Petri Petiti ... De sibylla libri tres

371쪽

Verum huius opinionis vanitatem Serapion ex eadem Plutarchi disputatione strenue redar guit , cuius Verba superioribus adiungere visum

ret: Vera est, inquit Serapio , hac sententia ae iis, quae ita praedicuntur, sicut Boethis dixit, in-2esinite os incerto argumento : puta, si vicit imperator, cui praedicta fuit victoria ; si reis dele tur , cui excidiumst die iam s. Vbi autem non Mori quid futurum fit, sed etiam quomodo, quando, qua occasone, quo aurit ore, praedicitur , non es hoc conisatatio eius quod fortasse futurum est , certo futuripraedicitio. Haec est igitui solutio: non posse dici fortuitum quod non simplicitet assirmatur futurum, sed iis adiunctis si natum atque definitum, quibus particularia indicari, selent & quasi digito monstrari, nempe doco, rempore, modo, personarum disterentiis. Quod genus praedictionis non scientia, sed solo numi- nis afflatu hominibus comparari Ptolemaeus incentiloquio fatetur his verbis : ου Si δυνα- τον, τον δ ιι μονα -ς μεοκἀς ἰδεας τῶν πωρ'

372쪽

LIB. III. CAP. VIII.

que enim feri potes , ut aliquis fila Hentia humana fetus particulares rerum discrentiata fre- nuntiet. Soli etenim numine is ti eae diuino furore correpti praedicunt parti laria.

Quod autem & Sibylla de Pythiae multa hoc

modo, hoc est, diistincte de particularibus signa-- ta differentiis futura praenunciarint , exemplis deinceps ostendit Plutarchus: in quibus & illud oraculum affert, quod Lacedaemoniis prolatum fuit, tunc cum AgesitIaus de Leotychides inter se contenderent, uter Archidamo patri in re-. gnum succederet. Cuius oraculi multa sit mentio in monumentis Graecorum, Xenophor i iis tertio Pausaniae Laconicis, plutarchi Agesilao. Est autem eiusmodi: Σπαστη , κ περ μεγάλαυχρος

id est,

Sparta ca ce, quamuis alte te gloria tollit, Rex validae tibi det pedibuου ne incommoda

claudis.

Namque ins eratos cogeris ferre laboro,

Psiferosque diu belli subsissere fluctu

373쪽

Neque est quod fictum e re nata id oraculum tunc suspicemur . ; propterea quod Plutarchus tradit, a Diopithe quodam istud fuisse propositum super ea contentione, quae tunc in partes ciuitatem scindebat; aliis Agesilao regnum decernentibus, aliis Leotychidi : Diopithes autem in Leotychidae partibus suisse videri possit. Verum quae eo loco scribit Plutarchus

eam suspicionem facile a Diopithe depellunt. Πν θ Διοπείδες ανὴρ χρησμολόγ)ς - ,

ριαντειων τε πιαλ ων ita et ωζ, ' λ κοῦ - Θεια oοφος ὼνm-- στος' ουτος EA ui ν ειναs χωλόν γενεδεῖ τον Λακεῖ - μονος ζασιλέα, 'ri χρησμον τῆοιλη ταουτογανεγκωοχε. id est, Erat Diopithes vates Spartae, vir veterum orauulorum memoria abundans tam magna pollens auctoritate apud populum, quod maiorem rerum Huinarum crinitionem Usapientiam prae aliis omnibus adeptus videretur

Is fas esse negabat claudum Lacedaemone regencreari ,2 tale in ea lite vaticinium proferebat Ita regnum Agesilao, qui claudus crat, derogari eo oraculo monebat iste Diopithes 3 qucia ut dixi, tam prolixum & honorificum Plutarchi testimonium si spicione omni fraudis liberat. Cui si locus fuisset ullus , profecto nopraeteriisset tam perspicacis prudentiae Viruintam rigidum censorem omnis fraudulentiae, isaperstitionis, quam singulari volumine impignandam censuit, implacabilem hostem, si qu

374쪽

Lis. m. CAP. VIII.

unquam suit. Id ne in re tanti momenti dissi mulasset tam acris tam seueri supercilii philosophus , si suspicioni locum ullam esse putas

set tAtqui alias. non parcere solitum. censurae in tales impostores , locus ostendit in Nicia : ubi de concionibus agit , quas tunc Athenienses de Siculo bello habebant , tum

oppositis Niciae & Alcibiadis factionillaus : illo

v hementer id bellum dissuadente; hoc omni vi instante ut susciperetur. Cum enim. Vates aliquot & sacerdotes idem quod Nicias censerent, Alcibiades alios hahebat vates , & oracula de eo bello. suscipiendo in medium prosere-hat ; nempe falses aut pecunia. corruptos Vates , ficta, oracula. Καs τοι λεγε κω on D ιερεων ενα agris et ὸς την ς ρρύμπι' ei et μαέεις ο AAκιο ης, C conbν- λογίων πτουφεζε et ' - , μεγα κλεος jν voco. ν Σικελίας Hae . Etsi enim homo Graecus, nobilissimum Graeciae, imperatorem expresse non taXat impietatis tamen iis, quae

deinceps subiungit, satis nefariam eius viri in oraculis fingendis ambitionem dc perfidiam declarat; oraculi, quod sub idem aempus Atheniensibus redditum fuit, mentionem faciens: quo jubebantur Clazomenis accersere Hes hiam Mineruae sacerdotem : Xero μου δε πιος κελεύονlος - ς ξοι Κλα μενων την ιερ imp τῆς νας ἄγειν, μαλειτο δ' H Τουτο

375쪽

τύ -ρονἰι τ iv η χίαν ἄγειν. id est D vero oraculo iusiente i Athenienses Clazomenis euocare Minerus sacerdotem , qui Heschia vocabatur ; idquo erat profecto quo Deis ciuitati faciendum praecipiebat, Pt in prae sens quietem ageret. dec. Est autein obscuritat in verbo sim. Graeci namque τον δῶνα αγει dicunt pro ducere aut eVocare aliquem e Sed Sη Σίοπ ἄγων agere quietem, Loc est,quiestere,cestare, alicui negotio superieiuere. Vnde illis caligo. Nam cum Deus illis, cognominis sa cerdotis symbolo, quietem impexaret, ipsi in personam intenti, mulierculam ad se nihil sibi profuturam vocarunt, quietem longe saluber-ximam reliquerunt.

Sed & Socratici daemonis te imonio eosdem Alcibiadis vates perfidiae & fraudis euincit Plu tarchus : quo instinctus de more Socrates eam expeditionem Atheniqnsium reipublicae fore perniciosam, multos familiarium admonuit. Ita nulla ex hoc Plutarchi loco ratio sumi potest

contra antiquas praedictiones. Dissimulare tamen non possiim, accidere in terdum, ut ex duobus vaticiniis, quae de eo- dem negotio proferuntur, quorum Vnum, es certa futuri praeuisione editum est, alterum G

stum& casu equitium , virum sit diuinula . utrum fictum distingui prorsus non possit si nimirum ita res queniat, ut Praedicium Q. Quη-

376쪽

dam enim fortuito iaci interdum ab impru- . dentibus per modum vaticinii, quae nihilo liter eueniant ac si vere praeuisa fuissent,. negandum . non est: cum praesertim huius rei testis Augu- stinus , notis sibi & recentibus exemplis Ve- . xum este confirmet lib.ia.de Genesi ad literam his verbis : Vigilantibin etiam, neque ullo morbo pictis , ιις furore exagitatis occulto quodam insinctu segestas esse cogitationes , quas promen do diuinarent, non tum aliud agentes, sicut Can has pontifex prophetauit, cum eius intentio non haberet poluntatem prophetandi, Perum etiami siuscipiemes, ut diuinandi modo ali id dicerent , nouimus Nam quidam inuenes iocando ut fallerent, ubi peregrini iter agebant, mathe- malitas se esse finxerunt, ignorantes omnino virum . odecim signa dicerentur. sin i cum hospitem suum mirari cernerent quae dicebant, artesisti esse verisima , audacius in plura progr/ssisunt. At illa attestans ad omnia mirabatur. Postremo.

ab eis de filii salute quaesiuit, quem diu absen-

tem desiderabat , s quod inopinare tardaret, ne se quid ei accidisset , sollicit u erat. At illi non cu- .rantes quid post eorum abscessum veri cognos retur, dum tamen in . praesentia Otum hominem. redderent, mox proferituri responde uni: saluumas: propinq autem , eo ipse die, quo haec loquebantur, esse renturum ; neque enim metue- Lant, ne, cum dies peracitas essest, eos ille redar-

gacndui fontidie sequeretur. I id multa p

377쪽

Dum iam abire disponerent, ecce subito adhuc in . istic positis venit. Haec ibi Augustinus , neque Uno contentus exemplo aliud insuper profert

quod apud ipsum legat qui volet

Hunc modum futura praedicendi idem Au- .gustinus, ut visum est, instio tum vocat , im- petum scilicet quondam dicendi scientiae exper- λ tem. Quod genus praedictionis' cum fortuitum censeatur , habet tamen suas causas . vel ,

caelum, vel morbum , vel humorem qUendam.

corporis , vel daemonum ludibria a Suessano auctore in libro de prophetia cap. ita Sed counde sumus digressi reuertamur Fit ergo, Vt dicebam, confusio &p rplexitas in praedictionibus, cum & quae futura esse finguntur, & quae

antur de iisdem rebus , ita eveniunt ut praedi- ctum est. Quae adhuc major incidit perplexi-

tas, cum duobus de eadem re promittentibus sese effari quod futurum est, unus affirmat, ab ter negat: puta in exemplo supra allato, male cessuram Atheniensibus eXpeditionem contra '.

Siciliam , quod vates alii dicebant ; aut prospe- , ram fore iisdem Atheniensibus & gloriosam quod Alcibiadis arioli pollicebantur. Quam- .

libet enim in partem euentus caderet, necesse erat, eorum valuin aliquos vera dixisse: siqui- dem duarum propositionum de futuro contingenti necesse est alterutram esse veram.

vel falsam. Sic olim in circi Romani facti0-

378쪽

LIB. III. CAP. VIII.

nibus de cursorum victoria, cum duorum spondentium neuter stiret plane cui colori, Veneto an Prasino, palma cessura ester, semper tamen horum alteruter obtinebat sponsionem. Recte igitur Serapio ille apud Plutarchum dicto loco distinguit inter euentum, qui praedici tur sine ulla circumstantia aut particulari differentia , & euentum praenunciatum cum praescriptione modi, temporis, loci, & aliis proprietatibus : illum scilicet praedicendi modiaria posse in veritatem iucurrere citra ullum numinis assiatum, & plane casti ; non autem posteriorem , qui sic aliquid futurum denunciat, ut circumstantias non omittat. Qualis modus est vaticinii de non eligendo in regem Agesilao, quia claudus esset. Quod enim istud oraculum non fuerit fictum, dc fraude siti positum a Diopillio praeter auctoritatem Plutarchi, qui sic huius mentionem facit , v t minime ipsum falsi sitspectum habeat magnitia i instiper argumentum .

est , non fuisse in eo locum tali si spicioni , quod nec Lysander,qui in factione erat contrariadi partibus Agesilai impensissime studcbat, neque

ipse po o Agesilaus, nec Cereri eaxundem pax tium quos magno numero ille sibi virtutis commendatione adhinxerat,quicquam eiusmodi suspicati traduntur. Quo quid magis promptum obuiumque erat ad dicendum,praesertim Lysandro, imperatorum it ius temporis clarillimo, maximaeque tunc apud Lacedaemonios auctori-

379쪽

tatis A potentiae, & quod caput est, acerrimi ingenii viro , si quid eiusmodi Diopithi obiici

potuisset, quo eius vaticinii fidςs in dubium adduci posset ὶ Non tamen id facere ausus, se ita interpretatus est , ut in Leotychidem potius , qui non immerito adulterini ortus fit spectus erat, traheret. uς ταυτα Λυσανδροφ

magnopere Uiud oraculam timaerent Spartiatae cauentam 'iis esse Leotychidem Neque enis

Deo curae esse, si quis offenso piae regnaret Lac daemone, sed si legitimus nen esset haeres , neque

familia Heraclidarum tunc enim vere regum

Maxime autem praedictionis illius ratio, ixerum eTitus tanta fide respondens, admirati nem moueta debet, si quis eorum teinpor ut historiam nouerit. Quod enim tam apex oraculo designatur Agesilaus , dum metrieidam Spartanis χωλην βοιγλ cis vates edicit:

istud tam proprium sit spicionem facit fraudi

at eorum, quae eK regno claudo euentura pr. dicuntur , malorum euentus,historiarum omn

um fide contestatus, talem profecto sitspici, in remouere debet. Cum enim ii' templ

380쪽

Li P. III. CAP. VIII.

ribus, cum id oraculum a Diopithe prolatum fuit , Lacedaemonii , viciis per Lysandriim Atheniensibus & tyrannide oppressis, maxime opibus &potentia florerent, nec modo in Graecia sed etiam in Asia armorum gloria & imperio ubique principes essent ; quis tunc in animum induceret, aut iuspicari posset, si Agesilaus regno potitus fuisset, futurum ut ea conuerso sequeretur , quae postea accidit, &sub

Agesilao tanto imperatore eas clades paterentur Lacedaemonii , quae eorum potentiae linemasterrent Z Constat enim, eorum vires iis laboribus ac bellorum tempestatibus , quas prae dicit oraculum , adeo fuisse attritas ut nunquam valuerint postea resurgere ac pristinum imperium recuperare. Δηρον ἡ μογ vi σε καταχη σου γ ν άελ i. Diu labores te insperati atque inosinari comprectendent. Tum illud, ολῶ 'τον τ' oπὶ κυρια κυλι δομενου πολεμοις. Belgo aduoluente fluctum hominibus exitialem. Nimirum vere clades eas dicit oraculum , quas tunc nemo prudentia ulla futuras

suspicari posset , nemo nisi numine assiatus praenunciare. Huius tamen oraculi quis vates auctor fuisset non declarat Plutarchus, sed solum a Diopithe prolatum fuisse in causa principum: quod is oraculorum Velaum , quae undi-