장음표시 사용
571쪽
368 De diuersis Antium creatorum generibi . s ubstantiae, quam secunda ; sed quia pluribus subα
stat; ut constat ex sepiadictis , dist. 1. n. 3. Vide, si placet, supra explicationem illius: Essentiae consiliu in indivisibili; Et illius : Nulla res fuscipit magis σMinus esentialiter sectentitative. Titulo 2. dist. . . Omnis subsantia est siusceptiua contrariorum.JEst commune pronunciatum Philosophorum, desumptum ex capite de Substantia, ubi Aristoteles ait, proprietatem obstantia maxim/, id est quarto modo in
propriam esse; ut Mna eadem7ue numero permanens posse
sitsuscipere contraria, & verum est uniuersiis ae qua- libet substantia creata: nulla enina datur, quae non possit aliqua saltem contraria & late sumpta accipere : Sic eadem aqua nunc frigus recipit, nunc calo- rem, idem ignis densitatem & raritatem, motum sursum & deorsum,&c. Sic caelum secundum eandem sui partem moueri potest nunc in orientem,
nunc contra in occidentem, item nunc condensati, nunc rare fieri, aut magis minusque illuminari, &c. Sic Angeli siuscipere possunt nunc veritatem in in- . tellectu nunc falsitatem, alias odium in voluntate, alias amorem, nunc vitium postea Virtutem, &c. Omni igitur & soli substantiae creatae conuenit successiue , ct cum sui mutatione suscipere contraria,
tanquam Quod sue ultimato,idque vel per se erimo, si prima substantia sit ; vel per se secundo, si sint secundae stibstantiae, id est, genera & species, quae insiliat primis. Solus Deus gloriosus hae lege superior
est, utpote,apud quem non es transmutatio, nec miris. Hudinis obumbratio.
572쪽
DISTINCTIO PRIMA. De Inte i renti . r. I Nieiligentiae sunt prima post Deum seu stantia. J
A Sumitur ex S. Gregorio Nagian Zeno, Oratione ι . ubi eas G udam Trinitatem vocat, cic oratione 38. 'bi eas nominat, Secundos splendores primi plenaeuris administros. Significat itaque pronuncia tum , intelligentias esse omnium creaturarum praestantissimas, & in primo, a Deo gradu dignitatis esse constitutas; in quam sententiam D. Chryses o-mus, Hom. v. contra Anomaeos, Notis, ait, Num quemque Angelum rependi paremq; ef iniuersae huic, bili creatura, me Otiud mμkο nobiliorem ac pra-
flantiorem. Eodem spectat perinsigne istud D. Dionysj de Intelligentiis elogium. r. Imago Dei est intelligentia. cap. de diuinis Nominibus, eximie nimirum hiatonomastice. J Explicat ibidem S probat; quia, inquit, Mam festatio est
occulis luminis, Poculum purum clarisiimum, incontaminatum, incoinquiuatum, immaculatum, fuscipiens totum es conueniens ciuere) pulcbritudinem infor- nis deformitatis,oemuuder I undefcerefaciem in seipso, quemadmodum postibile es, bonitatem silem is in abditis, id est Dei. Ostendit ergo magnus ille Doctor, expressiorem in his stubstancijs elle similitudine cum Deo,quam in ulla alia creatura intellectuali: nempe propter natura: Angelicae super omnia alia entia creata, eminentiam R puritatem. Iuxta illuda
573쪽
3 o De diuersiis Entium creatorum generibus
3. Intelligentiae sunt astus pnii. 8-Met ph. t. a 6.&I2. Metaph. t. 2 o. J Vocantur Angeli siue Intellige. tiae actus puta phy sice, quia non includuntipol etiam physicam,id est materia primam. Vnde etiam dicuntur. Substantin plices physice, quia non sunt compositi cx materia, forma non autem sunt actus put i& simplices Metaphysice; quia sunt compositi i'
ex genere & dillatentia, exim sint substantia incorporeae, quae ponuntur in prς dicamento substatiat. 1' exellentia dc existentia, ue' dx natura L subsistentia. 'ex subiccto de accidente; sunt enim cialitates passiuae& receptiuae vel potentiarii & habituum , secundum
plerosque; vel certe specierit & actuu secun i alios. Itaq; actum esse purum proprie soli Deo tribuitur angelis analogice de minus proprie. Vide,si placet, quae diximus supra Titulo 6. desimplicitate. . Deus γ meus funi in praedicamento substantiae. r. Et hic. c. 6. J Per Deum intelligit hoc loco Philosophus Intelligentias, quas etiam S. Metaph. t. IJ. vocat Daemonia:non autem intelligi debct supremum Numen; quia hoc nullo modo est compositu ex ge
nere de uitlcrentia; cum hi gradus imperfecti sint ae limitati , quod repugnat infinitae perfectioni Dei: Daretur enim aliquis perficiens & perfectibile in Deo. Et ratio est, quia D Deus constat genere de dis. ferentia, vel illud genus est finitum, vel infinitum: si finitum: ergo aliquid est in Deo, quod sit limitatae
perfectionis, concia communem Theologorum sententiam: si infinitum, ergo non est commune creatu
I s, ergo non potest in eodem cum illis poni praedicamento. Praesenti igitur effato, Angeli dicuntur poni in praedicamenxo substantiae; quia compositi
i uni ex genere & differentia. Ita communiter expli
cant, omnes Philosophi de Theologi, hoc praecipuo
574쪽
i ixi sundamento, quod Deus infinite distet a creaturis, & plane sit ordinis altioris. Alij tamen pauculi contrarium sentiunt, quibus ex parte fauet Hur lado disput 9. Metaph. sect. 1. ubi docte & grauiter
hanc quaestionem examinat, ac tandem concludit communem Scholasticorum, & SS. Patrum seque dam eme sententiam. s. Intelligentia non siciuntur ni per motum. Ir. Me
taph. c. 8. & alibi. J Vbi Aristoteles de Commentator, stacuentes, licet falso, mundum & motum ab aetemo, probant dati Intelligentias, ex constanti Scaeterna caelorum latione, quam adeo certa lege & rato tenore fieri non posse iudicarunt, nisi ab aliqua vi intellectrice, orporis & fatigationis experte. Intelligitur itaque & vera est praesens propositio, quoad scientiam naturalem, quae per rationes physicas haberi solet ; nulla enim aliunde, quam ex motu & ese fectibus motus , suppetit ratio naturalis asserendi substantias spirituales, siue Intelligentias. Nam licet aliqua de productione illarum congruentia afferri soleat, ex ordine & persectione Universi, ad quam Videtur requiri, ut in eo detur gradus substantiarum spiritualium: ea tamen ut summum probabilis est,& minime conuincit ; Etenim Deus possiet creare plures Decies entium, quam nunc sunt , & tamen Vniuersum censetur modo in suo ordine persectum. Adde, quod detur anima rationalis,quae est Libstantia spiritalis: caeteri autem effectus,quos Angeli siue boni, siue mali esticiunt in statuis, in corporibus obiectis,&c. ut praedicere sutura, loqui varus linguis,&c pertinent ad motum
6. Integi entia sunt plens formis. Aristoteles in libro de Causis, Propositione io.J Formaru nominChic intelliguntur species intelligibiles, quas Angeli
575쪽
372 De diuersis Entium creatorum generibus.
ordinarie non emendicant a rebus materialibus ; vianos homines ; sed habent concrcatas sibi species omnium rerum naturalium aliquando futurarum non omnium possibilium, alioquin haberent infinitas. Vtrum vero hae species sint rerum singularium existentium; an uniuersolium tantum , disputant inter se Philosophi & Thoologi, eius determinatio non est huius loci. 7. Anima rationalis es infima ingenere intellectualium. Traditur a D. Thoma I. p. q. 7 6. a. S. in cor pore. J Sensus est, animam bumanam, secundum naturae ordinem, infimum gradum in substant ijs intellectualibus obtinere, ac proinde uti modum ellendi, ira quoque modum op crandi habere longό inferio- 'rem, quam Intelligentias : Ncque enim homo naturaliter sibi iuditam habet notitiam veritatis, quemadmodum Angeli; sed eam colligere debet,per viam sensus, ex rebus diuisibilibus, ut inquit D. Dionysius c. . de diuinis Nominibus, ante medium, iuxta il-lud vulgare: Nihil est in ntemdiu sicilicet humano quod non priu fuit infensu. Vide extat'. si placet, D.
Dis TINCTIO II. De Caelo Apris. r. Tlum es quint 'm corpus simplex. I. I. de caelio,
tc. a. & alibi.J Dicitur caelum este corpus sini-pici; quia non componitur ex alio corpore prioli, sciui mixta componuntur ex corporibus elemen eorum. Et dicitur quintum corpus simplex, sue quanta essentia, ut distinguatur a quatuor cic mentis, qua int quatuor corpora simplicia. Vnde etiam alibi ,
576쪽
a. G Ames primum elemcntum. l. de Caelo c. i. tex. r. J Ita appellatiar, quia prs cipuum est, de ptinceps inter omnia corpora simplicia : Est enim perfectioris naturae quam aut ignia siu, aut aer,aut aqua, aut denique iccra, ut pluribus persequitur S. Augustinus, in Meditationibus c. ia. & pulchre ostendit Aristoteles i. i. de Caelo, c. 2. t. I 6. ubi inquit ,prater corpora sub Lune orbe contenta, id est, praeter corpora elementaria, ese aliud tanto excellentioris natura quato ab illis locorum interuallo disat. Eodem sensu illud PhiIosophorum ore tritum: . 3. Nundu uperior florem inferioris, inferior facem habetfuperioris. J Intelligitur de verum est, ii nomine inferioris mundi accipiatur moles ex quatuor elementis coagmentata : non autem uniuersus orbis
subcaelestis quoad omnes suas partes, ut quoad homines & alia uiuentia: vel si comparatio ablollite ad omnia sub inaria instituatur, intelligendum est, de mundo caelesti, non per se prςci se spectato, siue ut
compositum physicum est, sed prout est quid ex
corpore caelesti, Jc intelligentiis constans. Vtroque igitur modo, compara illic loquendo, mundus lupu-ώ rior longe nobilior est, &, ut ita dicam, florentior
mundo inseriore. Ex hisce perspicuum fit, quomodo accipiendum sit istud: . Caelum astra nobili ma eorum sunt, qua subfr sum cadunt. l. i. de partibus animalium c. I. J Et il- id Philonis Iudaei in libro de Ioseph. Quamo vi duos potiores sunt vigilantes dormientibus , tanto In mundi iniuersiate calesia ierre si ibus, V qua insopita migilent, propter certas irrequiri que in res nunquamfrustratas suis efectibus: terrestria mero etiam sit uti ter excitentur, rursus deg auata in somnum re- .idunt.
. calumnonsuscipit peregrinas impressiones. Sumi- .
577쪽
371 Deditio fis Entium ereatorum generibus.
ordinarie non emendicant a rebus materialibus ; vianos homines; sed habent concrcatas sibi species om. Dium rerum naturalium aliquando futurarum s non omnium possibilium, alioquin haberent infinitas. Vtrum vero hae species sint rerum singularium existentium; an uniuersolium tantum, disputant inter se Philosophi & Thoologi, eius determinatio non est huius loci. 7. Anima rationalis eis infima ingenere intellectualium. Traditura D. Thoma i. p. q. 76. a. 3. in cor pore. J Sensus est, animam bumanam, secundum naturae ordinem, infiniam gradum in substant ij si tellectualibus obtinere, ac proinde uti modum cstendi, ita quoque modum op crandi habere long S inferiorem, quam Intelligentias : Ncque enim homo naturaliter sibi hiditam habet notitiam veritatis, quemadmodum Angeli; sed eam colligere debet,per viam sensus, ex rebus diuisibilibus, ut inquit D. Dionysius c. 7. de diuinis Nominibus, ante medium, iuxta illud vulgare : Nihil est in 'tellectu sicilicet humano quod non prius fuit infensu. Vide etiam, si placet, D.
Thomam r. p. q. 77 a. 2. in corpore.
De caelo'. Pris. r. r Elum es quintum corpus simplex. I. I. de caecto, c. r. & alibi.J Dicitur cassum est e corpus sim-
pic*; quia non componitur ex alio corpore prioli, sicuti mixta componuntur ex corporibus elementorum. Et dicitur quintum corpus simplex, siue quinta essentia, vidistinguatur a quatuor cic mentis, qua sunt quatuor corpora simplicia. Vnde etiam alibi
578쪽
Pars qu ista. Titulus P VIII. 3 s
et. Gum est primum elemonium. l. 3. de Caelci .i, tex. i J Ita appellatur, quia prς cipuum est, Se princeps inter omnia corpora simplicia : Est enim per- se totis nMuri,quam aut ignita sit, aut aer, aut aqua, aut denique terra, ut pluribus persequitur S. Augustinus, in Meditationibus c. ia. & pulchre ostendit Aristoteles i. i. de Caelo, c. 2. t. i6. ubi inquit prater corpora sub Lune orbe comema ad est, praeter corpora elementaria, esse aliudianto excellentioris natura quato ab illis lucorum interuallo dis at . Eodem sensu illud Phila sophorum ore tritum: 3. Nun Iu uperior florem inferioris, inferior facem habetfuperioris. J Intes igitur & verum est, si nomine
inferioris mundi accipiatur moles ex quatuor ele mentis coagmentata : non autem uniuersius orbis
subcaelestis quoad omnes suas partes, ut quoad homines & alia uiuentia: vel si comparatio absolute ad omnia subi naria instituatur, intellisendum est, de mundo caelesti, non per se pr cise spectato, siue Ut compositum phy si cum est; sed prout est quid ex corpore caelesti, dc incelligentiis constans. Vtroque igitur modo, compara litic loquendo, mundus supz -- zior longe nobilior est, &, ut ita dicam, florentior mundo inseriore. Ex hisce perspicuum fit, quomodo accipiendum sit istud: . Caelum astra nobili silma eorum simi, qua subfc um cadant. l. i. de partibus animalium c. I. J Et illud Philonis Iudaei in libro de Ioseph. 2η tuo vi duos potiores sunt tigilantes dormientibus , tanIo rum nri iniuersitate tale aierrestribus, it quae insortia vigilent, propter certas irrequiri que res nun-ο amfrustratas suis efectibus: terroria mero etiam sit 'li siler excitentur, rursus degrauata in somnum re
. calumnonsuscipii peregrinas impressiones. Sumi-
579쪽
3 4 diuersi Entium creatorum generibus
tu rex l. 9. Metaph. t. in J Indicat hoc proloquio discrimen inter caelum & . elementa, quod haec obnoxia sint qualitatibus &impressionibus,non perfectivis modo; sed etiam quibuscumque corruptiuis, ut docet experientia: Coelum autem secundum Aristotelem , impressiones eiusmodi corruptiuas honadmittit: neque enim est clementum proprie, neque ex elementis compositum, nec habet in se qua tuq rprimas qualitates, ex quarum cotrarietate & pugna corruptio oritur. Admittit nihilomitans' qualitates persecti uas, ut lumen,&c. Intelligitur itaque & verum est pronunciatu ex mente Phil ossephi de qualitatibus corruptiuis non persectivis Dixi ex mente
Philosophi; quia in rei veritate, utrum caesum. cor-
ruptibile sit nec-ne, grauis est Philosophos inter Theologosque cotrouersia. Pro Aristotele stat tota sere Peripateticorum Schola, ac Theologi Scholastici ser Eomnes in . distinet. 7. & 8. plurimique
Sanctorum Patrum, quos citat Suareet,disp. i 3. Met. sect. II. num. 13 & tomo 2. in 3. p. disp. 3 3. sect. 2. Pererius i. r. in Genesin. Ribera, V alentia, Lorinus&alij . Contrarium tamen sentiunt AEgidius, Molina, Becanus,&alij, quos consule, si libet. s. In corporibus caelestibus non reperitur malum. Commune istud pronunciatum accipiendum est,e - dem animaduersione,qua axioma praecedens. Citari soleta quibusdam ex l. 2. de Caelo, t. 3. ab alijs ex 9. Metaph. t. I9. quo loco dicuntur, ea qua sempiterna sunt, non habere malum, esse incorruptibilia, eo quod corruptio malorum sit. D. Thomas consormiter & co- sentanee ad utrumque locum, praesens eloquium ex- posuit, tum docuit, intelligi debere, tem de malo co ruptionis, quam inordinationis; Alio tamen loco D Thomas hanc expositionem habet, & non illo, quem citat non nemo, nisi erratum sit in numeris.
580쪽
. Nundus inferior gobernatur afuPeriore. l. i. Meteor. c. Σ. J Ea est connexio & subordinatio partium Vniuersi, ut entia inferiora regantur a superioribus, dc particularia agentia ab Vniuersalibus in operando dependeant, qualia sunt ibi & c qium re pectu rerum sublunariti,ut docet Philosophus loco citato: ab hoc autem dicitur mundus inferior gubernari,non Veluta causa gubernatrice per se; sed per accidens tantu, quia nimirua gentia inferiora indigent concursu dein fluxu caelesti ad materiae dispositione: n, de ad plerosque effectus naturales seo tempore & ordine recte producedos; quo sensui. a. Physic. t. a s. dicitur, Sol homo generare hominem, & l. 2. de Caelo c. 3. ac. a. de Gen. c. io. Accessus & recessiis planetarum: prcesertim Solis motus per Zodiacum dicitur Hiie' .causa generationii Dcorruptionii, cestatis &hyemis,& generatim incissitudinis naturalis rerii sub caelestiu,vt fusius explicabitur, Tit.de Generat. Ratio pronunciati est caelii est corpus naturale: ergo habet natura & opera tono,non immanentem; cum sit inani, matu ergo transeunte in haec inferiora. Etenim Natura non patitur quicqua otiosum; cum Vnum quo J-que sit propter suam operationem,Vt docetur l . a.da
Cano , tex. 27. Et in quolibet haec tria insunt, elle, poste, & operati, ut D. Dionysius inquit. Videri potest D. Tnomas lib. de Regimine Principum,
8. fra inclinant, sed non neces iant. J Vti caelum& astra non sunt causae gubernatrices per se, respectu inferiorum, ita neque directe agere possunt in animam rationalem , nec in intellectum ac voluntatem , seu in liberum hominis arbitrium ; quia haec fri ritualia sunt, illa colporea; sed indirecte tantum & per accidens, quia varie aff-ciunt & immutant cor pus humanum, ad cuius con-