장음표시 사용
211쪽
Fen XIII. Trare III. Cap. I. aor
rie ventriculi calida, subiungit. Et si fuerit illudpropterheus, curetur illudfriagus cum his, quae habentur in capitulo suo. At iam notum est, corrumpi et bos in ventriculo ab intemperie calida, non a frigida; nisi per corruptionem άνλgida, intelligat eam mutationem, qua cibi permutantur in acidam qualit tem ; sed de hac inserius agit. Quare mancum est responsum; atque vel Iibi ipsi non consentit, vel per heus, intelligendum est extraneum, notia
autem ventriculi intemperies. Curat conuersionem cibi ad acidam qualitatem , per suctionem pomorum dulcium. Atque haec, ratione dulcedinis, poterunt quidem contemperare aciditatem s sed non curare; cum non proportione respondeat intemperi curanda temperaturae pomorum dulcium. Cap. VIII. uantitas qualis remanentiae tibi in stomacho, ct egressionis eum, inquit, est idud, quod est inter 1 2. horas, 'inque ad 11. horas, At hoc tempus in omnibus circunscribi non potest, tum ratione varietatis cibi ; tumi eione diuersae constitutionis ventriculi. Praeterea, si peracta digestione a naturali facultate, cibus ad infernas partes ex ventriculo detruditur , cumGal. Lib. s. de Tuend. San. doceat, senester in die eibandos sila, manifestum est, quod in his tanto tempore non seruatur cibus in ventriculo . . re indistincta erit haec propositio. Π Isi l il rCap. IX. Repetit, decubitum super latus dextrum facere ad faciliorem cibi ex stomacho descensum.Cuius tamen oppositum docuit Aetius Lib. s. Cap. 2 q. m nens, ad hoc facere decubitum erectum, & super sinistram partem. ,3 Cap. X. Ad retentionem cibi in ventriculo, indicantur ea , quae roborare, ει adstringere possunt. Si autem hoc verum est , quomodo emplastrum ex farina foenugraeci, seminis lini,&melle ad hoc faciet noti Cap. X l. Quod ventriculus indurescat ad modum apostematis ex flore instigante, My melancholico suco, in eius tunicas intrante , Vel um quidem est yl sed& idem potest pati ex flatu crassori, tunicis incluso. υ et lCap. XIII. Si curatio ad morbum ipsum est dirigenda, cum adiuersis camsis fiat hic affect..s, diuersus etiam requiritur curandi modus. Qitare, non unicum, aut duplex Emplastrum sufficiet; sed pro ratione mores erit gella dum alterando, in ntemperie simplici, euacuando, in eadem cuim m*t ria, discutiendo, inflatu, semper vero respiciendo causas seu pes mor hum ipsum. lici mo et mi γ 17l 'Cap. XIV. Quod fatur,frmatus in ore motriculi, per eructationem educi queastis satis patet. At etiam per discutientia, tum interius, tum exterius acibi bruta, resolui, absque eructatione potest. Quare non adeo erit necessaria baec curandi ratio.
Cap. XV. Emplastrum ex stercore Gallina, calce, adsedandas erudiariones,sat ineptum videtur; cum rubificantia, & alterantia ad hoc non conueniant 3 sed discutientia flatus potius, &roborantia ventriculum. L
212쪽
l:ω Petri Salii Diversi in Avici.
Fen Decimatertia Trach. IV. Cap. I.
Cap. I. Λ Gens de caussapostematum ventriculi, ad canones uniuersa-
i les confugit; & tamen enumerat dolores, qui diu protrahuntur, inter eas'. verum, ad perspicuam causarum apostematum cognitionem,
sciendum est, tumores duplici modo generari, scilicet, vel per fluxionem; vel per eongestionem. Generantur calidi de quibus in hoc cap. agit plurimum per defluxionem, scilicet, vel transmissa materia, vel attracta, puta, ex doloribus, qui diu pei seuerant y generantur vero stigidi pluri iniim
Cip. II. Primum signum apostematis calidi ex Auic. hoe est, qu6d ρεν -
ν te qui non remouetur, quamuis Medicus boHo regimine Uarar, existi
mandam est quod istis sit vis a. At hoc signum Medico indigmini est; nam
aliam curationem ab ea quam requirit morbus , adm i ni si rare non debet, ex qtia postea de apostemate certior fiat. Quo autem ad sighaa postematum ventriculi calidorum, scieridi est, Avicentiam In hoc capite satis consulam esse, nee distinxi in f instin- suenda fuerant ι cum enim ex apostematibus calidis, alia snt inflammationes; alia autem Erysipelata, quomodo haec ab inuicem distinguantur declarandum sterat, ut ex singulorum signis , recta eorundem, S distincta curatio administrari possit. Sed ipse communia signa proponens, omita confundit. Verum hoc pacto distinguenda erant . Inflammaetio metimens, adustis fretis, sunt signa inflammationis; vehementi ma autem, & tissima sunt in Erysipelate, stis magna est in inflammatione; at in Erylipelate, vehementiis ina ,& inexhausta; sebris inseparabilis, idea continuM est in utrisque. At in inflammatione, habet rationem synochi, in Erysipe late autem est vere causon , Si ardentillima. Dolor in utrisque est quidem, eontinuus: sed in inflammatione est potius cum distensione, de grauita- te, quanicum punctione; at in erysipelate est pungens vere , crucians, Racris, atque eo grauior , quo magis superiores ventriculi partek attingit. Quandoque vero perducunt haec apostemata patientes ad per δο-m 1 testietus, & ad delirium, quod si, cum os ventriculi insigni ascitur inflammatione; tunc enim promptissime delirium; infert ut habet Gas. Lib. i. Prognost. Com. 32. Praeterea, in inflammatione adest tunsor, ε potissi- λmim, si affecta sit pars ventriculi anterior, ad tactum sensibi I,s, quod hon, adest in erysipelate. Vltimo vero hoc additur', quod in inflammatione, ratione Erysipelatis, omnia sunt mitiora, sicuti oris amaritudo, vigiliae, capitis allectiones, inquietudo, &c. omnia accidentia, Atque haec de signis distinguentibus inflammationem ab erysipelate .
Explicans, quando apostema ventriculi conuertatur ad supputarionem, docet hoc significari per multiplicationem luxus mentris,/ omItus. At sciendum est, quod etiam in apostematibus non suppurantibus, aluus etiam consueuit esse lubrica; quoniam in his est corruptio ciborum, ex hesione,&labefactatione virtutis concoctricis. Vomitus autem non est symptoma
213쪽
uniuersale, omnem inflammationem ventriculi consequens; sed aliquando tantum nausea sequitur, cum tenues humiditates, in inflammatis particulis,ad interiorem eiusdem cauitatem decumbentes, ibidemque collectaequeos ipsus mqtestauerint y ut habet Gal. Lib. 3. Prorrh. Com. 23. Si autem succedat ex alia causa, in his vomitus non fit ratione inflammationis. sed ratione complicati affectus, transmissa aliunde materia ad ventriculum, ut ibidem obseruat. Quare, haec duo signa sunt incerta, nec proprie suppurantem indicant materiam.
Cap. III. Pro curatione, inquit Avicenna, non est malum, mi evacuatis futeum caseiasipula; quoniam eonfert vestemati. At si repellenda est a principio materia, & si frigida cum adstringentibus admini, randa sunt, quomodo utilis fuerit cassia apostemati ; cum caliditate fundere, humiditate autem Iaxare apta sit ' Quare, immisceatur quibusdam, vel succis , vel aquis refrigerantibus, & adstringentibus, ut inserius docebit, nunquam autem sola ςxhibeatur. Cum aItem subdit, aliquando admisceri cassiae, mel hieram, mel aloen, per i eulosius consilium praebet, Gal. rationi, & sibi ipsi contrarium. Galenus enim Lib. 8. de Comp. Med. Secundum Loca, in examine I q. medicamenti Asclepiadis, docet, cruda, & incipiente inflammatione, hieram non esse exhibendam y sed solum, ubi fuerit concocta, & declinauerit; quod ratio etiam dictat, hanc scia non conuenire, quia hiera calida est, & educit ex substantia ventriculi, in qua est cruda, & incipiens inflammatio, quo tempore non licet medicamentum ad soluendam inflammationem exhibe re;ut docet Hipp. Lib. q. Reg. Acut. Tex. 22. Sibi autem non constat Auic. qui primo docet, repercussiuis, di frigidis agendum csse; secundo autem proponit medicamenta calefacientia, & exasperantia. Quare, usus hierar cum castia, in hoc casu, dimittatur. Quod notare volui, quoniam in his quilibet
Euandiu caliditas id est in Rammatio permanet, licet septima transacta sit, non abstineas, inquit, ab aqua Endiuia, solatri, aliticheus taraxa on. Quara quae omnes in hoc Vla sunt laudandae, & ego qui abhorreo ab usu harum aquarum, per sublimationem distulatarum, atque magis probo decocta in hoc casu has libenter admitto; quoniam omnes aliqua adstrictione participant .
Proponens distinctionem oleorum,quae emplastris admiscenda sunt, tu ta temptis anni, & tempus morbi, inquit. In aestate, in principis sumendum esse otium rosareum, oleum omphacinum, oleum de Odonjs, est de malis. In temeautem, in hora resolutionis, ellendum se oleum nardinum, anethinum, cha
melinum, de litis, Mastichinum. At aestate, & hora resolutionis, vel in principio, & in hyeme, quale ex his conueniet Certe indicatio temporis anni ad hoc nihil iuvat, ni si libentius illud in principio, hoc in resolutione admittatur ; non enim illa immutat medicamentorum indicationes, sed tantum remittere, Vel augere eas potest.
Emplastrum illud propositum ad maturandum apost ema, recipit solos
dactylos, huic indicationi satisfacere aptos. Quare, vel emplastrum ad S di hoc
214쪽
ior petri Salii Diversi in Avic.
hoc ineptum eriti Vci per maturationem, intelligamus resolutionem, non suppurationem. Deueniens ad curam erysipelatis, docet, quomodo refrigerandum sit, tum per extrinseca, tum per intrinseca. Duo autem principalia, ac maxime necessaria, & sine quibus salutem consequi nequeunt aegrotantes,omisit. Alterum est, Venae sectio, qua maxime conuenit, constantibus viribus , 5c nulla alia re contradicente ; quoniam hic morbus est magnus, & grauis.
Alterum est, frigidae potus, quem dicebat Gal. Lib. 9. Meth. Cap. 3. adeo esse necessarium in erysipelate partium internarum, ut sine hoc alia ratione curari non possnt, docens, in puro erysipelate, etiam non apparentibus coctionis signis,conuenire; quod si sit erysipelas inflammationis particeps, signa coctionis expectanda ei se Cap. IV. Dictum iam est, apostemata frigida fieri plurimum ex congestione, prout calida, plurimum per fluxionem. Quae causa etiam ad horum generatione quandoque conducit. Quod autem dicitur de humiditate,'malitia digestums, or paruitate exercitis, facit ad cognitionem materiae peccantis , non autem pertinet ad causas tumorum, nisi respectu materiae eosdem producentis.
Cap. V. Cum tumores ex propria natura frigidi, duplices sint ; quoniam alij sunt molles, cede mata appellati s alij autem duri, scirrhi vocati, nulli dubium , quod hic de mollibus agit, cum in serius de duris sit acturus. Quare aduerto, principale signum horum priorum tumorum suisse ab Avicenna
praetermistum, videlicet mollitiem ipsam a proprium autem horum tumorum est, quod valde conspicui sint , quoniam tumor apparet, qui tamen adtactum mollis sentitur, quae mollities in reliquis non reperitur. Quod autem dicit Avicenna, de Glore, tanquam horum tumorum signo, quom Odocunque legatur, vel inquieto, vel profundo, mel fixo, non admodum huic rumorum generi accommodatum est ; quoniam cede mata ex sui natura non
sunt dolentia; si autem ventriculum diuexantia, aliquando ast ligunt potius grauitate quadam, quam quacunque alia doloris specie.
Cap. VI. Avicenna tentat curationem borum tumorum, cum his, quae sunt fortis resolutionis, S paucis contentus, sanatipnem sperat, multa praetermittens , in hac curatione necessaria, veluti revulsionum genera varia, quarum ope potest retrahi materia a ventriculo, si non coniuncta, saltem, quae ex antecedente potest coniumsta fieri, δἰ euacuationes varias peccantis materiae pituitosae, cuius edistionem sperare possumus, per clysteres acres, qui & reuellere, & eandem per medicamenta euacuare sunt apta . Si enim Gal. inclinante inflammatione, Lib 8. de Comp. Med. Secundum Loca , laudat hieram, in qua tamen peccat materia calida, cur peccante frigida, quae per bieram potissimum euacuari potest, non debemus etiam eandem exhibere, & quidem inclinante morbo P Quare exhibeatur, materia iam parata, licet huius non meminerit prorsus Avicenna, sicuti nec consectionum magnarum, nec similium multorum medicamentorum validi
rum, quae possunt has materias humidas absorbete, de simul ventriculum intemperie tunc frigida laborantem roborare.
215쪽
Cap. VII. Duplicis generis sunt tumores duri; alij enim sunt stir hi, alii
cancri. De scirrhis hic agit Avicenna; de cancris autem, ne verbum quiadem es cum tamen, & de his, cum omnia diligentissime complecti profiteatur, debuerit agere; pari enim ratione potest Ventriculus scirrho,& ca cro, licet hoc rarius, tentari, cum magnam aptitudinem habeat ad susci- piendum melancholicum succum, ob venam eam, quae a liene ad eundem permeat. Nec experientia huic rei reluctatur; cum in prax i viderim nona o μ' nullos aegrotantes, qui cancrum in ventriculo passi sunt. Quare necessarium fuit hos duos tumores explicare, & ab inuicem distinguere . Uerum ut res dilucidetur, haec habeantur signa . Tumoris scirrho si. Primo durities . Secundo dolor obtusissimus , cum aliqua grauitate . Tertio nulla est sebris, nec sitis, nisi contingat materiam putrescere. Cancri autem signa erunt. Primo durities quidem, sed quasi lapidea, & inaequalis adtactum; cum habeat aliquas eminentias, nec sibi omnino similis sit, quoad aequalitatem, & laeuitatem superficiei. Secundo,sunt dolores pungentes ad compressionem, qui aliquando vehementissimi, & atrocissmi sunt, similes doloribus ex erysipelate productis. Tertio, habemus febrem saepe concomitantem. praecipue si ulceratus fuerit, &sitim pariter ; summatim, in cancro omnia sunt molestissima, ratione scirrhi, licet in utrisque sit durities. Quae omnia sunt maxime aduertenda, tum propter cognitionem; tum propter curationem morbi. Cap. VIII. Quod superius notaui in cura Cedematis, censeo hic etiam in cura scirrhi obseruandum, videlicet, quod cum in hac cuiatione, ad reuo candam materiam a Ventriculis, multa revullionum genera conueniant, Scsimiliter euacuandum sit, tum per clysteres acres, tum per Pharmaca, nequaquam hoc silentio praetereundum fuerat. Et quoniam, cum scii rhus, Vela materia phlegmatica; vel a melancholica, Vel ab utraque, Vel ex nulla - tione tumoris mollis, vel ex mutatione tumoris inflammator ij male curati, generari possit, diuersae, tum clysterum, tum pharmacorum species indicantur. Ideo haec etiam declaranda erant; in componendis enim clyst ribus acribus, ad educendam materiam pituitosam, quae illi sunt dicata apponenda ; prout ad educendam melancholiam, quae eandem prolicere va-
lent ι pariter in pharmacis, cum suerit educenda pituita, quae hanc educunt, ubi melancholia, quae hanc trahunt. Et quoniam quae melanchoistiam alliciunt, plurimum sunt validiora, & Ventriculo noxia, declarandum erat, quomodo haec exhiberi possint, videlicet decocta in cibis, iuxta doctrinam traditam a Gal. Lib. I 3. Meth. in cura inflammationis hepatis, quo casu, decoquit radices Ellebori nigri in ptisana. Haec, S smilia erant in hoc Cap. addenda y quoniam localia pura, sine revulsione, & euacuatione, parum apta fuerint ad perfectam scirrhi curationem . . Quod in curatione scirrhi ventriculi Auic. laudat lac camelarum, non vi- detur praeter rationem; quoniam pinguedine potest laxare, Sc caliditata
fundere, necnon acrimonia attenuare 3 Iac enim camelarum est satis c
lidum , S acre 3 atque adeo non erit mirum, si etiam possit prodesset hydrope, ut monet Avicen. & Arabes. Quod notare volui, ne iuniores ,
216쪽
:1o Petri Sali; Diversi in Avic.
Ioco lactis eam elarum, credant usurpandum esse equinum, vel bubulum, ut consultum vidi ab Excellentissimis Viris, non aduertentibus differentiam lactis camelini a reliqui sy cum omnia lactis genera, si stat salubria, dulcedine praedita sint, praeter camelinum, quod acre cst. ς ap. XI. Tu morum ventriculi suppurationem maxime vitare debet Medicus ; quoniam plurimum lethalis est. Attamen, si nequit huic obsistere, eandem iuvare debet, animaduertens, in qua eius parte fiat abscessus, sci- Iicet an in interna, an in externa: qui enim sunt in interna, minoris discriminis sunt; tum quia per opportuna exhibita disrumpi possunt; tum tiam, quia post disruptionem, de ergi, S exiccari facilius possunt. Qui autem in externa, disrumpentibus non sunt expositi y atque ijs disruptis, praeterquam quod nulla est via ad detersionem, materia suscipitur in cauitat abdominis, quae nonnisi per sectionem, vel beneficio naturae, paulatim eam
resoluentis educi potest ; quod scripsit Gal. in Lib. de Inaequali Intemperie, his verbis. At, quae in eventriculum incidunt abscessionum, optrma est, quae insonum eius internum aby t, in quem etiam plerumque se aperiunt; mala mero, quae sub peritonaum. Hanc vero differentiam non animaduertit Auic. Quare nec eius meminit, nec discrimina proposuit. De abscessu autem in parte externa, sub peritoneo, quem deteriore altero esse obseruatum est, quid obseruatio factum fuerit a praeceptore meo,enarrabo. Rusticus quidam, ex inflammatione ventriculi, ad eiusdem suppurationem deductus , cum tumor satis promineret, sectus ab eo suit, quae sectio perueniens usque ad ventriculi corpus,aperta vomica, causa suit, Vt sanies inde copiosa flueret; cuius vultineris postea iacta diligentissima curatione, sanus omninb idem Rusticus factus est, cum ob robur virium superesse potuerit. Hoc notare volui, ut si hic casus contigerit, videant Medici quid tentare possint. Cap. XII. Vlcerum ventriculi causam praecipuam ego in praxi animaduerti, vel cibos prauae qualitatis, & tantum non deleteriae, aut ex putredine, aut mala praeparatione;Vel venenata, & corrostra pharmaca exhibita. Quare, his in curatione ulcerum ventriculi sit intentus Medicus, S inuestiget
Cap. XIII. Inter ulcera deteriora, & maioris discriminis, enumerat quae sunt in inferioribus mentriculi partibus; idque forsan , quia cibus ea magis comprimit, & aggravat. Sed cui dubium, quod os ventriculi sit exquisiti magis sensus, & maioris sympathiae cum corde, & cerebro, quorum consensu eius morbi sunt periculosiores, quam partis inferioris ἡ Quare, crediderim ego Textum hunc esse corruptum, & legendum potius partibus su preioribus, & potissimum quidem, cum noxae ex cibo impendentes possint a diligenti Medico praecaueri, tum ex substantia, tum ex praeparat ione cibo.
Tum , tum etiam ex modo eosdem exhibendi. Cap. XIV. Si mice sint corro tua, in quibus adsit caro mortvα, oportet mi med cetur cum medicamine mundi cante carnem mortuam, er incarnante, in faciente
carnem nasci, ait Auic. Sed quomodo haec cognoscetur Ex sordit te, S ex Crementorum viceris copia, &ex grauioris, ta eructationum latore. At
in hoc casu, nisi vires aegrotantis admodum robustae fuerint, & ipse obtusi
217쪽
Fen XIII. Tract. IV. Cap. I. asi ς ,
sit sensus, vix superesse potest; atque tunc ea sunt exhibenda, quae valde abstergere, & valide putredini obsistere valent, non vero illa simpliciora proposita ab Auic.
Utitur, pro victu, in ulceribus Ventriculi, mentriculis mitulorum, haedorum, conditis eum aceto. At ista sunt dissicilis concoctionis, & acetum ulceribus inimicum est. Probat Philonium ad ulcera ventriculi. At stupefacientia, nisi dolores urgeant,si veniant in usum,propria frigiditate calorem innatum labefactis queunt, & ulceri prauam inducere qualitatem. Pro euacuatione ventris, laudat caseiamsi um ; quae nulla tamen indieatione , cum sit humida, laxans. & tepidi caloris, ulceri conferre potest, Quare praeserantur, quae utrisque indicationibus satisfacere possint. Cap. XV. Quae debeat esse curatio harum pustularum in stomacho, haben dum ab earum essentia: si enim inflammationis erunt participes, refrigerantia, &adstringentia primb, postmodum discutientia exhibeantur si autem inflammatione careant, potius discutientia, &exsiccantia, quam adstringentia , & refrigerantia oportuna fuerint ; quod non distinguens Auic. consulam tradidit earum curationem.
Fen Decimatertia Traiiu V. Cap. I.
Cap. I. IligentissimE causas satus in ventriculo exposuit quidem; eLLI sentiam tamen morbi, de quo hic agit, nec explicauit, nec
docuit y cum ventriculi inflatio non solam flatus in Ventriculo generationem significet; sed quid aliud, ad eius essentiam requiratur, scit. quod flatus in ventriculo geniti, nec per superiorem partem, ner per inferiorem excernantur,& coclusi maxime ventriculum affliganz; quod declarans Gal. Lib. 3. de Sympi. Caus. Cap. a. post explicationem generatiouis statuum,
haec habet. Atque is, cum per os excernitur, ructum creat , eum per Ierim, Ionoram, silentem e fatum; cum mero neutra parte emittitur, o toma producit, quod inflatio motatur, mentre scilicet imbecilli ad excrementosum , crassumque excerne
dum piritum. Quam sententiam exscribens Aetius pariter dicebat. Camneque peros , neque per sedem flatur excernitur, inflationem appetratam producit. Quare, hinc patet, cum Avicenna plurimus fuerit in expositione causarum generationis flatus, quae tamen omnes non sunt aptae ad producandam inflationem, quoniam ad hanc sola natus generatio non sussicit, nisi etiam accedat impotentia ad eum excernendum, non persecte mentem scribentium, a quibus sententiam suam, de inflatione mutuatus est, assecutus vi
Explicatis generationis statuum causis, progreditur Auic. ad aegritudines hypochondriacas; quia licet harum non meminerit, nihilominus ita, illis etiam plurimus in ventriculo generatur satus. Attamen, cum inter causas harum aegritudinum, recenseat Avicenna caliditatem motriculi mehementem , quam superius, potius accommodatam ad discussionem, quin
ad saluum generationem docebat, dubium, quomodo in his plurimi L
218쪽
111 Petri Salu Diversi in Avie.
tus generari possint. Verum, quoniam quid de hac re, de causis, & essentia Melancholiar hypochondricae sentiam, alias scripsi, nil praeterea, de hac
Cap. II. Signa hic ab Anic. explicata, non sunt signa morbi, sed differentiarum eiusdem a causis. Quibus autem signis morbus ipse sit cognoscendus, Labeatur ab Aetio Lib. s. Cap. 27. ubi haec ab Archigene exscripta
Docens differentias insationis melancholicae, ab ea, quae sit ratione crudorum humorum, inquit, quod i flatio Melancholiae est cum sic itate. At Nelancholiam hypochondriacam, docet Gai. ex sententia Dioclis, Lib. 3. de Loc. AT Cap. 6. sputum scit. humilium, idque copiosum, eam comitari, ει praecipue sumpto cibo coctionis dissicilis, & exurente. Quoad signa inflationis, hoc sciendum, quod ex Gal. & Aetio, natus ita
hoc affectu sunt in ventriculi cauitate; atque adeo, quoad tactum, apparet tensio, & aliquando tumor, & ad percussonem, sonitus. Verum quoniam aliquando in ventriculo ipso continentur natus, non in cauitate, sed intra tunicas eiusdem, prout qui in intestinorum tunicis, de quibus Gal. Lib. I a. Meth. Cap. 8. conclusi, grauissimos inserunt dolores, notandum, quod
in hoc casu, nec tumor, nec tensio, nec sonitus exauditur, quae non est inflatio proprie dicta, licet ab eadem causa proueniat, di inflatio etiam vocari pos lit. Cap. III. Cucurbitulae usum , quam Gal. in cura natuosi spiritus Lib. I et Meth. Vlt. Cap. instar incantamenti, extollit, & Aetius Loc. Cit. ex Archigene admodum probat, alijque pariter, omisit Avicenna; cum tamen hinc maxima speranda sit utilitas. Cap. IV. Rugitus, ratione loci, in duplici est discrimine; alter fit in ventriculo; alter in intestinis . De utroque egit Gal. Lib. 3. de Sympi. Caus.
De primo quidem Cap. I. expendens symptomata virtutis retentricis Ventriculi, ubi haec habet. At, cum mel prorsus non complectitur, mel debiliter, status, fluctuationes cum sonitu, Graece ci dones dictae, succedunt; flatus qui-ciem, rubi , di cibi fatuosi sunt,st retriculus non admodumfrigidus , fluctuationes cum sonitu , cum mel mbit in eo continetur, quod verti in flatum possit vel
Oalde sit perfrigeraturi, quippe talis asseetua nullum gignit halitum; conflat autem, citra potionem non posse feri in mentresonoras fluctuationes. Haec Gai. Ex quibus liquet, quae sint rugitus in ventriculo causar ; cuius tamen non meminit Avicenna , quod maximὰ operae pretium fuerat , cum agat de ventriculi affectibus. De secundo egit Gal. Cap. 2. dum causam halituum tractaret. Ex quo loco exscripsit Avicenna, quae hic exposuit, quae omnia, pertinent ad rugitum in intestinis genitum; de quo tamen minus accurat E , quam de eo, qui in ventriculo fit, agere debuit; cum eius scopus non sit in hoc tractatu agere de affectibus intestinorum.
ap. V. Multa iuxta rationem probabilia sunt, quae tamen experimento postea non satis respondent. In quibus hoc potis limum est, quod Lient xia sat ex intemperis calida, mortificante mirtutem; probabile siquidem est , ex lasgni calore lacultatem retentricem adeo labefactari posse, ut extinguatur;
219쪽
tur; quoniam omnis insignis intemperies, vel imbecillam reddit membri
virtutem; vel eam extinguit. Attamen experientia non compertum. lienteriam fieri ex intemperie a leb calida, quod quidem nec fieri posse videtur ; quoniam cum lienteria sit morbus longus, quomodo a morti cata virtute ventriculi tandiu patiens superesse poterit ξ Quare, non iniuria Gallienteriae causas recensens, scilicet, vel exulcerationem in ventriculo: vel eiusdem facultatis retentricis imbecillitatem, ex insigni intemperie productam, solo exemplo utitur intemperiet frigidae, vel purae,&simplicis; Vel cum materia. VCum subiungit Avicenna. Et quandoque est causa eius debilitas adueniens resentivae, videtur contra principia GaI. distinguere virtutis debilitatem ab In ligni intemperie, cuius supra meminerat, tum de calida, tum de Diuida Iocutus , ac si innueret, qubd ista virtutis debilitas pendeat ab alia causa, quam ab intemperie vehementi. Nec sententia Hipp. Lib. S. Aph. i. ab Avicenna adducta, in omni lienteria, ut ipse videtur significare, vera eis; sed, ut ex Gal. Loc. Cit. habetur, in ea tantum, quae a pura intemperie linem ateria dependet, v branueterauerit. Cap. VI. Signa lienteriar, tanquam nota supponit, cum tamen aliorum variae sint in his explicandis sententis. Revera autem iis c duo erunt limateris demonstrativa signa, ex Gal. Lib. 1. Aph. 22 Lib. q. Aph. 1 2. Lib t. Epid. Sect. s. sc. Primo quod cita fiat cibi deiectio. Secundo, quod nimia in eo facta sit immutatio; unde, qui excernunt cibum post quinque, velfex, vel plures horas, licet crudum, & non alteratum, non sunt lienterici: quia in eis cita non fit deiectio; nec, qui cito quidem, sed partim asteratum vel corruptum dei; ciunt, propriξ debent lienterici vocari , quoniam in his est
aliqua alteratio Vnde, vel improprie hic fluxus vocetur lientericus ; vel chylosus saltem dicatur: in lienteria liquidem, cum sit debilitas virtutis retentricis, cibi non pollunt in Ventriculo alterari, cum in eo non retinean Cap VII. Inter itatis ventriculi causas, enumerat primo intemperiem calidamsimplicem; secundo autem intemperiem frigidam cum materia, di sine mate .ria. Curans autem hanc laeuitatem, primo incipit ab eius curatione, quae ad intemperie calida cum materia sit, cuius non memine . At, s per lar uitatem ventriculi, intelligi t lienteriam, prout clare apparet id fecisse, ex Aph. Lib. s Aph. I. citato, non conuenit huic loco haec curatio s cum nequa quam ab intemperie calida cum materia, irritante, & stimulante ventricis Ium ad excretionem, lienteria fieri possit; hinc enim virtus expultrix irri tata, cuam facit deiectionem, cum in lienteria fiat, non vitio virtutis expultricis irritatae; sed Varo potius virtutis retentricis debilitate; praete quam in casu viceris, ex Gal. mente, quo partes viceratae dolorem sentienes, cli umMeoilum expellunt, & a se ipsis quam citissime extrudunt, quod ubi in omnibus partibus factum suerit, velocitas exitus subsequitur, & nullum fit coctionis initium, ut habetur ex Gal. in Com. Cit. Aph. Quod autem humore irritante, prout ex ulcere, succederet
possit, dissicile est imaginari, cum in vicere semper sit praesens causa; is
220쪽
114 petii Salij Diversi in Avic.
suxione autem non ita, cum Duxiones non semper continuae sint. Quare,
hic a flectus, non proprie pro lienteria, sic dicta habendus; sed pro eo,
in quo communis est cita ex ventriculo aliqua cibi deiectio. Cap. VIII. Quoad intellectum harum quatuor vocum, scilicet, Vomitus , Subuersionis, Supinitatis, Nausiae, adeundus est Gal. Lib. 8. de Med. Secundum Loca, ubi distincta, & propria horum habetur doctrina.
Cum, proponens disserentias vomitus, inquit, alium esse acutum, aestuosum, exemplo eius, qui fit per meaicinam momitiuam, intelligatur de eo, qui sit per Medicinam, quae elective per vomitum educit, qualis est elleborus albus , non vero de eo, qui fit per mulsam, Vel oxelarum, vel quid simile, ad expellendum, quod iam in Ventriculo, vel continetur assumptum, vel g
nitum, vel transmissum. Inter disserentias Vomitus, proponit eam,qus fit ex cerebri communicatione, cum aduenit ei percusio. At est sciendum, non tantum ex percussione cerebri, vel membranarum eius, ut habetur Lib. 6. Aph. o. succedere vomitum, ob
communionem ventriculi cum cerebro ; sed etiam sine percussione, cum grauiter assectum fuerit cerebrum, ut puta, in graui phrenitide, excitarios ventriculi ad vomitum, ut habet Gal. Lib. I. Prorrh. Com. i o. De similibus etiam affectibus ventriculi, consequentibus pastiones cerebri scripsit Lib. I. de Loc. AT Cap. 3. Quod ad dolores capitis per consensum cere lari, cum ore Ventriculi, succedit quandoque nausea, stomachique morsus. Inter causas subuersionis, recenset humiditatem malam putrefactam ι scuti accidit praegnantibus. At in praegnantibus, subuersionem ventriculi, appetentias vitiolas , Picam, aliaque similia inducunt vitiosa excrementa, ad os
ventriculi decumbentia; de quibus fusius egit Gal. Lib. I. de Sympi. Caus.
Cap. 7. non tamen putrefacta I nisi forsan hic Avicenna, per putredinem a , intelligat omne excrementi vitium, & corruptionem. At eo sensu, improprie putredo dicitur ι quae quantum disserat a corruptione, & a reliquis cxcrementorum vitiosis qualitatibus, alias notaui. Galenus Lib. 3. de Sympi. Caus Cap. a. exponens vomitus causas, praeter materiae, vel quantitatem, vel qualitatem, quae potitii mae sunt, tertiam docuit, scit . in qua adest in eria aliena a natura, non quantitate, aut qualitate, sed eius tantum conditionis, quod licet alterata a ventriculo, no tamen potest ipsum alere, exemplo dulcis pituitae, &sanguinis. Quam Galeni sententiam improbans Avicenna, nititur eam consulare,dicens, pituitam dulcem, δ' sanguinem, non tantum nutrire corpus, sed ist mentriculum . . Quo ad pituitam, inquit, non tantum nutrit motriculum, cum per et iteriorem alterationem possit nutrire, conuersa in sanguinem; sed etiam, quia in inedia, attrahitur aliquando a venis mesaraicis ad Ventriculum, in quo alterata cum nutrit. Hoc idem assirmat de sanguine, docens, quomodo in desectu nutrimenti, ab hepate essundatur per venas me saraicas, non autem per venas sanguinem d eius nutritionem deserentes, qui eo effusus, & attractus, postea eundem nutriat; atque concludens, inquit. Et illi quidem errauem , qui existimaμerunt, quod Ianguis non nutriistimachum, ct iudicant de eo δει diarium enum i vum absolutum. Sed quod magis urget Galenum in hac dis cultate b