Petri Petiti ... De sibylla libri tres

291쪽

tarchus Serapionem quendam ex eo carmine re

τῶ μεαοναος. id est, Serapio hic quidem meminis versi'm, quibus si a celebrat, tanquam vaticinarari munus ne morte quidem sit depositura os ipsa quidemsuperses futura fit in lunariglobo, in

eam quae facies sicitur conuenenda ; h ritus -- tem aeri contemperatur una cum diuinis vocibuι

ominibus quoquo versum di sundi debeat I

re autem suo in rerra resoluto herbasit pulbulatur amfacra pecora pascotur, viae colores eorum visceribus omnifarii, tum alia qualitates in Heantur , quarum infectu homines peritu eorum quae futura sunt con ecturam capiant. Haec, inquam, aperte declarant quo ingenio fuerit Sibylla, quantos in pectore spiritus xit, quantum de diuinandi. facultate sibi insita gloriaretur, quam ne morte quidem sita extin-ectum iri, sed in aere regnaturam semper ac sesse

secturam . ψes diuinas ci omina hominum

292쪽

vim terram, nouaque pabula e corpore suo re-

soluto parituram, quibus pecudes refectae opportuna habeant exta diuinationi, clarioraque rerum futurarum signa ostendant Quae si poetica leuitate non sunt effutita, immanem argi unt fastum & plane tartareum mulierculae istius, haud dubie a daemone animum eius obsidente

di tales ei cogitationes immittente profectum: quod adhuc apertius infra ex oraculis eius pamtebit. Quod autem sic transmittendam suo e. cessu e vita vim illam fatidicam, qua vivens praedita esset, in elementa vaticinatur, sumptum videtur ex iis quae de spiritus prophetici transe

Urum literis : quae cum daemon facta sciret diuinitus in sanctis vatibus , ipse in Sibylla suo modo exprimere voluit , vel ceste persisadere populis, talem fore successionem fatidici spiritus: sibyllae, qualem fuisse quorumdam prophetarum tinctorum in alto' meminisseti ut de Mose scriptum deuteronomii capite ultimo sub finem

rmanus suas. Et in quarto Regnorum cap. r. spiritius Eliae,dum terris turbine igneo rapitur in caelum, transit in Eliseum , qui statim vates primarius enicitur agnosti tui ab aliis prophetis qui eum adorant. Videntes autem filii prophetarum qia in Iericho, duremtorequi-

293쪽

-t spiritu, Eliaesuper Eliseum ; re venienses in occursum eius adorauerunt eum proni in terram. Illud tanto fallacius Sibylla quanto arrogantius , quod velut diuinationis uniuersitatem in se collectam contractamque in ortu accepisset, hanc in mundi elementa morte sua redituram, in lunam, in aerem, in terram, edicit. Et saneshmmam fuisse Ethnicorum vatem Sibyllam uniuersalem mundanam infra certius patebit.

De Alle, a Sibysiae Oita in lunae Nolo. Veterum theologorum de lunae

ta animae natura.

I, Ton est porro omittendum , quod loco plu-1. tarchi modo laudato eanderia S byllam vaticinantem vidimus de sua in lunae globum post obitum commigratione, ita quidem, ut quam vulgo in eo sidere faciem vocant, ipse essiciatur. Quod sane ad literam acceptum nihil ab anilibus deliramentis insulsas fabulas pueris in-siisserrantium ad eos consepiendos differre videtur. Scilicet antequam Sibylla rebus humanis Vale diceret, non apparebat eiusmodi' facies iniuna Z Qui hoc credit, non Video cur non pariter credat, non fuisse lusciniam.& hirundinein ante Pandionis Atticae regis aetatem : in quas, ues regis eius filias Procnen & Philomelarxrans

294쪽

LIB. II. CAP. XII. 2 s

transformatas poetae consensu celebrant. Concoquenda. igitur haec sunt , dc ad succum saporemque veri sensus, quo animus alatur, meditationis calore redigenda. Vt autem intelligatur, quo haec de Sibyllae post mortem statu fa-hulose prodita spectent, nonnihil breuiter pro 'stituto de lunae natura dicendum est ; aliter non poterit quae ab ipsa ducta est allegoria ii

Cum multae sint Iuliae, proprietates ab. astro nomis notatae , Vnam modo attingam omnibus

notissimam& nihilominus proponendam de officio eius illuminandae noctis. Quem. enim Vsum sol terris praebet interdiu , eundem luna noctvlargitur mortesibus lucendo; qua de causa Aristoteles L . de gener. animal. hanc minorem Vel at*lem esse dicit : hanc etiam ἁbλλυον dixerunt

raeci , teste Helchio , qui ἀνθ λιον exponit την πλ, quod nomen vicariam solis significat Philo Iudaeus υπηρετην 2: δοχον ηλιου, ministram solis re absentis vicariam. Plinius lib. 2. cap. q. sidus in tenebrarum remedium a. natura repe tum. Eadem nouissimum esst sidis terrisquefamiliarissimum , ut Plinius eodem loco

dicit quod & omnes consensu. confirmant. Vnde limes & confinium eadem censetur, quo dirimuntur caelestia a caducis, tum etiam Vtraque mundi natura committitur. A luna enim deorsum inquit Macrobius lib. I. cap. II. in somnium Scipionis natura incipit ca corum&c.

295쪽

Supra autem omnia interitus expertia , Tullio ipso teste in eo somnio. In infimo orbe inquiuna radiis solis accens conuertitur .m infra autem iam nihil est nisi mortale re caduco praeter animos generi Mminum munere deorum datos: supra lunam sunt aeterna omnia. Tum lunae , Vt medi m pax est, anceps conditio, & ad utrumque naturae ambiguo trahi se patitur genus, prout ad alterutram comparatur regionem. Narra terrenis comparata sidus est; superioribus ter- rae cuiusdam speciem praebet op ci. cum pex' spicuo mixtura , & lucis indigentia,quam a. λ'la, velut haec quam habitamus moles,mutu tur. Quo nomine hanc physici aetheream terram , u-ctore Macrobio citato loco, dixerunt. Quc& Plato in Apologia notauit& Aristoteles secutus est , & qui Aristotelem securi: in quibus Averrois multis socis commentariorum , MN longum esset referre. Ex quo intelligitur, hanc eundem in siderum ordine locum esse nactam ,

quam terra obtinet in elementis : nempe Vt terra infima est elementorum , sic lupa caelestium Eadem dicitur femineum sidus , non modo quia quicquid in se splenduris habet a sole recta Pit, qua causa σελ νην genere seminino Graecis

nuncupatam Ammonius notat comment. in lib. etsi ερμηνειας , sed etiam quia humore, quem. - remissio c lore mouet non discutit, alit omni in terris , accedens corpora implet, abscedens

inanit. . Quod perennibus & ubique obuiis

296쪽

confessum experimentis omitto, ut de iis,quae in ipse apparent, varietatibus dicam; si tamen dicendum es de re adeo omnibus usu comper a. & vulgata. Illud non tacendum est, maXimarum rerum ab iis,que in luna arpvent, figuris diuersis, sempta esse argumenta & symbola, c praecipuas ad sapientiam opportunitates. Nam tam multiformis luna apparet, variasque nobis luminis incremento & decremento φωτεις ostendit. Hae mutationes abiere in prouerbium, Ut stultus qui mente nunquam consistit mutari ut luna dicatur , quemadmodum in Ebraeorum sapientum prouerbiis legimus: immo & sertis humanae conditio hac imagine deploretur, cum &hanς innumeris mutationibus obnoxiam esse constet. Quarnobrern & Ecclesiam in sacris li-hris eodem lunae typo adumbratam theologo

rum doctissimi censent: quando & haec, dum in terris degit, luminis eius quod a Christo si premo sele lascipit, augmentum & decessiones defectusque, maculas etiam & sordes, in suo lumine haud secus ac luna in sto orbe ostendit. Ac de his symbolis quae luna praebet iupra naturam philosephantibiis, hactenus theologorum indagatio processit : aliam similitudinem non minus nobilem , qua genus propheticum

lunae comparatur, atque etiam non Obscuro na turae foedere associatur, non viderunt: quam

nunc aperire institui, cum ad Sibyllae considerationem pertineat. Tribus autem rotissimum

297쪽

lunae continetur Primum est Iumidis diuir, quo vates esticiuntur, influxus in anima huma na: quemadmodum enim luna lumen a solet imutuatur & vires. quas in haec caduca trans terum est eiusmodi: ut luna nocturnum est si- dus, neque honorem aut vim habet nisi in ab sentia solis; co enim praesente latet, vel t alia astra maiori lumine obruta ; sic neque animus vatis quicquam eximium habet aut sapit, dum vatio viget, & vitae actiones regit: decedat haec vis&somno aut furore soluatur, necesse est ut diuina accedat, & rerum suturarum signa animo

imprimat. Hanc etiam similitudinem Philo Ju daeus in libro de haerede diuinorum his verbi cxpressit: εως i-ώ σε λει

anima lumen d undis, tamdiu homines suae spoη- eis ac ui compotes nolgo impulsu diuino concitan- rur : Fostquam autem sol iste animae nostrae ud o casum venerit, tunc animi aberatio σ diu in s

298쪽

uno: est , confecta omnibui lunae potestas in humorς , quo fit ut euocatis ad caput humoribus atque agitatis, homineS furori oppor unos effici t: si praeiertim radiatio accedat Saturni, cuius dominio atra bilis insaniae parens iubiect est. Comitiales lunae mal ficio prosterni ac furere ire confesto est: sitim autem co-

mitiales melasscholicis affines, procliui & mutuo ius morbi in jlterum transitu; Hippocr te uctore in sexto popularium morborum. Nam .& morbum magnum vel sacrum ita ille, qui olgo Graecis vocatur, apppellat) superueniente mani siue furore terminari, in si cundo eorumdem librorum docet. Caeterum hos & illos daemonum ludibriis esse oppo trinos , antiquis: persuasuim fuit: vulgus etiam qui morbo caduco implicarentur, alicuius peccati in D lanam, hoc est, lanam admissi dare poenas arbitrabantur . Aretaeus libro primo

σεληνην ἁλιτροια ἀφικνει ' η νῆσος. Quod etiam Sophocles hoc versu testatur:

299쪽

- . .

ruri ubscribit Georgius Venetus & expuin problematis seestro. probi. cur aliquiperantur a luna 8 Nonne quia iste planeta terru , stigida , atque Acin contrariatur cita in Scholasticorum licentia loquitur in naturae diligit obsim re humidum. auod poti muneuenit quano luna irradiatur a Saturno atra bilem constipante: Meo Pt praeparetur sedes mare' daemoni, qui sitat corpus ablatis iam humo Mae a lunae reuolutione. Undae tune bomini μmale disposito occurrit malus daemon vexans ita torquens. Haec ille amstor, qui qua ratione lunam contra omnium iliorum senteni incam dicat equidem nestio , nec scire Tales olim lunaticos dictos, Graecis πλυνια - μενους, etiam Matthaeo cap. q. & II. reperiQ. HO rum de meminit Firmicu Astronom. lib. q. cap. 7. Vbi de lunae a Mercurio defluxu ad alios

Planetas. Si vero inquit a Mercurio per di

fluens luna , minuta lamine ad Saturnum o tur, facin mendicos, pauperes, sennis G misera egestatis calamitate demersos ; alios seruire in templis facit , alios vero vagari com At Iit. Facit pleramque lunaticos, aut sacram valetudinum vitiis os esses, caducos qVoque omisera commotione dementes. Vbi Dcras vale rudines interpretor raptus & ἐκ-όσεις ab afflatu diuino & lymphationes. Quarum e classe cur

caducos excludgi , non Videol: cum, maxime

ς morbum qui caducus comitialis dicitur,

300쪽

priscis sacrum habitum & nominatum constet. Certe Vallesius de secra philosophia cap. II. comitiales etiam & inaniacos eadem appellationς intelligi censet ubi locum illum Matthaei ex pendit: Domine miserere filio meo Di lunaticuses, s male patitur e nam saepe cadit in ignem, Screbro in aquam. Vallesius: Ex his verbis constat, haud dubie episepticos dici lunaticos e consae

quoque ex multis veterum locis ex communi hominum sententia , lunaticos vocari maniacon Et hoc, ut dixi, quia luna humores agitat,ma xime quo tempore pleno lumine fulget. Qua

quam non omnes eodem lunae statu moveri

constat : magis enim in plenilunio qui biliosis& crudis abundant succis , quales sane mela cholici , item comitiales ex atra bile ; eiusdem autem sideris deliquio, qui pituitae aut crudorum humorum vitio ad eos affectus procliues sunt 3 eodem Vallesio auctore. Sed de his hactenus.

Ex his patet ratio eius vaticinii, quo Sibylla dicit , sibi sedem in luna paratam post mo xem , ut stipra allato plutarchi loco vidimus: quamobrem item Thespestus quidam apud eundem Plutarchum in libro de sera Numinis indicta , ex semiato quod in Trophonii antro viderat , Sibyllam e lunae globo de morbo &morte Vespasiani Caesaris vaticinantem audiuiust dicatur. Sive eiusmodi somnium vero homini illi contigit, siue ipse finxit se vidisse, siue alii de ipso fabulati. Quicquid sit, non huius