, quomodo dixerit, haec exhiberi ad ma
Exhibet medicamenta validissima soluentia,ad disruptionem empyematis, sicut colocynthidem, sopitullas cochias. Sed ut quid, cum disruptione valide adeo commouere corpus purgante medicamento valido; ex quibus duobus potest succedere syncope, quae est maximi nocumenti in empyemate. fCap. VI. An conueniant in phtis sectum igia, & praecipue ea, quae ex arsenico fiunt,ut docet Avicenna, mihi valde dubium est,cum talia irritantia tu stim, pulmones lacerare valde apta sint; quibus divulsis, ulcus sempcr magis recrudescit; cuius ratione, credo horum a Galeno nuit in factam esse mentio
Et quandoque, inquit, phtifici ingrediantur balneum, ante citum,Wpost ipsum sed non explicat, quando hoc conueniat, Vel non, quod sic saciendum .
156쪽
iro petri Salii Diversi in Avici
Cum vires sint resolutae in phthisicis, vel si in principio sint, non conuenit balneum; quoniam hinc vires magis dissiparentur, & ulcus ex humiditate balnei magis putridum redderetur; sed in processu, sanato ulcere, ad humectandum corpus, & renutritionem potest quandoque conuenire.
Fen Undecima Trach. I. Cap. I.
Cap. I. O Atio qua nititur Auic. demonstrare, cor magis declinare ad I . partem sinistram,est satis leuis,quonia inq.situs hepatis est in
inferiora ventre,infra septum transuersum; cor autem est in superiori, supra septum ipsum . Quare non erat necessarium, quod cor huc, vel illuc declinaret, ratione positionis hepatis . Quod autem declinet ad laruam partem, est contra Anatomen, & Galenum ipsum Lib. 6. Epid. Se t. a. Com. qq. Se
Lib. 6. de Vsu Partium, Cap. a. & Lib. 2. de Placitis Hippocr. & Platonis Cap. q. N Lib. 7. Anat. Administ. Cap. 7. Si vero sensus secus suadet, expulsu cordis, qui in lamasentitur parte, hoc fit ratione sinistri ventricuIi, in quo maior spirituum, & caloris copia viget, quorum ratione, in ea parte magis se irritur pulsare, & eidem facilius omnes passiones communicantur; vel dicamus pro Avicenna, quod cor dicitur ad laeuam partem declinare, , quoniam, ut habet Lib. 7. de Anat. Administ. Cap. 7. Gal. Vertex eius in eam partem deflectit, licet basis exactὶ in medio thorace sita sit
Dis scultatem illam antiquam, an cordis magnitudo faciat ad audaciam, S parilitas ad timiditatem, soluens Avicenna, inquit, quod aliqua animalia timida habent magnum cer, gh aliqua audacia habent parmum. Quod prouenit, quia in illo magno,parvus; in hoc autem parta O magnus viget calor. Adeoque eius solutio sita est in hoc, quod calor multus ille est, qui sacit ad audaciam, non magnitudo, Vel paruitas ex se; sicuti paucus calor ille est, qui sa-cit timiditatem. Cum autem subiungit. Verum illa, quae sunt plurimum audacia, hunt ea, quae sunt magni corἀis, non superioribus dictis, nec sibi ipsi, ut nonnulli opinantur, contradicit Avicenna; quoniam superius dixerat, magnum cor, cum paucitate caloris, esse timidum, & parvum cor, cum multo calore esse audax; nunc autem, non loquens de simplici audacia, sed de maxima, qualis est in leone, & smilibus animalibus, inquit, huiuscemodi animalia magnum habere cor; quod etiam plurimum habere caloris consentaneum est, ita ut supponens audaciam a plurimo calore, timiditatem minimo prouenire, tres ordines posuerit; quorum primus est ille, in quo ma gnum est cor,cum pauco calore, S tales sunt timidi. Secundus, in quo parvum est cor, cum multo calore, & tales sunt audaces . Tertius, in quo est magnum cor, cum Plurimo calore, & tales sunt audacissilii; deest quartus ordo, non descriptus ab Avicenna, in quo scit . est parvum cor, cum minimo calore, & tales non sunt audacissimi. Cor non tolerar, inquit, nocumentum do lorum, neque vastema. Quod non toleret apostemata, videlicet, quod hyc patiens, non possit superstes esse, omnibus patet; sed quod non toleret do lores, ita ut his non supersit, experientia ipsa contrarium demonstrat; cum
saepius in corde contingant saeuissimi dolores, qui vel ab arte, vel a natura
157쪽
solvuntur. Unde credo Textum esse corruptum, & legendum esse, miceram, seu mulnerum; quoniam cor vere nec tolerat solutioncm continui, nec ap
stema, ita ut his passionibus superesse queat.
Cap. II. Docens diuersos modos,quibus cor per consensum a caeteris membris patitur, exemplo cerebri, inquit. Si in cerebro abundet melancholicus humor, in eius subsantiam penetrans, qui a cerebro penetret per arterias , et que ad eor, tunc tremor cordis excitatus, mel animi drfectus,'causat tristitiam, di prauas cogitationes , di angustiam . Si mero hic humor, qui in cerebro abundat, ser per illud transmittitur ad cor, sit humidus, facit hebetudinem, di pigritiam,Hau ert miuacitatem, θν agilitatem mitae, in natura. In qua sententia duo sunt aduertenda. Primum, quod licet in cerebro melancholicus abundet humors, tamen
ab eo non potest illius ad cor feri transmissio; quoniam fluxiones a cerebro non sunt per arterias. Si autem contingat quandoque, ut cerebri melancholicos affectus, sequantur & in corde laesiones ab eodem humore, non est quod a cerebro ad cor transmittatur; sed quia eius copia exuberat, & ad cerebrum,& ad cor pariter, per vasa influit quod & de quocunque alio humoris genere assirmo; nec per Venas scit . nec per arterias cerebri ab eodem ad cor transmitti; sed vel propter eiusdem copiosam generationem cordi impertiri; vel per proprios cerebri ductus ad idem demandari. Secundo notandum est, quod Avicenna in hac sententia insinuat, animales passiones ad laesionem cordis generari per se in ipso corde; cum dicat fieri , ob humorem melancholicum in corde haerentem, homines tristes uibus -- lae cogitationes, & angustiae contingant; & ob humorem humidum, in eoisdem susceptum, hebetes, pigros, & nequaquam vivaces . Quae sententia ex diametro opponitur doctrinae Galeni,& Hipp. qui cerebrum animalium , cor, vitalium iunctionum principium statuerunt. Et licet alterum alterius affectibus compati possit; non tamen per se astecto corde,& non consentiente cerebro, animales passiones excitari; prout nec per se assecto cerebro, & non consentiente corde, vitales produci poterunt. Inter passiones, quae fiunt in corde, per consensum ab ore ventriculi, proponit laesonem factam a mermibus, Nascaradibus. De vermibus concedatur
quidem; sed de astaridibus, qui generantur in extrema intestini recti parte, di qui nullum symptoma verendum inserunt, hoc habeatur, quod ventriculum adeo laedere nequeant, ut his compatiatur cor. Ex communitate doloris mentriculi, mel alterius partis, quando mehemenssit,
est peruenit ipse dolor ad cor, inquit, feri tremorem, MIT aliquando interficere. Sed mirum, quomodo proponens Auic. tot cordis aflectus, meminerit doloriscordis per consensum, nec de dolore cordis primario, S per se in corde genito ullum verbum secerit; cum S hic saepe fiat, &hinc saepe periclitentur patientes; cuius etiam doloris meminit Gal. Lib. I. de Loc. Aff. Cap. a.
in principio. Cap. II. Pulsus lenis gnificat humiditatem cordis, ετ eius duritier signiscar fecitatem, inquit Auic. mod intelligatur in his, qui naturaliter se habenti ire, affectibus enim praeter naturam, pulsus potest mollis , vel durus, ex aliqua, partium corporis assectione praeter naturam esse, corde naturaliter aliter se habente. Monet
158쪽
is, petri Salii Divers in Avic.
Monet fieri tremorem cordis, plurimum,propterfortitudinem sensus cordi ita me ex qualibet leui causa patiatur. Sed nisi simul etiam adsit cordis debilitas, non fiet passio; immo iste cordis vehemens sensus, quem Auic. appellatsertitudinem sensius, nil aliud est, quam cordis imbecillitas, ex cordis intemperi non leui genita, unde ex leui patitur causa. Alias,si Avicenna,per fortitudinem sensus, intelligit exactum, di persectum sensum, cum hic habeat optima temperaturam,& ab hac membra reddantur sortia, & valida, ut morbificis causis reluctari possint, in hoc casu non laeduntur facile a leuibus causis. Testatur, in fine huius capitis, se vidisse congelatum morientem cumsudore,s sne sudore. Sed quid hoc est, cum sudore, & sine sudore ξ si sudabat, quomodo sine sudore & si sine sudore, quomodo sudabat ξ Quare,vel textus est corruptus, vel alternatim est legendus, scilicet, quod quandoque sudabat,
quandoque non sudabat; sed nec etiam haec interpretatio admittenda via detur; quoniam in congelatione,occlusis praeter modum cutis meatibus, tarepressis ad interna omnibus humoribus, non potest emanare sudor; immo, refrigerato corde, non tantum sudor, sed nec Vapor exhalare potest; ut docet Gal. Lib. 6. Epid. Se t. q. Com. 29. his verbis. Igitur,cum fretis intem
perie cor aegrotat, calidum maporem exhalare nunquam reperies, quando ram evici
nus morti constitutus aeger frigidum reddere spiratum inceperit. Quod cum fiat i congelatis, quoniam hi morientes, frigidum nec ellarib expirant, necessatio etiam nec sudare poterunt. . Cap. III. Inter signa calidae, &siccae cordis intemperiei, proponit pulsum melicem, di proprie in constrictione. Sed cum celeritas contractionis, ex Gal. Lib. 1. de Prognost. ex Pulsu, in principio, sit indicium fuliginosorum ex creme toru, quoru ingente copia colligi ,expurgariq;eo tempore opus est; eoru magna aute copia coaceruetur in putrescetibus humoribus,non videtur in tali temperatura, absque febre, poste fieri celeritatem contractionis. Quod si in hac aliqua fiant, pauca erunt, nisi prauis abundet humoribus, s lisque erit proportionata ad dilatationem, celeritas contractionis: ex pr uis enim humoribus plura eleuantur fuliginosa excrementas ex probis vcris, pauciora; cuius quantitatis proportione , non autem temperaturali movido celerior, modo minus celer debet esse contractio.
Cap. IV. Euando fuerit insignis intemperies in corde, siue calida, siue frigida, siuesccasine materia, inquit Auic. incipit corpus procedere in ia phisis, di liquefictionis. In qua sententia notandum est, quod phthisis hoc loco non sum, tur proprie, videlicet pro corporis extenuatione, sequente ulcus pulmonis, cum parua febre s sed potius, ex Vi illius vocis, quae a Graecis phtoe, a Latinis dicitur tabes, seu marcor . Sed quoniam Arabes non habebant has voces distinistas ideo postea Auic. conatur declarare, quomodo per phthisin, non intelligat illam quae fit a pulmone. . , Cap. VI. Loquens de animi accidentibus, seu affectionibus, in tarde imprimentibus, inquit, quod ira raro interficit, quasi affrmans, iram aliquando interficere. Calenus tamen, absolute loquens Lib. 2. de Sympi. Caus. Cap. . de rationem sui dicti exponens, haec habet. At ab ira nemo interjt, et Tomnec calore re rigerato, ncceiuι robore soluto.
159쪽
Fen. XI. Traeh I. Cap. I. is 3
Cap. VI. Loquens de venae sectione administranda in passionibus cordis, Ndocens quae vena secanda in his assectibus veniat, haec habet verba. Et renietis quidem sanguinea remouetur pHelotomia basilicae dextrae ; sed repletis mapor se, phlebotomia basilicae sinistrae. At quae potest esse ratio huius diuersitatis , eum ab eodem loco semper detur indicatio secandi easdem, vel proximas, non ε directo oppositas venas Nisi Auicenna existimauerit, cum in dextro cordis ventriculo maior si copia sanguinis; in sinistro autem sit maior copia spiritus, quod abundante sanguine in corde, sit secanda basilica dextra, quae sit h regione dextri ventriculi; abundante autem vaporoso spiritu, si secanda basilica sinistra, e regione sinistri ventriculi. Attamen Galenus indistincth, quaecunque si materia, in a flectibus cordis secat semper basilicam dextram ; ut habet Lib. I 3. Meth. Cap. ai. nec sine ratione ; cum sit maior communicatio vasorum, & venarum in dextro latere, quam in sini stro, in quo non videtur unquam magis conuenire, quam in dextro, sectio
venae , nisi cordis passio per consensum fuerit ab aliqua parte, quae sit in sinistro latere, ut puta a liene ; cuius ratione, potest conuenire in affectibus cordis phlebotomia basilicae sinistrae.
Docens ea nones obseruandos in alterandis complexionibus cordis, tradit obseruandum elegantissimum prsceptum, cum calidam cordis intemperiem ad oppositam permutare intendimus, dicens, in hac curatione nos non debere uti pure refrigerantibus, sed cum his etiam, aliqua medicamenta calida esse admiscenda, quae spiritus ipsos vitales, qui sunt calidi calore innato, non praeternaturali, possint conseruare, non autem laedere, vel extinguere. Attamen Galenus oppostum statuit Lib. Io. Meth. Cap.9.
dum in curatione hecticae, applicat cordi, & thoraci medicamenta pure refrigerantia ; nec tantum purὶ refrigerantia , sed etiam actu talita, quale est illud suum ceratum simplex, S succi herbarum frigidarum, cum polenta, & alia similia; quae insuper, cum incalescunt, remoueri, & subinde mutari, ac rursus apponi stigida iubet. Sed forsan diuersa est ratio Galeni, ab Avicenna; quoniam Galenus curat morbum uniuersalem totius Corporis , qui licet habeat sedem, & originem in corde s tamen est passio totius, cum S corde in totum corpus diffundatur; atque adeo, non tantum cor, sed etiam caetera membra consentiunt in eadem intemperie; & ideo usus est, adtollendam illam intemperiem calidam, in corde sedem habentem, sed &reliquis exterioribus membris impertitam, pure , & actu refrigerantibus; quoniam, & ab his refracta medicamenta, cum perueniunt ad cor, facultate integra, non sunt purE, & actu resti gerentia, nec possunt cor multa anficere frigiditate. At Avicenna loquitur de proprijs cordis passionibus, quae non impertiuntur alijs partibus; sed tantum sunt peculiares cordi,qualis est palpitatio, tremor, syncope, & smilia; in his enim, pure refrigerantia suspecta sunt, licet intemperies opposta sit calida; di ideo in tali casu, Avicennae praeceptum seruandum; nisi tamen cordis intemperies calida stetit admodum insignis: in exuperantia quippe caliditatis, pure refrigerantia conuenire possunt,nulla ex eis metuenda laesione; at ubi remisior fue-tit haec caliditas, tutius erit admiscere refrigerantibus aliqua calefacien-
160쪽
04 Petri Salii Diversi iii Avici
In curatione complexionis siccae cordis, laudat,sumere in potu, aquam frigiatio . Sed cum aqua substantifice humectare nequeat, quid proderit in siccaeordis intemperie nisi forsan faciat ad prohibendam maiorem siccitatem,& ad conseruandam cibi assumpti humiditatem; alias enim, aqua magis laedere, quam iuvare est apta. In curanda cordis intemperie calida, Schumida, monet patientes et tidebere coitu . At cum Veneris usus principalium membrorum potius lanotiorem, quam robur conciliet, si haec laborauerint, non erit tutus eius usuς. Et licet hic possit ex iccare, tamen , ratione resolutionis spirituum, poterit etiam laedere. Quare censeo, ab intemperie cordis h umida, & calida non sumendam esse Veneris indicationem, Vtpote quae cum corde nihil comitiua
ne habeati sed potius censendum esse, in tali cordis intemperie, si patienates plurimo abundent semine, Veneris Vsum non esse insensum, sed tolera bilem ; adeo ut hic sit sensus Avicennae, quod in affectibus cordis, sit a Ue nere abstinendum, praeterquam in calida, & humida intemperie, quae Ueneris usum potest tolerare; non autem quod iubeat, ad tollendam hanc in temperiem, patientes Veneri indulgere. Quomodo Avicenna, existimani coriandrum s ccum es e frigidae coma lexionis , opponatur Galeno, rationi, & experientiae, alias scripsi; quare non est quod hic eadem repetam.
Fen Undecima Trach. II. Cap. L
Can I Or tripliciter mouetur. Primo ab insita facultate, ad tutelam - , propri) caloris, excernendo suliginosa excrementa, & Diritum frigidum hauriendo. Secundo, a materia subeunte, & erumpente per Doros, & cauitates eius, cuius Vi, seruato eodem loco, eleuatur, & deprimitur Tertid, causas morbificas, & laedentes eodem fugiente, eisdemque teluctante. Primus motus fit ab innata, & propria cordis virtute, instituti a natura , ad conseruandum calorem innatum, vitae nostrae sontem. Secundus fit, non a materia; sed a vapore crasso, qui sit aptus discurrere per
Doros , N meatus sensibiles cordis s qui motus, ut in alijs partibus, ua &ζn corde appellatur palpitatio. Tertius motus fit ratione eius virtutis, quae a natura omnibus partibus insita et , per quam n O ia refugiunt, eisdemque reluctantes, offendentes causas propellere nituntur. De primo motu hic non aoit Avicenna ; cum hoc loco, cordis morbos, non cius facultates innatas' ta vitae utiles perscrutetur; sed agit de reliquis duobus motibus ςouoniam sunt praeternaturales, S morbos, sub nomine tremoris, licet cor,
cum non sit musculus, tremerς nequeat, Vtrumque comprehendens: nam
Det tremorem, intellexit Aui c. non proprie tremorem dictum, sed quecun-oue motum cordis, qui magnus, & sensibilis sit aegrotanti, genitus 2 eausiis praeternaturalibus, & morbi ficis. Vnde Valeant, qui palpitationis nomen huic adscribunt; cum palpitatio unicum tantum motum praeter natura cordis earriss*x autem sint, quibus cor contra naturam mouetur ,