장음표시 사용
161쪽
Fen. XI. Trach. II. Cap. I. irr
praeter palpitationem ; cum plurimas causas praeter naturam, de quibus in progressu, refugiens, eisdem reluctatur, noxia a se propellere contendens.
Cum inquit Auic. Et causa eius, est omne, quod laedit cor ex eis, quae sunt in ipso, aut in panniculo eius, aut continuantur ei ex membris micinis communicantibus
ei. Si intellegit, quod omnia laedentia, cx enarratis ab eo, faciant trem rem cordis, hoc non esset admittendum; quoniam multae fiunt laesiones in corde a recensitis causis , quae tamen in palpitationem non degenerant. Quare, intelligendum crit, quod ubi sit tremor cordis, hic necessario consequatur aliquam exenarratis causis. Materias tremorem cordis excitantes exponens, enumerat sanguinem,
humores serosos, melancholicos, biliosos, &praeter haec, flatum. Sed addendum est, quod non expressit Avicenna, quod sanguis copia tantum; humores autem serosi, di copia, & qualitate; melancholici vero, tum bilios, potius qualitate, quam copia tremorem inducunt. Flatus autem,& Vaporosa materia duplici nomine hunc affectum producit. Primo, penetrans, &recurres per poros; atque ita efficit palpitationem tantum. Secundo modo, conclusa, vel in ventriculis, & arterijs cordis, vel intra peri cardium; S
tunc constituit tertiam tremoris speciem . I ssio autem est multiplex; quoniam haec materia potest esse plurima, quae proinde coarctans cor, & motum naturalem eiusdem impediens, tremorem facit; cui potest acceder simul praua qualitat, quam cor refugiens, cogitur tremore concuti. Inter causas tremoris, enumerat simplicem cordis intemperiem, dicens, hoc inde fieri : quoniam omnino complexio dominans facit debilitatem,Vita omnis debilitas as cit cor ,-residuum mirtutis in corde remanens, facit agitationem
quandam , ad similitu inem expellentis ali ruid noxj a se . At Gal. Lib. a. de Praesag. ex Pulf ar. docebat, corde intemperato existente, debilique inde reddita facultate, non posse fieri inaequales pulsus, nisi exhaustis, humo- ribus, vel inaequali temperie cor laboret. Si autem hoc, quomodo pura intemperies potest excitare tremorem ' Quare, non sufficit sola intemperies, ad hunc eisciendum y sed requiritur prsterea, ut vel virtus exhauriatur humoribus ; vel cor inaequali laboret intemperie. Sciendum tamen est,
quod ista cordis intemperies, cum possi esse duplex; altera in succis proprijs cordis, altera vero in eiusdem partibus solidis; quae est in partibus solidis, non potest, ad mentem Galeni, inducere talem motum praeter naturam;sed tantum ea,quae est in succis,ut idem docebat Lib. 3. Praesag. Ex Pulcqq. A. Vbi babet haec verba. siua causa etiam ' duplex; altera in succis eius propriis ι altera in partibus solidis . alia ex uais, perfecta, mna cam totius corporis palpitatione sit; haec ero ex solidis partibus, absque palpitatione. Ex quo Gal. loco habeatur, etiam contra quosdam, qui se Galenistas profitentur, quod non semper Galenus, per cordis palpitationem, intelligit veram, & Pr Prie dictam; cum hic intelligat motum quendam cordis praeter naturam. Existimauit Avicenna, omnem intemperiem simplicem cordis posse in- Rrre tremorem. Quod licet rationi consonum videatur; tamen non ita pr. O-yadu ς perimento, in passuis qualitatibus, prout in activis. Vnde, in licaicis a
162쪽
i is petri salii Diversi in Avici
cticis, & marasmatis non videmus tremorem cordis succodere , nisi ex pro
pria causa antea sueri . c .. -
Loquetis de tremore facto Iluditilitate sensus cordis, inquit,hunc facile pera ex
is et leui causa. Quare, per pubtilitat: ensus, intelligamus id, quod valde sensibile est, quod indicat debilitatem, S intemperiem cordis; scuti enim in vulneribus caro valde sensibilis est , & valde intemperata ; ita
etiam, cui cor acuti est sensus, idem intemperatum, & debile habet. Cum docet feri tremorem per consen im a perstardio, patiente , mel apse aquosim, mel durum, alludit ad tristorias enarratas a Gal. Lib. 1. de Loc. Aff. Cap 1 Ex quibus tamen non habetun, ea animalia palpitationem, vel tremorem cordis passa suisse, sed tantum lisc enarrata suere a Gal. vi suaderet quod perinde ac in animalibus, ita etiam in hominibus pericardium possit
aqua abundare, & Varios tumorζ' p xi - . . . Proponens causas tremoris per consensum ab ore ventriculi, inquit, quod quandoque causatur propter tremorem more ventriculi. Qui tremor incipiens
ab ore ventriculi, tandem propagatur usque ad cor. in quo duo hec an maduerto. Primo , quod de tremore ventriculi agens Galenus, Lib. de, Sumpi. Diss Cap. q. docet, modum cognoscendi hunc tremorem . Secundo, quod hec passio non est pallio oris; sed totius ventriculi, idest eius partis , Que cibos complectitur, ut ibidem docet Galenus . . Quare, si Auicen. lucri volumus, vel improprie hic locutus , per Os ventriculi, ventriculum, ipsum intellexit; vel Textus corruptus est. Cum inquit. Si quis coni eritur post aegritudines , or habet nauseam, omit choleram plurimam, O non remouetur nausea, est malum, di indicat spasmum in stomacho. Intelligamus spasmum in stomacho , idest convulsionem per consensum ab ore ventriculi; qualem passus fuit ivuenis ille, de quo Gal. Lib. Q. Meth. in sine, & Lib. F. Aph. 3. Can II Quoniam palpitatio cordis, ex Gal. Lib. 1. de Loc. Ast. Cap. I. citduplex; alia smplex ; alia cum sensu, ac se cor nataret in aqua. Ideo Auic proponit hunc sensum, pro signo eius palpitationis, quae ab humiditate, idest,
ab humore aquoso generatur. Attamen, sicuti ex dictis Galeni colligi potest, in hoc tremore duo sunt inuicem distincta; quor im primum est, propria palpitationis causa; secundum, copia humoris aquosi in pericardio;que est causa, ob quam cor videatur natare in aqua; atque haec duo non coincidunt. ita ut unica sit palpitationi ς diis' .... a C ao III Monet, in sanguineo tremore secandam esse menam i in abyspμrgandum e. At ex Galenos cum hic morbus sit magnus, si vires constent, qui-
cunctae peccet humor, secanda erit vena. Curans tremorem per consensum a Ventriculo, ad euacuandum, utitur
hieris mastilis, pulpa colocynthidis,& similibus in dicamentis validis. At, quod hec conueniant in hoc affectu, nec ratio perfudere potest y lisc enunmedicamenta trahunt ab uniuerso corpore, non a solo Intriculo,&pini apta sunt i de re ventriculum, quam prodesse ,1 prster id, quod etiam corda Inter medicamenta muni iu 'amonti, enumerat totum bi gles se i
163쪽
somni, noctibus continuis. Sed, quod sit hoc sotiani tempus in nocte, erat declarandum; quoniam , s per tempus somni, intelligit tempus, quo ad dominiendum se componunt patientes, quid poterit prodesse hoc medicamentum super epotum coenae, & cum cibis commistum qui casus erit similis ei, in quo mulsa, post ptisanae sorbitionem exhibetur. Casus ab Hipp. lib. s.
Reg. Acut. 2I. damnatus. Quare melius est, ut ieiunio, ut praecipit in sequentibus medicamentis, exhibeatur. Curatio tremoris cordis cum nausea, proposita ab Auic. potius respicit symptoma sedandum, quam tollendum morbum. Quare melius erit, pra parata materia, uti medicamentis soluentibus, quae, & materiam peccantem minuet, & eam ad partes inferiores,longius a regione ventriculi diuertent , quo penitus eius generatio prohibeatur, & ventriculus, membrum recipiens, roboretur.
Cap. IV. Inflammationem incipientem in corde curat solo potu seminis mandragora , gropy. Hac forsan ratione; quoniam lisc possunt refrigerare, resistere sanguinem fluentem ad cor. Attamen, quitia huius morbi indicat vi statim sectione vene,&omni revulsionum, & devitiationum genere potius utamur,quibus non satisfacientibus,narcotica etiam exhibeda fuerint; non autem autem his solis fidendum . Unde iure merito inserius Cap. II ad hoc, proponit sectionem vene. cap. U. Curans tremorem frigidum cum materia, proponit modum iam ableo expostum, euacuandi per pharmacum; sectionem autem vens presidiumeomnino necessarium, ubi vires Valeant, prsterna illa : morbus enim grauis& valde molestus. Cap. VI. Recensens syncopes causas, enumerat restationem corporis, non re
Duratam, ct simul famem ingentem. Qus fames ingens non intelligatur de affectu ventriculi, quo valde appetit cibum; quoniam talis fames, nisi alia causa prster naturam accedat, non facit syncopen, sed intelligenda de inedia , & magna cibi abstinentia, ex qua, cum deperditum non instauretur , succedit syncope. Cum docet modum, quo materia oppilans est causa syncopes, inquit ,
talem oppilationem proprie fieri in membris ansielitus il quae tamen quandoque est communis in omnibus imis corporis. Qui casus est affectus,dictus ab Hipp.ε. Reg. Acut. 2 3. interceptio venarum, & hic causa ex syncopes cardiace, de qua alias egimus.
Docens, quomodo syncope fiat ex consensu oris ventriculi, inquit. Aut quia infrigidat ipsum maliis, sicut in bolimo. At sciendum est, quod in bulimo adest animi desectus, non tantum ex frigiditate ventriculi, ad ipsum; cor diffusa y sed etiam, quia cum in hoc affectu sit indigentia, nec cibus ad instaurationem deperditi, resumatur, imminuta substantia membrorum so- Iidorum, sequitur syncope. Cap. VII. Tradens signa causarum syncopes, inquit, haec esse proportionalia signis tremoris credis, ita eis,fsint debilia , set signa tremoris cordis ; s autem me fortia, misi abnopes . Quae sententia videtur docere, quod hec signa nore
differant inuicem, nisi secundum magis, S minus ue quoniam eadem si sineto minora,
164쪽
iit Petri Salii Divers in Avic.
minora, sunt signa tremoris; si autem maiora, sunt signa syncopes; ex quibus sequitur hoc, quod ratione cause, tromor, & syncope non disserant, nisi secundum magis, & minus, cum eadem causa, si sit debilior, es sciae tremorem; si sortior, syncopen . At hi duo affectus longe aliter distant a se
inuicem, quam secundum magis, S minus; quoniam tremor non semper praecedit syncopen, nec syncope semper sequitur tremorem, quamuis magnum; quod tamen necessario contingeret, si corum causae non differrent ab inuicem, nisi secundum magis & minus . inare, credo Avicennam hoc sentire, quod ista signa sint proportionatui, idest, quod sicut in syncope, si .sn causarum sunt sortia, quia indicant validam causam; ita in tremore sunt debilia, quia indicant debiliorem causam, quam quae excitat syncopen pnon autem quod sint eadem fgna, quae debilia, indicent tremorem, sortia, autem, syncopen; quoniam omni tremori inualescenti succederet syncope , & omnem syncopen praecederet tremor, & sc tremor foret via ad 0ncopen , syncope autem esset terminus tremori S. cap. VII l. Docens, quale vinum si exhibendum in syncope, accidente ex causa humoris haerentis in ore stomachi, inquit, dandum esse inumsubtile quidem, sed in quo sit restauum mirtutis olypticitatis, quamuis sit fortis haec mirtus in eo, quod recens est. Ax sciendRm, ex Gal. Lib. i a. Meth. Cap q. quo loco docet exacte vina conuenientia lyncopi, damnari vina austera in synoore, cuiuscuoque demum generis sit. Unde dicebat. Austera mina mentric
tum roborant, caputque inter caetera minime tentant y caeterum digesionem in corpur
non promouent, quo magia fugienda tibi iv Incope prehen s sunt, non minus quam aqua. Quare, si vina slyptica digestionem in corpus non promouent, quolptimo intenditur in exhibendo vino, reuocandis a st ncope, nulli dubium, quod huiusmodi vina non conueniunt. Galenus quidem, in syncope a bile, os ventriculi obsidente, exhibet vina natura aullera; vult tamen, quod ista prae vetustate,omnem vim adstringentem amiserint, dicens. Commodi Isma igitur his evina sunt, quae cum naturηliter austera i , sensit Alem iam adpringendi mim, propter metustatem, non amplius exhibent; calorem tamen admodum euuientem habent: omnia enim, quae requirimus in js, quori m fomachus amara bile evexatur, escient. Hsc Gai. Ex quibus clare liqueti ei in admittere quidem
vina naturaliter austera; sed quae non amplius ab antiquitatem,vim adstringendi retineant. Quare Auic. in hoc, vel Galeno, N i ationi non consensit; vel Textus eius fuit, negans, qui forsan corruptus; cum ad mentem Galeni debuerit dicere; sitque minum magis ' trabile, st meliu , ct melioris fa- rori , est, in tuo non es res tuam ipticitati i quηmuit si ilia mirtu fortis in eo, quod recens est. Curans syncopen a materia , dicebat. Eis est θηc et ca se materia, im,s est possibile, mi expellatur in teriis cum momitu b, cuius speratur Militas, aut cumcidissere, aut phlebotomis, fiat i ud. Hic aduertendum, quod stante, N perdu-yante syncope, vomitus, quoniam concitat naturam , est prouocandus; clysteres etiam ad e ridem excitandam conuenire possunt; at sectio vens nequaquam ; mixtere enim sanguinem in patiente, dum actu syncope laborat, est nec xς hQminem; atquet acto pec Cal. iab. i. ad Glauci curans sya-
165쪽
Fen. XI. Trach. II. Cap. I. iss
copen ex inflammationis magnitudine, meminit sectionis venae. Quare intel ligatur Auic. de phlebotomia, in cura praeseruatiua; vel saltem, si loquitur, dum viget syncope, deseratur haec eiusdem sententia, cuius nec ducem, nec rationem habuit.
Paulo post subdit. Et uerit causa doloris, stupefac illum dolorem, fi non es
possibilis abscissio causae eius , sicut curatur colica cum philonio, i similibus ei. At cum narcotica debilibus viribus, imminutoque calore innato, ob metum eiusdem extinctionis, non conueniant, nec Vigente actu syncope, talia exhi-Benda erunt; sed tantum ad prohibendam futuram syncopen : haec enim fuit cura dolorum apud Galenum. Immo hic Lib. I. ad Glauc. curans syncopen ex dolore colico, vel iliaco, ne verbum quidem fecit de stirpe facientibus, dicens. Animi mero defectus, qui intestim laxioris doloribus, aut ibi, aut similibus mehementibus eruciatibus sunt, ex patientium locorum concalefactio Rubus, frictionibusque extremorum praecipue curantur. Quare dimittantur narcotica , praesente syncope, solumque admittantur , Vbi immineat eiusdem periculum. Docens, Vinum in omni genere syncopes conuenire, excipit quatuor casus, dicens. Nise aliquid prohibeat a mino, sicut apostema, aut humor immatis rus , aut solutio uentris, aut soda. At Gal. Lib. I. ad Glauc. a quo forsan iis c exscripsit Aui c. longh melius, & clarius has exceptiones proponit, di cens. Sed aDertendum es an aliquid si quod prohibeat hanc mini exhibitionem, ne futis unum aliquod ex uisceribus inflammationem patiatur, aut caput uehementius doluerit, aut passio aliqua, quae delirare cogat, aut febris accedens in morbo crudo . Vnde patet, cum inter haec quatuor enumeretur solutio ventris, vel erra illa Auic. in hoc; quoniam solutio ventris nihil habet quod prohibeat vini exhibitionem in syncope; vel textum corruptum esse. Unde non solutio uentris ,sed deliratio mentis, legendum. Cum inquit. Et parox 'obncopes siccitatis , aut cum siceitate, oportet ut succurratur naturae, cum bucellis panis in aqua granatorum s alludit ad historiam Galeni, relatam Lib. I o. Meth. Cap. 3. Verum,non ratione siccitatis, ita nutriebat Gal. sed quia corpora eorum, qui natura stomachum biliosum ti hent , & qui facile iniurijs patent, ex inedia prompte in syncopen incidunt. Unde Galenus, ad hanc vitandam, eo Vtebatur victu . Si autem exsiccitate pe adpat syncope, non adstringentia , & siccantiay sed humectantia, & laxantia potius, conueniunt, qualia sunt vina ad dulcedinc
Cap. IX. Cum dicit, casum hunc virtutis contingere, ibi non es dolor, vecso
lutio uentris, nec apostema magnum, nec euacuario magna, vult dicere Auic. hunc
assectum non accedere ex causa manifesta: fit enim tantum ab humoribus conclusis intra venas, & arterias, easque obstruentibus, & oppilantibus sex quo sequitur, ut ab his calido, & spiritu innato sere extinctis, facultates partium cocidant;& licet nerui nullam patiantur oblisuctionem, partes tamen motui dicatae, destitutae proprio calore, inualidae ad omnem actionem reddantur.Vel, hic assectus fit ex abundatia humoris pituitosi vitrei,os ventriculi, ventriculum ipsum obsideatis, cuius ratione, communicata haec
166쪽
uso Petri salii Diversi in Avie.
rigiditas reliquis neruosis partibus, ineptae evadunt ad omnem motum, ut saepe experientia compertum, ex tuli affectustatim concidere in patienti. bus vires omnes, praesertim autem motrices. Cum autem inquit. Illud autem quod sepius est, miser cause humores grossi insomacho, aut in uenis, oppilan . t sutas anhelitus. Si per vias anhelitus, intelligit tantum Vias organorum spiritalium, in thorace contentorum, sententia baec, nec experimento respondet y videmus enim etiam in catarrbo praefocante, vires non concidere, nisi eΣ praefocatione praecedente ; nec rationi consenta dea est quo niam ista obstructio potest quidem facere anhelitus dissicultatem; non tamen virtutis casum. Quare egu legerem, uis spiritur non autem anhelitus,& per mias spiritus, intelligo omnia vasa deserentia sanguinem, di spiritus simul; qui casus est ab Hipp. Lib. q. Reg. Acur. 23. descriptus, nomine i
Praeter huius affectus duas praedictas causas, tertiam adducit Auic. docens, fieri hunc virtutii casum quandoque, propter subtilitatem humorum, ex
quorum resolutione, di praecipi e in febribus, corruunt omnes virtutes, tam in
trices animales, quam vitales, qui est casus propositus a Galeno Lib. I r.
Cap. X. cura elui quae est ex repletione, inquit AHic. est phlebotomia;: eius uera quae est ab humorinigrosis, cura es purgatio facta bora cessationis. At cum morbus iste sit magnus, a quacunqua fiat causa, semper secanda erit Vena, duabus his cautionibus obseritatis. Primo seruatis h is, quae docuit Hipp. Loc cit. Τex. o. videlicet, quod praemittantur somenta, ta frictiores; secundo, seseuata conditione tradita ab Auic. in cura eius, quae est ex humoribusno sis, videlicet, ut hoc fiat tempore cessati odis, id est cum aegrotantes vacanta paroxysmo syncopes, & absoluti desectus. Factam autem venae sectionem
sequatur purgatio; ex Hipp. quinetiam Loc. cla. Quid autem in hoc casu sit agendum, alias scripsimus, cum de syncope cardiaca egimus. cap. XI. Non potest cordis inflammationis indicium ullum haberi, absente febre vehementissima, aestuosissim . Quare, vel sub inflammation vehementi, banc intelligamus, vel hanc, liis adductis lignis addamus. Avicenna, Graecos, a quibus plurima, & pretestantiora exscripsit, imitatus, egit de praenarratis cordis affectibus, duos praetermittens, quorum essentiam, & curationem, cum snt maximi momenti, docere tenebatur. Alter est cardiaca assectio ; alter vero cordis dolor. Per cardiacam a s sectionem, hic non intelligo affectum illum, qui fit ratione prauorum humorum , os ventriculi amigentium, cuius Galenus saepius, csterique Gra ei meminere, sed cum, cuius causa male affecto corde, calor innatus dinsoluitur, corpusque uniuersum, contio uis sudoribus diffluit. Huius autem assectus meminit semel Galenus,quod ego nouerim,Lib. de Theriaca ad Pi sonem, dum vires Theriacae recenseos , dixit. Porro maximum ipsius opus e pe in cardiacis innotestini quippe, dum corpus malvi, continusque sudor ord fuit, r robur ipsius dissolutum est,neque requenter toler i morbus potes, antidoti yo tis , s sudores sistit, tur mirtutem costumum ii uti erigit, ualidamque escit. Auctor vero Finitionum Medicarum scripsit. Cardiaca di potio es innati roboris
167쪽
Zabefactatio, di languor. Quoniam autem languor hic innati roboris, fieri potest, vel ore ventriculi , vel corde ipso patiente, utriusque cauta meminit; at de prima non loquor; sed de secunda. Aelius Lib. s. Cap. I. egit de Cardiacis; sed in eam sententiam delapsus, ut seri per passionem, & ansietionem stomaclii, hunc affectum censeat, multa quoniam haec forsan ab aliquo antiquiori Methodico exscripserat confush, in enarrandis signis, & explicanda curatione eiusde in affectus adducensi inter signa enim, proponit, cardiacos, actita, & valde aestuosa febre prehendi j quod scutitarissimum est, ita etiam fallacissimum. In curatione autem, modo refrigerantia, & constringentia; modo calefacientia, & rubis cantia administrat; ruodque magis absurdum , si hic assectus ab oris ventriculi laesione depenet, ut monuerat, nulla methodo, & ratione egit, dum exteriora administrans, oris Ventriculi curationem praetermisit. Cflius Aurel. Lib. 2. Acut.
Morb. a 3 o. Cap. usque ad finem Libri de Cardiacis, licet Methodicus, fu- εὶ adeo de hoc egit, ut pauca desiderari possint; qui licet de loco assecto
dubitans, censeat Cap. 3 q. hunc affectram, Methodicorum more, non cordis; sed totius corporis esse solutionem, nihilominus, & curatio per medicamenta thoraci adhibita; & resolutio uniuersi corporis, quae non nisi per resolutionem cordis sequi potest, cert6 persuadere possunt, cor ipsum ituli affectu principaliter laesum esse; N potissimum, cum Cstius ipse signa tradat distinguentia cardiacos, ab his, qui stomacho patiente, sudauerinuru exoluantur: qui etiam docet, hunc assectum, cum febribus, S sine se-hribus contingere posse. Quae omnia, tanquam veritati maxime consentanea, attenthanimaduertenda sunt, in primis, cum hic assectus is uissimiis sit, saepiusque in aegrotantis perniciem, quam in salutem terminetur; licet Recentiorum medicorum notitiam, cum dogmatici, ta Graecorum, Arais humque assectae, nihil certi de eo ordine tradiderint, fugiat, o propterea, vel negligatur, vel male curetur. Curatio autem 1 C l. Aurel. adeo exquisite, omnibus singularibus casibus consideratis, traditur, ut nihil de ea mihi dicendum videatur, praeterquam ,resecanda esse nonnulla, quae Methodicis peculiaria, a Dogmaticis autem aliena sunt; hoc unum tamen moneo , huius curationis summam in hoc consistere, ut cutis meatus obducantur, & adstringantur, cordisque spiritus uniantur, ac roboris dissolutio prohibeatur. Quae per aeris ad frigidum alterationes, per odoramenta, per oris colluticines , per corporis inunctiones, irroratio ues, aspersiones actu stigidas, per emplastra, S epithemata, infusiones, linimenta, ad mammam sinistram, actu refrigerantia applicata, nisi vires omnino collapsae fuerint, quo casu ea tepida administrentur, per sorbitiones, per potiones, per medicamenta cordialia, in quibus praecipue theriacam, sed aliquo succo, utpoth, limonum, vel citriorum dilutam ad mentem Galeni, commendo curamus,vitantes omnia, quae calorem augere, spiritus dissoluere, cor pus rarefacere, sudoresque prouocare queant. Hac autem curandi norma testor me plurimos ab orci faucibus, certb morituros reuocasse, tutoque omnia praedicta remedia, non tantum in non febricitantibus, sed etiam in
febre correptis administrasse; in quibus animaduerti, hunc affectum, in se-
168쪽
isi Petri Salii Diversi in Avita
bricitantibus; ut etiam testatur Caelius Aur. quinta, vel sexta accessione se perueniste; qui affectus, ob casum virium, & ob sudorem manantem, acco lente aliquando partium externarum frigiditate, praebens speciem subris prauae, ac pestilentas, dum quandoque calorificis medicamentis, pestilentibus labribus destinatis, nonnullis curaretur Medicis, intcuram viri Em vidi resolutionem inductam; qui tamen, dum praedictis a me methodo,&ratione curatus est, non tantum ulterius progressi is non est y sed etiam sit blatus omnino fuit, tanta felicitate, ut etiam in puerperis, contra mulierum adstantium, quae frigida actu medicamenta, & aeris ad frigidum actualem alterationem, in his valde perhorrescebant, N pertimescebant, clamo. res, S uirgia, ausus fuerim eadem uti medendi ratione; quae nihilominus tandem, ab omnibus, puerperae salutem admirantibus laudata fuit. Hecnotalle volui, ut Iuniores hunc affectum an inraduertant, rectamque eius curandi rationem adhibeant, nec usum actu refrigerantium , urgente casu, timeant; ita enim plurimos, qui perituri sorem , a morbo liberabunt, ara isque nostrae excellentiam extollent. Atque haec de primo affectu. Alter allectus , de quo erat agendum ab Auic. est dolor cordis. Et sane mirum est , cur Auctores de eo peculiarem tractatum non scripsi xint , cum de dolore capitis, ventriςuli, intestinorum , ac de aliis particularium membrorum doloribus, cum tamen minus corde nobilia sint, ac proinde eorundem passiones minus, quam cordis sint periculosae, dili incte tractauerint. Nec est quod dicas, sub tremore cordis, cum in eius
tractatu habeamus omnes cordis morbos, siue similares, sue organicos, s- De communes, contineri etiam cordis dolorem: quoniam tremor, alius est& plane diuersus affectus a dolore, & hic est quid distinctum a tremore; dolor enim est symptoma in genere deprauatae sensationis; tremor autem est symptoma inlaesone motus. Sicuti autem haec duo ab inuicem distincta, sunt; ita& causas diuersas habere debent. Quam hae erant explicandae, simulque tradenda Methodus , qua his occurrendum sit. Nec quis dicat, tractatum de cordis dolore, iure merito pretetermissum fuit se; cum in . corde nequeat fieri insignis, dolor; nec illi, vel ullus, vel tenuissimus salte in implantetur nervus, ut patet ex Gal. Lib. 6. de Usu Partium Cap. I 8. Quare , si non potest pati insignem dolorem, neque ex dolore grauem Offensami perpeti poterit. At licet Gal. persectam neruorum divaricationem in comnon fuerit prosecutus; nihilominus ratio persuadere potest, naturam non dereliquisse nobilissimum membrum sine exacto sensu, ne contristantiu id Occursia, aut queat, aut non debeat ad eorum expulsionem insurgere ; quod animaduertendum, nunquam satis laudatus praeceptor meus Gabriel I allopius, & exacte sensus cordis causas perscrutatus, satis manifeste demonstrauit, & docuit; in cor scit. insertos esse plures, & sensibiles neruos, quo-irum ratione,potest noxia dignoscere & persentire; unde causas moi bis cas,
dolorificassentiens saepius a doloribus conflictatur; de quibus locutus Loc. Ass. Cap. a. dicebat. I tur, et bi dolori cisag ectibus molestatur, exiguam, densamque reddit restimini . Experientia etiam saepe, compertum, plures a saeuis in corde, non per consensum sed per primariam passio-
169쪽
Fen. XI. Trach. II. Cap. I. i53
passionem, affligi doloribus; quorum dolorum eaedem fuerint causae, queta aliorum, videlicet, omnia quae vel intemperiem insignem, vel continui aliquam leuem, non dixerim tamen sensibilem, quoniam ratibus cor superesse nequit, solutionem inducere pollunt; cuius generis sunt, insignis intemperies, vel calida, vel frigida, consertim, non sensim inducta, qualitas venenata, humores acres, flatus, humorum in Ventriculis copia, similiaque alia; quibus singulis,pro ratione doloris, occurrendum erit; quanquam contingunt in corde aliquando dolores ex occulta adeo causa, ut non sit fas Medicis, aut coniectura, aut analogia Veram doloris causam inuestigare; qualem narrat Antonius Bentu. Hist. 31. deprehensam in muli re , quae a filicta cordis dolore diuturno, in dies inualescente , tandem ex eo cruciatu h vivis sublata fuit; cuius in cadauere inciso,tuberculum carneum,mespili forma, supra cordis arteriam, in sinistro cordis ventriculo se exhibuit, in quod, & doloris, S mortis, iure merito relata fuit causa. Casum singularem, & narratione dignum ego etiam prae manibus habeo, cuius h i-soriam,aliorum exemplo, refero. Monialis quaedam in coenobio conclusa,adecimo anno, & quod excurrit, incepit pati, per interualla, quendam dolorem eordis, adeo vehementem, ut anxia, nec loqui, nec moueri queat Color faciei immutatur, animo linquitur, pulsus descit, di ut verbo rem expediam, moritura videtur. Huius causam, nec in Vierum, quoniam ex natu-xae praescripto semper expurgatur,& ieiunijs frequentibus dedita est; nec in aliam aliquam partem; quoniam nullius laesio apparet, retuli y sed morbum ipsum cordis primariti, & per se esse iudicaui; anceps vero cum essem, an a lyhumore acri, ata a s adguine calidiori, an a vapore mordaci ortum haberet, omnes causas refrigerantes ablegaui; cum K calorificis eam magis mole stari, di dolorem exacerbari nouerim. Plurima, dc varia tentaui auxilias quorum tamen nullum contulit, praeter sectionem venae, quae in ipsa accensone administrata releuat patientem, a dolore, & a caeteris j inploma , tibiis illum consequentibus. Plura tentaui ad praeseruationem , tum sciI. Purgationes totius corporis, & alterationes morborum, & humorum, tum cauterias, exhibui plura alexi pharmaca, plura medicamenta cordialia, optimam iniunxi victus rationem attamen nusquam potui, non dixerim, su- Perare morbum; sed nedum eundem demulcere. Vnde spatio annorum dece,
dolor perstitit, adhuc num atrox, qui nullo remedio , praeterquam sectioni venae cedens, singulis mensibus solet inuadere, modo semel, modo bis. Vnde integri anni curriculo, non minus vigesies sanguis ci mittitur, no minori copia qualibet vice, quam nouem, aut decem unciarum; quod san Emirum,cum ex tam frequenti,& copiosa sanguinis missione,vel morbus declinasse, vel corpus refrigeratum, in cachex iam, vel atrophiam delabi de huerit;quorum tamen neutrum accidit; cum & morbus adhuc vigeat,& nullo alio morbo conflicteturqgra, praeterquam ast limate,quo duobus abhinc annis circiter cepit per quaedam interualla corripi, non tamen doloris p riodis. Quapropter, cum viderim hunc dolorem ita perdurare, totiesque repetere, &soli sectioni venae cedere, in hanc deueni sententiam, hunc
dolorem fieri ex nimia sanguinis copia, in cordis ventriculos irruente; hoc
170쪽
164 Petri Salii Diversi in Avic.
quidem argumento, quia cor in hac Vestali, plurima polleat facultate a Nirahendi, qua nimiam sanguinis copiam in se rapiens, si causa doloris. Haec autem sanguinis copia, distendens, S inde continui solutionem inducens , in cordis substantia dolorem parit, qui eadem sanguinis copia imminuta, per sectionem Venae, postea imminuitur. Hanc censeo ego esse causam huius doloris, ob dictas coniecturas, aliorum in hoc casu sententiam
desiderans; non ita tamen, quin alia abstrusa, & recondita, quae Medicorum indagationem fugiat, huius possit e sile causa: sicuti enim suit ignotum illud tuberculum y ita sorsan ,& huius doloris causa ignoratur, quae sorsan fuerit quid latens in corde, vel ei adnascens, vel supperadditum; quod
cum sit praeter naturam , per quasdam periodos, aliqua ratione recrud scens, saevum dolorem parit; in corde enim huiusmodi adnasci posse, ex an logia illius tuberculi, credendum est; prout &alia, praeter naturae ordinem, ei adnasci testantur historiae, sine ullo dolores qualia narrantur de, Aristomene Milesio, omnium suae aetatis virorum sortissimo, in quo, siue Athenienses , siue Lacedaemon ij, eum captum trncidarint , inuentuma est cor pilis resertum. Quod in latrone quodam deprehensum suisse Antonius Benita. Hist. 8 3. testatur, quae quidem pilorum generatio, non aliunde, quam ex summa cordis caliditate, plura fuliginosa excrementa generante ortum habere potuit ex qua ingenti caliditate, ille fortissimus, audaci nsmus, pervicax, ac in omnia scelera praeceps euasit; quorum tamen neuter ullum persensit ex pilis illis adnatis, aut dolorem, aut passionem. Quae omnia, sicut rara ; it etiam sunt mirabilia, & potissimum, cum aliqua asnata cordi dolores pariant aliqua autem nullam passione in inserant.
Fen Duodecima Traist. I. Cap. I.
Cap. I. TN Mamilia, inquit, propter albedinem carnis glandulas cum id, quod I putritur, nutrimentum ad proprium mutet colorem, si assimilari,S agglutinari debet albis tur illud, quia nutrit ipsa P albificatur illud, quod superfuit ab ea, omlac. Ex quibus vult, lac esse superfluitatem mamillae. Sed
melius dixit Galenus, docens, Iac esse superflui talem alimenti non autem ipsius mamillae. Unde Lib. I. Aph. Coni. 39. loquens de omni excremento utili, dicebat. Hoc quidem commune est omnbus animilis partit us, quae aptae sunt
humores aliquos WVtilugenerare, aut ad msum aliarum partium, aut adgeperis p o, pagationem, aut μή conceptus nutritionem , esse humorem illum, quandam meluti superfluitatem alimenti partis ipsum generantis. Hoc idem assirmabat Lib. 7. de Usu Partium Cap. zz. dicens. Postea igitur, quam lac et tilis alimenti est superfluum se. Rectius autem dicetur superfluitas alimenti,quam mamillae; quoniam sanguis ad eam demandatus, totus albus fit, pro eius nutritione; cuius tamen pars sola in substantiam, N in nutrimentum proprie dictum absumi tur reliquum autem , quod huic parti in nutrimentum absumptae superest, est lac, & ideo alimenti, & non mamillae est supero uitas. De Venis mammarum animaduerto, Hipp. docuisse, in legitimo eiusdem libro Lib. z. Epid. Sest. Ult. crassam minam in Straque mamma haberi,quae ma