장음표시 사용
231쪽
ne in unius essentiae coniunctioncm vcnire non ponsunt: Et hoc etiam significauit Porphyrius, cum dixit, in concursu equi de asinae, non concurrere simpliciter equum ad muli compositioncm ; quia licet equus & asinus mulum generent,non propterea m lus ex utraque specie compactus est. . Species ad inuicem nou debent permisceri. J Sumitur ex eodem textu, & absolute ac uniuersalitet verum est, codem sensu, quo axioma praecedens; quia nimirum metaphy sica compositione nunquam coalescunt; cum neutra ad alteram se habeat ut genus, neutra ut differentia: secundum alios explicandi modos locum non habet, ut patuc in generatione muli, in clementorum coitione, in materialibus Maccidentalibus rerum commixtionibus. Sensus huius
effati moralis valet in illos, qui discretionis & ordinis ignari permiscent quadrata rotundis, & omnia
s. Decies Entium se habent it numeri. J Sumitur ex 8. Metaph. c. F. t. it. & verum est eodcm senis, quo diximus estentias rerum esse sicut numeros, &consistere in indivisibili: nimirum si considerentur essentialiter, quoad gradus metaphysicos, & praedicata essentialia ; sic enim nec addi quicquam illis, nec subtrahi ullus gradus aut differentia potest,quin
mutetur & destruatur e flentia : non autem si accidentaliter spectentur, aut entitatisse, vi fuse expli- cuimus supra. Titulo et . dist. . ia iiD.7.& seqq. Hinc
docent Philosophi, mundum a Deo posse fieri per
fectiorem accidentaliter quidem, non vero essenti
liter: prius patet, quia Deus potest homini vel Angelo dare plura dona tum naturalia, tum supernaturalia, quibus aecideirtaliter perficiatur, item potest plures & meliores rerum species producere in infinitum; quia creatura est, imitatio & participa-
232쪽
Pars fecunda. Tirutus III. 7 Itio diuinae perfectionis; sed nulla potest jllam perfe
ctissimo modo imitari, ergo semper persectius in infinitum : patet posterius ; quia species rerum sunt veluti numeri, ergo sicuti quinario non potest addi, vel demi unitas, ut tamen maneat quinatius; ita neque vili species vlla ditarentia vel pei sectio essentia- Iis, ut tamen maneat eadem species. Vide, si placet,
6. De quocunque negatur sevus, is eodem negarnr
peciei. J Est commune dictum Phil olophorum, cuius veritas patet exemplo: Nam si aliquid negetur
esse animal v. c. etiam negatur est homo,aut equus,
aut leo, aut aliud bru/um. Et ratio est ; quia sublato toto iniuersali tolluntur omnes partes .inino enim
axiomate hoc di ctum fundatur. Item : . Omnis syecies includit in se genus superius, sicut, omne totum afluale includit suaa partes. JNam species st totum metaphy sicum, cuius partessiant genus & differentia: sublata autem parte, totum actuale permanere non potest, iuxta illud: Sublata quacunque parte integrante, tollitur totum , te quo infra, Tit. de Quantitate . ergo si tollatur qui negeturgedus de aliquo, tollitur etiam & negatur de codem specieS. 8. Idem numero maximὸ es idem. J sumitur ex lib. i. Topic. cap. 6. ubi Philosoplius ait ; idem numero maxime ab omnibus dici idem : cum enim possit quatuor modis aliquid dici idem, videlicet, genere,specie, numero, dc proportione, ut notat Alexander Aphrodis aeus,iin locum citatum Aristotelis, omnium propriissime dicitur idem numero , hoc siquidem absolute & simpliciter vitum est S idem, cum reliqua unitatis & ynius petiera potius multa sint , quam unum, vici confiderano facile pa
233쪽
9. Vnumquo ne ferundum idem habet ese O ina iamduat nem. J Pronunciatum istud exl. . Metaph.
c. 2. t. 3. desumptum traditur a D. Thoma, Quaest. Unica de Anima, a. I. ad 2. & resertur a SuareZ d. s. Metaph. sedi. . n. r. Ratio est; quia generatim, Licinest principium Vnitatis Entitatis, iuxta di cta superilis. Vnita, etenim est passio coniequens entitarem, cui non addit, nisi negationem: Ergo non potest habere aliud principium positiuum & reale, nisi
quod est principium iptius entitatis: Ergo unaquaeque res indiuidua est per suam entitatem singularem existentem a parte rei. Ita substatia physice simplex, ut materia, forma, Angelus, in indiuidua per luam simplicem entitatem: Substantia physice composita ex materia & sorma unitis, indiuidua est, siue haec, per hanc materiam, formam & unionem. Sicut enim haec tria sent principia huius entitatis; ita & huius unitatis, seu indiuiduationis, ut bene docet Suarer D. s. Metaph. scct. 6.&7. Hurtado disp. . . Metap. sect 1. &alii. Non recte igitur Ferrariensis l. i. coni. Gen. c. 2I. Caietanus &alii Thomistae, Principium generale indiuiduationis inter ea, quae specie conueniunt, numero discrepant, statumat materiam prima: sicut eadem ratione Averro es errat i. de Anima c. 7.& Averroistae,ut Zimara Theoremate 97i,qui volui
ad quatum indiuiduationis principium esse formam stibilantialem : haec enim non nisi partialia principia sint, & quidem in compositis physicis duntaxat; ut
iam explicabitur. QHando autem D. Thomas I. p. q. s. a. 3. ad 3. dc alibi assignat materiam fgnatam sue affectam accidentibus, non vult rem quamlibet
intrinsech indiuiduari per illam; sed vel per connot tionem ad illam, vel quoad nos. Quo modo 'etiam Porphyrius describit individuum per aggregationem a .ideditum, quae in alio reperiri non possunt :
234쪽
non quod illa sint principium formale de intrinsecum indiuiduationis , sed quia ex illa aggregatione tanquam nobis notiore, sol tim voluit a posteriori &sens biliter indicare, quid sit Indiuiduum.
Io. Illa ni iuum numero quorum Materias ina.
s. Metaph. c. 6. t.ri. J Loquitur hoc loco Aristoteles de composito subitat tali, x dicit illud esse unum
numero, quod habet unam numero materiam; cuius
ratio est, quia unum compositum substantiale phy-scum, non potest naturaliter habere plures materias concurrentes ad compositionem & constitutionem eiusdem numero suppositi, sicuti neque eadem materia naturaliter subest diuersis formis constituti uis per se alicuius compositi physici . Non autem loquiatur, neque intelligi debet hoc dustum de accidentibus, aut formis partialibus; qui a d stincta numero accidentia, & diuersae formae partiales pollinat casein eadem materia, siue subiecto. Vide Suarea d. s.
Metaph. tech. 3. n. II. Nunente forma manet identitas rei. Sumitur exl. I. de Gen. c. s. J Vbi de nutritione agit Philosophus, & ut probet, toto Vitae tempore manere idem numero vivens, ait: Subiectum quod nutritur manere idem quoad formam, non tamen secundum materiam. Tripliciter potest manere idem numero vivens , vel
aliud quodcumque compositum, de hoc enim uti praecedens , ita & praesens Propositio intelligenda est) iu si nihil materiae & formae perdat, sic caelum manet idem numero: si aliquid materiae perdat. nihil formae, ut homo , in quo licet aliquae partes materiae sensim defluant; forma tamen, utpote in t uisbilis&spiritualis nullam sui iacturam facit. 3'si& materiae & formae partes depereant, ita tamen, ut semper aliae saccedant, & continuentur cum remanentibus, seruato eodem litu. ordine, figura;
235쪽
idque duobus modis, vel ita, ut maneant partes quar dam primigeneae aut alimentitiae duriores ac solidiores, ut contingit in multis animalibus, & in domo v. c. quae eadem manere dicitur, quandiu mance cadem fundamenta, & muri, licet aliae partes saepius innouentur; vel ita, ut non maneant Vllae partes,nisi aequi ualenter, quo sensu per 96o circiter annos C
dem numero permantille dicitur Navis qua Theseus in Getam delatus fuit, eo quod eandem semper figuram obtinuisset, licet omnia tabulata, & tigna Vetera sae pius e siciat innovata, secundum hoc ita qua triplex identitatis genus plana est explicatio axiomatis propositi; uti & verborum ex Aristotele allatorum ἱ quae alio sensita intellecta, non modicam dissicultatem habent. Vt videre est: apud Conimbrice
sis in l. 1. de Gen.& Cor. c. s. q. 12. a. I. &2.
Ir. Nullum individuum, est sub genere , quod non sit incerta Jecie illim generis. J Est commune dictum
Philosophorum, cuius veritas patet exemplo, ut nulla est substantia singularis, quae nec corporea sit , nec incorporea: nullum animal cxistit, quod nec ratio 'nale sit , nec irrationale; & ita, eadem ratione in omnibus alijs. Vide Thomam s. partς qu. uc. I, ad 2.
Is . Conditiones indiuiduantes funt primo diuersi, Jid est, seipsis sunt, & non per alias differentias distinistae. Ratio est; quia ne procedatur in infinitum, deueniendum est tandem , & sistendum in ijs, qua per sese,& non per alia distinguantur. Spnsus huius dicti moralis significat maximam ip hominibus complexionum este, & morum diuersitateram Quarς imprudentiae est, velle, ut alii omnes ad serusum ac Voluntatςm nostram omnia dicat & faciant; id enim in hac vita fieri nequit,ubi de Proprio & Accidente,
236쪽
quae restant ex quinqae praedicabilibus, opportunior infra diffferendi locus est.
DISTINCTIO X. Quid fit Ens 'mμm per se, o Ens
r. Ns per se est, quod est unum per se, Ens per
Idaccidens, quod est unum per accidens. Σ. Vnum per se est , quod habet unam essentiam seu naturam, in suo genere compleram, quae in uno praedicamento ponitur, & Vna definitione ex Ic tur. Hoc est duplex, simplex & compositum. 3 Vnum per se simplex est, quod non constat rebus m natura rei distinctis,siiue quod non componitur physice ex partibus estentialibus, aut Integrali bus, ut Angelus. a Vnum per se compositum est, quod constat rebus ex natura rei distillinis, & ordinatu ad componendum unum ens completum in suo genere,quale est primo compositum plusicum euentiale,secundo compositum integrale. s. Vnum per accidens est, quod constat ex rebus diuersorum picedicamentorum, ut paries albus ; vel ex rebus eiusdem praedicamenti, specie aut numero totali differentibus, ut Vas argenteum deauratum. Evcst triplex, primum per meram aggregationem, sitne certo ordine, ut cumulus lapidum. Secundum unum ordine sine unione physica reali, ut exercitus. Tertium vnum ex subiecto ,& accidente uti quantitas alba superficies quadrata, intellectus habitu scientiae informatus.
237쪽
76 De Ente eius pagrouibus. DISTINCTIO XI. Axiomata de ino per se, no per accidens.
I. TY potentia oeam eiusdem generis, adse inuicem
L. Ordinari sit unum perse. Sumitur exl. 7. Metaph. t. 9. J Intelligitur & verum est de Vno pecse composito, in citentia seu natura, quale fit ex materia & forma iiii, stantiali physica. Illa enim sundentia eiusdem generis , cum ambae sint substantiae, & ad se inuicem ordinantur ut actus ad potet tiam ,&potcntia ad actum. Defectu prioris conditionis, non fit unum per se ex substantia & accidente, ut cx pariete & albedine: defectu posterioris non fit unum per se ex Angelo, v. c. materia prima: neque enim ad se mutuo ordinata sunt, nec ullam ad compositionem faciendam, proportionem habent. a. Ex duobus Entibus in potentia sit Vnum in actu.J Sumitur ex eodem textu 9. & longe accommodatius est ad mentem Aristotelis,quam axioma praece. dens; docet enim Philosephus ibidem : Ex duobus entiιus in actu, non fieri πvum in actu; sed ex Abbus inpotentia ; actus enim separat. Omnia siquidem illa,
ex quibus constitui vel componi potest unum per se, recte dicuntur Ens in potentia; quia non simi entia per se simpliciter, quae postulent actu existere separatim ab alijs; sed instituta sunt ad constituendum vnuna aliquod Ens totale siue completum. Quoad aliat sensus huius pronunciati idem est, qui praece dentis. Lege Suareet in indice copioso Met physicae
3. Ex duobus Entibus in actu nonsit Unum per se. JSumitur ex eodem tcxtu, Vt patet ex verbis modo cx-
238쪽
ratis. Sensus cst, ex duobus entibus per formam aeritatis,uel alio modo per se completis,in suo genere siue praedicamento, quatenus talia sunt, non fieri unum compositum per se in essentia, vel natura, quale v. c. constituitur ex materia & forma homi-riis, siue ex corpore & anima rationali. Atque hances Iementem Aristotelis, perspicuum cst ex eodem textu, & discursu totius capitis ; adsert enim horum axiomatum doctrinam, ut demonstret, Vniuersalia
non posse esse substantias integras & per se subsistetes complete,& nihilominus ita inesse indiuidui, ubstantiis, ut cum eis unum per se& actu componant. Porro ea hic intelliguntur entia completa in suo genere, quae non per λrmam modo phy sicam; sed ea etiam, quae per alios modos substantiales vltimo perfecta & turminata sunt: quae vero horum albquo carent, dicuntur in completa. Sic natura Christi humana, priusquam a Vorbo assumeretur, non erat Ens in actu completo i, sed in potentia ad personalrtatem, tanquam ad terminum substantialem, ac proinde ex illa & per nalitateVerbi diuini constitui potest ens unum per se, id cst, una substantia prima, seu persona. Ita sere Valentia 3. p. d. I. q. t. pum no
. Ex Ente . Ente fi Vnum per accidens. J Elicitur,& citatur a plerisque ex eodem textu , c Vesum
est eodem sensu, quo effatum prςcedens, nempe exEnte & Ente actu completis, vel etiam ad se iuuicem improportionatis, non fieri unum copositum per se; sed per accidens tantum ; qualis est strues lignorum, cumulus lapidum, dec. de quibus supra: Sccundum hanc enim modum 'eiba sunt Aristotelisa oco citato
recte dixit Democritus: I sibile est, ex duobus uno, aut exino Euo sier . Porro hoc, de praecedentia effata intelliguntur praecipue de uno per se essentiali,
239쪽
non item de Toto, seu uno per se integrali. Nam s. Homogene ola continuatione ni Vnum perse. JEst commune axioma Philosophorum, de quo videri potest Suarer,d. . Metaph. sech. 3. n. s. sic duae guttar aquae, quae sunt duo entia in actu, per so- Iam coniunctionem fiunt una n ro aqua : sic etiam ex duobus caloribus, ut per unionem fit unus calor, ut 8,& ex duabus lineis pedalibus, consurgit una bipedalis, quae est Unum per se integrale: quamquam ex huiusmodi non fiat unum per se, quatenus actu sunt entia completa ; sed quatenus partes sunt integrantes, & in potentia ad constituendum aliquod totum, Vr patet ex citato textu 9, ubi ait: Vnum actu fieri ex duobμi,spotentia duo sint, it dupum ex duobus dimi ys. Et secundum hunc sensum formalem priora axiomata vera sunt,non lotum de uno per se essentiali,sed etiana integrali. 6. Qua distierunt fecie non faciunt num per se. 8. Metaph. t. 9. J Intelligitur de entibus in actu, & de ijs, quae sunt entia totalia, ac differunt specie complete : nam materia & forma physica constituunt, unum per se, & nihilominus differunt spccie incomplete. Ex hoc pronunciato quidam probant,in qualitatibus, gradus intensionis, Ut caloris V. c. non di
ferre inter se specie; ut quidam volunt alioqui non polle illos integrare unum calorem per se; seἀhaec res controuersa est, cuius determinatio spectat
ad libros de Generatione. Vide D. Thomam s. p.
7. Quacunque fuκt unum per se, vel sunt unum peridentitatem realem, melper comunctioncm. J Sic animal, rationale, substantia in homine sunt unum per se propter identitatem rcalem : multae guttae aquae faciunt unum per se propter continuationem: materia de forma per unionem, qua inter se coptalantur.
240쪽
Ratio huius pronunciati clara est, ex descriptione ει diuisione unius per se, de qua paulo ante. Vide
D.Thomam I. p. q. s. a. r. ad a.
8. Multitudo omnis, nisi D composita futura sit , i, ter conciliatrice harmonia. J Proclus comment. 3. in Timςum, sentias est, omne EnS VnHm per aggregationem, ut possit esse Unum Vnitate ordinis, requirere proportionem, & accommodationem rerum inter se, veritas huius manifesta est experientia quotidiana.
s. Omne Ens per feesi Vnum simpliciter. J Ratio
huius patet ex data ante diuisione entis per se, & per accidens; Ens enim per se idem dicitur, quod Ens unum simpliciter: at vero, Io. Omne Ens per accidens est multa simpliciter. JPatet etiam hoc ex dictis Nam Ens per accidens, siue secundum quid, ut V. c. exercituS, aut aceruus lapidum, nempe per ordinem, & aggregationem. fine ulla continuatione aut unione physica: Et est multa simpliciter, quia pnysice & a parte rei sunt mqtia entia per se completa. De hac utraque suppositione agit Suareet,d. . Metap. sect. 3. n. 6.&n. I .
De Veritate M Vero. DISTINCTIO PRIMA. Varia 4eritatis acceptio oe explicatis.1. TEritas est triplex,i' in ellendo. Haec est in ip V sis rebus seu obiectis cognoscibilibus, unde etia dicitur veritas obiectiva,& fundamentalis. α' in