장음표시 사용
381쪽
Lib. III. Fen. XX. Train I. 373
quod in hac temperatura, semen, vel est in foecundum, vel si ex eo sit gen
ratio , est potius seminarum, quam marium. Cap. X. coitus bonus est ille, qui sit in hora, quasuperfluitatum sequitur euacuatis , inquit Avicenna. At ratio dictat, superfluitatum excretionem potius praecedere debere, quam subsequi coitum; nam coitus, praesent ibus excrementis, noxius, & malus est: cuius ratione, Oribasius Lib. 6.Collect. Med. Cap. 3 8. ex Ruso cxscribens, damnabat eos coitus, qui sub aurora sunt; quia neque e
crementa , neque turmas homines emiserint, neque alius deiecerit; ac subiungens dicebat. Ac concumbere cum excrementis malum. Quare suspicor Textum e
Corruptum, & loco vocis, sequitur, debere legi, praecedit, ita ut haec sit vera lectio. Gitus ille es bonus, qui is in hora, quam superfluitatum praecedit euacuatio.
Monet Avicenna, plurimorum, quorum complexio requirit coitum, cum ipsum
dimittunt, infrigidari corpus, ἐν in eis feri malignas dispositiones , ct cibi appetentiam cadere, ita mi cibum a mendo,etiam Usum evomant. Quae sententia exscripta est ex Galeno Lib. s. de Loc. Aff. Cap. s. quo habet, ex seminis retentione, or ex abstinentia Veneris, nonnullos, qui semine abundantes, Veneri plurimam operam dare a ueti erant, capitis grauitate tentari, citis fasidire, febribus obnoxios reddi, eorpidos, per quefert, mosos, or melancholscos euadere,comomo nem mitiatam habere, edibi cogenter se plus cibi ingerant, protinus ad momitum excitari. Quae omnia Galenus docet ibidem, non ex copia seminis retenti, sed ex eius com ruptione, & quia Vitiatur, prouenire. Cuius ratione apparet, cur in aliquiis bus haec symptomata contingant; in aliquibus autem nequaquam ; nam in quibus sola adest copia , nec ullum vitium in semine, his non conflictantur accidentibus y sed ij tantum, in quibus semen corrumpitur, & vitiatur. Cur autem potius in his vitietur semen, quam in illis, innuit Galenus,dices, hoc praesertim fieri in his, qui suapte natura vitiosis abundant humoribus quales enim sunt succi, tale est semen; cum semen ex sanguine producatur; unde facile corrumpitur semen retentum in his, qui vitiosiis scate ut humoribus ; quoniam ex mala succorum dispositione facile corrumpitur, & inde alienam a naturali concipit naturam, ob quam tanquam a Venenata materia, virtutes naturales, & animales in his labefactantur, non quia, ut forsan inis hoc casu intellexit Avicenna, a pura intemperie frigida refrigeretur ἡρ sed quia a mala, & praua seminis ex corruptione concepta qualitate, quae naturam veneni se rh sapiat, infectum corpus, praedicta patiatur mala . quod etiam in serius Avicen. affirmans, ex hoc semine posse eleuari Vaporem venenatum ad membra principalia fatetur. Cap. XI. Inter signa mala, consequentia immoderatam Venerem, enumerat
prominentiam oculorum ad exteriora, sicut accidit in separatione animae ἀ corpore. At
scuti ex Hippoc. Lib. I. Progn. Τex. 1 o. potius apparent in morientibus caui oculi, quam prominentes; tum ob consumptionem partium carnosarum s tum ob debilitatem caloris natiui, non se effundentis ad exteriora, AEquae duo eum pariter consueuerint succedere ex plurimo, & immodico coitu, pariter in his potius caui oculi, quam prominentes apparere debent. Exemplo etiam illud de morientibus hoc addatur, quod in his tantum ,
qui praefocantur, ut docet experientia, solent apparere oculi prominentes It cum
382쪽
3 Petri Salis Diversi in Avie. l
cum in caeteris potius sint caui, i Monet, Mulieres, quae abortum patiuntur, itare coitum. Quae sententia ver
est de superfluo coitu, S de eo, qui fit ultimis mensibus conceptionis 3 reli. quis enim temporibus, si moderatus sit, noη consueuit esse ita noxius . Cap. X II. Ea verba, quod sit mitandus coitus apud motum urinae, stercoris, confirmant Tcxt. in principio capitis decimi, esse corruptam. Cap. XlII. Et sperma habentis msmbra laesa, raro generat sanum, inquit Auic. At δ ib. de Seminis genitalis natura, habetur oppositum, videlicet, quod mutilari , sepius corpora sapa, & integra generent, ubi haec habentur . diu
mero ex mutilatis integri, sanive semper fere nascantur; quoniam mutilatus omnia
numcro, mi, s Iacultate habet, quae Ianus, y integer, ea causa est. Vbi autem generans mςmhrupa aliquod laesum habe Gassirmat poste ea parte, qua parens laesus sit, mutilum nasci foetum; non tamen a firmat hoc ut plurimum accidere ; immo si quotidianam experientiam spectemus, videbimus oppositum contingere; nam parentes, vel lusci, vel claudi, vel quid simile patientes, si plures filios generent, si unus mutilus, vel laesis,ad similitudinem patris nascatur, multo plures sint integri, & seni; quin imo saepius videmus ex mutilis, S laesa membra habentibus oriri filios, qui nullum paternae omensae seruent vestigium, cum integri,& fani persecte nascantur. Quare licet Avicennae sententia aliquando; non tamen quoad eam conditionem, quod
Cap. XIV. Quod vrma hab ns fila ,-ramos permissa ad inuicem, sit indicium heminem Venere usu uisse, est signum dubium, & incertum y quoniam in his, qui persecte semen eiaculantur, nihil huiusmodi apparet y licet in his, qui patiuntur gonorrhiam, hoc observetur, nullo praecedente coitu; quod saepe videre est in his, qui semine abundant, & vasa seminaria debilia habent.
Cap. XV. Si per diminutionem coitus, intelligit Avicen .vel ablatam, vel imminutam operationem, non est quod constituat diminutionis coitus causam, solam intemperiem siccam; quonigna haec facit quidem ad paucitatem, d crassitiem seminis; non tamen ad ablatam, vel imminutam coitus Operationem , licet quoad numerum, ob seminis paucitatem, frequentes coitu
Ex parte mirinanti membrorum, inqui t,cci ius diminutionem succedere ex haemorrhoidum stetione, εο ex avo douroso, ob communisnem neruorum communium interanum, ιν lacertos eius,- virgam. At ista communio neruorum, licet omnes
ab osse sacro emanent, non est tanta, ut hoc laeso, ille laedatur; cum differant inuicem. Praeterea constat experientia , illa duo laesionem non inserre nisi praesente dolore; quoniam contrahuntur illae partes. Cap. XVI. Verba illa. Et quandoque est θι ima exubergns facilis egressionis, rese iuntur ad affectum virgae tantum, non affectis vasis seminalibus, quorum adhuc viribus constantibus, generatur semen; cuius ratione irritatur paties ad Venerem; sed eam exercere, ob pudendi mollitiem non potest; stmen ta men si exuberet, aliquando facile egreditur. Cum autem subiungit. Et qWas'dcque asscendit fine erectione, vexilla, quandoque, refertur ad descensum, nomad eiectionem, quoniam illud semen exuberans quandoque descendit, Squidem
383쪽
Lib. III. Fen. XX. Trast I. an
quidem sne erectione. Quae notasse volui, ut sacile discernant MedicI,
quando Veneris impotentia procedat ex sola virgae mollitie; nam in quibusdam mollitiem hanc patientibus aliquando leuiter crigitur penis ; sed flaccidus admodum, qui tamen non emittit semen cum erectione; & ideo prudent issime dixit Avicenna, descendit; quia non emittitur a facultate penis ;sed sponth dilabitur, atque eo non Crecto. Tradens signa diminutionis coitus, causa testium, & membrorum semianalium , s fuerit Asiccitatem, inquit, plurimum eius est cum extenuatione corporis , paucitate carnis, ct sanguinis. Ex quibus verbis non est eliciendum, quod corporis habitus sequatur naturam testium, & vasorum seminalium y quoniam hoc falsum est y cum in habitu extenuato, & exucco possint praedicta membra humidae esse temperaturae; & contra in humido habitu possint esse siccae complexionis, ut experientia testatur; licet illa inuicem plurimum se consequantur 9 & ideo iure dixit Avicenna, plurimum eius est cum extenuatinne corporis, in paucitate carnis, orsa uiuis. Cap. XVII. Inter prouocantia, & iuvantia Venerem, enumerans Mentham,
videtur contradicere Hipp. qui Lib. 2. de Diaeta, siue Uict. Rat. loquens de Mentha, dicebat; quod hi eam quis saepe comedat, semen genitale colliquefacit, et tdiffluat, or arrigere prohibet , corpustrue debilitat. At haec contradictio ex GaI. Lib. s. de Simpl. Med. Fac. Cap. de Edyosmo , idest mentita facile tolli
potest, qui eo loco docet, mentham hortensem, ex cultura quandam acquirere humiditatem, qua ad Venerem mediocriter excitare potest; cum omnia, quae humiditatem semicoctam,&flatuosam obtinent, talem habeant facultatem. Quare dicendum erit, Mentham hortensem, cum Avicenna, facere ad Venerem; sylvestrem autem, cum Hipp. semen absumere& exhaurire, atque adeo Venerem prohibere; & quidem iure; cum calida iis ter- tio gradu, S ualde sicca existat.
Inter coitum diminuentia, or impedientia, recenset et sum narcoticorum s cuius
experientiam, & ego vidi in Viro 3 3 annorum, qui cum in immani crurum dolore, nullo alio iuvante medicamento, deuenisset ad usum op ij sinceri, ex eo doloris quidem leuamen sensit;ea tamen obseruatione, ut quo die optum non assumeret,vehementissime a doloribus infestaretur,ac proinde quotidie Opium ad scrupuli mensuram assumeret;tandem obstupescentibus membris genitalibus, & seminalibus,adeo euiratus est, ut ne quidem imaginationem Veneris haberet: integris tamen reliquis facultatibus omnibus, praeter qua Ventriculi, qui male appetens, male etiam concoquebat. Vnum hoc addimus,quod miru videri potest,videlicet quod peruigil factus, somnu breuiss-2υ mum, &leuissimum habuit ; quod forsan ratione siccitatis opi, potuit contingere; cum tamen frigiditas haudquaquam cerebrum assecerit. Hanc historiam narrare volui, non tantum in confirmationem dictorum ab Avicennae; sed etiam, ut rarior hic casus omnibus pateat, di vi homines admirari desinant, si nonnulli alicui vehementi medicamento assueti, ab eo non ita manifeste laedantur. Verum oppositum sententiae Avicennae habemus , Τurcas scit .sumere optum ad excitandam, & multiplicandam Uenerem; si autem ad Venerem facit, quomodo impedimento et ese potest: 'At sorsa
384쪽
sub calidIori exto, & in calidiori habitu hoc potest sacere;atque adeo Tuneae,&Mauritani ad hane rem possunt uti opto, & quod calidiores snt, &quod sub calidiori cano degant.
Cap. XUIII. Inter prouocantia semen enumerat semina caulium. Quae tamen sunt suspecta; cum naturae snt siccioris, & amari saporis, atque abstergentem habeant, &discutientem facultatem; quin imo ex ipso Avicenna, habet quandam contrarietatem semini humano; in proprio enim cap. de caule,inquit, quod si semen caulis post coitum supponatur, corrumpit sperma. Verba illa. Et menthastrum hortulanum, quod est Mentha, indicat, Avicennam superius, per Mentham, intellexisse hortensem, non sylvestrem, ut superius declarabam. Cap. XIX. Unguentorum calidorum, ad Venerem facientium, docet usum Auic. Verum quoniam haec omnia summh calida sunt, non promiscuus sit oborem eorum usus, alias inflammationes, & erysipelata prouocantur; ut comperi experientia. Quare vel temperentur, ut ipse docet, in fine capitis ; vel e rum rarior sit usus, non continuus. Quae nouerit Medicus determinare , si subiecti materiam, & habitum considerauerit, & cognouerit.
Cap. XX. Suppositorium illud ex adipe Apni, quoiumirabile testatur, Avicenna, suspectum esse potest; cum natura Asini sit frigida, Scinde eius pinguedo frigidior; cuius ratione, non vivunt Asini sub frigidiori caelo . Quod testatur Arist. Lib. 8. de Animalib. Cap. . dicens. Impatiens stigoris maxime hoc animal est; quapropter Pontica, er A thica terra Asinis caret. Si autem frigida est pinguedo hic, quae etiam sicca, cum animal hoc sit maximh terrestre, &crassissimo sanguine abundet, quomodo ad Venerem facere poterit s eum talia debeant esse potius calida, & humida. Cap. XXI. Damnat in principio capitis stixa, quia prohibent confortationem carinnis , est multitudinem nutrimenti eius. Et hoc quidem iure ι quoniam in frixis
absumitur humiditas nutritiua, quae potissmum ad Venerem requiritur. At in fine capitis, laudata satos, calidos y cum tamen ex assatione Pariter , ac frixura deperdatur humiditas. Quare, sorsan erit aptior piscium praeparatio elixatione, quam assatione. Cap. XXIV. Inter potus facientes ad Venerem, laudat aquam ferream, aquam, in qua extinguiturferrum; quia confortativa est; quas aquas etiam superius cap. 18. probauerat. At ex Aetio, Lib. II. Cap. 3 q. inter semen extinguentia, enumeratur aqua abrorum ferrariorum, in quasi rumsaepe extinctumst nec immerito, cum vim exiccandi, & adstringendi obtineat. Cap. XXV. Sicut multitudinem desiderij ccitus, quam omnia secundum nat ram existentia consequuntur , frangere non debet Medicus, nec ei resistendum Uy ά miro id habente, uti monet Avicenna ; ita illa appetentia, & immodera ta ad Venerem procliuitas, quam accidentia non naturalia consequuntur,ta quae non ex naturali, sed aduentitia causa procedit, frangenda est, & ei resistere vir, & Medicus reluctari debent; licet hoc expressh non dicat Aui-cenna. Quoniam oppositorum oppositae sunt indicationes; &ideo paulo
post huius curationem exponit.
Cap. XXVI. Vbi ratione fatuum abundantium multiplicetur desiderium coimr,
385쪽
Lib. III. Fen. XX. Train. s. 377
cum es caliditas meh mens, infrigidantia tandiu administrari itibιt, donec caliditas extinguatur Una cum fortibus exiccantibus: si autem causa fatus sit frigiditas μ mens, monet resolutiva mentosti tartim adhibenda usi. At ingens calor non exciatat flatus, nis multa adsit copia materiae frigidae, a qua possint elevari. Quare, Potior foret curatio, ut prius educta materia flatu lenta, postea remitteretur caliditas; nam a remisso calore cum praesentia materiar, facilius generantur flatus, quani ab exuperante. Quod etiam inflationis possi esse, Causa vehemens frigiditas, est contra Calenum, & Aristotelem, qui satus mediocri calore, non ab intepso, scuti nec ab insigni frigiditate eleuari docuerunt. Unde si a frigiditate excitetur haec inflatio, hoc erit ratione. remissi caloris, non purae frigiditatis. Cap. XXVIII. Lentes enumerantur ab Avicenna inter frigida exiccantia. At Gal. licet ubique sentiat,lentes exiccare; non tamen eas refrigerare simpliciter latetur. Unde Lib. 8. de Simpl. Med. Fac. Cap. proprio, ipsas exiccare in secundo ordine; medium tamen frigiditatis, S caliditatis possidere fatetur. At Lib. G. Epid. Seist. F. Com. 33. paulo aliter delentibus agens, eas nullo modo refrigerare censet; nam cum dixisset, hordeum, & milium, certissime refrigerare, subdit. Contrario autem pacto lens se habet; nullam enim refrigerationem praesefert, aulsatim comesa insuperiore mentre, aut posterius in teis Muia intestina, mel in crassiora delapsa. Verum quoniam lentes habent partes quasdam terrestres, quarum vi astringere, & coercere nuxiones sunt aptae, posset quis hinc arguere, lentes refrigerare. Galenus proposita hac difficultate, & examinans naturam lentium, post quam has ex diis mi laribus partihus constitutas esse supponit, concludens hoc quaesitum, haec habet. o. circa siccum quidem cibarium est lens, frigidum mero non, sicut neque calidum , sed ex miroque missum, ac medium, aut parum admodum ά medio ad calidius abiens. Ex quibus patet, lentes inter refrigerantia non recensendas esse, licet quidem inter exiccantia connumerari debeant ; cuius facultatis ratione, ad absumendum semen assiimi poterunt. Nec est, qudd oppositam adducas senten. tiam Hippocratis loco citato Lib. 6. Epid. Sech. F. Tex. 33. propositam ,
qua numerantur inter frigidissima alimenta, lentes; quoniam Hipp. per seriagidissimum alimentum, id intelligit, quod minimum nutrimenti praestat, paucissimumque sanguinem generat; qualia sunt, lentes, milium, & cucurbita ab eo enumerata ; sicuti contra calidissimum intelligere debemus id, quod plurimum alimenti corpori praestat, ex quo copiosa sanguinis portio generatur. Non enim respexit Hippocrates eo loco, ad primas qualitates, sed ad alimentum, quod a cibo corpori subministratur.
Cap. XXIX. Inter medicamenta calida ,semen extinguentia, enumerat seme sagni casti, tanquam calidum, ad mentem Galeni Lib. 6. de Simpl. Med. Fac. Cap. proprio docentis, id semen calidum esse in tertio gradu. At Galenus sibi in hac re contradicere videtur; cum Lib. I. de Alimentis Cap. proprio
dicat, semen isticis alimentum corpori piabere refrigerans. Si autem refrigerans alimentum praebet, facultatis etiam erit refrigerantis; cum tale sit nutrimentum , qualis est cibus nutriens . At sorsan Galen. Lib. de Alimentis, intellexit semen viride cubratione viriditatis, multae insunt partes crudio
386쪽
3 g Petri Salii Diversi in Avita
res, quod proinde pro cibo assumptum potest alimentum refrigerans praebere. In Lib. autem de Simpl. Med. Fac. loquitur de scco, quod ad usui medicamenti assumptum, omnino acre, & calidum existit. Sed de Viticis semine aliud notandum est y quoniam Galenus Lib. de Alimentis, cum do
cuerit, semen cannabis, isco tragematis sumptum, post caenam, caput ferire, maporem sursim ad ipsum mittens,calidum simul, ac medicamentosum; postea subiungit, de semine viticis locutus, quod hoc caput non ferit ι prout cannabis semen. At Lib. cit. de Simpl. Med. Fac. docebat Galenus semen miticis caput ferire ; immo docens modum, quo caput scrit, dicebat. Nam quod caput tantat, non magis a multitudine maporum,ab eo generatorum,quam a caliditate eius, ac subtilitate partium feri rationabile est. Sed pro solutione huius dubij, sciendum est, Gal. Lib. de Alim. Fac. per ea verba. caeterum caput non ferit, quomodo cannabis, non negare, semen Viticis serire caput, prout serit cannabis; sed dicere, qubdsemen viticis non tantum seriat, quantum facit cannabis semen. Verum de vitice aliam inter Galeni dicta apparentem contradictionem notare VOωlo: nam Lib. de Simpl. Med. Fac. loco citato, scribit, soli a viticis insoniter calida, & sicca esse. At Lib. a. de Comp. Med. secundum loca, in examin medicamenti Archigenis, ex folios lauri, populi albae, & viticis, cum oleo,& aceto, scribit ipsa esse refrigerantia, dicens. Et ho pharmacum ex simpliaeibus facultatibus diserentibus componit ; Iauri enim folia caldissima, miticis mero moderate refrigerantia sunt, in medio mirorumque populi soli unt. Sed idem, quod dixi de semine, dicendum est de soli)s, videlicet, quod sicca sint calida actmodum, ut gustus, & ex petrientia testantur; at viridia, ob succum crudum, S humiditatem exuberantem, & praecipue cum in his abundet pars terrea, ut apparet ex adstrictione, potius declinant ad frigiditatem; di ideo a Gal. dicuntur moderate refrigerantia. Cuius rati 'ne, etiam probantur ab eo Lib. Cit. ad refrigerandum caput calidius, dum medicamenta Apollonij examinaret, manifeste explicans, ea ad hunc usum assumenda esse viridia , dicens. auodsi ab arbιrilus, ἐν fruticibus auxilia ad caput praetcr naturam calidius pctere oporteat, mitex conuenientior ad hoc exsit, ἐν Vitis, ἐν lentiscus, rplatanus , siquis eorum teneris germinibus acceptis, deinde tritis, ab ipsis succum exprimat . Ex quibus patet, viticis solia viridia, sicuti etiam dixi de viridi semine, habere quandam vim refrigerandi moderatam, quam sicca amittunt, evaporata, & absumpta humiditate, D viriditate. cap. XXX. Titulus huius capitis duo comprehendit.Alterum quidem nud-titudinem exuberanti permatis; quo nomine Gonorrhoeae omnis cauis,signa, ct curatio traduntur P alterum, copiam humoris, qui praecedit coitum, &qui urinam, vel antecedit, vel subsequitur; sub quo intelligatur ille humor, qui ex ad enoide parastate, id est, ex glanduloso corpore resudat, tum ad humectandas illas partes, &vrinarium meatum s tum ad easdem contemperandas. Cuius humoris sicuti hoc titulo meminit ; ita eius causas expressas,&signa di fierentiarum, & curam particularem docere debuit, quod tamen neglexit, sorsitan vel quia haec cnra coincidit cum cura Gono rhCeae; vel quia eam, cum hinc pauca humoris copia resudet, neglexit. Talis autem affectio in iunioribus, & qui ad Venerem sunt proni, saepius apparet,
387쪽
Lib. III. Fen. XX. Trast I. 379
paret non quidem copia, sed sorditie molesta. Cap. XXXII. Hic laudat Mentiam, tanquam medicamentum nobile ad incrassandum semen,& ad roboranda vasa eius; in quem usum tum sylvestris,
tum domestica valet. Nam cum semen est valde tenue, praeserenda est sy Luestris; quoniam magis exiccat. Verum eius parcus sit usus; quoniam ut dicebat Hipp. Lib. 2. de Ratione Victus, frequens eius comestio facit ad tabescen- , tiam seminis, δ' maxime naturalis. Si autem semen non sit admodum te nuta , sussiciet hortensis. Cap. XXXIII. Causas pollutionis nocturnae assignat seminis exuberantiam, Greius motum insomno. Aetius autem Lib. D. Cap. 3 q. ex Philumeno, multo Plures recenset, scilicet,vel vitiati humoris materiam, vel materiae copiam, vel partium seminalium robur, vel in quibusdam, moestitiam, aut inediam insuetam,quet causa eadem ac prima est; csi ex his acrius redditum semen,ad excretionem, non ob Vasorum robur proritetur. His omnibus censeo ego addendam esse vasorum seminalium imbecillitatem, S laxationem, analogia sumpta a iuuene illo Milesio, cuius meminit ex Ruso Ephesio Orib. Lib 6 Collectaneorum Med. Cap. vlt. sub finem, qui vigilando, ad Venerem
erat impotens, cum in somno multam seminis copiam profundereis quod fieri docebat, quoniam in se o interiora incalescunt, exteriora autem perfrigera tur, cui ut oppostum in migilia euenit. Quapropter, in somno, calefactis partibus internis, facile poterat dormiens emittere semen, quod vigilans, restia geratis partibus ijsdem,cum ad exteriora tunc temporis calor recurreret,id facere non esset aptus. Pari ratione igitur dico, in nonnullis fieri pollutiones nocturnas, ex debilitate vasorum seminalium, quae quam primum ex somno, concentrato calore, calefiunt, statim semen effundunt; cu vim continendi imbecillem habeant, adeoque sint laxa, ut leui occasione proprium
excrementum excernant; quemadmodum his contingit, qui habent ventriculum imbecillum, & relaxatam, quibus ex leui causa vomitus succedit. Hanc autem pollutionis causam, sicuti ex analogia dicta deprehendi; ita pariter id experientia fieri quandoque obseruaui. Cap. XXXV. Quod his, qui ex isu Veneris laeduntur, administrari debeant in potu refrigerantia, quae semen disperdere apta sint, non ita rationi consentit; cum ex Issionibus a Venere, praecipuE ventriculus labefactetur, & corpus refrigeretur. Quare ista non sint pure refrigerantia ι sed temperata potius inualia ex calidis, & frigidis componi queunt.
Cap. XXXVI. TremoreIuperueniente, monet, evbi multast materia, euacuandum se corpus, cum colocynthidis pulpa, ac cutumere asinino,. centaurea. Sed
mirum, quomodo Avicenna in accidentibus ex superfluo coitu superuenietibus audeat deuenire ad pharmaca validissima, & quae prauae sint qualitatis; cum in his, qui immodice Veneri operam dederint, omnes vehementes evacuationes sint vitandae, omniaq; valida pharmaca, & medicamenta sint ableganda; quoniam in his vires sunt dissolutae, & membra principalia labefactata. Quare consulo ab his abstinendum esse; & si materia multa adiit, potius leuioribus repetendas esse purgationes, qu m validioribus.
cap. XXXVII. Loquens de causis priapiis i, inquit. Et materia quidem huius
388쪽
3go Petri Salii Diversi in Avie.
entositatis est humiditas plurima, re inciens ipsam est caliditas pauca.' At sciendum est ex Gal. Lib. s. de Loc. Ast. Cap. Vlt. Cum priapismus ex duplici fiat causa ,scilicet vel ob arteriarum oscula immodi ch patentia, ex quibus spiritus ad penem confluunt ι vel ob spiritum flatuosum, in neruo fistuloso
excitatum, primi affectus, quoad causam cssicientem, est calidior intemperies ; secundi autem est caliditas imminuta. Cap. XXXIX. In curatione priapi mi, monet euacuandum esse per vomitum, S per sectionem venae, & omnino abstinendum csse ab euacuatione per
pharmacum, dicens. canon mero curationis priapimi, est evacuatio cum momitu, Ir phlebotomia, absque mentris Iolutione omnino; propterea quod timetur, eritod menistris solatio faciat destendere materiai. Quam sententiam exscripsit ex GaI. Lib. 1 o. de Comp. Med. secundum Loca sub finem, ubi haec habet . Euodsi uaci attane et ii libeat, per momitum id fiat ; quae cnim per inscriorem mentum fiunt et acuationes, saepenumero micinas parteιfluxis ne infestant. Galenus tamen paulo
aliter videtur locutus Lib. q. Metb. Cap. 7. priapismi curationem explicans nam cum enumerasset euacuantia auxilia, inter quae & purgationem per alvum in se florem, N per superiorem, scilicet per vomitoria recense-hat, subiunxit. Ergo qui ruid horumsustinere cubans aptissime potest, eo est eua. euandus. Ex quibus verbis, in priapismo, si aeger purgationem per alvum, inferiorem sustinere queat, videtur eam probare Galenus; cuius tamen Oppositum Lib. I o. de Comp. Med. secundum Loca statuerat. At illud verbu, optissime, propositum a Gal. tollit omnem contradictionem; quoniam illa priapismo cubantes purgationem per alvum inferiorem aptissim h sustinere nequeant; quia procliuitas humorum ad partes in seriores saepenumero vicinas fluxione infestat. Quapropter, cum hoc discrimine patientes aptissi-mE talem euacuationem tolerare nequeunt; & ideo hac ratione ibi potest dici talis euacuatio reiecta; sicut & rei jcitur in priapi sino euacuatio facta per balneum digerens, per acria medicamenta digerentia, per multam frictionem, & multum motum; quae omnia licet uniuersum corpus apta sint evacuare, nihilominus in priapismo non admittuntur; quia hi patientes huiusmodi euacuationum genera, ratione morbi, apte tolerare no pollunt, Iicet ratione virium ea perferre queant; & ideo inferius Cap. 8. dicebat. uod autem in priapimo momitoriis medicamentis potius, quam subducentuus almumst π tendum, in linguae mitio, contra id, ex parriumptu indicare manifestum est. Ex quibus patet, Galenum vomitoria tantum probasse, deiectoria autem reiecisse. Haec Avicen. sententia. Et oportet it dimittat coitum omnino, st cogitati nem in eo , T confiiurationem ad illud, quod mouit d derium, nisi ille, cui accidit privismus, proi ter dimissionem coitus, omnino exscripta est a Galen. Lib. 6. de Loc. Ais sub finem, ubi ddcens, quomodo nonnunquam ex abstinentia cO- cubitus superueniat priapi simus, narrat se amico, cui ex Veneris abstinentia penis rigidus, & tumidus admodum famis crat, consisti iste, ut collectu iam genitale semen excerneret; postea ab his quae libidinem prouocare possunt, abstineret. Quam eandem sententiam mutuatus Paulus a Galeno diccbat. Nulli pr.edictoriim Venus prodes, ni Giuibus ex huius abstincntia semcu
389쪽
Lib. III. Fen. XX. Dast I. 38i
untire coniicimus. At cum priapi sinus, ex Gal. Lib. 3: de Sympi. Caus. Cap. q. sit pudendi inuoluntaria tensio. Et Lib. I o. de Comp. Med. secundum Ioca, sit pudendi auctio stabilis, citra rei Vmerea appetentiam; quod item affirmarunt Paulus, & Aetius, quomodo in abstinentibus a coitu, rigido, & tento Pene, potest dici priapismus cum ex seminis abundantia excitetur appetentia ad Veneremyimmo dicat Gal. ipse, quod in his, qui plurimo semine abundantes, & praeter consuetudinem a coitu abstinentes, nondum a libidinis cogitatione liberi euaserunt, si sanguinis copiam multa exercitatione non dissipauerint, solet succedere priapismus; & ideo considebat, ut
amicus ille primo semen genitale collectum excerneret ; secundo, ut a narrationibus, spectaculis, meditationibus, libidinem suscitare valentibus summo perh caueret. Ex quibus clare liquet, in hoc casu non excludi rei Venereae appetentiam, quam alioquin omnino apri apismo Gal. Paul. &Aet. excludi docuerunt. Ad tollendam hanc dissicultatea, sciendum est, priapismum esse affectum, qui unicam non habet formam: nam alius est cum dolore, alius sine dolore y alius cum Veneris desiderio, alius citra omnem rei Venereae appetentiam ι alius est morbus acutus, alius est longus y alius
est propriE dictus, alius improprie dictus. Priapismus ille proprie dictus
est, qui nulla eoncurrente causa naturali, solum producitur a causis praeter naturam, sicuti, qui si vel arteriarum, Se vasorum orificijs nimium ex causa praeter naturam apertis, vel vaporoso spiritu in s stuloso neruo genito,
vel palpitante pene, ex phlogosi vasorum seminalium, & ex eo rigente. De hoc tertio egit Paulus Lib. 3. Cap. 3 6. nomine satyriasis. De duobus primis Galenus Lib. de Comp. Med. secundum Loca, sub finem. & Lib. r . 'Meth. Cap. 7. N Aetius Lib. II. Cap. 3 2. & Paulus loc.cit. Cap. 3 7. Et hic Priapismus est cum dolore. Vnde dicebat Paulus, quod hoc assectu invalescen .
te, in conmusonem rituuntur, ae mi hi, qui conius fuerint, celeriter intereunt. Aetius vero dicebat. Dolores eis, cantingunt, quales tetanici habent, hi, qui reliquis meiaris distenduntur. Instatum enim, fidi istentum pudendum conmusiones modo incitur. Gal. autem Lib. 3. de Sympl.Caus Cap. q. dicebat. Tensem ro quodammodo pudendo, quasi cum conmulsione quid simile instrumenta patiuntur, euenit. Hic autem priapismus est morbus acutus ; ut apparet ex Paulo, cum inquit. Isti, mihi, qui conmuis sunt, releriter intereunt. Et ex Aetio, cum ait. Et
ex praecipiti, hoc modo assecti pereunt. Hic autem priapismus, qui proprie dictus, a causis praeter naturam dependens, est cum dolore, & acutus, & ex Gal.Aet ij, & Pauli sententia, fieri citra libidinis appetentiam dicitur. Quae sententia an sit simpliciter reeipicnda, dubium ; quoniam ex Caelio AurcI. Lib. 3. Acut. Morb. Cap. 18. quo loco, nomine satyriasis, de hoc affectu agit, de priapismo habemus, in hoc ingentem esse Ueneris concupiscentiam: inquit enim. Sequitur autem aegrotantes mehemens genitalium tentigo, cum dolore, atque incendio, cum quodampruritu immodico in Veneream libidinem et Vente . Quod & experientia comprobauit, in viro quodam, qui ex assumptis medicamentis, Venerem proritantibus, in priapismum incidens, Veneris concupiscentiam, fimul cum tensione, dolore,u prauis alijs symptomatibus passiis est. Quare censeo, Graecorum sententiam non simpliciter.sed
390쪽
ius; Caelius autem Aurel. illius experientiam non habuere; atque adeo uniuersalem sententiam pro sua quissique opinione proposuit. Veritas tame in hoc consistit, quod priapismus proprie dictus, sit morbus acutus, cunia dolore, a causis omnino praeter naturam dependens, qui plurimum continagit citra ullam Veneris appetentiam 9 aliquando tamen cum immodico ad Veneream libidinem impellente desiderio; in cuius causis recensendis omnes conueniunt; vel saltem non discordant. Priapismus autem impropriddictus, ille est, in quo tumens, & rigidus factus penis, concurrinte causa, naturali cum his quae sunt praeter naturam, non succedit dolor, concomitante libidinis imaginatione; qui morbus potest esse longus, & ideo de hoc
Caelius Aurelianus, tanquam de morbo diuturno. egit, Lib. s. Tard. Passi Cap. . dicens . Sine lis dolore, vel consensu, tenti meretrisis,Wappellatur privismus. Dic stur autem me dolore,non quia simplieiter omnino hi non do-
Ieant; adest enim molestia, & quaedam deprauata sensatio, ex nimia tensione , sed quia non adeo immani dolore, qui improprie dicto priapismo comtingit, affliguntur. Ad hunc autem inducendum concurrit quidem spiritus
haljtuosi praeter naturam nimia copia, & arteriarum oscula nimis aperta seoncurrit tamen seminis etiam praeter consuetudinem retenti exuberantia , quod ex retentione aerimoniam, & malam acquirens qualitatem, est eausa, ut oscula arteriarum, praeter naturae praescriptaim aperiantur, cuius ea
D,si praesens sit materia,ex qua satus copiosi eleuari possint, maior fit mor-D. hus, & diutius durans, ita ut Cael. Aurel. memoret, ex Demetrio, quendam pluribus mensibus priapisinum passum suisse, qui nullo medico remedio adhibito cedens, tarde, ac longo tempore tandem cesit. Eiusdem autem c ditionis sui si quem passus es Amicus Galeni, qui rigidum, & tumidum penem, nec dolentem habuit; qui si adfuisset , eius ceste meminisci Galenus. Demetrius autem dicebat, in eo sene suisse priapismum, cum quodam dolore; quia non aderat insgnis,& cum periculo. Hunc etiam priapismum li-hidinis cogitatio, S desiderium comitantur y quoniam adest seminis copia, haec inducere apta. Ideo iure consuluit Galenus, in huiusmodi priapinmo,primo excernendum esse genitale semen collectum; postea abstinendum ab omnibus his , quae libidinem suscitare possunt. Quam sententiam suscipientes, Paulus, & Avicenna, praeceptum illud tradiderunt, videlicet,quod in hoc tantum casu,videlicet, si priapismus sequatur intermissionem coitus,
Veneris usus conueniat, non animaduertentes tamen, hunc non esse Verh ,
5c propriE dictum priapismum cum improprih dicto priapismo; venus admodum noxia sit; Ut docet Cael.Aurel. loc.cit. & monet Paulus, hac animaduersione praeter casum praedictum,& ut ratio suadet, quae membra aegra ab exercitio quolibet, &praecipvh validiori abstinere iubet, ne ad ea inde maior fiat attractio materiae, & ne eorundem insitus calor magis dissipetur ,
'' Cap. XL. Hunc casum non tantum vidimus in maribus, sed etiam in seminis contigisse. Causam huius excretionis assignat Avicenna, ingentem delectationem ex coitu; ob cluam, facta spiritu um resilutione, molli stetur θ cter,inis