장음표시 사용
201쪽
cionem propositam. a. Omnis substantia , qua Deus non es, Creatura
3. Omnis sub tantia, quae creatura non es, Deus es.JS. Augustinus l. i. de Trin. cap. 6. dc refertur intorsententias D. Augustini 1 D. Prospero collectas,numeros I o. Veritas utriusque manifesta est, per explicationem praecedentis. In eandem sen tentiam I stinus Martyr in Fidei expositione, circa initium: Di ipsas, ait, quaesunt, diuiaamuri reperiemur namque omnia ita esse dissertita, it mel creata sint, mel increara, Nam ; . Quidquid in rebus extat, aut creata e Ii natura aut increata. S. Iustinus, ibidem. J Similia habet Cy- . rillus apud Cyparissiotam, decade 8. cap. Io. ubi sus Ect luculentet docet, inter creaturam, & non creaturam,nihil funditus interij ci medium poste, multaque ex alijs Patribus in eandem sententiam adducit , additque ibidem, quosdam suisIe errones, qui intermedium nescio quid inter Ens creatum & increatum commenti suillent; quod in Eugubino, tale quid viso asserere, de caelo empy reo, multi acriter damnarunt.
in potentia in telligitur hic omne illud,quod cum exi-' stere possit, non existit: hoc autem dicitur simpliciter non Ens; quia simpliciter non est actu, sed in potentia tantum; quae ratio clare traditur 9. Meta. c. 3.
ubi Philosophus ait: Non entium quaedam potentia funi, quoniam Emelechia, id est actu non hunt. In
eundem sensem S. Thomas I. p. q. s. a. I. ad I. Duliariter, inmiti,dicitur aliquid Ens,ino modo simpliciter; qui citicetes Ens actu ; aris modo secundum qηid, quia est ens 'tentia ubi eandem reddit ratione, quam Aristoteles, inferens negationem entis simpliciter,ex nς-gatione existentiae: Astipulatur Thomas alter ibida
202쪽
oiae sunt, sciis, in potentia, non sunt sicut excludu-
rura numero Entium,ita excluduntur a numero omnium.
Quae phrasis late confirmari posset ex sacris litteris M profanis; sed sufficiat hoc loco auctoritas S. Thomae dc Aristotelis. 6. Entis diuersa sunt decies. Sumitur ex I. Phy. c. 3. t. I3-& S. Metaph. c.7. t. i . & alijs. J Verum est pronunciatum, ii per species intelligantur termini
minus communes : non autem necessario species proprie dictae; Ens enim non est genus respectu suorum inferiorum secundum communiorem sententiam, & secundum istud:
7. Ens non esimvocum,nec aquivocum. Sumitur ex
7. Meta. t. IJ.J Nempe respectu omnium suorum timscriorum,a quibus participatur; conuenit enim Entibus inferioribus non omnino aequivoce, cum omnia verE & estentialites sint entia: nec etiam omnibus conuenit univoce Quaeda enim substatiae surri,qu da accidetiae,quaeda item modi substantiaru oc accidentiu; sed analogice, ut colligitur ex eodem textu, Vbi ita ratiocinatur Philosophus: aut res omnes dictitur aequivoce entia,aut univoce quod supplet Alex1dαὶ aut cum adiectione dc detractione: Est autem rationi consentaneum,ut nota dicatur aequivocὶ;cum magis, quam sola nominis societate conueniant: neque etiavniuoce; quippe cum ratio accidetiit, quatenus entia sunt,includat substantiam,. non item ratio substantiae accidentia,ut patet ex c. I. eiusde libri; igitur dicut Entia,cu adiectione &detractione: quo pacto homo dicitur simpliciter & sine adiectione Medicusecςtera aute,quae ide nome participat,non nisi cu adiectione medica vocantur, ut medica herba, curatio medica,&c. Cu hoc tam Ediscrimine,quod ratio medici istis Iao coueniat,nisi extrinsecerat vero ratio Entis Oibus acciderib' couenit intrinsece. Dixi respectu omnium
203쪽
interiorum; quia respectu aliquorum non est analogum. Species enim eiu silem generis, v. c. homo &equus; Et indiuidua eiusdem speciei, v. c. Petrus d Paulus univoce conueniunt in ratione'Entis,ut bene notat Fonteca in c. 1. lib. Metaph. q. t sed Vide Suarcet d. 18. Metaph. F. .&d. 32. scch. 2.
S. Entiri non sunt multiplicanda sne necessitate. J Est commune axioma Philosophorum, ratio illius est; quia Deus dc Natura nihil agunt frustra, ut docetur l. i. de Caelo cap. . Nec quicquam pati Untur otiosum, ut docetur l. a. de pari. animalium c. IJ.sea omnia, quae fiunt, propter aliquem finem fiunt,uc
colligitur ex l. 7. Metaph. c 1. de quibus effatis singulatim agemus infra. Titulo de Causa Finali, sensus propositi axiomatis clare satis a Philosopho exprimicur, l. 3. de Partibus animal. c. . his verbis: Vbi - μνquefieri potes, et Am quam plura esse, meliM es Idem asteritur8. Physic. t. 8.
t r plura.J Sumitur tum ex locis proxime citatis,tuni ex libro de senectute & iuuent. cap. H. sequiturque ex axiomate praecedente; quia enim entia non sunt multiplicanda sine necessit te, propterea non Oportet id fieri per plura, quod fieri potest per pauciora pEst autem vςrum,s per pauciora res aeque commod e pediatur, atque per plura; alioqui non sena Per habet locum. Vide Suale EA. 3 . Metaph. se in . n. ,&disp. s. scist. 6. n. 21. Hu tado disp. II. Metaph, D. I. & alibi. Io. omne Ens est alicui conueniens.J Elicitur exl. I Ethic. c. 6. patet indu tione omnium :s quidemonam ne Ens accidentale bonum est,seu conuenient alicui substantiae; & omne Ens substantiale bonum est,sed conueniens alicui substantiae vel accidenti : sic Mactus praui fiunt absolute boni offoctibus suos pra-
204쪽
ducunt, ut habitibus, & motibus externis quos ini rerant: item sunt physice boni potentiae passiuae ipsorum, quae phy sice perficitur per illas. Intelligitur
itaque α verum est, non de qualibet bonitate siue conuenientia, siue naturalis illa sit, siue moralis; sed de bonitate & conuenientia Entis ut sic, quam omne Ens habere censetur, hoc ipso, quod Ens est; Ensenim & bonum inter se conuertuntur,ut docent se
a physici; & omne bonum dicit conuenientiam sicuti omne bonum est appeti te alicui, ut fusius explicabitur, Titulo de Bono.
ii. Ens omne, quanio es persectim, tanHI operatur nobilius, resertur a s. Thoma in l. 3. Physicorum
Iectione 2 r. l. 79. J Ratio et quia scuti seres habet ad Elle, ita etiam ad operari: Modus enim operandi sequitur modum elleaidi, de unumquodque est propter operationem, ac habet aliquam actionem, vel ossicium sibi proξrium . proptςr quod a natura est in Gutum ; quo tensu recte dixit. Commentator Metaph. t. com. 7. Entia ut non habent proprias actiones, nec habebunt es lentias proprias: sed se hia plura, Titulo de Caina e ciente.
n. Entia nolunt male gubernari. 12. Metaph. c. t o.JRatio est, quia omne Ens naturaliter, dc eo modo,
quo potest, vult siue intendit statio bonum,quod per malam sui diispositionem,seu gubernationem destrinis tur, ut fusius cxplicabitur infra, Tit. de Causa prim2 ut est Gubernator.Phhra huiusmodi effata referri huc pollent ; sed quia alibi mastis proprius eorum locu
205쪽
r. π TNITAs in genere est negatio diuisionis; is V enim dicitur unum, quod non est diuisum, seu indiuisium in se, & per consequens non diuisum quidem, si proprie loquendum sit; sed distinctum ab
alio. Etenim Christus habet corpus unum, & anImam Vnam quae tamen non habent diuisitonem inter se; cum sint unita;*d distinctionem. Vt bens Hurtadod. . Metap n 37' , Vnitas generatim est quadruplex. Tranice -
dentalis,Formalis, Vniuersalis & Indiuidualis. i. Vnitas Transcendentalis est quaelibet ratio entis realis per se,prout est indiuisa adaequale & secundum se: Haec comprehendit omnes alias unitaten est enim quaelibet entitas, ut dictum est . . . Vnitas Formalis, quae etiam essentiali* dicitur, cst, qua res est una in sua essentia. ' Vnitas V niuersalis,seu praecissionis est,per quam natura uniuersalis est una seu indiuisa in sua inferiora, id ue per operationem intellectus. 6. Unitas Indiuidualis, Quae & numeralis, nume-MI & singularis dicitur, eri, qua res singularis est una', seu indiuisa in sua natura singulari.
206쪽
Pars secunda. 67DIs TINCTIO II. xismata de Unitate transiendentalior formali.
r. 'C Ns inum sunt idem, φ. Metaph. c. 2. t. 3. JI a Probatur ibidem hac ratione: quae non sunt diuersae naturae ab ulla re particulari, non sunt diuersae inter se ; sed potius una & eadem ; atqui cias, Munum ita se habent, crgo maior perspicua est ex illo communi axiomate: tuae sunt eadem runt tertio Juire eadem inter se; quo pacto illi 3' sunt eadem: minore probat inductione; quia idem sunt, inquit, homo cretinus homo: Etenim additio nullam diuersam natura apponit; quia detractis ab homine omnibus naturis,& relicta tanthin natura humana, adhuc illa est Ens,& unum quid, alias rationes habet Aristoteles ibidem, quas videre licet in textu. a. Idem es principium initatis Entitatis. J Patet
axioma ex superiore, & elicitur ex eodem textu; cum enim Ens &vnum non distinguantur a parte rei, etiam unitas& entitas realiter non distinguumtur; ergo principium Entitatis idem est, a parte rei, quod unitatis, & contra. Etenim una quaeque res ita est una, sicuti est; & negatio, quam addit unitas immediate iundatur in entitate rei secundum quod in se est, ut bene docet Suareet d. s. Metaph. 1eci . 6. Hurtado d. . Meriph. n. 7 a. &alij.
3. Ens Gmnum consertuntur. Sumitur ex eodem
textur. J Vbi addit , tot esse entis species, quot Vnius, & contra squod intelligi: iuxta ea, quae diximus Tit. 2. distin. 6. numero 7'. idem dicendum est, de vero & bono ; sunt enim hic tria,
207쪽
Vnum, Verum,bonum, passiones siue attributa Entis , quae conueniunt cuilibet Enti, & reciprocantur cum illo, sue sui Dialectici loquuntur) dicuntur ad conuertentiam : si quidem omnc Ens est unum, Scomne unum est Ens: item, omne Ens est bonum, de omne bonum est En , secundum multiplicem inter Via tamque proPortionem. Pronunciatum istud refert Boetius hisce terminis: Omne, quod es, in quantum est es, in libro, an omne,quod est, bonum sit. . Idmagis svunt i, qu desiperfectiu3. s. Physic.
c. . J Pendet hoc effatum a superiore, & facile per illius explicationem in telligi ur ; sicuti enim id quod
est, unum est quoniana Ens & unum conuertuntur)ata nihilominus id, quod perfectius est, magis est virum; cum mutua sit inter Vtrumque proportio. Hinc probat Aristoteles, loco citato, motum regu Iarem esse magis unum, quam sit irregularis ; quia ille perfectior cst, &persectius suum terminum acquirat, nimirum uniformiter fluens : Hinc etiam Deus, quia maxime est perfectus, etiam maxime est unus in Euentia, ita ut implicet contradi Moneni, unitatem Essentiae diuinae tolli ,& eam multiplicati.
aut renus absque uis speciebus, quare si unum et Ens renus es, nud.ι ιιθcrensia nec union, uec Ens erit. Ensataque contrahitur ad inferiora, non per compositione ii nactat Ity sicam, seu per modos cntii distinctos, sicut pcnus contrahitur ad species, per diiserentias distinctas ; sed contrahi dicitur ad inseriora, quandosia concipiuntur distin. po conaepta. Rguo est, quia
208쪽
ens essentialiter & actu includitur in omni Ente particulari, & in omni modo Entis; at vero genus non includitur aetii indifferentijs, v. c. substantia in corporeo; nec differentiae in genere , ut corporeum in ratione substantiae. Lege SuareZ disp. 2. scct. 3.
t. is. J Sumitur eo loco nomen uniuersalis late Scim proprie : non strictὸ de proprie; quomodo diuidi solet in s. Praedicabilia; Nam proprie dicta uniue salia debent esse, qiudvniuoc , Ut docet Ari
stoteles i. Post. c. Io. t. 2S. hoc autem non conuenit
Enti Sc Vni, ruspectu omnium suorum inferiorum, ut constat ex ijs, quae diximus supra Tit 2. dist. 6 numero 7. dicuntur ergo Ens Sc unum maxime uniuersalia; quia non certis duntaxat inferioribus, ut animal v. c.vel homo; sed omnibus omnino Entium generibus conueniunt.
taph. c. 6. & verum est in sensu formali, siue . reduplicatiue, hoc modo : omne unum, quatenus est
unum, non potest diuidi in plura talia, quale ipsum est, idque in indiuiduo: sc v. c. haec aqi a non potest
diuidi in plura, quae sint haec aqua licet diuidi possit in plura, quae sint aqua in quia indiuidualis huius aquae
entitas non est communicabilis multis similibus entitatibus; quo modo neque Petrus diuidi potest in plures Petros, neque hoc genus,aut haec species potest diuidi in plura alia, quae sint hoc genus, aut haec species: ratio est , quia sub tali consideratione indiuidua sint; haec quidem secundum rationem, illa autem secundum rem. At in sensu materiali,natura gener a Sc specifica diuidi potest in partes suoiectas, ut animal in rationale de irrationale, Homo in Pe-Paubam Natura etiam singularis diuisibilis est in partes integrantes: ut Petrus in manus, pedes
209쪽
Vlium, verum,bonum, passiones siue attributa En iis , quae conueniunt cuilibet Enti, & reciprocantur
cum illo, siue sui Dialectici loquuntur ) dicuntur
ad conuertentiam : si quidem omne Ens est unum, &omne unum est Ens: item, omne Ens est bonum, &omne bonum est En , secundum multiplicem inter Varumque proportionem. Pronunciatum istud refert
Boetius hisce terminis: Omne, quod es , in quantomest, 'vum est, in libro, an omne,quod est, bonum sit.
. id magis es πηκm, quod es perfectiu . Physic. c. . J Pendet hoc effatum a superiore, & facile per
illius explicationem intelligitur ; sicuti enim id,quod est, unum est quoniam Ens & unum conuertuntur ita nihilominus id, quod perfectius es, magis est unum; cum mutua sit inter Vtrumque proportio. Hinc probat Aristoteles, loco citato, motum regu- Iarem esse magis unum, quam sit irregularis; quia ille perfectior cst, &persectitis suum terminusa a quirit, nimirum una formiter fluens : Hinc etiam Deus, quia maxime est perfectus, etiam maxime est unus in Edentia, ita ut implicet contradictionena, vilitatem Et sentiae diuinae tolli ,&eam multiplicati.
Rationcm philosophus assignat ibidem Necin etenim . inolens, νηι ct inseque teneris disserentiata cre se, υnμmqμ-mque unam esse : impossibile meroes, ani Jeciei seneris depropriss usserenii spradicari, aut genus absque u speciebus, quare simnum, vel Fns tuus es, nulla diocrentia nec unum, uec Ens erit. Ensataque contrahitur ad inseriora, non per compositi Deim nactapay sicam, seu per modos cntio distinctos, sicut pcnus contrahitur ad species, per differentias distinctas; sed contrahi dicitur ad inferiora, quandosia concipiuntur distu sto conaeptu. Rouo est, quia
210쪽
ens essentialiter & actu includitur in omni Ente particulari, & in omni modo Entis; at vero genus non includitur actu indifferentus, v. c. substantia in corporeo; nec differentiae in genere , ut corporeum in ratione substantiae. Lege Suareet disp. 2. scist. 3.
t. L6. J Sumitur eo loco nomen uniuersalis late de improprie : non stricte dc proprie; quomodo diuidi dolet in s. Praedicabilia; Nam proprie dicta uniue salia debent esse, qui sinum vniuoc , ut docet Ari
stoteles i. Post. c. Io t. 2S. hoc autem non conuenit
Enti& Vni, rejectu omnium suorum inferiorum, ut constat ex ijs, quae diximus supra Tit i. dist. 6 numero 7. dicuntur ergo Ens de unum maxime uniuersalia; quia non certi, duntaxat inferioribus, ut animal v. c.vel homo; sed omnibus omnino Entium
taph. c. 6. & verum est insensu formali, siue . reduplicatiue, hoc modo : omne unum, quatenus est
unum, non potest diuidi in plura talia, quale ipsum est, idque in indiuiduo: sic v. c. haec aqi a non potest diuidi in plura, quae sint haec aqua licet diuidi possit in plura, quae sint aqua in quia indiuidualis huius aquae
entitas non est communicabilis multis similibus entitatibus; quo modo neque Petrus diuidi potest in plures Petros, neque hoc genus,aut haec species potest diuidi in plura alia, quae sint hoc genus. aut haec species: ratio est , quia sub tali consideratione indiuidua sunt; haec quidem secundum rationem, illa autem sccundum rem. At in sensia materiali,natura genex a Sc specifica diuidi potest in partes subiectas, ut animal in rationale de irrationale, Homo in Pe--trum es Pan im Natura etiam tingularis diuisibiliscit in partes integrantes: ut Petrus in manus, pedes