장음표시 사용
71쪽
Neque enim ordo est nisii eorum quae,apta in ter se coniunctaque. Abstirduan autem' videtur, quae non sint amplius , ea .dici apta ex steriistibus. Accessit prope ad hanc dissicultatem beatus 'ugustinus capitalis ingenii theologus, . de mentis perspicacitate caeterns ouines supersegregiis ecclesiae magistros, non tamen satis diastincte explanavit. . bc enim de ordine rerum qui in siccessione est loquitur in libro duode- . cimo de Genesi ad literam cap..16. Itemque in auditu, nisi auribus perceptae vocis imaginem continuo spiritu, in se i o formaret, ac memoria r tineret, ignonuretur fecunda ozaba virum secunda esset, cum iam prima utique nu Za esset qua percussa aure in Uerit. Ac sic omnis locutionis Uus , omnis cantandi suavisas, omnis psremo in actibus nostris corZoralis motuw dilaUus occideret, neque ullum progressum nancisieretur, si ininsaeus corporis motin memoriter spirituae non teneret, quibuae consequentes in agendo 'connecteret.
uos utique nis tenet nisi imaginaliter a se fa 'ctos in se. I arum etiam futurarum m=tionum
imagines p ueniunt. fines actuum. nostrorum. Euid enim agimus per corpus, quod non cogitan- l
do praeoccupauerit spiritus, omniumque visibilium operum similitudines in se ipso primitus riderit, G quodammodo disposueris p Quibus similia ha
bet in quarto Confessionum libro cap. II. Nam σ od loquimur, inquit, Per eundem sensum car
nis audis ; σ non vis ruique flare bigabas, si
72쪽
: .. mnsvolare, ut alia Veniant totum audias. Im' semper funt omnia quibuου et num aliquid constat,s non simul int omnia ea quibus coxstat. Vbi adverbium intelligendum est de syllabaxum unius post aliam transitu & successione
paret autem, non alium ab ipso afferri modum quo anima percipiat ordinem in iis quae transeunt,& p tim sunt & non sunt ; nisi quia eorum quae si iccessive fiunt , dum fiunt, imagines sibi ipsa efformat in spiritu animali, atque essematas conseruat. Verum ut iam supra a tigi haec ratio non satisfacit: quia aliud est, eorum quae fiunt species in sensitanteriore con- seruari, aliud in iis ordinem. quo facta lunt progressusque ipsius rationem videre. Aliud res intueri, aliud ordinem. Quid igitur Z Analiquam in animo imprimi ordinis illius quores fluunt imaginem dicemus t Nequaquam. Quaret Quia in talibus ordo non fit , nisi in eo
quod eorum quae transeunt, unum prius sit al-: rerum posterius, & sic per omnia quae in tra situ spectam ur. Caeterum huius quod prius, ct eius quod postextus, quae imago animo in
figi possit, quae quidem simul persistat.& con
seruetur, non facile intelligi potest. oporterat namque his, quatenus unum est prius alte- . rum posterius, commune esse aliquid & unum, in quod animus 4ntendens utrumque concipiat. At nihil his commune fieri posse ex co in el-
73쪽
ligi potest, quod ne Platonis quidem assectae au- debant in quibus esset prius & posterius horum
ideas ponere, ut Aristoteles testatur in primo Moralium cap. q. οι κονισαντες την AO ταυτην, ουκ εποίουν ιδεας Aς το προ ν ε τὸ υ ρον ελεγον. Quod igitur animus videt o
dinem prioris & posterioris , non ex ulla sit propria prioris & posterioris spςcieqn memo- .ria. Solum cuiusque intensionis animae Ali quod relinquitan ipsa vestigium, habitum, propensionem necesse est, qua se ad id quod factum iotim cognitumque est mente aut sensu denuo referat. Ita sit, ut anima prioris &posterioris eorum quae in tempore aguntur cognitionem capiat, dum mens propriorum actuum atque intentionum ordinem videt. Quod sane consequitur ' comparando eos actus inter
se: in qua comparatione intelligie non simul extitisse, sed aliqua inter eos intercessisse. Cum enim hos non modo distinctos numero, sed etiam quibusdam aliis interpositis dissitos co cipiat , exinde ordinem in iis cogitet necesse est: qui ordo alius esse non potest, nisi pri
ris. posterioris. iAc horum quosdam quomodo fluxisse ac transactos esse intelligat,non dissicile est assequi & e plicare : nempe ex nouissimis & praesentibus fac Ie alios praecessisse adeoq; praeteritos esse intellis git: in illis autem praeteritis quomodo eundem , prioris posterioris ordinem videat, non est
74쪽
terito id esse prius definit, quod est remotius ab . ipsis nunc, hoc est, praesenti in vo Versemur; , posterius, id quod minus ab eodem distat. Sed
non expeditur animus: rursui enim noua exoritur dubitario, unde id animae innotescat, eo-
rimi quae praeterita sunt , alia longius ab hoc in quo siumus puncto temporis , quaedam propiu abesset Verum haec con&mplatio longiores habet explicatus quam praesens capiat disputatio. Satis est in praesentia ostendisse causam, quam
obrem anima rerum transactarum neque amplius existentium seriem & tractum percipere . xpleat : quod scilicet illis cognitione interlae' & circa eas res aliquo sensit aut mentis agi- tatione vim suam exercuerit. Ex quo contra 'ctam illi propensionem atque habilitatem ad similes cognitionis praeteritae actus putandum est, per quos in iis ordinem prioris & poste- rioris comparando videre pψssit. Quorum cum nihil in futurorum contingentium sequenti .gu, quod ad animam pertineat , afferri, merito ad illa facultatem eius extendi negamus, sed ut ad illa intendat aliunde hanc illuminari atque impelli necesse esse eS dictiS sequitur: cum nulla in 'ipsa animae natura Vis,. nullus eaecogitari possit modus, quo se ad talia Gmuertat. Hac igitur solutione facessat prima ratio earum, quae initio ad asserendam humanae naturae vaticinandi facultatem propositae sunt.
75쪽
. Altera ratio si pia fuit ab eorum exemplis, qui morte instante praedicere visi sunt quae postea euhnerunt. Et conuenit, in eo statu pos tinum animam minus, corpori esse immersant, Vtpote quae tunc a corpore resolui inci at. si autem anima eo ipso quod minus arcte corpori alligamur, si prudens futuri, cum nihil separatio ipsa a corpore nouae facultatis animae adiungat ; sequitur, quam in separatione animae habet vim prospiciendi quae post euentura sunt, habuisse antea , toto coniunctionis tempore, Mi semper habere, quod ea vis naturae eius conueniat, nempe innata & vernacula. Caeterum s cile rationis huius deprehenditur vanitas: qua accipitur ali uid & pro manifesto ponitur, quod non est inanifestum ; nempe sola a corpb- ire separatione animam sic comparari, ut qua: antea de futuris videre non poterat, videre pos sit,bneque aliud quicquam interuenire causae Quod, si teor, si verum esset, reliquum quod infertur sequeretur. Id vero inficiamur nos dicimus autem', nihil aliud separatione a corpore quam impedimentum auferri, quod ani mae affert corporis societas & consiletudo , quominus rerum diuiniorum, quarum est capa usium c pessat. Est enim animae natura eius modi, ut possit Eelitum appulsu moveri, multaque corum in lumine videre, quae aliter nulla ipsius industria & contentione consequi posset; quod careat facultate qua illa filopte inge-
76쪽
nio usurpare possit etiamsi dota a corpore secedat. EN his patet solutio. Dicii nus enim, sub animae C corpore discessum ,minus hanc corpori esse immersiam, utpote ex parte liberatam ; non quia partibus constat, ut Tertulliano visum est, sed quia minus corpore tunc ad summam res acto imbecillitatem tardatur. Ex quo essicitur , ut magis in se conuerti incipiat , magisque
cypaK essiciatur eorum quae menti conuestituat: in quibus est , posse. moueri a Delo & intelligentiis, novamque earum munere: cognitionis lil-cem accipere, qua non solum immutabilem &sempiteritam rerum diuinarum veritatem con- templetur, sed citam eorum quae hic contuingimi, nondum existentium sed futurorum nua in intuitu pertumpat Territa ratio quae ducitur ex comparatione
se halitus Pythiam assiantis , cum vini fumis & ardore ad iram aut libidinem largius potos ex- stimulante, & ipsa propius excussa vanescit. ἴa
temur quidem, ut vini vapores non dant potantibus eam vim qua irascantur, aut Venerea concupiscant ;i sed homines corpore accenso si e comparare ut Vehementius moueantur: sic ne
que antri Delphici halitum contulisse Pythiae vim fatidicam, sed solum aliquam affectio ira, . qua magis apta esset atque idonea prorumpere
in voces diuinas. Hactenus enim non male
comparatio procedit': ut vinum disponit horni- nem ad irascendum, sic halitus terrae ad vat D AE cinan-
77쪽
' DE SI A LAO 'cinandunt. Non tamen hine quisquam recte inferat, ex duobus hominibus, qui extrinsecus ad aliquem. actum sui generis eliciendum cor- , pore aut animo praeparantur sis Vnu eorum n, ' i . turalis insit facultas, vae sit proprium & adaequatum talis assitionis principium, continuo A alteri oportere eius quam exertis functionis pro- prium in se & sessiciens principium ipsi a natura .tributum continere. Satis est, ita istum cui Oes: tacultas, sic eo quod illi accidit assi & comparari ad agendum , ut cuius esiciendi in i rincipium non habet, aliunde suscipiat.
'4 plRRς do Pythia dicendum censemus
Nam neque haec facultatem vaticinandi plenam habuit a natura: neque ab halitu terret cu ulla eiusmodi vis inesse potuit, omnino accipiebat; solum talis exspirationis admistione cum spiritu animali in furorem & ecstium po-
tuit conuerti, q'io alienata a pra*mium senti
atque impedita ratione, aptius daemoni orga- inum fieret ad' expediendum per eam muniaqqualis qualis praedictionis rerum futurarum. lQuarto allatum ex Posidonio, inter alias di- 4umationis Per somnia causas liane ainoscente. iquod anima pex sentura praesentire positit, uia
Deorum cognatione teneatur: cuius cmnatio
nis & diuinandi facultatis arguiaentum fit cu pidix cuique' innata stilandi, quid sibi ii '
78쪽
temporis hominibus interdum per visa noctu na objiciantur ; verum id non fieri, quia anima. 'per se atque innata facultate propter Deorum cognationem diuinare possit: sed quia ea cognatione , quae est illi cum diuinis principiis, fit ut ab ,s interdum aliquam lucem suseipiat rei rum futurarum. Neque enim ex illa agnatione infertur facultas praesagiendi futura , quaaninia talia per se videat, sed mexa potentia qual sit apta superis interdum cuniungi, atque ab si quorumdam quae postea fututa sint notitiam
maccipere. Quod autem diuinationis animae argumen' tum censetur cupiditas omni ε innata hominibus , praeno ere quid sibi de .aliis impendeat boni vel mali, aut quid aliud futurorum eue tuum respondeo, id quidem omnibus inna- p tum esse hominibus, ut ignorantiam fugiant, silentiam. expetalit, non modo eorum quae it, erunt, sed etiam sunt aut fuerunt. Id enim na- fluxa animae requirit, ut nihil a se alienum pu' l tet omnium quae mente comprehendi possuntτ via in eo mentis perfectio sita est , ut omnia ognoscat quae sciri possunt. Non tamen ex ea potentia & desiderio animae inferri possit, dauic eam vim cognostendi inesse, qua omnia per se comprehendat ; sequitur tantum, stixet ' posse omnia vel .proprio marte, .vel aliunde Uil tutam. Nam & omnes naturaliter felicitatem, i si petunt, non tamen ad eam hulianis viribus
79쪽
peruenitur,sed diuino auxilio; trahatur oportet a Deo, & supra captum mentis humanae illuminctur , quisquis ad ultimum bonum perue turus est. Quemadmodum igitur non sequitur eg innato unicuique appetitu selicitatis, ut possit quisquam felix beatusque propriis vin- εbus effci ; neque ex illa sciendi cupiditate, ut proprio ingenio omnia quae mundi am tu comtinentur, omnia naturae arcana , caeli omnem dispositionem, astrorumque humerum vires, consequi valegi; sic neque ut futurorum contingentium occultas rationes mente attingat: sequitur dumtaxat, posse eius cognitionis dono . Dei fieri compotem ; quod fatemur, & ex dicendis amplius patebit. ' a
An natura alii aliis . magis apti αἱ divinandum, eae quibuου risu
apti e crantur. HActenus ostendi, non esse inditam animae
humanae facultatem ullam, qua se natura liter ad vaticinandum expediat; non tamen iisdem argumentis effectum est , nullam esse in natura opportunitatem , qua nonnulli ris gis apti aliis ad donum illud Dei , quod diuinatio prophetia dicitur , accipiendum reddantur. superest proinde vi. quaeramus , num quid. iri
80쪽
. anima aut corpore vatis existat natiui appara
tus 'aut proprietatis , qua aptior intelligatur ad
ineundam cum superis societatem,sine qua nul-
'am csse diuinationem ostendimus. Si consulimus Aquinatem doctorem, non est locuS prae parationi apud Deum , qui ita iis quae supra . . omneli naturae ordinem excellunt , ut est prophetia , vel rem itissimis subiectis, atque, ut sic. dicam , infelicissimis quiduis patiendi & recipiendi legem fatile imponit. Ita enim in Quaest. 172. artic. 3. 2. habet: Est a utem considenundum, quod sicut Deus , quia es causa uniuersalis in
agendo , non praeerigit materiam , nec aliquam
materiae dispositionem in corporalibis esse ritibus,
sed simul potest re materiam re dispo sitionem erformam inducere 3 im etiam in essectibus spiri ualibis senon V exigit asi am di positionem sed pote simul cum e seritu spirituali inducere dispo-
i Dionem conuenientem , qualis requiritur secum
dum ordinem naturae. Idem tamen fatetur in solutionibus obiectionum, inordinatos animi minus intemperantium &'asotorum, item ii cundorinti, nempe inflammatam cupiditatem
' Venereorum, aut irae ardorem, non mediocre es
se impedimentum prophetiae : nec minus hanc, turbidis rerum ciuilium fluctibus de curis nego tiorum excludi adeo ut non putet in talibus Versantes vatum posse munere fungi, quod eo- ἰ