장음표시 사용
411쪽
Lib. III. Fen. XXI. Trast II. si
quae sunt vlii,& mulieris,simul concurrui quod pro certo supponendsi,quoniam hoc absente,nihil concipi potest non tamen formabitur scelus naturalis ; quoniam semen, a quo vis sormativa dependet, non suffcit ad sor- mandum hominem, tum quia paucum, tum quia intemperatum, tum quia inimia copia obrutum; quo casu, natura, quae semper meliorem, quam fieri Potest E materia educit formam, non amplius hominem, quem non potest ;scd rudem, &indigestam efformat carnem; quae vitalem primo suscipiens stiritum, deinde, de nataralem, & animalem facultatem consequitur; quorum ratione vivit, nutritur, ta mouetur.Verum,quoniam non organi Zatur,
idCo non est verum animans, sed inter Zoophyta connumerari potest; cum haheat vitam, & nutritionem, ac motum imperfectum. Ideo non abs re dicebat Arist. Lib. q. de Generatione Animal. Cap. 7. in hac molae formationema ram certare de mita, nec posse 'rficere, finemque apponere generationi. Nam cum Prima intentio naturae si, ex semine humano hominem sermare, nec in hoc casu queat, tentans, & certans natura de vita in hac materia, cum non potist assequi scopum, nec inducere humanam sermam, inducit quam potest, atque adeo generat molam. Quare, secundum Hipp. sententiam, molae vς-xa causa erit semen paucum, di morbosum, cum plurima sanguinis inenstrui
copia. Nec est quod quis opponat, quod hoc semen, vel est insscundum, Nideo nihil tale generare potest; vel est hcundum, di tunc non molam, sed morbosum situm, naturalem tamen generabit; quoniam, ut habet Hipp.rab. de Aquis, Aere, & Locis, ab infirmis, infirmum deciditur semen, tr infirmi
generantur foetus f in casu enim proposito, dicimus, semen esse foecundum , sed non lassicere ad formandum situm naturalem, tum quia Pasicum, tu quia intemperatum, ac proinde debile, tum quia a nimia nutrimenti copia obrutu prohibetur ab opere proprio, fateor tamen quod, si tot causa; proprium eius finem non frustrarentur, infirmum, & debilem generaturum esse fetum. His suppositis, quid de Avicennae sententia censendum sit, satis liquet , nam quoad primam causam, quod multitudo materiarum essusarum ad
rerum concurrit ad molae generationem, clarum fit; cum requiratur menstrui san-
suinis plurima copia; sed cum addit, cum mehementia caliditatis, talium dicit; quoniam nec experientia, quae testetur hanc caliditatem, nec ratio hoc dictat; quoniam cum calor exuperat, virtutes validiores redduntur, & potin sinum formatrices, quae a solo calore boc habent, quod tales sint. Quo autem ad secundam causam, quod ad generationem molae non concurrat se, men virile; sed tantum semineum,est praeter rationem; cum ad Omnem conceptum, tum naturalem, tum non naturalem, ut habetur ex Gal. Lib. I G. de Usu Partium Cap. II. tum quae viri sunt, tum quae mulieris, concurrere debeant; unde fit, ut & mulieres a Venere abstinentes nihil concipiant,&quae molam gerunt, omnes virorum concubitu usae sint. Si autem semen mulieris esset sui sciens ad molam, virgines, & quae virum non admittunt, tal quid concipere,ex pollutionibus saltem nocturnis possent; cuius tamen Oppositum experientia, & omnes historiae testantur. Qui vero cum Avicennaarbitrantur,molam generari ex solo calore magno, sanguinem concoquen
412쪽
464 Petri Salii Diversi in Avie.
appostionem redigente, primo negant sensum ι nam cum mola alligetur Vtero, nec a puro sanguine haec ligamenta fieri possint, sed requiratur materia viscida,& tenax,& quae spiritum concipere possit, ad sorinationem meatuum, quos alimen tu permeare debet, ad nutritione molae; hoc aute nequeat quicqua praestare, nisi semen, sensum negant, dicentes molam ex solo sangui-Ne generari, prout etiam caro. Praeterea, si a sanguine, siae semine seri posiset mola, mulieres etiam Uenere non utentes hanc possent concipere, cui Scontrarium iam statutum est. Nec est quod dicas, muliebria loca magis incalescere ex usu Veneris : ideo haec sola esse apta ad molae generationem ;quoniam plures mulieres, sanguine multo, & calore propria natura abundantes , Venere ad calefaciendum uterum non indigent, in quibus saltem seri posset mola, sine concubitu viri. Praeterea qui hoc dicunt, adducunt quidem causam generationis carnis in mola; sed non causas generationis molae. Quare superest, meo indicio, sola Hippocratis sententia amplexanda, S pro vera habenda. Dicelicit Arist. Loc. cit. Lib. q. de Generatione Animalium . Molam ita obdurescere, mi mis ferro trans di psit. Quam sentcntiam nonnulli conside 'rantes, arbitrati sunt, molam tantam duritiem in utero habere; ac propterea dixςre, in gerentibus molam, in ventre maximam duritiem persentiri. At hi parum in operibus naturae exercitati sunt ι nam molae, quae sunt eius conditionis, ut adeo obdurescant non enim omnes sunt huiusmodi hoc habent a partu, cum refrigeratae suerint; nam dum utero gestantur ,ει dum pariuntur, sunt molles s refrigeratae autem indurantur; id quod docebat Arist. cum inquit. in autem prodierit, idest, quae iam partu exclusa es , adeo obdure1cit, eis mix ferro transfigi possit. Ex quibus liquet, molarii post partu duram euadere; non autem ante partum. Quae verba Aristotelis s recte con s derata sui sient, molam in utero dura esse no dixi sent. Cur autem adeo dura fiat, dicebat Arist. hocseri ration inquinamenti ; nam cum elixatio opponatur inquinamcnto, illa inquinari dicuntur, quae a diminuto calore Clixari non possunt. Cum ergo in generatione huius carnis necessaria sit quaedam elixatio, & concoctio, & haec materia, ob imbecillitatem caloris non possit elixari,&persecth concoqui, sequitur ut acquirat dispositionem similemci, quam habent, quae inquinationem pasta sunt f haec autem durior a euadunt, quam prius; & ideo, huiusmodi molae, postquam in utero aliquam coctionem, vel potius inquinamentum passae sunt, duriores a partu evadunt. Nec est quod dicas, has molas esse duras; quia sanguine crassori nutriantur, prout & generantur tumores praeduri in corpore nostro, a crassis succis; quoniam si hoc soret,ratione solius materis, aeque durae essent intra Vierum, ac extra. At cum solum habeant tantam duritiem a partu, hoc no potest fieri a sola materia, sed etiam requiritur inquinamentum. Non sunt autem durae in utero molae, licet nutriantur sanguine crassiori; quoniam adhuc seruet opus naturae, elixationi simile, quo cessante, at non perfecto, succedit inquinatio, ex qua res duriores, quam alias sint propria natur ,
Declarans Hipp. molas gestari aliquando duos, aliquando tres annos e
413쪽
quoniam hae inter se disserunt; cum aliquando una tantum si caro, aliquando Plures. Subiungebat . aiiodsi mna caro fat, ex ea femina peribit, nec supere se
poterit. Quam sententiam nonnulli explicantes dixere, hanc esse Hippocratis mentem, ut si si una mola, & una cat o tantum, mulier eam patiens ex Partu peritura sit. At longe aliter interpretandus est Hippocrates; cum Experientia constet, mulieres Vnicam patientes molam, non necessario pexi res sed superesse posse,uti ego sepius vidi. Dico autem, Hippocratem di xi ste, quod si mna caro tantum fiat, ex ea multirperibit, nc uperesse potιrit; quia mulier concipiens hane molam unicam, plurimum eam, nec Parit , nec excludit , quod facit, si plures sint. Molae enim, quae per annos gestantur, ex Vnica constant squae autem pariuntur, plurimum solent esse plures carnes .
Ratio autem dictorum Hippoc. haec est, quod cum unica est mola, ligamenta sunt validiora; cum autem plures ligamenta sunt imbecilliora; cuius ratione, illa cum dissicultate, hae facile excludi possunt y nam cum virtus unita sit fortior, qutam dispersa; ideo cum plures sunt molae, quoniam ligamenta sunt varia, & distincta; ideo haec imbecilliora erunt f si autem unica, si caro, quoniam ligamenta unita sunt, & ad unum tantum disposita, ideo . valentiora erunt. Quare haec dissiculter, illa facile excludi poterit. Quae dissicultas pariendi unicam molam induxit Hippocratem in eam sententia, ut censeret, quod si evna far caro, mutur ex ea pιribit, nec super e poterit, noria quod mulier ex partu huius molae peritura sit, sed quia ob robur, & sortitudinem ligamentorum, non potis eam parere, eam retinebit, nec pariet, ac Proinde cum eaperibit, nec superesse poterit, idest, cum eam paritura non sit, non Poterit eius partui superesse, quia peribit mulier, eam adhuc in utero gerens; cuius ratione dicebat Arist. Loc. cit. uin ρο tota mita durat hoc mirium, Mutinccnsenescat, re commoriatur. Consenescit autem, S commoritur ;quia mulier hanc molam non parit; & ideo perit cum mola,nec eius Partui, Cum eam non pariat, superesse potest. Quae sententia vera est quidem de illis tantum, quae una solum carne constant; non tamen e contrario verum est, quod in omnibus mulieribus unicam concipientibus molam, semper haec mulieri consenescit,&commoritur; nam aliquae ex solis, licet cum maxima dissicultate, & maximis torminibus exeluduntur, superstitibus tamen mulieribus; ut patet ex Arist. cum narrat eius historiam, quae dysentericis doloribus superuenientibus molam peperit, cuius,si peri)sset, mortem non tacuisset. Quare haec Hipp. sententia, quod si inica fat mola, pereat ex ea mulier, nec superesse possit, vera est, ut plurimum; prout in Arte Medica fierico sueuit. His explicatis, ad molam spectantibus, aliud considerandum videtur, quod Avicenna, vel tanquam dubium; vel a se non animaduersum, omisit, scilicet, an mulieres molam concipientes possint foetum naturalem concipere.Quae dissicultas licet hinc inde multis adductis rationibus agitari possit; tamen cum re ipsa solui possit, no est quod disputationibus longius protrahatur. Vidi si quidem ego quod & ab alijs proprijs oculis conspectu obse -- fuisse audiui nonnullas mulieres, quae cum foetu naturali, simul etiam mo-' 'lam excluserunt. Alias noui, quae a partu naturali, post aliquot dies, molam pop*-
414쪽
466 petiet Salii Diversi in ' Avie. ii I
peperere. Quare certum est, mulierem posse eodem tempore Oc8nceptum naturalem, & molam simul utero gerere . Sed in hac re potest esse dissiduitas
de tempore conceptus, scilicet, an ante conceptum mrtiiralem an vero una cum conceptu naturali; an post cundem concepta fuerit mola. Ego certe eius sum sententiae, omni tempore hanc fieri posse: nam de rempore post conceptum, sicuti potest seri superstetationatur,lis, ut Hippocratcs,Ariis foteles, Galenus, caeterique Auctores, ac experientia ipsa comprobat pa ri ratione etiam potest super saetatio fieri cx mola concurruntibus ad hir uspenerationem causis iam enarra s; nihil enim prohibet,quominus, Ni Camis super elationis naturalis possunt adeste, pariten non nisi rates Concurrere queant. De eodem vero tempore conceptus v triusque simul, idem censeo; quoniam si duo gemelli ex uno coitu p creari, stante copia,& Perfectione seminis poliunt; pariter prasse niς cadem copio, ex qua decidat s minis pars aliqua; imperfectio tamen altera parfecta, ex illa partus natur, lis; ex hac mola procreari potes it De tempore a re conceptum naturalem maior potest esse dubitatio; quoniam rationi consentaneum est; ut concerta mola, propter obsessum Uteru, & quia male dum assicit, cum si drςs praetcrnaturalis, impediat conceptionem naturalem Attamen huius rex historiam Lib. s. Epid. historia II. habemus, in qua narratur, Uxorem Gorgiar in Larissa, quatuor annos molam gestasse ,& tamen postea semellam concepisse; a cuius partu qo diebus post cani exclusisse ecforsan sine ratione squoniam mola istasse non erat magna, & viterus potuit esse amplior; und Iocus fuit stius naturalis capaI; non tamen Vsquequaque commodus; atquzo deo puella illa, ulcus in coxa, forsan ea parte qualm'lam attingebat, ii hentem enixa est. Quapropter Existimo, omni tempore conceptionis naturalis, scilicet, de ante, & post , & eodem posse molam concipi, et gesta
xi. Verum quoniam hi casus rari sunt; ideo parum animaduertuntur, quae sorsan causa, cur nec de hoc Avicenna quidquam arrare, aut docere Voluit. Cap. XIX. Sicuti consas Ecgit Avicenna insuperiori capite, de mesa; ita, confusam tradidit eiusdem cumtionem in hoc. Raeti obest; quoniarn partem curationis exscripsit ab his, qui pro mola, intellexerunt , de curarunt Vieri scirrhum; alteram vero partem exscripsit ab his, qui prpprie dici e molae curationem tradiderunt. In cuius curatione tres hi scopi principales at tenduntur a Medico. Primus erit laxare Iigamenta molae. Secundus, pro uocare menses. Tertius irritare vim expulsivam uteri. Cap. XX. Illa verba. Et moritat foetur, propter illud, quod adhe it ei de labore, spropter illud, quod accidit ei ex apostematione exterius, cum prolongatur,. non sed tur in tribus diebus; docent, ex duabus causis foetium, qui ex dissicili partu, obfigura no naturale alterutrius eoru prodeat, mori; quarum prima est, ob ni mium laborem, cuius ratione tertia quadragenaria de qua in Lib. de Sedirimestri partu fit magis lethalis, S periculosior. Secunda est; quoniam ex difficili partu intumescit ictus situs, qui tumor nisi tertio die subsideat, lethalis est, prout docet Hippoc. Lib. de Octimestri partu, ex quo loco ex
scpipsi tilianc sententiam Avicenna his verbis. Gi as tomsubito, cum m .ntris regi stia prodi runt, crassiores , maioresque quam ratio exposcat, fμηt, plς
415쪽
Lib. III. Fen. XXI. Tract. II. Aor
runque pereunt cum non merum incrementum, sed tumor acceserit, nisi statim tumor, mel tertio die, mel paulo diutius subsidat, hest demittatur; moris enim inde emittun
Cap. XXI. Inter causas dissicilis partus, ex Matre, refert Aetius, si ossa pubis arctius coniuncta sint, sacere ad dissicultatem hanc ue quoniam dilatari non possunt. De qua causa quid sentiendum, alias abunde scripsi. Quare,
hac nunc supersedebo , potissimum cum ab Avicenna non sucrit admissa. Hoc solum tamen circa ossa pubis animaduertam, quod nemo adnotauit, videlicet, quod ossa pubis naturaliter constituta, licet nec faciant ad facilem, nec ad dissicilem partum; tamen si nimis depressa sunt, cum ex hac depressione angustiora reddatur via ad exitum stius, valde dissicilem reddunt partum; atque plures inuenititur mulieres, sic ossa conformata habenees, quae sicuti in partu, ob hanc depressionem, caeteris magis laborant, ita ει in usu Veneris, si admodum eleuata non teneant crura, & coxas, vel male admittunt virum , vel aegrὶ concipere possunt; quoniam non ita viro posisunt aptare naturalia membra. Quae aduertenda sunt, tum pro conceptusium pro partu. Inter causas dissicilis partus, ex matrice, recenset Avicenna, ad mentem 'Aetij, eius paruitatem; quanquam ex Hipp. Lib.de Pueri natura, consecutione quadam, uteri magnitudinem facere ad dissicultatem partus habemus;
cum enim in magno utero possit sacile inuerti puer, hinc fit quandoque ut non seruet figuram naturalis partus; & inde, vel in pedes, vel in latus, vel
obliquὶ prodeat; ex quo dissicilis succedit partus: dicebat enim Hipp. loco citato. Sin autem in latur, aut in pedes , quodsaepe cadit. Si meracasussc tulerit, mel locellis latioribus; mel quia mater cum parturire capit,non satis quiescit; quodssiat, mulier docilius pariet.
p. XXII. Dolor declinans ad anteriora,Wad mentum, εστ ad pectinem, inquit Avicenna, facilem partum prognosticatur is datem declinat ad posteriora, ad domhm, docilem partum pranunciat. Quae sen tentia licet ut vera sit admittenda a Medicis; tamen sciant,dissicilem esse quandoque partum, nullo, nec prae uio, nec praesente dolore. Quod licet rarissimum sit, & sorsan praeter rationem videri possit; tamen non est impossibile, ut mihi compertu aliquando experientia, qui vidi mulieres quasdam descendentem stium solo conatu, nullis praesentibus doloribus peperistes cum tamen aliquot dies in hoc
laborassent; cuius ratione Medicum auxilium coactae sunt implorare. Cap. XXIII. Suppositoria aromatica, non tantum faciunt ad sacilitandum partum; sed etiam ad eundem ante tempus prouocandum.Quare mihi haec valde suspecta sunt ante horam partus. Quare usurpentur tantum emollientia,&dimittantur aromatica . Quod verb de suppositorijs est obseruatum, obseruetur etiam de suffumigijs, ex moscho, & ali)s huiusmodi. In hora partus, monet Avicenna, ut mulier aperiat os suum, quantum potest, istius romittat aerem plurimum, attrahendo ipsum naribus, quanto plus potes s hoc enim inquit extrahit fartum, σsecundinam. At hoc praeceptu est contra Hippocratem,qui voluit,etiam in expellenda secunda, mulieres retinere spiritum; nisi
forsan intelligat Avicenna, plurimum acris prius esse attrahe udum, antequam
416쪽
'463 Petri Salii Diversi in Avie.
quam eum retineat, ut plurimo aere prius attractopbssit postea longiorItempore ipsum retinendo, maiori propellere conatu. Sciant autem Iuniores , in parientibus attractionem plurimam aeris esse etiam plurimum no
Cap. XXIV. Iucundi, di delectabiles odores, faciunt potius ad ascensum ulcri, qui in partu descendere debet. Quare hi caueantur, & administrentur ii virium desectu, odores ciborum tantum; hi enim habent analogiam adspiritus, nec possunt esse causa Vt sursum uterus ascendat. Quod ad instaurandas , & fouendas vires in parturientibus conueniat vinum optimum, ingenerosim, facile concedendum est, sed quod dare inpotueis cados huius liceat, minime admittendum; cum omnis te pletio in hoc eam vitanda sit, & praecipud potentioris vini, quod multa mala, agitato corpore , ebibitum inserre potest. Quare, ego potius cyathos, quam cados legerim .
cap. XXVI. Si non iuuet operatio cum contrectatione manuum, disponendost tui ad figuram naturalem, ego deueni ad aliud opus; Iussi enim apprehendi mulieris crura,& coxas, ac decliui reliquo corpore c5quassari;ex qua concussione successit quandoque, ut stius commotus acquireret situm, quo facilius, vel egredi, vel ad exitum, manus opera disponi posset. Cap. XXXI. Medicamentum illud, ab Antiquis exscriptum, ad facilitandum partum, quod inter caetera recipit optum, nullo pacto in usum reuocandum ; quia remittere dolores partus est reddere partum dissiciliorem. Ideo iure dicebat Avicenna. Et auod magis diligendam est ι minoretur Uium. Ve rum non tantum minuatuta sed penitus excludatur. Emplastra ista, Epithemata, suppositoria confecta ex colocynthide, ruta, cu cumre asinino, aristolochia,elleboro, s simiIibus, ableganda sunt; quoniam non tantum prouocare partum, sed etiam interscere hinm apta sunt. Quare, vel nusquam veniant in usum; vel tantum si stius perierit.
Cap. XXXII. XXXIII. & XXXIV. Cum acetum partibus neruosis, &praecipue utero sit infestum, illa applicatio panni infusi in aceto, cum uterus iam ex doloribus partus dilaniatus, & male assectus est, nequaquam admittenda erit; potissimum vero cum copia medicamentorum ad haec utilia praesto st, quae nihil nocumenti admistum habent. Cap. XXXV. & XXXVI. Cum omne granari genus, facultatem adstringentem habeat, licet plus, vel minus, ut docet Galenus; ideo granata in hoc casu suspecta esse debent; cum adstringentia exhibita apta sint mensum pur
Cap. XXXVII. & XXXVIII. Cum dolor uteri in puerperis possit vel a
flatu, vel a refrigeratione, vel ab immodica calefactione, vel ab inflana a tione fieri, non Unica conuenit curatio, sed varia, pro varietate causarum.
Fen Vigesima Prima Tractatus Tertius.
Cap. I. R IT Enstrua purgatio est constituta ex praescripto natura , sngulis ivs mensibus, sanguinis muliebris, qui eius nutritioni superesta
417쪽
Lib. III. Feb. XXI. Trach. III. 4
euacuatio. Hic sanguis superest ex mulieris nutritione ; quoniam cum mu-Iter non frigida simpliciter; sed comparatione hominis sit& ideo viro Di gidior, id est , minus calida fuerit genita a natura, hinc habuit, ut ratione
mediocris caloris, apta sit ex alimento assii napto plurimum sanguinis generare, verum quoniam hic calor est adeo re sius, ut nequeat totum sanguinem, & nutrimentum quod concoxit, ac consecit, vel in corporis alimen. tum conuertere; vel absumere, ac di utere; ideo in corpore muliebri, cum ad rubertatem deuenerit,& donec aetatem senilena attingat, semper sanguinis aliqua portio superflua singulis , ac continuis diebus aucta,'ac con gesta, tandem quolibet mense per uterum expurgatur. Hic vero sanguis cst eiusdem naturae, & conditionis, ac ille, qui nutritioni inserilit, nec alia rat done a natura excluditur, nisi quia superfluus est, & quia eo non eget natura ad illum usum: nam in muliere, non duplex, sed Vnus tantum generatur sanguis; unica enim in ca virtus viget sanguifica, S unicum est hepar huic sanguificationi dicatum. Quare totius sanguinis massae unica erit forama , cuius tamen altera portio nutritioni; altera, quae ob copiam, superfluacst, euacuationi destinatur. Hic vero sanguis qui superest nutritioni in muliere, seruatur in venis, in quibus paulatim singulis diebus congestus, tandem eo usque accumulatur, ut grauis factus naturae, eandem stimulet ad excretionem, eadem ratione qua sunt a natura crises y in quibus sis persecte. haec materiae molestae dominetur, persecta etiam sit crisis; prout & hic accidit; nam stimulata natura a mole illa sanguinea, si perfecth ci dominatur, transmittit hunc sanguinem ad uteri vasa, ad hoc ab eadem destinata, per
quae euacuat ,& educit, cuius ratione fit, ut imminente menstrua purgatione, Vterus crassor, ac turgidior appareat; quoniam illa sanguinea humi. ditate tunc irrigatur, quod alisis non contingit temporibus ., quoniam supcruacuus sanguis in venis tunc seruatur, nec ante mensum tempus ad Vierum ti ansmittitur. Hanc sententiam, contra multorum opinionem, qui non
singulis mensibus; sed singulis diebus deponi hanc materiam ad uterum
existimarunt, confirmant haec argumenta. Primo quidem, quia natura copiam materiae non excludit, priusquam ea gravetur; virtus enim expulsiua ad opus suum obeundum non excitatur, nisi a materia, vel qualitate, vel quantitate molesta irritetur; at grauitatem ex copia sanguinis non persentiunt mulieres, nisi singulo quoque mense, non singulo quoque die; igitur sngulis mensibus fit haec depositio ad uterum, non singulis diebus. Quinimo, cum in plurimis minima sit portio sanguinis, qui quotidie cumulatius generatur,& quae ob sui molem non potest esse grauis naturae. liquet, talem depositionem singulo die fieri non posse. Secundo, mulieres ex proprio temperamento, plurimum, ac superfluum benigni alimenti colligunt; hoc vero alimentum benignum est sanguis; igitur nulla qualitate est molestus. Quare iure potest, ac debet reseruari in venis,quoad copia excedat, qui excessus non fit nisi singulo quoque mense, ut patet sensu in mulieribus; cui ante statum purgationis tempus, & ipsae sibi grauiores videantur, & venas tunc temporis ampliores, & turgidiores habeant; quod singulis diebus non sentiunt. Tertio, lac menstruo proximum dicitur; quoniam ex eadem ma-M in teria,
418쪽
hio petri Salii Diversi injAvie.
teria, idest, ex superfluo benigni alimenti, quod est sanguis, utrumque generatur ; hac tamen disserentia, qudd mammae hoc a venis transmissum a trahunt, pro generatione lactis ς Vterus autem non attrahit, sed recipit tantum hoc a venis transmissum; ex quo fit, ut propter attractionem mammarum, continua fiat generatio lactis, suppeditata materia a venis ς quae virtus attractrix cum utero sit negata, non est quod continua mensium satin eo collectio, licet copiosa in dies, ipsius causa, in venis cumuletur mat ria; quoniam haec non transmittitur, nisi cum naturae, ob copiam exuperantem suerit grauis. Quarto, mulieres rarius incipientibus, vel desinentibus mensibus licet eo tempore facilius, propter uteri, ob vasa patentia, S cxpurgata internam asperitatem, quam quolibet alio tempore concipiunt Pnam constat, sngulis diebus, & etiam medio purgationis tempore eas conciperes, quo supposito, si singulis diebus deponeretur sanguinis superflui copia ad uterum, sequeretur necessario, scelum a principio impuriori fata guine cuius contrarium constat nutriri, quam temporis progressu ,& vItimis diebus; nam post primos dies a purgatione, si sit depositus singulis
diebus sanguis ad venas uteri, ex eodem, quoniam praesto est, nutriri omnino debet y qui tamen, quoniam ibi conculcatus moram trahit, propria benigna qualitate priuatus, imperfectior, & deterior est eo, qui in venis pro-δriam naturam conseruans, aptior est ad stius alimoniam. Quare ad vitan- cum hoc incommodum, & detrimentum, iure censendum est, naturam non
transmittere sanguinem superfluum ad uterum sngulo die; sed singulis mos bus. Quinto, si deficientibus mensibus, sanguine ex naribus profluere est bonum, ut Lib. F. Aph. 3 3. habetur, quia scit. sanguis, qui singulis mens-hus bene euacuatur, & qui retentus, mulierem necessario laedit, per aliam partem euacuatus omnem corporis tollit noxam. Igitur superflua haec copia sanguinis in venis retinetur, non autem in utero singulis diebus recipitur : si cuim in utero esset, per nares fluere non posset. Quod idem ex hoc
confirmatur; quoniam non his desciunt monstrua, quia fluat his sanguis Enaribus; sed his fluit sanguis e naribus,quoniam deficiunt menstrua;& ideo iure dictum est, deficientibus mensibus, sanguis e naribus fluens bonum. Concludo igitur superfluum hoc benigni alimenti, quod est sanguis, & in mulierihus praeter necessitatem pro nutritione generatur, retineri in venis,nec an . te mensum tempus, ad uterum transmitti; quo tempore, quoniam natura
ea copia grauatur, deponitur ad uterum ι quod cum lingulis accidat mensibus, ideo cum ora vasorum uteri nihil patiuntur, singulis mensibus sit haec menstrua purgatio. Cur autem quolibet mense naturaliter purgentur mulieres , non sola sanguinis superuacui copia assignanda est causa; quoniam siue parcior, siue copiosor sit in muliere sanguis, dummodo nullum adsit impedimentum, semper fit haec purgatio eodem ordine. Quare altius causa inquirenda venit s quae nulla certh alia sucrit, quam status naturae ordo, quae sicuti per certos annorum circuitus, aetates distinguit, & terminat; & quae prout per certos dierum circuitus morboq iudicat, & soluit; ita per statos mensium circuitus muliebres purg ti iast molitur, & perficit. Vnde & ra
tione huiu4 certi motus, vocatur h. c L .icuati O menstrua; & quae euacuan
419쪽
Lib. III. Fen. XXI. Trast III. Oll
tur, menses appellantur. An autem copia ista sanguinis, quae singulis mensibus naturaliter expurgari debet, si non evacuetur, sed retineatur, etiam, debeat menstruum excrementum, seu menses appellari, dubium esse potest;
cum cnim non habeat periodum per menses,nequaquam videtur mereri nomen menstrui, aut mensium. Praeterea, cum non sit semper separatus hic
sanguis ab alio, qui nutritioni dicatus est; sed ei in venis permistus retineatur hoc nomine non videtur vocandus, nisi abusive, &desumpto nomine , non ab eo, quod est, sed ab eo quod deberet esse, quod nulli caeterorum totius Corporis excrementorum competere clarum est. Quare, proprie loquendo, dicendum erit, sanguinem superfluum, eo casu, in muliere abundare ν non autem menstruum retineri y quoniam unus est solum sanguis ilia muliere, non duo inuicem distincti; ita ut unus nutritioni, alter excretionidest inatus sit. Nec est quod ex multis symptomatibus, quae succedunt abu- dantiae huius superflui sanguinis, arguas diuersitatem eiusdem y cum hoc excreto, & eo, qui ad nutritionem destinatur, solum retento, nulla mala, a sexcenta autem incommoda, illo suppresso sequantur ; quoniam multitudo, ει diuersitas haec symptomatum superuenit, non quia unus eiusdem conditionis sit in muliere sanguis; sed quia superfruus est, & grauis naturae;cuius ratione cum huic ponderi succumbat, inplerisque laeditur, & pro ratione qualitatis sanguinis, variat Iaeso. Unde in muliere, quae inculpata degit sanitate, sola sanguinis benigni copia, si haec non purgetur, praeter corporis grauitatem, & alia accidentia communia plenitudini quoad vasa, nulla alia symptomata insert. Si autem mulier vitioso scateat sanguine, pro ratione humoris in eo abundantis,&peccantis, diuersa succedunt symp tomataei, aliquando bilem, aliquando pituitam, aliquando melancholiam, prout haec, vel illa magis abundat, & prout magis laeditur hoc membrum, quam aliud ) consequentia. Quare hic sanguis, qui in muliere copiosus generatur , quique aliqua sui parte excerni , alia verb ad nutritionem retineri debet, eiusdem formae erit totus, & unicam habebit naturam. Si autem hoc,cur ille, qui ad nutriendum corpus retinetur,est benignus,& utilis; qui autem per uterum excernitur, insigniter adeo pravus est , ut non tantum mulierem ipsam, dum expurgatur, male afficiat; sed etiam plura exteriora, laedat ξ Ab hoc enim fruges, & plantae, eo tactae exsiccantur, semina insce-cunda redduntur, viri ex coitu circa pudenda exulcerantur, laetus morbidus, & in lepram, & Elephantiasim pronus generatur, canes in rabiem agu-tur, mulieres steriles essciuntur, homines dementantur, pluraque alia hujusmodi mala inducuntur. Nec est quod dicas, quod haec fabulosa sint j
quoniam non tantum antiquihaec vera esse testati sunt , sed etiam experien , tia ipsa hoc idem comprobat; nec quod. vulgo accidit, omnino potest esse falsum; vel quod solum vitiosum sit menstruum in illis mulieribus, quae vitioso sanguine abundant; cum per uterum, simul cum mensibus,etiam alij vitiosi expurgentur humores, qui magis corrumpentes sanguinem iam vitiosum, possunt esse causa, ut huiusmodi menses apti sint inducere innumera
mala; in his autem, quae benignum habent sanguinem, nihil tale accidere .possit; quia in his menstruus sanguis est temperatus, nec haec mala prodi
420쪽
di, Petri Salii Diversi in Avie.
cere aptus; quoniam ex solis vitiosis succis haec prouenire nequeunt, vi clarum si ex eo, quod succi noxij exeuntes, siue si pura bilis , siue pituita, simplex, siue atra bilis, nihil huiusmodi facem apta sunt: propter quod enim unum quodque est tale, S illud magis. Quare non in prauitatem succorum, di sanguinis haec mala sunt reserenda; sed alia assignanda est ratio, haec scit.
cum adueniente menstruaepurgationis tempore , sanguis a venis ad uterum transmittitur, affatim ad vasa ipsius uteri effunditur, qui postea, ob super- suam copiam multa enim est, Vt apparet ex tumente, & crassori tunc temporis facto utero conculcatur in i)sdem vasis,ob eorum angustiam,respectu molis , cx qua conculcatione cum propius accedat ad naturam sanguinis,
in grumos concreti, &inde proprijs spiritibus, qui tunc suffocantur, priuetur propria benigna qualitate, eijcitur, &prauam conditionem consequitur; quae postea deterior redditur, cum sanguis ille iam conculcatus, Sciniarctus suscipitur ita, loco concluso, & humido , id est , in cauitate uteri, in qua etiam aliquantisper moratus, ob loci conditionem, deterior
efficitur 9 quae prauitas est tanta , Ut sere ad deleteriam naturam accedat. Nec hoc mirum videatur; cum experientia testetur, sanguinem, si praeter inserctum etiam concrescat, s milia lethali veneno accidentia in serre . Cum autem sanguis in vasis conculcatus parum distet a concreto , licet non adeo lethalis; prauus tamen suerit, cuius ratione postea male afficiuntur mulieres, dum purgantur; quoniam in huius sanguinis corrupti euacu tione plurimae fiunt cvaporationes, ad partes superiores cxhalantes , mulie
rem inficiunt, &labefactant. Hinc etiam fit, ut hic sanguis pluribus rebus sit noxius, & plura mala producat; quoniam ex in farctil : suffocatis spiriti-hus, & praua natura, antipathiam naturalem ad plures res naturales conse cutus est; quam antipathiam, & naturae corruptionem tum consequitur sanguis temperatus, in temperata mulieres, tum vitiosus in intemperata, & ca-
cochyma , licet non pari gradu semper. . Si enim maior , & diuturnior est conculcatio , quoniam per hanc sanguis magis distat a propria natura , maior succedit prauitas; prout contrarium contingit, si minor, & breuiori tempore duret . Nec est negandum, sanguinem temperatum in temperata muliere posse huiusmodi naturam consequi; quoniam temperata cum vel corrumpuntur, Vel putrescunt, deteriora intemperatis evadunt; hoc autem casu, sanguis ita in farctus quandam corruptionem patitur, ut ex solo huius laetore patere potest; qui autem nec conculcatus, nec in cauitate aliqua, praeter Venas, conclusus, ex proprio vase effusus, ubi sit naturalis, nihil tale redolet; quae corruptio ex infarctu concepta eo maior erit, quo sanguis impurior existit, prauisque succis magis scatet. Hinc eius dissicultatis solutio patet, qua quaeritur, an scelus in utero sanguine menstruo alatur; cum enim
primo,& principaliter a natura data sit mulieri copia maior sanguinis,quam ab ea possit absumi, aut discuti, quo scelus in utero sne noxa materni alimenti , possit uberiori nutrimento frui, liquet, quod si per menstruum sanguinem , intelligimus illum, qui in venis uteri conculcatus est, & qui statis
temporibus ad uterum transmissus expurgatur, eo non nutriri foetum, nisi
mulier siuentibus mensibus eundem, qui postea in plurima mala pronus, Sper