장음표시 사용
181쪽
e ibi digestione integra non concoquuntur . At etiam in persectissimae, coctione generatur phlegma, de quidem copiosum, cum cibi sistat eius conditionis, non quidem errore; sed tum ratione materiae; tum ex praescrip. to naturae, alioquin hoc deficiente, cederet in hominis perniciem, multaque membra , quae sanguine pituitoso aluntur, proprio alimento carerent. Loquens de ventriculo praeparato passonibus praeter naturam, ex vehementia sensus, inquit, Et quandoque plurima repletio fuit eos pati si eth prolixum, perdurantem, et quequo momant. Quod desumpsit a Gal. Lib. 3 . de Loc. Ass. Cap. 1 I. At isti, non solum vomitu; sed etiam coctione assumptorum, vel cibi, vel potus immoderatorum, releuantur a somno illo profundo ; vecontingit in ebri)s, praecipue qui sine Vomi pii, soluta ebrietate ex coctiore,d somno liberantur. Cap. XVII. Hoc caput aureum certς est, in quo plurima optimo ordine, de doctrina, ad hanc materiam exponendam accommodata continentur, diligentissimE propterea legenda.
Exponens significationes dispositionum ventriculi, ex ventris egestio nibus, dicit. Amplius tincturasignificat materiam. Quam sentent i am e x scr i p- sit Gal. Lib. I. de Loc. Aff. Sed satis imperseeth; quoniam timaura in excrementis, potest esse, tum ratione ciborum; tum 1.itione excrementorum
incorpore redundantium y quae vel sint in ventriculo, vel ab alijs partibus d intestina demandentur. Quare tinctiira egestionum non potest absolut Esignificare materiam in Ventriculo peccantem. Propterea attendenda erit Gal. sententia, qui omnia membra circunspiciens, tandem ad abselutam materiei existentis in ventriculo cognitionem, & distinctionem, an sit laesio: simplici intemperie, vel etiam a materia, exhibet cibos corruptioni reluctantes, & qui proprio calore rem dissiciliorem reddere queant. Unde in sumosis eructat onibus, exhibet mel, & chondrum, in cidis autem ex bibet mel. quibus adhibitis,expendit excrementa,quae si parum mutata sint
nulla alia materia admista, indicat id fieri a pura intemperie; si autem sit alicuius excrementi permistio illud indicat. Sitis inquit , significat complexionem calidami s est cum nausea , significat materiam, mel biliosam , mei pituitosum, sed sallam. At sciendum est,
ctiam sitim ex intemperie calida cum materia , absente nausea, ubi materia non sit ventriculi tunicis impacta, sed in cauitate tantum, & ibi quiescat, induci. Docens signiscationes complexionum ventriculi ex appetitu , hanc sententiam proponit , sciliς et , quod fortis stomachus declinat ad pinguia . Quam sententiam desiimpsit a Galeno Lib. 6. Epid. SOct. 3. Coment. Iq-vbi habet hic verba . Naturaliter autem se habenter, ct ab excrementis Q cui, pinguibus , ct dulcibus, δ' nulla me menti qualitate prauitis, cum molup tate vescuntur . Sed paulo post Aui c. loquens dc appetitu vitiato, inquit.
Nam si appetit pinguia, tunc illic est stipitestas, s spissitudo, s siccitas. Quare ,
sibi videtur in paucis verbis contrarius, cum superius, esse appetitum ad pinguia, esse proprium mentriculisertis y hic aut in assirmet, seri a causa pisternaturam. At ex Gal. verbis, solutio patet, cum inquit, homines naturali
182쪽
i 6 petri Salii Diversi in Avi
Drse habentes, pinguibus, o dulcibus delectari. Quare, vitantes dulcia, & appetentes pinguia, naturaliter non se habent, & hunc sensum Auic. admit
Subiungit. Et mordicatio quidem excitat famem mehementem, sistestspecies famis, quae nullo modo toleratur, ct assectatur ei θneope, proprie quando tardatur ci-Ius. Quo loco, duo haec proponit y alterum, quod mordicatio inducat s mem vehementem; alterum, quod ex tali fame, si non exhibeatur cibus, subsequatur syncope. Sed de primo hoc aduertendum, cum mordacitas sit communis, ut habet Gal. Lib. q. de Simpl. Med. Fac. Cap. II. tribus saporibus, scilicet, acido, acri, & amaro, quod non omnia mordacia sunt apta excitare famem, sed tantum acida; quia haec cum frigida sint, apta sunt corrugare, & adducere os Ventriculi, ex quo fames oritur; acria autem, taamara, cum sint calida, ditatuunt, & sundunt, & ideo non excitare, sed tollere samem apta sunt; quod item docens Gal. Lib. I. de Sympi. Causis Cap. 7. cum intensae appetentiae causam assignasset, vitiosum succum acidum , mordentem os ventriculi, dicebat. Vitiosus namque succus, qui figidus es, similem suctus morsum infert; appetentiam mero proritat naturalis assectus , similitudine autem alimenti, non potus desiderium excitat, propterseeus. At mitioso succo, qui salsus, s biliosuistit, mentum mordente, potio magis quam cibus appet tur: praeterquam quod enim calefiat ,sicceturque ab eo mentriculus, qu tique sitis causasunt, liquari etiam undique, tum in eo, tum monis contingit. Ex quibus verbis, sicuti ex his, quar infra subiungit, clare liquet, calida, & mordacia tollero famem; frigida autem , & mordacia eandem excitare. Quare, dictum illud Auic. quod mordicatio inducat famem, est mancum ; cum . mo dicantia frigida banc tantum in serre queant, nequaquam autem calida. Et haec de primo. De secundo, hoc aduertendum, quod ad mordicationem factam abacidis succis, potest sanet subsequi canina appetentia, ut suis locis apud omnes habetur; sed non syncope, ratione famis, S inediae; quae syncope si contingat, non ex abstinentia cibi acidit, sed communicata cordi frigida ventriculi intemperie, ope arteriae magnae, Ut docet Gal. Lib. Cit. I. de Caus Sympl. Cap. 7. SLib. s. de Loc. Ati Cap. I. Quare, supersuum erit quod addit Auic. videlicet, tardantet.bo infame, ab acidis,
mordentibus succis, succedere syncopen. Enumerans significationes ex eructatione, ait, eructationem fumosam, e hibito cibo non fumosio, indicare intemperiem calidam mentriculi, mel puram , mel eum materia, in quo casu, attendendam esse egestionem monet, dicens, quod
si cholericast, significat quod causa es caliaetas stomachi. At Gal. Lib. I. de Loc.
Assi a quo exscripsit hanc sententians Aui c. longe clarius hoc idem ex prerust, dicens, quod in ructa nidorosio, ad discernendum, an si purast intemperie, mela materia , exhibendus est cibus corruptioni contrarius , qualis est panis , δ' chori-drus, quis exhibita, s deyciantur sine humore , per quam exigua in eis facia malatione , indicant calorem igneum motriculi. Si autem humor quoque cum sis detytiatur , aptus cibum eorrumpere, cibi dati midentur in huiusmodi hamore submersi, di ab ipsus aerisne manimius alterati. Ex quibus habemus, ructus nidorosi ca
sana esse a materia ι quae sententia Caleni exacte dcclarat differentiam in-
183쪽
temperiei a materia; in intemperie enim, cibi illi,corruptioni non obnoxij primo dei jciuntur sine humore; secundo parum alterati, idest parum corrupti . Vbi autem causa fuerit materia , primo deijciuntur, quasi in humore corrumpente submersi; secundo manifestius ab eius actione alterati, idest, in gis corrupti ; quod volui imuere Avicenna ex Gal. quanquani longe aliud indicant eius verba, sorsan, quia male translata. Persistens Avicenna in expositione iniscationum ex eructatione, posteaquam proposuit eructationem acidam, non prouenientem ratione assumpti cibi, indicare frigiditatem ventriculi, vel puram, Vel cum materia. Subiungit. uandoque autem acescit eructatio a caliditate, hoc. In qua re Avicenna recedens a principi;s Galeni,qui ubique, praecipue autem Lib. q. de Simpl. Med. Facul. Cap. 12. IS. & I . aciditatem ab intemperie frigida fieri demonstrauit. Secutus autem Alexandrum Trallianum, qui Lib. 7. Cap. 1 .conatus cst docere, aciditatem etiam caliditate generari, proponit casum singularem, in quo aciditas ex caliditate proueniat, cum scit. caltilineas inuenit materiam dulcem, di facit eam ebullire, di facit ipsam acetosam , atque
tunc, cum eructatione acida, a runt igna caliditatis, inflammatio, amaritudo oras, sitis, di imet amentum ex refrigerantibus. Ad confirmationem autem huius rei,
videlicet, quod caliditas superflua in ventriculo sit apta reddere cibi inta acidum, adducit, quod caliditat melocius frigiditate sacit lac ipsum acescere . Verum haec Auic. sententia, sicuti de illa Alex. quoniam principijs Galeni co-traria est, perpendenda venit. Casus quidem Avicennae experimento quidem respondere videtur; cum nouerimus, mel, si aestate, ratione ambient is calidioris ebullierit, acidum seri. Nihilominus rei huius causam perscrutantes, cognoscemus hanc, cibo in ventriculo haerenti accommodari non posse. Omnes siquidem succi, praeter excrementum tenue, & crassum, habent etiam, ut docet experientia, & Gal. Lib. q. de Simp. Med. Cap. Vltimo, tertium illud aquosum, cuius ratione, facile ebullitionem, & corruptionem incurrunt; ut autem conseruentur, vel indigent eiusdem exiccatio . ne; vel alteratione per coctionem. Hanc eandem partem aquosam habet
mel, plurimam quidem a principio suae generationis. Unde Aristoteles Lib. 1. de Animalibus Cap. 22. dicebat. Quod ab initio aqua dilatum es, di
primis diebus, sine crassitudine cernitur I in progressu crassescit γ non tamen tota hac parte aquosa consumpta; cum in ea portio adhuc insignis remaneat, cuius merito, & fluidum satis est , di tollerat susscientem ignis coctionem; dum enim incoctura huius aquosae partis portio seruatur, semper mel excoctione dulcius euadit; quoniam haec aquositas a calore alterata concoquitur , & fit dulcior ; qua consumpta, mel, ex coctura incipit amaresce re; cum ab hac non amplius coquatur, sed aduratur. Quoniam Vero mei,cOmparatione cum alijs succis, minus hac aquositate abundat ; ideo etiam diutius ex se, quam alij succi conseruari aptum est. Quanquam d i u i ius adhuc conseruetur, ubi persecte coctum suerit; quoniam in eo absumpta est e pars aquosa, cuius causa succi ebulliunt, & corrumpuntur; atque hac ratione, qui diutius, vel condita, vel medicamenta conseruare volunt, ad
hunc usum mel satis coctum assiimunt ι minus quippe coctum, sacile ei, fl-
184쪽
i a petri salii Diversi in Avici
litionem, & corruptionem, una cum admistis, vel conditis vel medicamentis , suscipit; ex qua primo quidem fit acidum, postea autem, perdurant ebullitione, & aucta corruptione, amarescit. Hoc supposito, liquet, mel, ex ambiente aeris caliditate acescere; quoniam eius pars aquosa, ab eodem alterata, ebullitionem excitans in melle, dissoluit naturalem eiusdem caliditatem,ob quam prius incolume conseruabatur; unde mel, postquam ebullierit, minus est calidum quam prius. Sed ad hanc actionem duo requiruntur . Alterum, temporis diuturnitas; non enim mel paucis diebus, sed pluribus , alteratum ab aere ebullitionem patitur. Alterum, quod calor ambientis , non in substantiam mellis, sed in eius partem aquosam agens, eam quidem alterat, sed non superat; si enim hoc fieret, mel coctionem adeptum, d lcius euaderet; cum autem eam non superat, facile alterata, putredinem quandam concipiens, ebullitionem in toto melle inducit, quae cum non sufficiat coctioni, sed potius dissolutioni caloris naturalis, fit, ut imminuto calore innato mellis, acidum reddatur. Quae duae conditiones, melli in ventriculum assumpto accommodari nequeunt: non enim diuturnitas temporis, adactionem caloris necessaria adest; tum quia, vel coctiones, vel cruditates breui tempore fiunt; tum quia mel,ob propriam dulcedinem, quam citissimh a venis, S ab hepate attrahitur, unde parum in ventriculo moratur. Nec ventriculi calor in partem aquosam; sed in substantiam mellis agit, cuius ratione, non ebullitionem, sed coctionem ei inducit; atque ideo dicebat Gal. Lib. q. de Simpl. Med. Fac. Cap. IT. mel, excoctioneo nunquam aciditatem admittere; quippe cum caliditas ei in si, quae si non superetur, acescit cuius ratio est, quoniam a praedominio, ipsa substantia mellis, quae calidior, non autem aquosa, quae frigidior, ea est, in quam agit calor Ventriculi. Quare patet, experimentum illud sensatum de melle, non posse respondere actioni ventriculi in ipsum, atque adeo inde non posse colligi, aciditatem a caliditate feri. At fortasse Auic. hoc de melle, ratione eiusdem substantiae, concederet, non proinde negans, in alia materia melle.minus dulci, ebullitionem a caliditate , ac proinde acidi talem fieri posse; prout in lacte, in conditis ex saccharo, in pituita dulci, &similibus, quae cum patiantur ebullitionem a caliditate, omnino saporem acidum acquirunt. Sed cui dubium, quod a caliditate alterante, mutante, non tamen superante, ut docet Gal. Lib. q. de Simpl. Med. Fac. Camis. fiat aciditas Θ Calor autem in materiam dulcem agens, & eam sermentans, eandem quidem mutat, & alterat, non tamen superat, nec concoquit. Quare, cum in ca ebullitionem inducit, hoc accidit, quia materiar non praedominatur, atque ideo in ea actione, crudiorem illam deserit; quod non alia fit ratione, nisi quia calor improportionatus est materiae, ac proinde languidior, qu Im ut eam possit vincere; ta minor, quam vel possit concoquere, vel quam si bpus ad perfectam coctionem. Si autem minor, ergo aciditas, non a caliditate simpliciter, sed a caliditate imminuta, &ideo a frigiditate, uti docet Galenus, inducitur. Vbi enim ventriculus, coopia, Vel cibi, vel humoris grauatus in exuperantem agit materiam, nec eam
potest vincere, ut aliquando accidit in lacte, Vel saccharo conditis, praeter alios
185쪽
Fen. XIII. Tract. I. Cap. I. i79
alios cibos assia mptos, omni tib in eo possunt haec acida seri, ob ebullitio-tionem inductam a calore, valido quidem, & multo, ex se; sed tamen respectu materiae, in quam agit, debiliori, S minori; qui tamen copia non grauatus, eandem materiam persecte vincet, de superabit, nulla in eo inducta, qualitate non naturali. Quare, & in hoc casu, aciditas, non a calore exuperante; sed a minori inducetur. Nec confirmatio Auic. scit . quod lac velocius a caliditate, quam a frigiditate acescat, quicquam probat; non enini lac, ratione caliditatis externae acescit; sed ratione propriae, ob quam dulce conseruatur, evanescentis. Cum autem evanescat, & dissoluatur facile cum si pauca, ut docet Galenus Lib. q. de Simpl. Med. Cap. II. a calore ambientis ; conseruetur autem ab eiusdem frigiditate, hinc ab aere calidiori facile acescit ; a frigidiori autem minus facile, & tardius y quae lacti aeiditas, cum fiat,euaporante calore eiusdem proprio, ac proinde frigidiori reddito, semper indicio erit,aciditatem a frigiditate, non a caliditate,ut i existimauit Auic. fieri. Signum autem illud, quod adducit, videlicet, quod aciditatis 1 caliditate signa sint, oris amaritudo, sitis, & iuvamentum a refrigerantibus, quae caloris certissima sunt indicia, quibus probari pollit, cum adest aciditas, hanc a calore exuberante productam et se, probabit quidem est, non tamen demonstrativum; quoniam huiusmodi ligna se prodere in calidiori quidem ventriculo possunt; sed, quia multa materiae copia obrutus, illi si improportionatus, Se multo illa debilior, ebullitionem, non
coctionem inducens, eam non vincat, ac proinde aciditatem inducat; quod aliud non probat, quam aciditatem fieri a diminuto calore. Vbi autems nulla copia vel alimenti, vel alterius materiae in ventriculo adest , nuru, quam a valido calore aciditas generabitur; sed potius, Vieta materia, per secta siet concoctio; si autem quandoque amaritudo oris, litis, & leuamena refrigerantibus adiit, cum acida eructatione, hoc fiet potius ratione affectus complicati ; quoniam in ventriculo frigido, potest effundibilis, cuius causa, tumoris amaror , S sitis subsequatur, iuveturque ab assiimptis re frigerantibus, dum bilis, quae prius robur ventriculi imbecillioris, de coctionem labefactabat, ab eisdem temperatur, & demulcetur ..Atque haeia de Auic. sententia satis. Alexander autem, qui eiusdem fuit, contra Galen. opinionis, quod scit. aciditatis causa immediata postit esie caliditas, conatur hoc persuadere, ex laedentibus, Sciuvantibus ι inquit enim ,.ὶ obseruasse in multis, qui acidum eructabant, Vinum facilius, quam potiones ex pipere, aniso, & similibus paratas acescere, quae postea ab aqua tempera ea, copiosius exhibita, ex cibis boni succi . Sc qui aegre confici potiunt, ingestis, leuati sunt. At cui dubium, aut dissicile suerit credere, vinum, ex compositis portionibus, in languidiori ventriculo facilius acescere; ecpraecipuE si fuerit, vel geaerosum, vel crassum, vel etiam copiosum Vinum enim, cum celerrime nutriat, facile quidem in ventriculo valido sup
ratur; at in languidiori, dissicilius; unde aliquam potest admittere, Ut satacidum,alterationem; potiones autem conditae, dissicilius actuantur,nec ita ut vinum mutationem ex propria natura in alienam qualitatem suscipiunt.
Rare, non erit miniin, si vinum in ventriculo languidiori, acidum facilius,
186쪽
igo Petri Salii Diversi in Avic.
quam potiones arte para is, reddatur. Q od licet arguat ventriculi imbecillitatem ; non tamen eius caliditatem necessario indicat; quoniam viarum, quamuis suapth natura calidum, proportionatum calorem ad eius coctionem requirit, quo deficiente, alteratur quidem, & mutatur y non tamen superatur ab eo, unde si acidum; cum potiones compostae, quae aduentitium calorem ab arte susceperunt, non eandem, quam vinum, admittant mutationem, cum aqueae sint propria substantia, quae in acetum, sicuti vinum conuerti non est habilis , unde non ita sacile hae potiones in ventriculo frigidiori sunt acidae, prout vinum. Quod autem his contulerit aqua temperata, largius exhibita, & cibi boni succi,& qui aegre conficiat tur, non susciens est signum, ad indicandam intemperiem calidam; quo
niam aqua temperata, temperando, aciditatem potest tollere, non sublata eius causa; sicuti & cibi illi, qui cum sint boni succi, nulla praua qualiatate donati sunt, & cum aegre conficiantur, vapores ex se dimare non sunt apti, ac proinde nec ructus excitare poterunt. Vnde ex hac cura, habebimus quidem eructationum acidarum leuamen, non autem indicium caliditatis; cum, & in frigidiori ventriculo, huiusmodi curatio sit accommodata
tollendis acidis ructibus, licet causam eorum non auserat, quae verae curationis, id est, oppositae qualitatis ope, calefaciendo perfici solum potest De aqua autem temperata hoc speciatim animaduerto , me in plerisque. qui languidiori, & frigidiori ventriculo laborabant, selicius administrata se aquam, Vino ; atque praecipuE hoc obseruaui in his, qui pituita dulci, crassa, & copiosa abundarent, & quibus iecur praecalidum erat; in horum enim aegritudinibus, hi magis laedebantur a vino, quam ab aqua, &aquae
potum tolerabant sacilius, quam vinis, S quidem non alia ratione, nisi quia aqua, temperando, iuvabat; vinum autem, ex cuius noxa, Sc ructus plurimus, & tensiones , & dolores contingebant, agitando, laedcbat. Vndo, iuvamento potius fuisse aquam temperatam, quam Vinum , aegi olantibus curatis ab Alexandro, non suerit argumentum necessario indicans intemperiem ventriculi calidam. Quare hinc colligere est, Auic.& Alexandri sententiam suspectam esse, & solum standum esse principijs Galeni, quod scit. aciditas immediate fiat a frigida intemperie.
Cap. XVlll. Sitis est ex ignisicantibus calidam mentriculi complexionem, inquit Aui c. nissuperfluat, striirriat mirtutem. At scimus quidem, inarescente, lingua, ventriculoque ex febre aestuante, aliquando aegrotantes non sitire; vel quia facultas ipsa extinguatur; vel quia a vaporibus prauis ostendatur, ut experientia ipsa docet, & Gal. Lib. 3. Epid. Sect. I. Com. II. & Sect. 3.& alibi saepius testatur. Quod autem ita superfluat pura caliditas, ut virtutem de ijciat, licet rationi consentaneum sit, ab omni insigni intemperiet, virtute labefactari,non ita tamen experimento comprobatur; scimus enim, quod in hectica ventriculi,adest sitis, quod Gal. idem testatur sdi cum tamen in ea innatae humiditates sint consumpte, &sccitas in summo sit gradu; quinimo Cal. Lib. 7. Meth. Cap. 8. referens historiam ς grotantis, pati ei tis hecticam ventriculi, una cum intemperie calida, assirmat, in eo ingentem fuisse sitim. Quare, nisi quid aliud prster naturam adsit, ut puta, Vel
187쪽
Fen. XIII. Traef. I. Cap. L igi
extinctio facultatis, vel issio ex alia causa, non obseruamus, ex sola caliarditate exupti ante ita virtutem dei jci, ut stis tollatur. Si insignis sit intemperies calida , una cum praesentia materiae biliosae, dicit, appetentiam quidem labefactari; nihilominus, digestionem esse fortem. At si nouerimus causas, propter quas bilis naturaliter non transmittitur ad ventriculu,explicatas a Gai Lib s de Usu Partium Cap.q. nouerimus etiam, cum praesentia bilis in ventriculo, non posse fieri, nec sortem, nec lauda bilem coctionem.
tiandoque , inquit Auic. Uuriatur huic complexioni febris hectica . Sed, quid intelligit per febrem hecticam, num, quae est in calefacto esse, in cordis sub stantia solida P Nequaquam; cum haec duo inter se nihil commune habeant. sed per febrem hecticam, intelligit febrem eiusdem formae, quae nullas an notationes,vel remisssiones suscipiens, semper eodem modo procedit; prout pulsum hecticum Vocamus, qui semper est aequalis, nec ulla interualla, aut accessiones habet; ut docet Gal. Lib. q. de Caus Puls dum agit de pulsu
suppuratorum. Quod autem haec sit mens Auic. ex eo pateat, quod hanc sententiam ad verbum exscribit a Gal. Lib. 3. de Catas. Sympl. Cap. I. quo loco, agens de ventriculi exuperante calore, dicebat, hinc protinus cibos corrumpi, generatim quidem, corruptione ad fumosum inclinante; speciatim autem, iuxta specialem cuiusque cibi naturam; ex qua corruptione,
subiungebat Gai. Sitiunt immodice, qui ita sunt affecti, sis febricitant interdum , tenui, paruaque iacti stare. Quo loco Gal. per hecticam febrem, non habitualem , sed aequalem intellexit. In temperies ventriculi calida si si insgnis, non tamen adeo, ut virtutem de ijciat, inquit Auic. commouet famem mehementem, per id quod resolui At Gal. Lib. I. de Sympi. Caus. Cap. 7. oppositum omnino docuit, dicers, quod, cabitas est non esurienάi continens causa, mi quae solida corpora laxando, re- soluat, atque ad tactum imbecistiora reddat; liquida autem liquando. amplius exten-Aat . Sed dum dicit Auic. superfluens caliditas, non taxat, nec liquat, sed absumit, di reseruit. Sciendum est, quod durante vita, non potest fieri a calorae tanta resolutio humiditatum, & partium solidarum, ut fiat indigentiae sensus; quod experimento demonstrat hectica ventriculi, in qua, consumptis roridis humiditatibus, nihilominus non fit fames; quoniam proprium c loris est laxare, sicuti frigoris, constipare. Cu m venas eorum, quibus'machus est igneus, dicit esse exuberantes, intelligatur ad mentem Hipp. Lib. s. Epid. Sect. q. Tex. 2 q. eas apparentes esse, ει conspicuas, ob carnium paucitatem. Hos autem appellat proprie Hipp. venosor, non ob copiam sanguinis; quia in eis paucus, & pravus generatur; sed quia manifestae, & conspicuae sunt, ob corporis gracilitatem, & earundem venarum plenitudinem. Quod autem addit, de phlebotomia, in hoc casu, alludit ad historiam apud Gal. illius mulieris, cui, suppressis mensivus, sanguinis impuri copia quam maxime abundabat, in qua copiosam venae sectionem administratuit. Cap. XIX. colorem habentis eventriculum frigidum docet esse citrinum. At hic
color a bilioso pendet humore, ut in ictericis patet. Quare, non verE citri in o us
188쪽
iti Petri salii Diversi in Avici
nus intelligatur, sed pallidusi quoniam, inquit, citrinitas, assedo, qui tamen color vere citrinus, solet in hujusmodi ventriculum habentibus,quandoque succedere demandata pituita ad hep r, R illum obstruente. Color autem, qui prius in his solet esse, ut superius dixit Cap. Ir. Proponens significationes ex colore, sole tene plumbeus ; ubi autem citrinus adsit, generatur ex causa praedicta. Si intemperies sergida complicetur cum complexione radicali calida, multiplicautar, inquit, rugitui, di in alio, o exiccatio, ν sitis, di augmentatur co raptis, quoties indiget phlebotomia. si per complexionem radicalem calidam, intelligit temperaturam ventriculi calidam ab ortu, sententia est omninb salsa; quoniam, licet praefuerit calida intemperies a natura, ubi inducta sit stigia da, non amplius a calida fit actio. Si autem intelligit temperaturam retia qui corporis ab ortu genitam, & adhuc permanente calidam, iure, propter circunstantium membrorum caliditatem, possunt rugitus, inflatio,& exiccatio, & sitis succedere. Cum autem inquit, & augmentatur corruptio, cum indiget phlebotomia, intelligatur, quod ex phlebotomia Ventriculi intemperies augeatur, quoniam, cum sectio venae, exhauriendo sanguinem, & spiritus, refrigeret uniuersum corpus, hinc semper magis labefactabitur ventriculus. Ad euitandam autem hanc noxam, subiungit, quae agenda sint , ubi sit necessitas secandi venam. Quod pulcherrimum est praeceptum, de in actu practico dili enter obseruandum. Cap. XX. Siccitatis indicium proponit attenuationem corporis, ἔν arefacti komi ius supra lactam . natura. At sciendum est, ista quidem indicare siccitatem ventriculi, Vbi adsint eiusdem prauae dispositiones, cum absentia earundem in alijs partibus. Praeterea notandum, quod cum siccitate ventriculi non se inpur coniuncta cli corporis extenuatio ; quoniam, nequa quam a principio adest, sed temporis progre: su accedit. Unde Ga l. Lib.
. Meth. Cap. s. loquens de siccitate ventriculi, cum communicatur uniuerso corpori , dicebat. Tempore uerρ, totum corZus, utpote parum probe nutriatum, macrescit.
Cap. XXI. Plara sputamina possunt quidem significare humiditatem ventriculi y quae tamen non in quacunque Ventriculi humiditate fiunt; sed in ea tantum, in qua eadem confluat ad os, precipites adsit caliditas agens in humiditatem ; quod non tantum famis tempore, sed etiam repleto ventriculo, sepius contingere consueuit. Saepius, inquit Auic. humiditasirrigat os uentriculi; quo casu, si habens eam, comedit aluiuid, existimat , quod si moueretur, uomeret; quod item ait feri ex de- .hilitate stomachi. Quomodo autem distinguantur hi duo casus ab inuicem, docet, dicens, quod in debilitate stomachi, sunt significationes propria, &eius casus contingit vacuo existente uentriculo ς at ter autem casus euenit tantum
Post comestionem, uentriculo repleto. Quam sententiam exscripsi a Gal. Lib. s. de Comp. Med. secundum Loca, ubi examinat primum medicamentum Asclepiadis, declarans, quid ipse Asclepiades, per ventriculi subuersionem intelligat. Sed Gal. sentcntia, vel male ab Auic. exscripta; vel mala G Interprete translata fuit. Nam Gal. inquit, persubuermem uentriculi, ib
189쪽
lud symptonia intelligi, p)r quod patientes, ab accepto cibo, s paulo validiori motu moveantur, stitim vomunt. Cuius symptomatis duplicem allignat causam; altera est debilitas oris ventriculi, ex simplici intemperie dependens, cuius ratione, cibos amplecti, eisque adhaerere pressius nequit veluti tota ventris amplitudo solet. Altera est, eiusdem oris ventriculi aDisectus, cum materia, quae sit corrupta quidem, sed pauca, quoniam mutia,
valde mitiata, etiam citra cibum , nauseam incit , ibi enim humiditate redundat inventrientur, largiori humectatione, perinde ac ligamenta neruorum, laxatur. Ex
quibus Galeni verbis, liquet, Auic. oppostum proposuisse, cum dicit, ex
is litate feri momitum, secundum et acuitatem y ex humidiori autem mentriculo ,
feri tantum post comessionem Cap. XXII. Cadit uppetitus, inquit Amric. et bi in uentriculo aggregatast male riaphlegmatica plurimae uisestatis. At pituita vitrea est huiusce conditionis ει tamen excitat appetitum caninum, ut proprio loco habet, si sit acida. Quare, per hoc phlegma, quod appellatur a Gal. Lib. de Pleni . crudum pituita genus , quod dicit facere homines minime appetentes, intelligatur succus crudus, exclusa pituita vitrea. Exsignificatione, quod materia es sessit melancholio, inquit Auic. est appetitur plurimus. At sciendum est, ex Gal. Lib. de plenit. melancholiam non excitare famem ex se ; sed hanc ei tunc facultatem inesse, quando qualitatem acidam exuperantem habuerit, quod fit, cum malignior existit; & ideo iure merito dicebat Galenus Lib. 6. de Loc. Aff. in principio, quod non expurgatosanguine a succo melancholico,per lienem, si excrementa ad mentriculum tranf- missa fuerint, e lde acida, tunc patientes cibos malae concupiscunt. Si autem alia accidat humoris melancholici corruptis, subivertitur , Gyciturque appetentia. Ex
quibus habeatur, ex sola melancholica valde acida plurimum appetitum succedere; non ita autem si sit naturalis, vel quae aliam aliquam corruptionem susceperit. Cap. X XIII. Significatioram oppilationum cadentium inter meretriculum, hepar P docet esse paucitatem appetitus. Alludens scit. ad opinionem, quod mel an Cholia naturaliter faciat ad excitandam appetentiam. pilationum cadentium inter cerebrum, Dentriculum dat plura si ua . Secrad quid tot verba, cum sussciat dixisse, ea accidentia, quae consequuntur obstructiones neruorum sexti paris. Inter eventositatis signa, ponit natationem cibi. Sed parum rationi conuenit, quod flatus faciat supernatare cibum; solus enim flatus, sine multo po
Quid sibi velit Avicenna in prognostico illo, ex duritie existente inter hepar, dimentriculum, difficile est perscrutari; nisi forsan intelligat scirrhum in mem-3brana iecoris, quo perdurante , asscitur simul hepar, & ventriculus, ad
quorum laesionem naturalis facultatis robur exolvitur.
Cap. XXIV. In ventriculi alteratione, praesert Auic. linimenta, seri epithemata, &emplastra embrochis. Ratio inquit est, quoniam Embrochae sutit dabilis impressionis. At longe in hoc decipitur 9 cum validior sit operatio brocharum, nihilque magis teste experientia, possit ventriculum intem-
190쪽
ia Petri salii Diversi in Avie.
petr tum alterare, quam embro has ipsas. Vnde moneo Iuniores, ab hism iorem uti sit tem, quam , lini mentis, S emplastris sperari posse.
Ad expurgandum ventriculum ex crumentis in eo consistentibus , monet, non assumenda esse medimmmia, qu pν--μm, in vias stomachi proximas transceniant. Quod document 'm, sic uxi est rationi consonum, di semper aduertendum/ ita ab eo, alias nox m, non fuit semper obseruatum
cum in his casibus, saepius docti rit, hiera magna , colocynthidem, ut ocali valida pharmaca assumenda esse. De sumpto argumento Auic. a viribus medicamentorum agentium, ce set, intempertes ventriculi activas e se facillimaν cinatu; passiuar autem, di illimas . At de intemperie humi da Gal. oppositum quod item experientia i statur docet, Lib. 7. Meth. C p. 9. dicens. Humida mero intemperies, fur solii consistat, sui cum caseu, frigor i r coniuncta si, omnium facillime curatur. Cap. autςm ι o. reςςn seni, quat intemperies diis cillim h omnium curentur, dicebat. Scire merst licet, omnium harνm pol mam esse, intersmplices, siccam, in compositis simul ,-ωm, σ=I Om. Cur autem sicca sit omnium difficillisma, superius Cap 7. explicabat, dicens; hoc seri, tum qui AE ei parti, quam resci oportet, cibus coaliscere non potest; tum quis pqri nutrienda est adeo im ecilia ,
ut nutrimentum Mi praeparandum concoquere vel cat. Ex quibus patet, nor
mam facilis, νςl discitis curationis, ab Auic. propositam non esse servan
Curatio casus suprapositi, quando est durities cum gracilitate, inter ventriculum , & hepar, non videtur sui sciens; cum indicationibus, a duritio partis assectae desumendia nequaquam satisfacere possit. Cap. XXV. Vtitur oleo de cydoniis, in intemperie ventriculi frigida curanda; cum tamen nequaquam calefaciat, ut ab omnibus Auctoribus, de ipsa experientia compertum habetur. Medicamentum ex sic sta traditum ab Auic. est optimum ; at eius consectio non ita persecth tradita est, ut hoc modo in usum venire debeat. Quare, praeseratur modus ille conficiendi, quem tradidit Gal. sub finem consilij pro Puero epileptico. cap. XXVI. In curatione intemperiei calidae ventriculi, exhibet carneia pullorum ι quam tamen superius Cap. is. & in pluribus alios subinde addi Ois locis assirmauit, in huiusmodi complexione corrumpi. φ Ad uentriculi intemperiem, laudat quandoque oppositionem mesca impleta rea frigida. At Archigen. clarius sic rem explicaus, ut habet Lib. 8. do Componend. Med. secundum loca Gal. applicabat etiam niuem y sed aduertebat, haec conuenire aestuantibus, non autem sinpliciter ventriculis ealidis, quo casu, etiam glaciem manducandam praebebat. Verum in usu horum medi mentorum notandum est, haec nunquam conuenire, nisi in robustis admodum , di carnosis corporibus ; atque ad euitanda pericula in minentia, potanda ea sunt, quae nari auit Gal. Lib.7. Meth. Cap. 8. de laesione partium ventriculi circunstantium, ut & certo nobis constet locus, cui applicantur medicamenta, & eorundem qualitates cognoscamus; quod
idem etiam animaduertens Avicenna, subscripsit sequentia. cap.