Petri Petiti ... De sibylla libri tres

401쪽

in pontificum Romanorum historiis egregi

versatus. In calce autem explanationum hanc apponit coronidem : Haec enim omnia aciannum Domini His impleta sunt. Reuelara amrem erant Dachimo, dum esset abbra in monas -νio Flore in Calabria, circa annum Domini II K. Tum verba Abbatis eius, quibus suas reuelationcs concludit, haec affert : Potens es Dominus mutare propositum suum, quia in mansim eius omnia astra fiunt caeli. Quibus verbis haud obscure innuit, sibi has praedictiones expressas via

peruulgata mathematicorum: nempe cX caelestium motuum computatione, secundum regulas astrologiae iudiciariae; quam tamen ab Ecclesia damnatam constat. Apparet autem, ad nihil aliud inductam astrorum mentionem, quam ut hoc peripetasmate altioris societatis & commercii occulta tegeret. Qua etiam arte usum

Nostra lamum ad sitas praedictiones in lucem protrudendas verisimile est. Illud non diss- mulabo: me, cum primum in eas imagines aenigmaticas & prognosticas incidi , horrore perculsum : adeo tetrae ibi estigies pontificum Romanorum; quorum vix ullus figuratur, cui non aliqua apposita bellua, vel belluae portentum. Quo in genere portentosa in primis & terribilis, quae ad vaticinium IJ. ponitur. Mun-

strum poetarum chimaera tetrius draconis cor-

Pore, capite humano & coronato, belluinis au- ribus, cauda serpentis, qua stellas detrahit , in mediis

402쪽

I 13. III. CAP. X.

Oediis flammis, haud dubie infernis, insidens. Hac autem imagine & vaticinio apposito destagnari urbanum sextum interpres censet: quem proinde terribilem pontificem vocat.

uis Ioachimi vaticiniis accedunt alia Anselmi episcopi Marsicani, scripta ab eo anno Christi i 8. quae post obitum Bonifacii octaui in lucem data sunt. Neque haec Princeps Veronensis indigna existimauit, quae simili expositionum luce ad hominum intelligentiam excitaret. Magna & praedictionum Hieronymi Savonarolae Ferrariensis, ex ordine praedicatorum, viri doctrinae haud vulgaris, & sanctitatis consessae, admiratio fuit: quibus euentus praenotatos ad praescriptum respondisse , omnium exeeflentia fidem faciente, testatur Ioannes Franciscus Picus in patrui vita. Ac de

his hactenus

Haec autem paulo diligentius disserere visum est , ad comprimendam eorum temerariam cens ram , qui quae in veterum monumentis sibyllae nomine prolata vident praescita, ejus genuina esse notant ; ob hoc ipsum, quia s quentibus rerum euentis certius , quam fieri posse putanx, c inprobata videantur

403쪽

feruntur, genuina eius sint ore de ratione dignoscendi gr

Ec tamen is su a, qui in omnibus, qriae Sibyllae nomine iactantur, obstringam fi

dem meam. Verisimile est enim , multa ab otiosis hominibus atque nebulonibus,tam inde i a priscis seculis, nomine eius conficta ac vexis inserta fuisse. Idque ostendit cura Romanorum principum discernendi vera a falsis, de qua passim in historiarum monumentis fit naui fio. Comethis quidem Tacitus annal. lib. 6. Simul commouefecit Tiberius: quia multa urina sub nomine celebri vulgabantur, sanxisse Au gustum, quem intra diem ad praetorem urba-mum deferrentur, neque habere priuatim liceret. GH oda maioribuwqzoque decretum erat,post exu stum ciuili belgo capitolium, gm situ Samo, Ilio m 'thris, per Africam etiam ac Sicilium, siticas colonias arminibus Obyllae s v seu plures fuere ; datoque sacerdotibus negotis,quantum humana ope potuissent, vera discernere. Quae tamen cura non obstitit, quin de eorum vaticiniorum plerisque ambigeretur. Vt

de isto, quod Tiberii principatu vulgatum fuisse

404쪽

LIB. III. CAP. XL

inter prodigia, quibus praenunciata est mors Germanici, refert Dio lib. =7. Neque pastum mouit animos hominum ornculum quo am pro Sibstino habitum, nihil quidem ad shaec , sed ad nostra te rea pertinens, in hianc sententiam 1 Te δε προηκοσίων infinus -- ἐνιαυlin,

Roma istessina perdetur steritione. Hoc carmen Tiberius ut fas m caui Eat , -nes fibros fatisse; inspexit, aliosque probauit, alios resecit. Neque ideo inon istius memoria duravit, animoSque percellit tempOie Neronis, cum bem inceniam populus vi ereia Ciam Nero, ut est apud eundem Dionem, populi coniblandi 'caula, nus quam hoe versus inter Sibyllina repe

VltimisAEneadum matris interfector imperiabit. Sive id vere oraculo proditum , siue multitudo sponte non sine amara numinis protulit, siue

ex statu rerum, qui tum erat, coniectura di icta .

sed &sub mortem Canaris dictatoris rumorem fidisse a Qintadecimuiris profectum, siue verum inie fictum, te Sibyllae vaticinio, idem Diotest hir : quo pi ridictum esset, Partho 1,nisi a rege, xij pose vinci. Qua de Te etiam Suetonius, i, de L. Cottae sententia : uoniam libris fanalibus contineretur, Parthos nisi a rege, non misemmi. Ex multis quoque Ciceronis locis liquet,

405쪽

in epistolis ad Lentulum, ubi de negotio Ptolemaei in rcgnum reducendi ex Sibyllae libris loquitur , quod in iis de rege esset praedictum. Item in libris de diuinatione : SibylN inquit)versm obseruamus, quos iiti jorens fudisse ric tur; quorum interpres nuper falsi quae dam so-minum fama dicturus in senatu putabatur: eum

quem re vera regem habebamus , anesiandum

quoque esse regem, alui ess velimus. Et mox: Cum Antisitois agamus ; ut quiduis potiuι existis labris , quam regem proferant : qli Romae posthaec nec dii nec homines esse patientur. Ex quibus verbis apparet, quantum Cicero &alii proceres & cordati viri illius temporis, non quidem de Sibyllae oraculis , sed de eorum s de, qui illa proferrent, dubitarent. Nec immerito: cum solis sacerdotibiis, hoc est, Quindecimuiris, liceret adire libros Sibyllae, &ex iis, quae viderentur, ad populum proferre. Quantum porro impostores & agyriae Sibyllae nomine abiiterentur, ex Luciani pseudomante , & libro de morte Peregrini intelligi potest: quibus locis Alexandri illius pseudoprophetae vaticinium refert pro Sibyllinoi , ab ipso prolatum, quod scilicet aut ipse de se composierat, aut a suis amicis&hypophetis acceptuna, Sibyllae nomine idiotis proponebat. Quibus similia post mortem Peregrini cynismum professi ejusdem sectae & factionis homines Sibyl-he Bacidis nomine vulgabant. Caeterum oninia

406쪽

L1B. III. CAP. XI.

in hoc genere fuisse conficta & supposita incre- dibile est. Neque tot seculis Sibyllinorum auctoritas & fama apud gentes durare potuis. set, si omnia eo nomine prodita fuissent ficta. Libet enim hic uti ratione eadem, qua Utitur Cicero in lib. 2. de natura deorum , ubi de deorum opinione apud homines : suod ni

co itum com rehensiumque animis haberemus, nou tam flabilis opinio permaneret , nec confise maretur diuturnitate temporis, nec cum se culis aetatibusque bominum inueterare potuisset. Etenim videmius caeteras opiniones fritas atque

vanas diuturnitate extabuisse. I is enim Hip pocentaurum fuisse , aut Chim ram putat Zquinue anus tam excors. inueniri fotesi, quae ita, quae quondam credebantur, apud miseros fortenta extimescat Z opinionum enim commenta delet dies , naturae iudicia confirmat.

Quae autem horuni Qxa,quae seta censeri de beant, certo diiudicare haud promptum,immo perdissicile arbitror: sunt tamen quaedam, ad quae aliqui respiciens, id saltem assequatur, ut

non multum aberret a scopo. Primum enim

iis, quae Sibyllae nomine feruntur quid SNbyllae conueniat , quid non , videndum est.

Hoc autem cum ex iis, quae de ingenio, moribus eius atque institutis, aut natura eius assiatus exposuimus, perspici poterit: tum eorum, quae eius esse propria nemo ambigit, Oraculorum comparatione cum aliis,quae in controuer-

Z siam

407쪽

venditant, quorsum, quo tempore, & ita de alijs adiunctis, quae non parum ad sidem fa ciendaria aut detrahendam faciunt. QKae Qnim si anus autem pseud opropheta Alexander apud Luci num, aut stulta cynicorum quorumdam ammbitio de Peregrini obitu, nemo non merito ab

illis nebulonibus ficta indi cet. Ad hunc modum pleraque eorum, Rupe in libris Christianorum occurrunt, Sibyllae adscri- pta, mihi admodum suspecta simi; quadpi sertim dilucidius de Domini aduentu & vel, suadunt, quam in Sibyllam ethnicam vatem competat. Facilequς assentior doctrinae ei n- cipibus viris qui octo illos Sibyllinorum ora cularum libros piae Christianorum se i siae dc

fraudis magna ea parte inuentum c sent. . qua re, quae maxime inter doctos in controue

sia & di putationς est versiit , p0st suo loco di

408쪽

LIB. III. CAP. XI.

verbis : Non esse autem iliud carmen furentis cum ipsum poema declarat 3 si enim magis artis re diligentiae , quam incitationis ta motuι arum vero ea q ooχις dicitis, cum dei ceps ex primis versus literis aliquid conne Iitur, Et paucis interiectis: At quod sera coim sexibo, pro Atque ,. quod perperam est in vulgatis editionibus) in Sibyllinis ex primo versu culinquo sententiae, primis siteris illius sententiae carmen omno praetexitur. Hoc friptoris es, no/ furentis: adhibentis diligentium , non insani. Ibi duo proponit M. Tullius, quibus conuincanii, prae' dictio aliqua non esis Sibyllae: si nim irum poe

quod Vitrurnquq magis attenti animi sit quam furentis. Ita & Varroni esse visum refert Dionysius Halicarnasscnsis lib. q. antiqiuta RO manar. non posse videri Sibyllae este , quae talis diligentiae notam praefer ni, immo nac nota supposititia a Sibyllinis discerni οις ευρο-

Jῆ Βολογοιῆ πυγματεια. id eit, In qui Vi eniuntur qui edam bipstitia, quae deprcAen-- tur acro stichidum , qua s vocans , di crimis Sequor autem hic Ter. Varronis au ctoritatem , qui sis apro di Ar in commentariis theologicis. Insi gnis loci hicoalicarnassensis historici,de acro'

sichide in vqrsibus Sibyllae falso adstriptis i&

409쪽

notatu in primis dignus, propter singularcio Coclesiae doctorem Augustinum , qui in lib. 18 de ciuitate Dei cap. a hoc tanquam magia timargumentum profert, quod Sibylla Erythraeado Christo praedixerit ; quia in quibusdam citis nomine. prolatis versibus, de iudi o vltimo αsignis , quae ipsum pr*ςς lent, haec notatur acro

huiusmodi vcxsus feci stet; neque in eorum nUmero, qui est viginti septem, mathesim tuan ostendere voluisset. Et Amt versus viginti re

si ptem, numerus quadratum ternarium fli reddit. enim in sint M'uc

Et i a nouem si ter ducantur, ri ex lato in a tum figura consurgat, rix ἰi styrem Ermeniunt inbiter ut dicam) figuram ex lato in altum consurgere intelligit : cum qui nu- merus erat planus, multiplicatione per primum numerum fit solidus nam ibi altum idem est quod profundum. Neque ex primis quinque Vocabulorum graecorum , quae acrostichide in ueniuntWr, nomen, quod piscem signis cat, & mystice Christum, essici ad rem pertinem putasset. Sed fortasse non satis valida haec ratio eradendi e Sibyllinorum albo carminis, quod in eo acrostichii deprehendatur : asst nu

meris

410쪽

LIB. III. CAP. XII.

' meris adstrictae orationis usus omnis detrahendiu ticiniis aut Sibyllae aut aliorum vatum, quod talis compositio ex affatu loquentibus parum conueniat. Qua de re , Ut minus plana, ali-

quid, veritatii declarandae causa, subiiciendum videtur

CAPUT XII.

X loco supra allato Ciceronis patet, videri ipsi alienum ab praedictione, quae diuino

Rillatu contingit, colorem omnem poeseos &modulum versificationis. Ratio eius : quia nemo furore correptus carmen condere potest, quod haec opera artem postulet, quae in furentem non cadit. Non esse autem illud carmen

Sibyllae) furentis, cum 'sum poema declarat :es enim magis artis oe dii entiae, quam incitationis re motus &c. Si vera est haec ratio, non modo a propheta, sed & alienum a poeta erit carmen&quodvis versificationis genus: si qui dem & poetam furore oportere corripi, ut bene officio fungatur, communis Omnium prope eruditorum sententia est. Vt enim ait Seneca in libro de tranquillitate : frustra poeticas fores mentis compos pepulit. Quod a Plato ne acceptum ; qui id in dialogo , cui titulus