장음표시 사용
191쪽
Fen. XIII. Tract. I. Cap. I. 18s
Cap. XXVII. Cucurbitularum super machum appositionem laudat in dolorisus frigidis . At non tantum in doloribus, sed etiam ad appetentiam excitandam , & ad restituendas imbecillo ventriculo vires, conueniunt; ut habetur in proprio Lib. Galeno adscripto,&Lib.7. Collect. apud Orib. Cap. 17. Cap. XXVIII. Curans ventriculi humiditatem , admiscet incidentia exi cantibus. At incidentium hic nulla est indicatio, & nullus usus. Et si his utitur Gal. Lib. 7. Meth. Cap. s. exhibens acria in ventriculi humiditate, ex quo loco haec deprom sit Auic. ijs non utitur in simplici intemperie, humida, sed in complicata cum frigida. Exhibet postea, ad exiccandum, cibos assos in patella, qui inter cibos , ad siccitatem, conditurae pestimus est modus. p. XXIX. Hoc caput totum exscriptum est a Gal. Lib. 7. Meth. Cap. s. Sed male in multis. Quare ad Gal. confugiendum. Ad exiccandam humiditatem, praescribit, mel inunctionem, et Africationem. Sed alia est Gal. mens; Mam fricationem mandat, ad attractionem humiditatum utilium; inunctionem autem, ad prohibendam digestionem attractarum humiditatum ,&ad occurrendum siccitati corporis. cap. XXX. Per linimentum factum exeo , quias culpis . Intelligit picationem Gal. quae fit per dropacem, cuius consectionem omnes docent. Sed Auic. deuenit ad picationem, ubi vehementius urgeat frigus 3 Galenus
autem ad renutritionem corporis ea utitur.
Cap. XXXI. Illud vinum quod Gal. Lib.7. Meth. Cap. 8. vocavit minimum antiquum, idest , quod non sit admodum antiquum, conueniens in siccitate Ventriculi, iuncta cum pauca caliditate, Auic. ad alterum extremum declinans, proponit minum recentis temporis, idest novum, quod nullo pacto , cum nondum a suis excrementis sit delacatum, & flatuosum, ac crassum, quia recens sit, conuenire potest.
Oleum de cydon ijs,quo superius Cap. 23. Vsus fuerat, in intemperie ventriculi frigida, nunc, in curatione calidae, & siccae , meliori usus consilio, utitur, in hoc secutus Gal. sententiam. Quod ex potu plurimae aquae frigidae positi sanari caliditas ventriculi, nonsccitati iuncta, superflua, desumsit Auic. ex historia a Gai. enarrata Lib. 7. Meth. Cap. 8. Attamen, quam periculosus sit huius medicamenti usus, habetur ex Gal. eodem loco Cap. s. Cap. XXXII. Galenus calidam intemperiem, humiditati iunctam , loco Proxime citato, curare se tuto profitetur, potu aquae frigidae; quem tamen curandi modum, vel neglexit, vel non considerauit Auic. Cap. XXXIII. inatuor modos, quibus materia aliqua in ventriculo continetur , explicauit Auic. quorum primus est, quando materia in porosit tibus ventriculi continetur;secundus, quando in propria substantia, & pa te solida; tertius, quando adhaeret tunicis; quartus, quando est in cauitate. Primi, Tertij, & Quarti modi saepius meminit Gal. de secundo vero non
est locutus; quia in eo, vel materia non est contenta in Ventriculo, cum eius substantia, in propriam eiusdem naturam commutata, nutrimentum, S ma-
Uriam subministrauerit; vel quia secundum sub primo complexus est. . in 3 Exhi'
192쪽
isue petri salii Divers in Avie.
Exhibita hiera, monet, post ipsam parumper ambulan/um esse. At D tius quies lacit ad actuandum medicamentum, nisi sit ex his, quae vomitum cient, quali est Helleborus albus, quo exhibito, ad promouendum, & minori molestia sollicitandum vomitum, iubet Hipp. mouendum esse corpus Lib. q. Aph. i q. Propontis pluribus medicamentis, ad euacuandam materiam, & praecipue cholericam, in stomacho haerentem , subiungit. Et in huiu modi quidem mater 'r, confert phlebotomia, quando illic est repletio, mi moueatur humιr ad tetigi , extremitates. Quod documentum admodum suspectum est; cum ex impedientibus, aut certe remorantibus venae sectionem , Iraecipua sint, ventriculi, primarumque viarum cruditas , & noxiorum humorum coli
vies ; quia, his praesentibus, ad venas internas, & maiores potissimas a trahuntur, venae sectione, praui, & crudi succi in Ventriculo, di venis communibus delitescentes;quod vitans Gal. Lib.de Curandi ratione per sanguianis Missio. Cap. t o. N Lib. s. Meth. Cap. q. laudat licterendam esse sanguinis missionem, quousque ventriculus purus, a cruditatibus, & corruptis ciab rijs fuerit. Hoc autem Auic. nihili pendens , laudauit phlebotomiam ;quae tamen hoc casu, admodum est periculose, cum a communi omnium e crementorum sentina, altius, ad nobiliores venaxnoxii attrahantur humores. Potest quidem venae sectio tunc prodesse, non ad attrahendam a vis communibus, advenas materiam, sed ad refrigerandum hepar, si materia peccans sit humor biliosus s cxpurgato tamen eodem prius in ipso ventriculo , N primis venis , ubi autem materia peccans sit pituita, nunquam si
canda vena ante coctionem materiae, & expurgationem ventriculi, ut clarEdocet pluribus in locis Cal. sed praecipue Lib. i. ad Glauc. Cap. de Cura
Feb. cum accidentibus. Ad prouocandum vomitum pituitae crassioris, si materia si contumax, propinat decoctionem nucis vomicae, cum Dapi,Wpipere. At quoniam nomina nucis Meteli & nucis Iomicae, in ossicinis inuicem confunduntur, cunia illa veneni naturam sapiat, haec minime, cauendum, ne pro vomica, nux Nelei exhibeatur. Quandoque necessarium est, reluctante pituita crassori, deuenire ad hi ras magnas. At istae euacuant ab uniuerso corpore, de a remotis membris ;non autem proprie a ventriculo. Quare, melius est, propria medicamenta saepius repetere, quam improportionata, & quae noxam membro patienti inferre possint, exhibere, potissimum Vero, cum ipse Auctor, p. 2q. ad expurgandum ventriculum, docuerit, non assii menda ei se pharmaca, quorum vis ventriculum, & venas proximas transcendat.
In effusione bilis atrae ad stomachum, exscribens a Gal. Lib. de Remedijs
Tac. Par. Lib. 8. de Med. secundum Loca ubi exponit medicamenta A chigenis,laudariapponendam spongiam,aceto calido infusam. Sed cum exis presserint, Cal. N Archigenes, aceto quam acerrimo, dixit Auic. eatida malae. Quare, credo Textum corruptum esse, & vocem illam Arabicam , significare, quam Merrimo, non quod dixerit Auic. rvalde calido. Raritatem ventriculi curans, iubet administranda medic enta tu facim- tisa
193쪽
Fen. XLII. Traef. I. Cap. I. 187
tia,' ica. At ex Gal. Lib. s. Aph. σ3. raritas corporis, in calidioribus,&humidioribus fit temperaturis ι nam humiditas agenti non reluctatur; quod agens est calidum , cuius proprium est rarefacere. Quare, si conueniunt styptica, quoniam rara densanda sunt, erunt in activis, potius refrigerantia, nisi ex nimia raritate calor innatus expirans imminut Is fuerit. Cap. XXXIV. Quae curatio conneniat, ubi ventriculus, ob acutum eiusdem sensu, sit causa epilepsiae, vel similium accidentium, habetur ex Gal. Lib. 3. de Loc. AT Cap. s. in historia Grammatici, in quo, cum morbus sacer ab eadem causa illi immineret, nunquam tamen Cal. usus est narcoticis; haec
enim sensum auserendo, vires ventriculi simul labefactant, potissimum qui dem, si cum adeo exquisito sensu si intemperies frigida coniuncta. SinuerisIrigidum, id, quod urit eventriculum, facilesentientem id, quod pluriamum accidit, inquit Auic. est tremor, distasemus. At saepius fiunt dolores,
quam convulsio, de tremor. cap. XXXV. Pellis intrinsecas me triam gallinarum ἰω re stomachi d bdit rem , ex Gal. salsum est ; cum nusquam hoc habeatur j quin imo Gal. Lib. ra. de Simpl. Med. Fac. ubi loquitur de ventre mergi, testatus, se expertum esse inutile esse huiusinodi medicamentum, & vanam promissione huius facultatis praestare. Praeterea Lib. 3. de Alim. Fac. p. de Disserentia a partibus volucrum, dicit, falsum esse, ventriculos coctionem iuvare; quin imo hos non facile concoqui affirmat. Pluribus, inquit, conuenire semel in die, & pares cibum sumere. At ubi corpus sit rarae texturae, & dissabile, ac habitet sub coelo, & in regione , quae resolutionem corporis inducant, ad fouendas vires, huiusmodi victus non sufficiet. Quare haec norma seruanda tantum fuerit in oppositis conditionibus. Solutiuamuis conuenientia'macho, sunt, inquit, aloe, di absinthium. At notandum est, haec conuenire in materia biliosa, non pituitosa ,, quod pli ribus locis notauit Gal. aloe enim, &absinthium , non sunt idonea eua' euandis humoribus pituitoss, & crassioribus, ut in primis docet Gal. Lib. s. de Tuenda Sanitate, dicens. Porro assimiaij potis his aduersissima est, it quae
pituitosum succum ipsorum mentri ingat, cum detergendi mim non habeat, kpuae adeo
sit aestimanda. sed nec aloe his valde conducit; cum ei biliosi humoris trahendi facultas inst, Cum autem addit Auic. quod Absinthium ipsum totum, non s ccus eius est exhibendus y quia hac opticitate, quae est in herba, caret y apparet salsum dixisse, tum sensu, tum ex praedicta Galeui sententia y quoniam succus non alia ratione succum pituitosum ventri affigit, quam per adstri
Laudat mularum e um in secunda mensa. Sed si subducentia aluum, imprima mensa, ut docet Gal. conueniunt, di ali)s cibis praemittenda sunt, utius fuerit passulas, si non fuerint in adstringentium, di austerarum ce su, sed dulces potius, alijs praemittere cibis. p. XXXVI. Cum ait Avicenna. Eiscias , quia omne , quod plicitatem non labet, ex succir proprie, o alijs, communirer est malum stomacho. Si loquitur de ventriculo non naturaliter se habente , sed vel laxato, vel debili, vel supi-
194쪽
iis petri salii Diversi in Avici
no , vel quid huiusce modi patiente, sententia haec admittenda erit. Si au hac complectatur etiam naturaliter se habentes, improbanda, aliqua parte erit y quoniam homines naturaliter se habentes, cum utilitate, & delecta tione cibis dulcibus, Sc pinguibus, atque nulla qualitate vehementi praeditis, utuntur; quae tamen omnia stypticitate carent, ut habet Gal. Lib. 6.
Ex medicinis propriE laedentibus stomachum, enumerat grana iuniperὶ . Quae tamen calida, &adstringentia sunt, quorum ratione, maxime prodesse potius possunt ventriculo , unde non immerito Dioscorid rea ventriaculum iuvare monet. Quare credo ego, Interpretem in hoc errasse. At cum in hoc Tractatu Auic. plurima docuerit, agens de naturalibus ventriculi temperiebus, quae aegritudines ei contingant, & multa de signia sicationibus complexionum praeter naturam addiderit, & exquis tam omnium aflectuum ei accidentium doctrinam tradere conatus sit ; attamen s Ium neglexit casum, maximE in actu practico aduertendum , & quid distacillimum , tum cognoscendo, tum curando morbo, videlicet , cum os in triculi contrariam toti eius cauitati sortitur temperiem, ut puta, cum os
est calidum, reliqua vero substantia frigida y vel ό contrario, cum haec calida, illud frigidum est, nam, licet hepar,ut habet Gal. Lib. s. de Loc. AT
Cap. s. videatur totum ventriculi spatium simili dispositione asscere, qu Ies sunt, quae ipsius oris; tamen quandoque accidit, ut dissimili, vel contrario temperamento praedita sint, ut saepius experientia mihi compertum; S ut docet etiam Gal. Lib. I. de Sanitate Tuenda, dum scribit, partes co poris nostri, quandoque esse diuerso,& cotrario temperamento donatas,&hoc non solum aliquando in diuersis, sed etiam in eadem parte contingere ; ubi, exemplo ventriculi , & oris eius, ait. Ego et cro minica instrumentalium partium , intemperiem , idque non in paucis notam, ita mi, uerbigratia, reliqua omnis uentriculi concawtas, uno temperamento commodo, incommodaue esset, alio ipsum duntaxat uentriculi os . Hoc itaque notetur, quoniam in praxi in
Fen Decimatertia Trach. II. Cap. L
Cap. I. Olorem uentriculi ex intemperie cum m steria, proprie, inquit Auic. I feri a muria acuta mordicati . Sed cur dixit, proprie ὸ Graeci responderent , quod propriE cardialgia, ut habet Gal. Lib. a. de Dec. &Plac. Hipp. & Plat. Cap. 3. & pluribus alijs locis , fit ab humore acri, ventriculi os mordente; & ideo dixit, proprie. At Arabes non utuntur hac voce, proprium affectum significante; &ideo Auic. sub hoc Cap. omne doloris ventriculi genus comprehendit. Sed forsan dixit, proprie; quia ab hac materia saeuiores inducuntur dolores. At frigidis admotis, tactus aliquando adeo grauiter afficitur, ut sequatur etiam mors, ut apparet ex p tu aquaestigidae, cuius inserius ipse meminit. uandoque se dolis ex uentositate, ait Auic. st tunc dolor , aut est fortis, aut
pungitiuur. Q id autem per dolorem sortem intelligat Aqic. dissicile est iudiis
195쪽
Fen. XIII. Tract. I. Cap. L 18 p
eire P eum dolor sortis, idest vehemens, possit dari in quacunque doloris differentia. At sciendum, dolores a flatu hoc pacto fieri, quod inter membranas hic conclusus, pungentes excitat dolores; in cauitate autem, existendentes ; quod si augeantur, sunt dilacerantes. Praeterea sciendum est, quod non tantum a flatu fiunt pungentes dolores in ventriculo , sed etiam a materia tenui, acri, N pauca; si enim huiusmodi materia fuerit multa, erunt
Quod ex potu aquae frigidae, grauis succedat dolor, & aliquando subita mors, id nobis testata est experientia: quod potissima accidit, csi patientes Geoncitato exercitio prius valde incaluerint; ut contigit in lusore magnquilae,qui media aestate ludens,& aestuans,&ex valido motu,&catote, phia- iam aquae frigidae bibens, accedente oris ventriculi summo cruciatu, paucis post horis e medio sublatus est. Quod autem dicit Avicenna, prouenire extrii potu dolorem aestuosum, impropriE locutum esse arbitramur, per aestuosum, non qui calorem, sed qui molestiam maximam inducat, intelligentem. Miror, eur Auic. enumerans doloris ventriculi disserentias, neglexerit eos, qui a materia pituitosa, A frigidiori pendent; cum tamen hi frequentius, quam illi, qui a materia calida, humanum genus affligant; & cur onu- serit eos, qui a vermibus inseruntur; cum tamen hi saepius consueuerint ei- se perniciosi ,&lethales. Prognosticum illud, quod citat, ex Lib. mortis festinae, praeter id quod
rationi non consentaneum est , clim pedi, ct supercilio nihil sit commune cum Ventriculo, experientiae non respondet, superstitiosum potius, quam verum , iuxta Medicinae praecepta. Cap. II. Doloris mordicativi duplicem proponens differentiam ; alteram mminflammatione ι alteram sine inflammatione; illam, materiam calidam; hanc,
frigidam siet Ucare docet . At Gal. Lib. q. de Simpl. Med. Cap. a. monet, non tantum ab acribus humoribus ι sed etiam a frigiditate dolorem mordicativum fieri. uso modo autem discernantur, didistinguantur ab inuicern, idem tradit, dicens, quod, cum rigiditate, est sensus contractionis, st condensationis; cum caliditate autem, prout quando sunt humoret acres, cumsensu fusionii,s disiututionis. Mordicantium humorum fgnum, esse rigorem a ventriculo incipientem docet Gal. Lib. Q Epid. Sech. s. Com. 3t. Vbi habet hax verba. Nam cum
frigidus , aut mordax succus in ore mentriculi consederit, ex corruptis cibis, aut pra- qualitate, mel etiam confluxu ex eorpore contractus , initium rigoris inde capitur.
Proponens signa doloris ex Cholera, praeter alia, addit, it non sit dige- fio diminuta. Quae verba smpliciter sic prolata, falsa sunt; quoniam bilis in ventriculo omnino coctionem laedit, sed intelligatur comparatiue, ad productum a melancholia. Cap. III. Docuit Galenus, dolores tripliciter remoueri, scilicet, per remotionem causae, per anodyna, S per stupefacientia. Si dolor non sit vehemens, curandus est per remotionem causae; si vehementior, ab anody nis inopi dum; si vero his non cedat, vel periclitentur patientes virium dissO-
196쪽
i o Petri salii Divers in Avie.
tutione, deueniendum est ad stupefacientia. Ex his tribus modis, solus curandi modum docet in hoc Cap. Auic. videlicet, per remotionem causae- alios verb neglexit 9 vel quia dolores non Vehementes ab eo curantur 9 vel quia sperat omnes hae curatione tolli posse. di ideras arefactionem, s extenuationem, inquit Auic. administrabis tinat potabis ipsum , die. Quae verba, significant, eum curare dolorem a siccit te. Sed oppositum obseruamus; primo, quod in hectica ventriculi, non est dolor ; &ideo in nulla eius siccitate meminit Galenus doloris: secundo quod quae dolorem inserunt, debent confestim agere y at siccitas videtus potius esse materialis qualitas, quam activa. At sorsan Auic. intellexit non simplicem, sed siccitatem iunistam caliditati,de qua loquebatur. Atque siccitas,cum est inaequalis intemperies, non vero, cum aequalis, apta est do-Iorem in serre, qui moderatus necessario est; quia a siccitate, cum non sit activa, huiusmodi sunt, ut habet Gal. Lib. 2. de Comp. Med. Secundum Loca, in principio; vehementissimi autem fiunt a caliditate, & frigiditate quia hae duae qualitates proprie active sunt. In curatione doloris ventriculi,qui tardE ab assiimpto cibo invadit,exhiab et Trach. flestae; qui tamen cum recipiant radices mandragorae non videntur idonei; ut apparet ex Gal. qui Lib. 8. de Comp. Med. secundum Loca, in examine noni, & decimi medicamenti Asclepiadis, improbat,ad affectus ventriculi, ea medicamenta, quae recipiunt radices mandragorae, tanquam
Iterum ex Gal. laudat ad stomachi dolorem, internas uentriculigallinarum ρὸsticulas. Sed quid censeat in hac re Gal. colligere est ex annotatione super cap. 3 3. superior. Trach. Mordicationem pomachi curare docet Auic. per res frigidas, scutiper lac ac rosim . Gal. autem Lib. 2. de Simpl. Med. Fac. Cap. I a. sub snem, & 1 r. monet, quod ybi ventriculus morsum sentiat, & doleat, propter mordaces, S malos humores, aegri sint nutriendi cibis contemperantibus, sicuti pii sana, lacte, chondro, & similibus 9 a quibus si non sedetur afectio, indicio est, tantam esse humorum malignitatem, quae cibos corrumpat s & hoc casu, docet, aegros evacuandos esse, ut qui multa, & facili corruptione sint repleti. Cap. IV. Quod stomachicis subuersionibus symptoma inesse docebat Ges. exponens Lib. 8. de Comp. Med. Secundum Loca, stomachica, Asclepiadis scilicet, quod ab accepto cibo, si paulo vehementius moueantur, statim vomant, paulo aliter exprimit Auic. dicens, vel patientem non possem ueri, donec ipsum evomat y vel existimare se patientem non podie mouera, quando
Ventriculi imbecillitate admodum aucta, inquit, patiens erit deiectipulsus, nur ad θηcopo, quaerit cibum. Per quae verba, circuo scribit buli munia, quia in hae imbecillitate, est adeo insignis intemperies, ut extinguat sero omnino virtutem; &ideo , cum ait, quaerit cibum, non est intelligendum, quod quaerat cibum,ob samem, quia appetentia,ex insigni intemperie,dcie-
ha cst ; sed quod quaerat cibum , ob defectum, quem sentit ι & ideo, quia
197쪽
Fen. XIII. Tract. II. Cap. I. l01
caret appetentia, subiungit, si r quando approximatur ei cibus, terretur ab eo.
Distinguens debilitatem ventriculi a loco, inquit, quod saec debilitas quae do i e est in liti moribus pari bus stomachi , quandoque in inferioribus, quandoque in trisque. Sed distinguuntur inuicem hoc signo, quod si debilitas sit in superioribus partibus, laesito a csso est in principio comestionis, dum est cibus insuperioribus
partibus y si autem debilitas fit in insertoribus mentriculi partibus, nocumentum est, cum requiescit citus, er apparet ei as mestigium in egestione. Quae sententia exscripta est a Gal. Lib. 8. de Comp. Med. Secundum Loca, ubi expendit ni viam medicamentum Asclepiadis; sed longe aliter: Gai enim, si valde de-hile fuerit ventriculi os, non tantum ingerendo cibo, sed S ante cibi usum, Npost assiimptum cibum, ipsum pati monet, haec scribens. βuando enim os
meretrisuli fortiter incitur, hoc autem, meluti dixi, ob mitiosos humores, quos neuter ab umere conatus, propter debilitatem, nauseae accessionem perpetitum, atque hanc
etiam, tum ante cibi acceptionem; tum post ingestum c dum, ob extremam desilitatem profert. Haec Gai. Ex quibus patet, non esse signum mancum, laesionem a cibo, in principio comestionis . Galenus etiam paulo post, comparans superiorem, cum inferiori ventriculi parte, dicebat. Non parum saepe contingit etiam , non solumflomachum, sed mentum, ob debilitatem, serre non posse ciborum onus, atque ideo rejcere, aliquando quidem ad infernam partem, ibi istis risitistior est stomachus y aliquando merosursum , obstomachi imbecillitatem, quando sane hie d bilior fuerit infrenis partibus. Ex quibus Gal. verbis patet, in summa ventriculi debilitate, cum non possit onus ciborum perferre, non posse in eo diutius cibum requiescere; sed necessario, vel per vomitum, si partes superiores sint languidiores; vel per secessum, si inscriores, educi. Et forsan id intelligebat Auic. dum de debilitate partium inferiorum loquens, dicebat.
Et apparet eius mestigium in egistione; intelligens etiam, per cibum requiescentem in mentriculo, non diu morantem ue sed qui in eo liareat, non eductus per
Veritas ut, ut inquit Avicenna, quod debilitas sequitur omnem malitiam complexionis. Attamen, hinc non excludatur etiam, quod debilitas non possit consequi vitiosos humores, vel os ventriculi, Vel eius ventrem Occupantes , ut clare habetur ex Gal. loco superius citato. Quae debilitas, quoniam duplicem habet causam, duplicem etiam curationem requirit, ut ibidem habetur; nam quae a vitiosis oritur humoribus, eorundem euacuatione tollitur ; quae vero ex malitia complexionis, intemperiei correctione,
Cum inquit Auic. Et quandoque mehementia debilitatis 'machi curatur cum calefacientibus, ct dominatur ei sitis. Alludit ad historiam enarratam a Galeno Lib. 7. Meth. Cap. 8. & ideo cum inquit, curatur, vult dicere, quod ita male curatur ; quia ubi foret refrigerandum, debilitate ab intemperie calida manante, calidis medicamentis agitur. Et solutis mentris est ex eis, quae debilitant eum, ἡθμ cum ea ,soda . Quod solutio ventris possit, cum excedit, & diuturna est, labefactare ventriculum,
patet; sed quod cum ea fiat soda,nihil videtur ad entriculum pertineremisi forsan sit solutio ventris producta adestillante materia a cerebro.
198쪽
i 1 petri salii Divers in Avie.
Exponens symptomata virtutis retenti uar, & in eis enumerans tremorem eiusque signa docens, quae ex Gal. Lib. de Different ijs Sympl. Cap. q. exscripsit, inquit. Si supra luat, sit tremor magnus, o sentitur ex eo ,scutsentitur in tremore reliquorum membrorum. Sed in hanc rem, sciendum est primo, quod ventriculus propriE tremorem non patitur; unde Gai. Loc. Cit. his verbis usus est. Nexam mero, quae meluti tremor sit, hec. Secundo quod haec noxa , quae est veluti tremor, non potest esse tanta, Vt faciat tremorem magnum , qualis sectitur in tremore reliquorum membrorum s quoniam, nec in ventriculo est motus voluntarius y nec aucta debilitate, maior potest fieri tr mor . Rigor quidem ab ore ventriculi, ex frigido, vel mordaci succo, ut superius notaui ex Gal. Lib. 6. Epid. Sect. F. Com. 3I. potest habere ortum , qui rigor impertitur Vniuerso corpori s attamen, nec ad hoc genus res rendus est tremor ventriculi y cum aliam causam valde differentem a causa rigoris habeat. Si cibus tarde descendat, cum uirtus expulsiva sit debilis, monet exhibendum csse panem, plurimtim fermenti habentem; s autem cito descendat, si debilitatem retent tua , uicit panem declinantem ad azymum m is conuenire. At panis azymus
dissicilioris quidem est concoctionis, ac proinde longiori mora eget in Ventriculo; attamen quid prodeste possi ad roborandam ventriculi vim reten
Cap. U. Alias notavi, citrinitatem seri ex effisone bilis. Quare, vel hoc signum erit consequens cruditates obstruentes iecur; Vel perci trinitatem , intelligamus colorem plumbeum, & pallidum , qui in huiusmodi ametu efflorescere consueuit, deficientibus spiritibus ,& imminuto calore nati-uo: qui color a Gal. Lib. de PlenitId. dicitur, decolor quaedam in toto corpore albedo. Cap. VI. Stante repletione, administrat quietem, 'somnum prolixum. At ex Gal. Lib. I 2. Meth. Cap. 3. longior somnus his non est salubris; cum nec crudos succos digerisnat,quiscera grauiora reddat. Sed si quis, subdit Gal. alius
est lectus , qui somnum , ct uigilias modicas defideret, hic prosectὸ in his est; quippe
somnus concoquit, uigiliae digerunt, quorum utroque quin es dis, qui ex multitudine
Cap. V I I. Enumerat, inter causas destruentes ppetitum, phlegma plurimum uiscosum, comprehensum in ore stomachi. At cum multiplex sit phlegma, declarandum erat, a quo fieret inappetentia; cum non omne phlegma sit aptum hoc symptoma inducere y quin imo aliquod eius genus possit famem caninam excitare. Quod fecit Gal. diligentissime Lib. de Plenituit. dicens. cum ex pituitae generibus inum si dulce s alterum acidum , tertium salsum, quartum cru dum , ex dulcifunt somnolenti; famelici ex arido, exsalso sticulos, ex crudo minime appetenter. Quare phlegmatis genus, si quod copiosum potest inappetentiam inducere, potissmum erit crudum; quod tamen ratione caliditatis fundentis, idem potest facere, & dulce, & salsum; acidum autem non, cum ex constrictione oris ventriculi famem potius inducat. Inappetentiam fieri quandoque, propter repletionem corporis, o paucitatem resolutionis, monet. At hic erat distinguenda repletio ; quae duplex esse
199쪽
Fen. XIII. Tract. II. Cap. I. 193
potest, scilicet, vel in habitu totius corporis, videlicet in partibus carnosis , vel in vasis. Haec autem distinctio est necessaria ; quoniam utraque diuersam requirit curationem.
Inappetentiam induci etiam, ubi melancholia ad os uentriculi non transmittatur, affirmat. Sed superius notauimus, quid in hoc sit sentiendum. Inter causas inappetentiar, enumerat nebilitatem hepatis . At, per debiliatatem hepatis, hic, non eam imbecillitatem, cuius causa hepatici dicuntur
patientes intelligamus ; quoniam in his, appetentia non solum seruatur, quinimo inplerisque fit vegetior ; sed, per debilitatem, eam intelligamus, qua iecur grauiter adeo assectum est, ut hinc virtutis naturalis sequatur la. befactatio; cuius laesionem sequitur etiam inappetentia. Quam sententiam
exseripst si hoc sensu rem intelligit a Gal. Lib. 3. Epid. Sect. I. Com. I 3.
ubi reddens rationem, quare toto tempore aegritudinis, Hermocrates gustare non potuisset, habet haec verba. Vnde ex his collictis, quae dicta sunt, sperspicuum , iecur mire fuisse assectum, principium vegetatricis, s r naturalis animae;
cuius ostendimus quatuor esse uirtutes, attracticem, retentricem, alteratricem,Vexpultricem, quaesuppeditant corporibus, ct nutrimentum, or augmentum; di hac affecta , mirum in moLm appetitus perit, ut mori citius, quάmgustare quicquam sustineant aegri . Quam opinionem, Videlicet, quod male aflecto iecore, totis latur appetentia, amplexi sunt Antiqui s cuius meminit Galenus Lib. 3. Prorrh. Com. 8. dicens. ciborum auersorum aliquando feri ratione assecti i raris, opinantur Antiqui. Sed non tantum inappetentiam inducit hepar ipsum male affectum I sed etiam, cum naturaliter se habens, optimo abundat sanguine; huius enim ratione ventriculus saturatus, externum non appetit cibum; ut clarE docet Gal. Lib. 3. de Naturalibus Fac. Cap. II. his verbis. as nonnunquam quo minus animal esuriat, causa, nutrimenti in iecore abundantia; quippe uenter ,s melius, parati que nutrimentum habet, externum non postulat. Quod de phlegmate notaui, notandum etiam de Melancholia censeo, videlicet, quod ab Avicenna declarandum erat, quae melancholia sit apta, inappetentiam producere, cum iam explicatum sit ab co, hanc sacere ad excitandum appetitum, &constitutum sit, eam excitare appetitum caniis num . Sed ex pramotatis a me, ex Gal. Lib. de Multitud. liquet, quae appetentiam , & quae inappetentiam inducere possit ; quae enim est acida tantum, appetentiam augere est apta ue quae autem non est acida, ut est succus melancholicus naturalis, non auget famem; qui succus, si ulterius alter tus, tendat ad naturam atrae bilis, tollit famem; quia ex adustione, abu dat pluribus partibus calidis, quarum ratione, fit colliquatio in ore ventriculi; hic vero, nisi valde acidus fiat, scit. cum malignior est, ut ait Gal. nunquam aptus est appetentiam excitare. Praeter praedictas ab Avicenna causas, superest altera, quam experientia docet, scit. destractio spirituum ad aliam operationem, intensius secta, ut apparet in lusoribus, & studiosis; qui ubi proprio operi nimium incum-hunt, appetentiam amittunt ue distrahuntur enim spiritus a proprio opere ivnde non appetunt. . 'Cap. V III. anter sgna causarum inappetentiae, cum non resoluitur corpus,
200쪽
i 4 Petri Sali; Diversi in Avie.
enumerat Haltitudinem egestionum. At signum hoc est incertum; cum tune solum multae sint egestiones, cum plurimum comederint patientes; signum autem certius fuerit, non multitudo, sed humiditas egestionis; ratio est. quia non facta attractione, quod reliquum est cibi humidius superest Inter indicantia in appetentiam a melancholia , recenset saporem aceto-sem. Sed cui dubium, quod melancholicus succus, si acidus fuerit, appetentiam augeat. Quare potiora erunt Gal. signa Lib. de Multitud. tradita, ubi inquit. Quod ex atra bile in uentriculo existente , patientes sunt maesti, diamarulenti, di horribiles, distis expertes, ac saliua redundantes; atque omnes hi cibum auersantur , praeter eos, in quibus atra bilis qualitatem acidam exuperantem obtinet.
Cap. IX. Monet, in appetentia excitanda abstinendum esse a croco . Quod li. cet rationi consentaneum non videatur; quod crocus caliditatem cum adstrictione, quae duae qualitates stomacho amicae sunt, possideat; tamen hoc maxime aduertendum, cum experientia hoc verum esse testetur, validiori potius sorsan eius calore, fundendo, quam adstrictione, roborando; atque adeo mali hospites, prima mensa apponunt cibos croco conditos, ut commensales citius saturati, a reliquis cibis abstineant. Quare, cum ad cxcitandam appetentiam, usus hierae adhibetur,consultum fuerit,in eius compositione, abstinere a croco.
In appetentiam a phlegmate plurimo, or uiscoso, productam, curat uomitu,
cum raphano comeso. At haec materia , antequam vomitu educatur, primo
est attenuanda, secundo abstergenda a ventriculo, alias non praeparata, si vomitu educeretur, plurima gravia symptomata in serre apta est. In appetentia propter spissitudinem,θ paruitatemsuctionis uenarum ex hep
te, curatur per rarefacientia corpus, cum balneo, exercitio temperato, est prouoca
tibus sudorem. Quae omnia conueniunt quidem, si in habitu totius corporis adsint tantum humores obstruentes, crassi, di viscidi; at si praeter habitum
corporis, etiam sint intra venas, talis curatio est imperfectas, cum in hac requirantur medicamenta attenuantia, abstergentia, & concoquentia hanc materiam, per os assumpta, alias, praesente hac materia cruda, balneum,
exercitium, S sudorem prouocantia, eam landendo, causa saeuioris morbi
Cap. X. Appetitus corrupti, quem Latini Picam appellauerunt, existimauit Avicenna causam esse humorem alienum a natura, in ventriculo aggregatum , a quo petiens stimulatur ad appetenda ea, quae qualitatem ei adeo oppositam habeant, ut propter eam assumpta possint exiccare,& incidere contrariam qualitatem, in humore os ventriculi obsidente existentem. Fundamentum huius opinionis fuit Gal. sententia, proposita Lib. Art. Med. qua docet, ventriculum, dum naturali gaudet temperamento, simi-Ita appetere; ubi autem contra naturam sit affectus, contraria desiderare. Sed ratio haec manca est; quoniam ibi Gal. loquebatur de appetentia ciborum, homini consuetorum, & proportionatorum, in qua hic seruatur ordo, quod homines naturaliter, quoad ventriculum bene dispositi, similias praeter naturam autem , di malE aflecti, dissimilia appetant. Quare, cum hic