장음표시 사용
51쪽
4, petri salii Diversi in Avie.
nec ita statim remoueri potest; cuius ratione, demonstrabat Gai Lib. de Lot. Aff. non posse Epilepsiam, aut Apoplexiam ab intemperie produci. Cap. VII. Inter materias , inducentes epilepsiam , bilem ipsam recenset. At hoc est praeter mentem Galeni, qui docuit, a pituita, & melancholico succo hanc sollim fieri; & aliquando etiam I sanguine; bilis autem nusquam meminit y & iure quidem, quoniam haec materia in cerebro non potest adeo aggregari, yt in eo obstructionem facere queat. Nisi forsan Auic. hoc in loco intelligendus sit, non de ea tantum epilepsia, quae per oppilationem fit; sed etiam de ea, quae fit ratione prauae qualitatis, stimulantis cerebrum. At hoc sensu, plura alia, tanquam apta epilepsam inducere enumeranda erant. Eodem Cap. inquit, Hippocratem dixisse, quod plurimae oves patiuntur
epilepsam, di quod, cum in cerebris suis anatomitarntur, inuenitur meis humiditas
mala saetida . At Hipp. Lib. de Sacro Morbo , paulo aliter hanc sententiam expressit; nam hoc, non de ovibus, sed de capris assirmauit, videlicet, quod,
frequenter epilepsia apprehendantur; cum enim niteretur Ostendere , morbum hunc pendere ex humiditate, & pituita cerebrum irrigante, inquit. O-gnouerit antem hoc ipsum quis, sist maxime ex ovibus, hoc modo correptis, sest praesertim ex capris; hae elum frequentissime corripiuntur. Si i arum caput disiecueris, reperies cserebrum humidum esse, insudore refertum, best male olens. Haec Hipp. Quae mala, N. superflua humiditas, forsan est causa, ut ad basin cerebri caprarum generentur aliquando vermes, qui, secundum Delphicum Oraculum , si veste su strata, antequam terram attingant, colligantur, huic morbo valde aduersantur, ut narrat Alex. Trall. Cap. proprio, ex Democrate Atheniensi. maecadem superflua, &praua humiditas, est etiam potens causa, ut captae non omnino sanae censeantur ν unde non sine ratione Marcus Varro Lib. 1. de Re
Rustica Cap. 3. dicebat. Capras savas ,sanus nemo promittit. & paulo post subindebat. auid dicam de earum sanitate; quia nunquam sumsame . Hoc de capris dixisse volui, ut epilepsiam, morbum earum, non ovium proprium esse indicarem, ad Hipp. mentem; qui si ovium meminerit, eas tantum, quae morbo correptae sunt, meminerat; de capris autem id subiunxit praecipue, quoniam hae potissimum hoc morbo frequenter corripiuntur. In fine Cap. inquit. Sicuti sepoplexia conuertitur ad parat sinue similiter, pluriamum epilesia conuertitur ad parat fu . Sed si litera, prout est, affirmative legi tur, voluit Auic. a Galeno dissentire, qui Lib. q. de Loc. Aff. Cap. a. dic bat , morbum comitialem, ei se medium inter soporem,& Apoplexiam; dic batque, convulsionem uniuerso inseri e corpori, non tamen in paralysin finiri . De qua re alias scripsi , demonstrans , etiam ad Hipp. & Galeni me tem, aliquando epilepsiam in paralysin terminari. Sed hoc rarum est, & non plurimum, ut inquit Auic. & sorsan Gal. quando dixit comitialem morbum non finiri in paralysin, intellexit de solutione morbi, quae solutio in apopl aia consueta est, per paralysin, quae in epilepsia non est insueta. Epilepsiam quandoque fieri propter vermes, aut propter Ascarides, ininquit Auic. At quod de vermibus dictat experientia, non attestatur de Ast ridibus. Nec ratio etiam huic rei adstipulatur. Vermes, etiam tereteS , i repunt omnia intestina, & totum ventriculum, & mordent, di prauas mi
52쪽
iunt evaporationessat ascarides in recto intestino firmantur,nec mordicant, nec prauas mittunt evaporationes, sed tantum pruritum inferunt. Cap. VIII. Docet, Epite psam fieri ex nocumento adueniente eventriculo anteriori cerebri. At ex Gal. in Epilepsia, non tantum anterioris cerebri partes, sed Sccaeterae omnes patiuntur ; Vt docet Lib. q. de Loc. Aff. Cap. 2. comparans
cerebri morbos frigidos inter se, ubi habet. Insopore, anteriores partes magis; in catalepsi, magis posteriores ; in Apulexis autem, O Epilepsia, mirasique oci. Quare, no anteriori cerebri ventriculo tantum hic affectus adsicribendus est, sed omnibus; immo cum omnibus competat, si quae sit differentia, per quam magis unus, quam alter laesusiit cerebri ventriculus, maior semper debet adscribi laesio posteriori, quam medio , & magis medio, quam anteriori; cum in eo praecipue spiritus animalis , qui per epilepsiam prohibetur, quominus ex ventriculis cerebri possit effundi, primum, tum omnium sensibiliu, tum motiuarum , & rectricum facultatum instrumentum resideat, & vigeat; ut docet Gal. Lib. 3. de Loc. Afl. Cap. s. ubi habet Quod quamuis ventriculus medius non contemnendus sit, tamen induci se, ut postremum tantum amplectamur, duos autem anteriores deseramus, tanquam eum potissimum,
in quo sit sedes animalis spiritus , qui per epilepsiam prohibetur exire ad
operationes proPrias. Loquens Auic. de Epilepsia per consensum, ex aura, ab inferioribus partibus ascendente, inquit. Cum ergo peruenit ad cor ,-cerebrem ipsius, incurrit
Epilepsiam. Sed ad quid, meminisse cordis; cum epilepsia, non cordis, sed cerebri passio existat pQuoniam de epilepsia loquens Au ic. inquit. Et nos testificamur, nos Misese res mirabiles huius capituli. Reseram & ego huiusce generis notabilem casum. Habui mulierem Epilepticam prae manibus, omnia ex praescripto naturae, quoad muliebria, habentem, cuius ratione, adeo erat fecunda, ut singulo sere anno infantem pareret; quae ubi in quacunque corporis parte, acu, vel alia re acuta pungeretur , statim epileptica cadebat. Huius cutim ex
uisiti maxime sensus existimavi, prauo aliquo succo ali, qui ex punctura, &olore agitatus, statim cerebro malam aliquam qualitatem communicaret,
ct inde Epileptica concideret. Auic.ad mentem Hipp.docet, in pueris, quandoque alleuiari, fise remoueri, cum pubertate, beneficio scit. aetatis. Quae epilepsa, si post 21 annum, quem Hipp. vltimum pubertatis terminum existimauit, fiat in tu venibus , cerebro per se , S primario affecto, inquit Auic. concomitatur patientes Vsque ad mortem. At haec sententia indistinct* est, nec mentem Hipp. explicat, experientiaeque refragatur. Quapropter illam explicemus . Epilepsia fit i pueris duplici ratione 9 scillaei vel ob humiditatem cerebri superfluam, abortu contractam, cuius ratione, infantes statim epilepsia inuadiis, vel ob en. rata, quorum ratione, genita plurima materia pituitosa, ac debili factocer bro, inde ingruat Epilepsia. Cum primo fit modo, solo beneficio aetatis, nam annorum decursu semper magis corpus exiccatur, alleuiari, & tolli potest sciam autem secundo , beneficium aetatis , ad morbum tollendum non est lassiciens . sed requiritur etiam manus medica, quae arte affectus praeter naturam a
53쪽
4ή petri Salii Diversi in Avici
turam, &ex erratis inductos tollat. Hoc docebat Gal. Lib. c. Epid. Sin. r. Com. .cum Comitialis assectus in insantibus,causam esse naturalem intemperiem , scilicet cum cerebrum valde humidum est, monuisset, dicens. Accidit autem lac idem assectus pueris, ob errata, medici curationem postulans; quando
mero ob humiditatem oritur, plane infantes statim invadit, desinitque aetatis conuersione, nullum nobis negotium face ens. uapropter, quoscunque pueros, non a prima flatim aetate , tum adhucsunt insantuti; sed annorum pro res exare inceperit, proculdulio, ob peccata in mictus ratione commissa , aut ob aliam quampiam externavi a causam exortus es, in quibus, aetatis conuersione 'raestolari non conuenit , se actuni
morbosum lectum di cutere. Haec Galen. Ex quibus patet, quae epilepsia, aetatis solo decursu, in pueris sanari, & quae non sanari queat. Sanantur enim illae, quae ex vitio ab ortu contracto fiunt; quae Vero ex erratis eueniunt, non ita; sed praeter haec, requirunt etiam manum medicam . Si autem epilepsiae, non infantibus, sed adolescentibus in pubertate accidat, hi etiam beneficio aetatis leuari possunt, si caetera, quae facienda erant, simul ad hoc concurrunt. Vnde Lib. a. Aph. 61. dicebat Hipp. aut morbo comitiali laborant, si
iumenes fixerint, mutationibus, maxime aetatu, regionum, ctus, liberantur.
addas, & medicamentis oportune adhibitis. Si autem epilepsia, nec ante pubertatem, nec in pubertate ipsa; idest post et s. annum superueniat, inquit Hipp. Lib. 3. Aph. 7. Commoriuntur. Sed qua ratione dictum est hoc loco , ab Hipp. Conutialem morbum, ante pubertatem, Vel in pubertate apprehendentem, mutationem, idest solutionem accipere; qui vero anno Σs Q peruenerit, commori ὸ Non sane, quia post 23 annum nullus sanetur epi lepticus; cum experientia, & veritas oppositum attestentur; multi enim exacto et 3 anno, & in adultiori aetate, si recta ratione curentur, sanantur. Sed quoniam Hipp. respici eas sanationem epilepste, quς beneficio statis haberi potest, sensit, ut rei eventus demonstrat , eos epilepticos, qui tales evadunt ante pubertatem, vel in ipso pubertatis tempore, mutationem , id est sanationem ex Pubertatis tempore, cum corpus inde magis exsiccetur, recipere; cos vero, qui post pubertatis et atem, idest a I anno exacto, nam pubertatem usque ad 23 annum perdunare censet Hipp. evadunt, commori, idest quoad rationem tantum statis, commori; cum ab annorum decursu , non amplius,quoad morbum, beneficium recipiant, licet alia ratione sanari possint. Hanc esse mentem Hipp. explicat Gal. in Com. dum monet, noria omnibus ex puberi state sanari passionem, nisi alia omnia recth gesserint; de ultra pubertatem, non in omnibus perseuerare, si rectam victus, & medic mentorum rationem adhibeant; vervm hi non habent ex state sanationem,
sed quantum ad eam spectat, passo consenescit, & inde commoritur. Quare dico, hanc Hipp. lententiam, quod epilepsia post a s superueniens commoriatur, non intelligi co sensu,Vt nullo pacto sanari queat; cum oppositum experientia, & Gal. testentur; sed intelligendam esse, respectu sanationis , quae beneficio decursus statis habetur cum ante pubertatem, mutatio statis ad solutionem huius morbi; post pubertatem autem, idest post as annum, nihil amplius conducere queat.
cap. IX. Tradens Epilepsis signa ex stomacho, inquit. Signa sunt, tremor in
54쪽
Lib. III. Fen. I. Traeh. V. si s
enesti machi, est praecipue cum tardatur cibus. Paulo post, subdit. Et hic humor se- eundum plurimum, diphlegmaticus, qui causat talem Epite am; cuius ignasunt,
quod accidat ile a in horis repletionis, Oz alleviatur, cum macuitas adest. Quare loquitur,confundens haec signa. Galenus autem Libes. de Loc. AssCap. s. tantum meminit Grammatici, qui comitialem morbum incurrebar,ratione Ventriculi, cum inediam pateretur; reliquos, ex diuersis ventriculi indispositionibus hoc idem pati affirmabat ; quos, ventriculi os debile, maximeque sensificum habere credendum est; his enim duobus absentibus, difficillimum est, epilepsam a Stomacho induci. Cap. X. Ab Alexandro Tralliano, qui proprio Cap. de Comitiali morbo, licebat. Iam apium mitandum es, ceu naturaliter comitiales ossendens. Ex scribit
Auic. dicens. Apium proprie sua proprietate, quam habet in epilenia, eam mouere. Et tamen Gal. in Consilio pro puero epileptico, apium gustare concedit.
Nisi forsan Avicenna, per Apium, intelligat petroselinum, quod prohibe
tur etiam a Gal. in epilepsa, eodem in loco. Epilepsiam fieri in Autumno, asserit Auic. ob corruptionem humorum . At Galenus hoc retulit in diuersas, & repentinas aeris transmutationes, de Lib. 3. Aph. Corn. 22. dicebat, loquens de morbis autumnalibus.
Morbi mero comitiales accidunt his, qui naturam habent ad hanc passion procliuem, propter repentinam ad contraria transmutationem; cador enim, media die ; frigus . Dero
in prima ,- ltima eiusdem parte fit. Nihil autem adeo comitiales accessiones, sicut talis varietas aptum est generare. Cap. XI. Inquit. Et ille, cuius consuetudo non tolerat, it siemel reficiatur, diuidat cibum suum, qui est minor refectione sua, in tres partes, δ' sumat duas tertias inprandio, er tertiam eius in cama, post exercitium subtile. Quae sententia omnino opponitur Galeno, in Consilio pro puero epileptico; in quo docet,lertiam partem panis, cum obsoni)s,in prandio; duas autem reliquas partes, cum valentioribus obsoni js, sicuti cum carne, in coena sumendas esse, hocque ex proposito, & consulendi forma, in particulari casii monet. Eodem Cap. laudat in epilepsia carnes caprinas; quia sint siccae,& parum humiditatis habeant. Sed cum caprinae carnes praui sint succi, bubulisque deteriores, ut habetur ex Hipp. Lib. q. Reg.Acut. Tex. Io . cumque, Ut in Com. a Galeno habetur, sint concoctu dissiciles, & bubulis flatuosiores, acriores , dc quae ructus, qui prauam qualitatem habent, saepius m Gueant, omnino ablegandae sunt, & prohibendae epilepticis s & eo magis, eum constet ex Hipp. vi superius diximus, capras hoc morbo praesertim assici, eas que nequaquam ex Marci Varronis sententia, sanas vocari posse; constetque, capras cum hoc morbo tantam sympathiam habere, ut earum diuersae Partes epilepticos arguant, epilepsiaeque accessiones, & conuulsiones moueant. Hinc si quis epilepticus, induat eaprinum corium recenter enorticatum, in infundatur in aqua, ut ipsemet Auic. Cap. 8. testatur, qui hoc ab Alexandro transcribit, incurrit epilepsiam; quam etiam arguit caprinum iecur, vel suffumigatum, vel comestum, ut docet Aetius, & habet etiam Galenus Lib. II .de Simpl. Med.&risimiliter ipsemet Avicenna testatur Cap. Io. idem
asserens de eius cornu suffimigato. Quare censeo ego, tum quia dii scites
55쪽
46 petri Salii Diversi m Avici
concoctu sunt carnes caprinae; tum quia sunt praui succi, & prauos vapores 5 ructus mouent y tum quia sunt morbosae , tum etiam, quia aptae sunt epi-Iepticos, per plures earum partes, in epilepticas accessiones, &conuulsi nes deducere, consultum csse eis, qui morbo comitiali obnoxij sunt, abstianere ab his carnibus; quae licet, propter earum siccitatem, videantur posse,
conuenire δ tamen,quoniam tot ,quot en narraui, obstant, clarum est nequaquam concedendas esse.
Ab oleribus omnibus abstinendum esse docet. Si tamen, inquit excusari non potest, quia aliqua patiens assumat, administretur etfumus terrae, ct endivis. Postea subdit. Et eis quidem comeditur lactuca; ego mero non plurimum eam laudo. Perquae verba, tacith Voluit notare Galenum, qui lactucam,in Consilio pro pucio epileptico concedit. Sed aduertendum est, Gai. cum inter olera assii menda lactucam recensuisci, subiunxisse; non tamen idem semper capimmolo ; merum alias, aliud moderate. A deo Vt lactuca raro, εἰ parce uti consulat; sicuti, & caeteris oleribus, non sanc, quod haec omnino probet; sed quoniam consulens pro puero, inulta condonabat, ne furtim, de intempestiuε postea ab ipso sumpta, maius inducerent malum s ut in serius exprimit, cum loquitur de aestiuis fructibus, quos licet prauos, consulit aliquando exhi-hendo sy quoniam, inquit, mictus ratio non praescribitur Philosopho, sedpuero, quorum natura es plurima defcloare , eaque nnienses 1ui autem palam ab aliqua re , quam et alia appetunt ,probiuntur, hi, cum data es facultas ,plus nimis ingurgitare
se consueuerunt. Quamobrem concludit. Pueris ego plura esculenta concedere S
leo , ex ijs, quae non malis nocent, mrpalam istis, in moderare irantur, potiusquam ut diximus,propter vehemens desiderium, furtim ex his, & voraciter assumere festinent. Subiungebat HEt conciditur eo coriandrum p propterea quia prohibet maporem a cerebro; Ego mero impero eis ipsium. Hic Alex. Trall. qui ea intentione co-xiandrum epilepticis Concedit, notare noluit; dc iure, quoniam, ut alias scripsi, coriandri semina tentant caput. A raphano etiam cpilepticos abstinere monet; quem concedit Gal. si par-
E, & rard assumatur, dicens. Sed ex rapianis, haud quaquam istum degustare
prohibeo s merum quodam intercedentes alio. Docens in fine Capitis, curare epilepsam ex stomacho,monet, euacuandum esse ventriculum pulpa colocynthidis, & cum stoechade, habet haec verba. uando mera cyllepsia est ex stomacho, tunc conuenientiora, quibussit euacu tio, sunt,pulpa colo Inthidae,r parchados; at in anno illud mΑltates. Quae se tentia adeo aliena est a GaI. caeterorumque scribentium mente, Se ipsi rationi adeo refragatu r, ut iure dubitandum sit, literam esse corruptam. Nam Cal. in tali curatione, ut apparet Lib. I. de Loc.Aff. Cap. s. assum it hieram, de non transcendit. Quam sententiam probantes Aetius, Paulus, Alex. Morib. omnes, in hunc usum hieram administrandam esse docuerunt. Nec Gal. unquam in euacuatione ventriculi , adhibet medicamenta magna; ut
apparet Lib. λ de Comp. Med. secundum Loc. dc praecipud Lib. 7. Meth. Cap. II. ubi curare docet ventriculi assectiones, in quibus vitiosi humores, vel in eius cauitate i vel in eiusdem tunicis continentur.ς in quibus locis, vel aloetica,
56쪽
Lib. III. Fen. I. Tract. V. 67
aloetica, vel hieram ipsam, vel absint iiij cremorem, Vel vomitum ex raphano , vel similia leuiora probat. Vehementiora autem praetermisit y quoniam haec laedunt ventriculum, materiamque ab uniuerso corpore ad ipsum trahunt , locumque affectum magis afficiunt; in quibus,si ullum est medicamentum, quod ventriculo aduersetur, est ipsa colocynthis, ut norunt omnes practici,& ut Mesue, & Dioscorides docent. Quare, si litera stat, prout legitur , non admittenda haec Avicennae sententia, sed relegandi iuniores,procuratione huiusmodi epilepsiae, ad Gal. loca lain allegata, videlicet Lib. 3 .deLoc. Aff. Cap. 3.& Lib.de Comp.Med. Secundum Loca; necnon Lib.7.Meth. Cap. II. ubi ex professo docet euacuare humores in ventriculo haerentes. Cap. X II. Docet Apoplex iam duplici ex causa generari, scilicet vel per constrictionem meatuum cerebri; vel propter eorundem obstructione constrictionem autem hanc, inquit, a qualitate perueniente ad ipsum cerebrum , & illud idem constipante, & constringente, sicut est frigus sorte,causari. At Gai. ex prosesso Lib. 3. de Loc. Ais. Cap. 7.docebat, Apoplex iam ab intemperie fieri non posse; sed tantum a repletione, & obstructione ventriculorum cerebri, his uerbis. Apulexiae autem, quodsubito eueniat, aut frigidum succum , aut crassum, aut uiscidum; qui principes cerebri uentriculos assatim implet, non totius substantia intemperiem causam esse manifestim s. Sed forsan uidit Aui c. locum Galeni Lib. de Diff. Morb. Cap. 3. in quo habetur, extrema frigora tales inducere aliquando, in refrigeratis corporibus, quales in
δεpoplexia accidere solent, passiones; hincque potuit arguere, frigus extremum , quia aptum est constipare cerebrum, posse apoplex iam inducere. Sed talis passio, in refrigeratis corporibus, non subito, sed sensim introducitur. Praeterea Galenus ibidem satis expresse habet, talem passionem no esse apo-plexiam; sed affectum apoplexiae similem; inquit enim paulo inferius, passionem praedictam huic morbo adaptans. Alijsmile quid his, qui morbo attonito
Hanc eandem constipationem, seu clausonem, ut notat ipse Auic. videtur posse fieri ab aliqua re mordicante, ut demonstrant illa verba. Clausio autem est, mi ad cerebrum perueniat, quod ipsum dolere faciat, aut impediat,Wmoueatur motu contraetionis ab eo. At haec sententia ex diametro opponitur Hippoc.&Gal. qui talem causam, epilepsam inducere, non a poplex iam docuerunt ; a vapore enim, seu a materia mordicante cerebrum, generatur fa-
ne epilepsia, Ut docuit Gal. Lib. 3. de Loc. Aff. Cap. 7. hoc idem, exemplo
Repletio, altera duarum causarum apoplexiae, inquit, aut apostemans, aut non vostemans. Quod detur repletio aposte mans, Apoplexiae causa, censeo Auic. transcripsisse a Galeno Lib. 2. Aph. qa. An autem recte mentem Gain
Ioni, in hoc assequutus sit, alias scripsi, declarans, Galenum, per dispositionem inflammationi similem , non intellexisse, nec veram inflammationem , nec Verum erysipelas, nec quid aliud, quod tumorem Vere faciat; quoniam in his, materia transmittitur 1 venis magnis , ad minores, a minoribus in porositates membrorum se insinuat; at in illa Apoplexia, cuius meminit Gal. materia retinetur ad intra vasa; sicuti ex pluribus Gal. locis probaui;
57쪽
4g Petri Sali; Diversi in Avie.
balii; nec in hac unquam, quantum ad assectum, apoplex iam producente, , febris adest; nec huius usquam meminit Gal. nec Hipp. At in apostemate cerebri, necessarib febris, & admodum vehemens coniungitur. Duplicem esse materiam Apoplexiar, sine apostemate, docet, alteram, sanguinem; alteram, pituitam. De sanguine alias scripsi,quantum obtineat, Auic. sententia ; de pituita vero nulla est controuersia; omnes enim in hoc consentiunt. At non meminit humoris melancholici, a quo nunquam Apo-plexia oritur; prout docet Gai. ex Hipp. Lib. 6. Aph. Com. 1 G. & 17. Avicenna affirmat, aliquando accidere, Vt homo apoplexiam incurrat, Oe in eo non appareat aliquid anhelitus, ac si mortuus si s & tamen postea remuscat, o sanetur. Hocque testatur saepius se vidisse. Cuius tamen oppositum do
cuit Hipp. Lib. a. Aph. 42. dicens , impossibile se soluere apoplexiam fortem . Fortissima autem, & acutissima ea est, ut docet Gal. in Com. in qua prohibetur anhelitus. Quare, vel dicendum est , Auic. falso iudicio, alterum pro altero morbo usurpasse; vel saltem Aph. Hipp. intelligendum, ut plurimum; sicuti pleraque dogmata medicinalia. Apulexia, inquit, raro accidit a caliditate. Sed quid raro, cum nusquam hoc fiat a nisi per caliditatem, intelligat causam externam, non interna sicuti dat exemplum Gae Lib. 3. Aph. Com. zo. de exercitatione, corporeplethorico existente. Subiungit. Cum autem dilatatur materia paradisiis in miriusque lateribus, prouenis Apoplexia; sicut cum constringitur materia Apulexiae ad latus et num, accidit
parat sis. Hanc sententiam transcripsit a Galeno Lib. q. de Loc. Aff. Capit.
2. ubi haec habet . cumrse hoc in loco, miraque cerebri pars, tam dextr , quam sinistra incitur, ne apoplexis hominem rapiat, periculum; ιι mero alter
tantum, inparat finiris det. Quare id quod Galenus, cum periculo, posuit,
affirmauit ille, quodque Galenus, ex alio morbo , suturi coniectura obse uauit, ille certo fieri comprobat. cum fiserit cum Apulexia febris,tune inquit erit illic apostema eclidum plurimum. At Gal. nusquam meminit febris in Apoplexia, nec est de eius ratione, ut alias declaraui, febris inquam concomitantis, & prouenientis ab ipsa Apo-plexi a ; quoniam de superueniente febre loquutus est, quam testatur Hipp. Lib. 6. Aph. II. salubriter superuenire posse, ut ibidem in Com. declarat Gal. Cap. XIII. Iuxta literam antiquam, habemus, loplecticos clamare, seu habere morem strangulati.Quod aded experientiae refragatur, ut altera litera si praeserenda , qua habetur, Apoplecticum habere oregmonem. Quod tamen nequaquam verum est de omnibus; sed sol uni in forti apoplexia, ut docet GaI Lib. 6. Aph.Com. I . In sortissima enim, anhelitus in totum prohibetur, ut habet Lib. 1. Aph. Com. qa. Et ideo in hac, nec sterior, nec Oregmon apparere potest; in caeteris autem, nec ex Gal. in supradicto loco, sterior adest. Quare, signum hoc ab Auic. propositum incertum, nec determinatum crit; ta sorsan, si legatur, habet more rangulati, hoc transcripsit 1 Paulo, dicente, uoce intermortua. Sed apud Paulum, hoc significat, sine voce y qu
libet autem sensu intelligatur Auic. recte sensit.
58쪽
Lib. III. Fen. L Traist. V. 69
Issam, quae fit ex communitate membri , cognosces , inquit, ex principiis, quae tibi iterata sunt. At quum ex Gal. non possit seri Apoplexia, nisi obstructis veniatriculis cerebri, erit impostibile, ut per consensum alterius membri sequatur. Nisi haec sententia hoc sen si intelligatur, videlicet, quod per communitatem membri sat Apoplexia; idest, per materiam, quae in alio membrogenita fuerit, quae postea ad caput repens, cerebri ventriculos obstitiat,atque a poplex iam inducat. Quae sententia, licet vera, non tamen hoc sensu prolata est ab Auctore, ut apparet ex sequenti Cap. quo curam docet, dicens. Et illius , quae sit ex communitate, est regimen membri, cui communicat.
Cap. X ΙU. In cura phlegmaticae a poplexiar, exhibet pitulas, ad euacuandam materiam pituitosam At, sicut alias scri psi, cum omni motu destituantur
Apoplectici, nec pitulas deglutire possunt, nisi maximam partem sint releua ii , quo casu, non amplius Apoplectici, sed paralytici vocandi veniunt. Si cum ea apoplexia,quae sarita est ex phlegmate, inuriniuntur'na sanguinis, ph&sotometur , inquit Auic. Sed si etiam non sint signa abundantiae anguinis, in morbis acutis, ubi Vires constent, semper secanda est vena; neque hoc consilendum cst, pro ratione humorum; sed pro ratione uirium, S morbi, ut sexcenties docuit Galenus. Pilam ponendam in ore a poplectici docet, ut non de iantur dentes eius adiuuitem. Sed hoc in epile pila admittitur quidem , non uero in Apoplexia, in qua nullus adest motus, de omnia membra sunt relaxata, & languida, ita ut nec maxilla quin etiam inferior, in hisήontrahi, Sconstringi queat. Loquens de Apoplecticis conualescentibus, inquit. Deinde hae eos balneari post tres hebdomadas . Hanc sententiam transcripsit a Paulo, qui haec habet. Pos vigesimum primum diem, balneo aegroti credentur . idest possunt balneari, idque pro consuetudine hominum illius seculi, transacto hoc tempore sdi noruautem, quod medicus debeat eos , pro ratione morbi, in halneum ducere, ut intellexit Auic. quoniam in non a fluetis, balneum est perniciosum, utpote aptum genus neruosum humectare, S laxare.
Cap. I. ocens distinguere intemperienes humidam a licca, inquit, quod I in intemperie humida, membrum iminctioinem noti de ceat , ubi autem si intemperies sicca, subdit. Velociter memἶrum trictionem exiccat. AT
'Cal. Lib. 7. Meth. Cap. 1. docebat, intemperiem me inbibrum siccam , Shumidam, aegrius, quam calidam, S frigidam corrigi ,, quoniam haractivis, illa materialibus, & imbecillis qualitatibus tolluntur y potissmum autem di ilior est castur, inquit, e bist humectandum. Ratio est, quoniam qualitas
humida aegerrime omnium in corpore exiccato recipitur. Quod idem inserius Cap. I o. assi mans dicebat. Scire vero licet, harum omnium pessulam es ,
inter fmplices, siccam. Si autem dis scillime corrigitur intemperies sicca quae si tolli debet,per qualitatem imbecillem, & materialem. quae in agendo est segnis, est tollenda. Igitur membrum exiccatum, non Velociter, nec ci id unctionem exiccare aptum erit. Quare conditio ista ab Auic. proposita,E non
59쪽
yo petri Salii Diversi in AVic. i.
non ita explicanda erit; cum membra exiccata nequaquam facile humiditates suscipiant; quod non tantum Galenus assirmauit, sed etiam experientia ipsa comprobat. Nisi forsan sententia Galeni intelligatur de solidis; Aui-cennae autem, de carnosis, & praeterea, si pars siccata incalescat. Agens, eodem Cap. de aegritudinibus complexionalibus neruorum, meminit tantum frigidarum . At etiam ex calidis, male assiciuntur, & aegre habent nerui; ut docet Hipp.& Gal. Lib. I. Aph. I 6. Vbi docent, neruorum incontinentiam a calido generari; nam, inquit Gal. hi fiunt imbecilles, eorum substantia a calore dissoluta. Cap. II. Inquit, duplici ex causa generatur Paralysis, scilicet, vel quia spiritus animalis ad membra non penetrat; hs penetrat, quia membra non fusi
piunt eius impressovem, propter complexionis corruptionem . Complexio autem corru
pta , aut scalida, aut est rigida, aut humida, aut sicca. Ex his autem, calidam, S sicca in non polle inducere Paralysin; Calidum enim, nis consequatur em, idest destruat membrum ipsum, non prohibet impressionem sensus; nec etiam siccum , ut apparet in extenuatis, &hecticis, in quibus calor est i habitu, in membris solidis,quae etiam substantialiter exiccata sunt;& tamen in his seruatur motus,& sensus scuti etiam apparet in febribus ardentibus, in quibus dum torrentur aegri ab ingenti calore, tamen nec sensum, necna Otum amittunt. Per quam sententiam , voluit Auic. tacite reprehendere Alex. Trall. qui ex professo docet, ab intemperie calida, & sicca fieri para-Iysin &rectit quidem; quoniam calidum, S ssiccum, nec spiritibus adueriantur, eos extinguendo, prout frigidum nec membrorum adeo virtutem, debilitando, ut spiritus animales suscipere nequeant; ut exemplo patet se-brium ardentium, & hecticarum, quae marasmodes. Historia autem, quam narrat Alex. potuit ut vera admitti, non quia ex intemperie simplici calida,& sicca membrorum orta suerit paralysis ; sed quia ob talem intempςriem, humores melancholici, & crassiores geniti eandem inducere potuerint, vel obstruendo, vel constipando membrum ipsum; cuius ratione mirum non sit, si cibal ia acriora, & medicamenta etiam calefacientia, potuerint in huiusmodi capite noxia esse. Inferius inquit. Etscias, quod multoties expellitur materia humida ad extremitates , propter domimum calidi intis in corpore. Hoc notandum est y quoniam non videtur conueniens, ex caliditate oriri paralysin. Attamen casus est possibilis,& qui experientia teste, aliquando accidit; quoniam ex caliditate aliquando liquefiunt materiae pituitosae, quae motum ex caliditate nactae, ad neruosas partes decurrentes, obstructione paralysin inducunt. Hinc dicebat Aetius . At in his, pia derepente resoluti sunt, melut ex ardore, pr.estat is rigatio ex lanis succidis, or oleo, O aceto. Subdebat Auic. hoc idem fieri cxti. more, pauore, ira, delinys, stangustia Quoniam ex subitis motibus commouentur etiam humores, ex quibus, si qui ad neruosum decumbunt genus, possunt etiam paralysn inferre. Cap. III. Positis signis Paralysis ab Apostemate calido, & a duro, ponens signa eius, quae fit ab Apostemate molli, mel fluxo, seu, ut melius dicam, ab Cedemate , inquit, non evacuari talem paralysin abbretiui. Sed materia est frigida, ta
60쪽
da, R in membro frigido, & non putrescit. Quare mirum,' quomodo d icat
febrem huic omnino annectis cum etiam ab Cedemate, per se nunquam fiat febris, ut omnes scribentes docent. Cap. IV. Curam neruorum aegritudinum tradens, primum hoc praeceptum, proponit, quod in curatione Paralysis, stuporis, tremoris, conuulsonis, S iectigationis, prima intentiost, ad partem posteriorem cerebri, eiusque praecipua sit habenda cura. Quod praeceptum non negligendum quidem est, ubi materia a cerebro demandetur, cerebrumque morbi origo sit. Attamen , quoniam membra particularia postulat particulariter, & ex particulari causa, non concurrente cerebro, paralysin, sicuti & alios praedictos affectus incurrere, Ut docet Gal.& I.&q. de Loc. Aff. ideo regula haec inutilis non seruanda quoniam superfluum esset, ac vanum, caput, ubi non si affectum, vel ut causa morbi non concurrat, euacuare, vel alterare y sed ea, quam tradit Gal. scilicet, ut originis nerui affecti, quisquis ille suerit, cura habeatur , ut ipsemet, exemplo Pausaniae Sophistae docuit. Si autem Aetius, a quo sorsan Auic. hanc sententiam transcripsit, Cap. de resolutione, dixit. Vniuersa mero curatio a capite initium sumat; hoc enim radix est, gτ principium totius assectionis. Animaduertatur, quod Aetius in hoc Cap. loquitur tantum d Paralysi , quae dimidiam totius corporis partem occupat; non autem parti cularia membra ; de qua postea agens, sequentibus cap. non meminit amplius curationis capitis. Hierae usum, commistum cum aliquo, quodsit sicut castoreum, exhibitam e que ad drachmas sex, commendat. Quam sententiam transcripsit a Paulo; sed Alex. rem clarius explicat, & medicamenti consectionem, usum, & rationem docet. Cum docuerit, Parat Isin a materia, curari per calorifica, subdit . auandoque plures eorum iuuari a medicamentis, quae inserigidant, oh confortant,qprohibent materiam fluere. Qui casus est addendus, ut superius notavi. Sed in hoc, acri iudicio utendum est, nec Medicus dormitans sit; hocque intelligatur,
ratione praeseruationis, non curationis. Aduertendum autem, Auic. in hoc Cap. pro cura Paralysis, non meminisse sectionis venae; cuius tamen Paulus, Aetius ,& Alex. meminere, eam que, pro ratione morbi administrandam esse docuere.
Cap. U. Infantes, inquit Auic. facile liberantur a sipasmo sicco, propter eorum complexionalem humiditate. At si ex Hipp. Lib. 2. Aph. 3 q. patientes minus periclitat tur ex morbis, qui naturae, & habitui proportionantur. Igitur pueri minus periclitantur ex spasmo a repletione; cum humiditas sit eis proportionata;& quoniam, vi caloris innati, & roboris virtutum naturalium, pollini facilius, quam adulti, humiditates spasmi causam, discutere, & resoluet . Magis autem periclitabuntur, & difficilius sanabuntur pueri a spasmo exsiccitate; tum quoniam hic est improportionatus naturae, S habitui eorum; tum etiam, quia difficilius corrigitur intemperies sicca, qtiam humida . Nec est quod dicas, humiditatem reliqui habitus pone corrigere neruorum siccitatem; cum ea sit copiosa in pueris; quoniam, quae causa potuit absumere humiditatem neruorum, absumps siet etiam, proportione , reliqua