장음표시 사용
611쪽
η os De diuersis Ent uni creatorum generibus
iis ellentia esse, ut dicat habitudinem ad subiectimuItaque m inesse late hic accipitur erout dicit quamuis affectionem vel habitudinem ad substantiam, siue ha, bitualem, aut aptitudinalem, sine etiam actuale Quod si, pct inese, intelligitur inhaerentia proprie dicta, locum habet prpnunciatum in accidentibus soluin intrinsece alii eiciatibus subiectunt: non autem in adhaerentibus extrinsece , ut est vestis respecti; ivestiti, locus circunstas respectit locati; nec in den minantibus extrinlece, ut est actio transcias respe- stu agentis. Vide, si placet, D, Thomam3 p. q- 77.
art. I. ad secundum. . Accidentia in concreto magis entiaapparent, quam
in abstracto . . Metaph. t. 3. J Rationem assignatibidem : uronium, ait, ubicctam eis determinatum est: lConcretum enim accidetale significat & subiectum,& formam accidentem subiecto; ut εlbum,v. c. dicit dc rem albam, & ipsam albedinem, siue, ut loquitur Aristoteles 7. Metaph. c. s. inum significat duo, i cui accidit, id est subiectum; G id quod accidit, id est albedinem inhaerentem: quare concretum accide a tale sumitur ut subsistens per se:abstractum vero, Vt quod est in alio; quomodo in substantijs etiam hu-uranitas,u. c. significat naturam humanam,tanquam principi u hominis ; quia significat illam sine subii uentia, qui est modus naturae substantialis, & terminus ultimo complens eam in genere substantiae.
De accidente in ordine ad subfantiam. t fici
Mne Eni mel si sebsantia, mel alcidens. J Est commune pronunciatum Philosophorum.
612쪽
Sensus illius est, inter substantiam & accidens,nulluesse medium, siue nullum esse Ens quod media quadam inter substantiam & accidens naturam habeat. Ratio est; quia substantia&accidens inter se collata secundum propriam rationem essendi diuiduntur secundunt affirmationem & negationem, per modum contradictionis; scilicet secundum elle in subiecto, o modo, quo explicatum est,& non esse in subiecto; atqui inter huiusmodi, comparatione alterius nihil potest esse medium. Vide, si placet, D Thoma ι. p.
q. 77. a. l. ad quintum. Huac quoq, omnes omnino
Entium modi, aut substantiales sunt , qui pertinent ad constitutionem vel ad complementum .iubstantiae, utvnio substantialis, in teriar & formae, subsistentia,&c. Aut accidentales, qui supponunt substatiam iam plene constitutan , eamque assiciunt, ut ambulatio, sessio, praesentia localis,&c: vel pertinet
ad complementum alterius accidentis, ut v .c actualis inhaerentia Quantitatis in substantia. Vide, si placet, Suareet disp. 32. Metaph .se 2. I. n. I 3.&seqq.2. Accidentia iuuant ad con fruationem substau-Hae. J Intelligitur de accidentibus cuique rei connaturalibus, & in certa mensura congluc aduenientibus. Sic v. c. quatuor primae qualitates conseruant
viventia naturalia in suo esse, dc ita quidem iuuant, ut sine illis conseruati liqc neutiquam postant: Neq;
enim ulla forma substantialis physica persistere in
materia potest, nisi certis *ccidentibus, ve uti dispositionibus affecta, quo sensia verum est istud : cui tollit proprietates , tollit 6sentiam. Porro radix ct origo , cur substantia creata recipiat in se accidentia , est haec ; quia in se est niti & limitata , uec sibi ipsa susticiens et ideo requirit accidentia , per quae ulterius perficiatur , adiuuetur,& ςxornetur. At vero substantia increata Dei,
613쪽
ηo8 De diuersiis Entium creatorum generibus.
quia in se est infinite perfecta, & in se continet oi nem plenitudinem bonitatis,quae est in tota latitudine Entis: propterea non potest amplius perfici per
accidentia, nec est capax illorum . . 3. Accidentia nonfunt necessalia. l. I. Poster. c. c.
tex. 13. J Vbi probat Aristoteles ex instituto, demostrationem propter quid, constare ea propositionibus necessatius: at accidentia, inquit, non sunt ia cessaria; Ex quo inseri, ea quae insunt per accidens, non ingredi de imonstrationem propter quid. Intelligitur itaque & verum est de accidentibus contingentibus,quae nec sunt in primo,nec in secundo modo praedicandi per se: talia enim, contingit ei in ine se, vel nan inesse, ut loquuntur Philosophi ex Porphyrio; idque vel ratione sui; quoi nodo calor, V. c. potest non inelle, seu abesse ab animali, nigredo a
corvis. &c: quia c lor non postulat necessario con
seruari in tali subiecto, cum possit elle in alio; vel ex parte subiecti, quo modo albedo potest abelle apariete, sinitas a naso,&c. quia paries non postulat necessario albedinem, nec nasus simitatem; vel denique cx parte accidentis de subiecti simul: sic eadem albedo potest ab e sic a pariete, cum & paries possit cile non albus, & albedo possit esse in alio subrecto, quam pariete. S sus huius dicti moralis valet
in eos, qui accidentariis & leuioris momenti rebus plus nimio intendunt. . Accessori in non mittat naturam principalis. JDoctrina huius axiomatis eadem sere est, quae praecedentis. Pro maiore tamen illius explicatione notandum est, nomine naturae hic intelligi ipsam rci principalis estentiam, quae propterea dicitur ab accestario non vitiari; quia intrinsece in sua essentiali ratione non immutatur physice : Posterius emis non rodii naturam prioris, & accidens supponit rem, non
614쪽
sacit, ut mox explicabitur fusilis. Itaque naturam substantiae variare accidens intrinsece non potest, cum non ingrediatur ementialem rationem substantiae, & haec quoad naturam & euentiam suam non pendeat intrinsece ab accidente. Pendet nihilominus1.bstantia creata ab accidente, quoad tuum conseruari, & quoad bene vel male esse: Nam & accidentia iuuant ad conseruationem substantiae, & eandem bene vel male disponunt, iuxta illud: S. Accidentia mutant conditionem se santis. JPatet experientia quotidiana, dc verum est non inphy sicis modo, sed etiam moralibus. Videmus enim nomines ordinarie bene vel male disponi acciden taliter ab ijs,quae adueniunt extrinsecus: aliter namque disponitur animus sedentis in asino, aliter exultantis in regali throno : unde est illud vulgare: Honores mutant mores. Vide, si placet, quae diximus ad illud : Bonum est ex integra causa, malum ex singuli defectibus. Titulo de Bono, .
6. Accidens supponit rem , substantia facit. J Accidentia dicuntur ab accido, vel accedo ; quia accidunt, & accedunt rei in sua substatia & e stentia constitutae; quo modo Petro, v. c. accidunt, scientia, magnitudo, ambulatio, viso, &c. Materia autem &serma non accidunt, neque accedunt Petro; nihiι
enim accidit alicui priusquam sit; sed postquam est: at
ante materiam suam & formam Petrus nullo modo
intelligitur esse: ergo ante illas nihil ei accidit : at postquam Petrus est, quid ei aduenit, illi accidit, Milli additur: Hac igitur ratione dicitur accidens supponere rem; nimirum cuius est accidens, & cui existenti accedit: At vero Substantia dicitur rem facere; quia per se siue per suum conceptum intrinsece constituit rem in suo esse, ita ut durante substantia, non possit res talis non durare, etiarns omnia
615쪽
lo De diuersis Antium creaArumgeneribus
7. Accidentia Uivitiantur propagini. J Intelligitur' praecipue de accident bus propriis ex natura rei emanantibus, quemadmodum stim plantae reserunt. naturam & virtutem illius radicis aut fruticis a quibus propagantur & sustentantur; ita accidentia certa proportione referunt naturam illius su hstantiae, aqua profluxerunt. Hinc moraliter facta dictaque
viri boni habentur bona, viri mali mala ; quia sim lia censentur suae radici & propagini. Vnde Christus
in Evangelio: Bonus homo de bono cordis thesauro profert boua, . malus L ο de malo thesauro profert mala. Matth. Ia 3Jo. iuxta hunc quoque sensuita verum.
S. Accessorium sequitur naturam sui principalis. JIta habet Regula r Iuris in 6. quae, ut Dynus testatur in Commentario, locum obtinet, siue agatur de principali inducendo, siue dς eodem tollendo,sue confirmando,ut i ii s explicant Interpreties ibidem, V. c. qui emptum accipit equum, secum quoque aufert, ct capistrum. Caeterum nomine accessior ij ii telligitur id, quod per se accidit illi,cuius dicitur accessorium,&non habet naturam aut dignitatem plane independentem ab eo. Vnde si quis contractumpliquem,vel promissionem quamcunque iuramento confirmet,potest fieri, ut i ramentum obliget, licet
promisito in se sit inualida ; de qua re consule, si placet, Lessium dς Iustitia δc Iure, cap. 17. dub. 7
9. Accidentia lauant ad cognitionem substantia. sumitur ex l. I. de Anima c. i. t. ii.J Vbi ait, accidentia magnam afferre opem ad percipiendum ipsum, quod quid est. Vera est haec auctoritas de acciden tybus, tum proprijs, tum etiam conuinibus; de illis quide; quia ex proprietatibus venitur in cognition*m rcru,
616쪽
quibus sunt propriae: quo modo, via inuehtionis exl otentia naturali ipsa rei ellentia intelligitur; assimiantur enim suae propagini, ut dictum: de his vero, quia ex crispo capillo rubicunda facie, corpore decoro cognoscitur Petrus,v. c. & ita similiter in alijq; praecipue si spectentur ut combinata ad inuicem. Vnde Ecclesiastes: Ex ise cognoscitur visim ex occursusciei sensatus. Sic & ex fructibus arborem , ex coloribus auem, ex cauda vulpem, & ex ungue leonem cognoscimus; non quidem a prio , & demonstratione propter quid, quia talis cognitio procedit a notioribus natura ad ea, quae notiora sunt nobis, igest, ab eisentia rei, & proprietatibus continuo fluxu inde dimanantibus , ut grauiter & docte ostendunt
Metaphysici: Verlim remote & a posteriori; quo modo noster intellectus ex sensibilium cognitione accidentium inuestigare solet ipsam quidditatem substantiae: Nihil enim in nostro est intelleistisiquψd non prius fuerit in aliquo sensu. Etio. Sola accidentia μnt sensibilia. Sumitur ex La.
de Anima cap. 6. J Vbi de sensibilibus proprijs &
communibus disputat Aristoteles. Aliqui aliunde citant; sed male, ut in uirenti perspicuum fiet: dicuntur autem, sola acciaentia esse sensiu cognoscibilia per se primo &directe, quo n&do supra dictum est, substantiam non esse sensibilem, Titulo a Subitantia generatim. Ratio est; quia quidquid 1 sensupercieitur, hoc agendo sensum mouet; cum sensus non solum activa potentia sit ; sed etiam passiua: Atqui substantia per se non mouet sensum, nec mittit sui speciem in sensum; cum ille solas species accidentium percipiat per se primo , ut patet ex eodem capite. Itaque sola accidentia per se primo a sensupercipiuntur: Substantia verb secundarib, prout est
617쪽
iι De diuersis E nitan creatorum generisus.
it. μυλ aBaaccidentium non quot in fensum, seu concreta. J Et si sola accidentia per se sensibilia sint, ut diximus; non tamen illa secundum se praeci se, tain abstracto sumpta in sensum agunt; sed sumpta in concreto, siue accidentalia concreta, iuxta propositum axioma, quod desumptum est ex l. de sensu de sensiti c. s. ut Philosophus inquit: non hic erior calefacit, sed hoe calidum. Ratio est, quia actiones sanisngularium per se existentium, siue suppositorum,. ut explicatui; st, Titulo de causa E ciente. Itaque
sensus exterior videt quidem accidens: nore tamen.
abstracte, sed concrete, & ideo dicitur videre per se albedinem, V. c. per accidens autem substantiam, ut docetur in a. de Anima c. 6; quia videt album seu coloratum , in quo includitur aliquo modo substantia. Vide, si placet, Titui. v. distinet. Io. num. a. 3 ' . . Ιχ. Accidentia sensibilia coηu niuisi sti se Uantia materiali. 7. Metaph. Commento 3.J Nomine substantiae materialis intelligitur compositum constan materia prima, siue forma etiam materialis sit, vi in brutis, plantis, & alijs mixtis atque clementis ; siue spiritualis, ut in homine. Tali itaque composito tantum , conuenire dicuntur accidentia sensibili , quia conueniunt ipsi ratione materiae. Hinc quidam probriit caelum constare materia prima; quia dantur
in ipse accidentia sensibilia. 13. Accidentia primo insuntsubstant,ssingularibus. Colligitur in cap. de Substantia, tex. s.& . J Vbi inquit Philosophus, primas substantias dici,eo quod omnia de hs praedicentur, vel lint in ipsis. Intelligi
tur autem & absolute verum est de accidentibus communibus:ista enim habent idem subiectum coaὶ- uenientiae & existentiae vi albedo, v. c. primo conuenit indiuiduis, Petro, Paulo,&ci &primo existit
618쪽
in illis per indiuidua aute attribuitur speciebus : quia enim Petrus aut Paulus est albus, ideo homo dici lux albus : In proprijs vero intelligendum est de subiecto i existentiae, non de subiecto conuenientiae; quia hoc est natura specifica , ex qua immediat E iuunt, & cui primo conueniunt Proprietates, quo sensu verum est istud: Proprium innascitur Epeciei.
De Accidente in ordine ad subiectum.
et. A Ccidens comparat'r adfubiecZum , sicut actus Laostientiam.J Est communis sententia Phitalosephorum, cuius ratio est, quia omne accidens aliquo modo asticit & actuat suum subiectum, & cum eo compositum accidentale constituit, idque vel in haerendo proprie, per intrinsecam informationem de coniunctionem cum subiecto, vel adhaerendo , aut alio modo modificando & denominando; quo modo vestis adhaeret & adiacet vestito , ambulatio assicit ,εc denominat ambulantem, &c. Vnde accidens generatim sumptum, ita potest describi : Est forma aliquo modo afficiens G denominanssubiectum accident aliter, id est,extra essentiam illius completam. Ex hoc pronunciato Theologi probant, Deum non et se capacem accidentis; quia cum sit forma simplicitet simplex, & actus omnino purus , non includit ullam rationem potentiae, nec accidentis vllius potest esse subiectum. Vide,si placet, D. Thomam I .p. q. 3,a. 6. incorp. Vide etiam . quae diximus huius Tituli, distinct. 3. num. a. ad illud: Accidentia iuuant ad conseruatianen ab lantra.
619쪽
i De Aus,sis Entium creatorum gemerib, .
Ita scilicet,ut idem numero accidens,quod primi inifuit in uno labiecto, postmodum subiectetur in alio:
Sumitur ex cap. 2. de Ante praedicamentis , ubi Aristoteles ait, fieri non posse, ut accidens exstat seo sim, siue separatim ab eo, cui inest; quod intelligitur& verum est de quolibet accidente phy sico, in suppositione personali, loquendo naturaliter: sic enim fieri non potest, ut existat seorsim : potest tamen fieri supernaturaliter, ut patet in venerabili Eucharistia: Deus enim, qui est prima causa substantiae de
accidentis, potest sua virtute, conseruare accidens, subtracta substantia, per quam antea conseruabatur in elle, tanquam per causam propriam et Quem admodum alios etiam effectus naturalium causarum
producere potest sine causis naturalibus; uti corpus humanum formauit in utero Virginis sine virili semine. Haec autem intelligenda sunt de ijs accidentibus , quae propriam habent entitatem distinctam ircaliter ab in hae rentia aettudi, ut sunt plerqque qualitates de qualitates: stant enim quaedam accidentia, de quorum essentia est actualis inhaerentia, siue, ut actu inhaereant in subiecto: Ea scilicet, quae ab eo distinguuntur tantum ut modi, put quorum intrinseca ratio est, actu assicere subiectum, ita ut implicet contradictionem, ea separatim a subiecto existere. At vero de essentia accidentium priotis generis non est nisi inhaerentia aptitudinalis : actualis enim coniunctio cum subiecto differt, a parte rei ab ipsis iproinde eam tolli, intrinsecareorum rationi non repugnat. Itaque cum Aristoteles loco citato, &l. r.
t. alij que Philosophi negant, accidentia separari poste a subiecto, loquuntur de virtute naturali, ut diximus. Vide, si placet, D. Thomam 3.p. q. 77- a I.
in Corp. distinguunt hic aliqui subiectum inhaesio ius & denominacionis, aiuntque de illo pronuciatum
620쪽
intelligi; de hoc vero non item : cum enim moritur, inquiunt, homo, v. c. scientia eius a toto composito
migrat in solam animam; sed hoc valde impropriudicitur, nec illa disti iustio hic est nece staria.
3. Cerrupto subiecto corrnmpitur Cr acer dens. Sumitur ex locis citatis, & ex l. I. Posteriorum cap. 8. JVbido et Philosophus, scientiam corrumpi, si ipse
sciens moriatur: tum enim , etsi maneat scientia in anima separata quae immortalis est,& propriu scientiae subiectum: non tamen manet eodem modo; quia anima separata non iam cognoscit dependenter aphantasinate,& organo corporeo licuti facit,quamdiu est in corpore. Huic effato potius, quAm praece
denti inseruit distinctio de subiecto inhaesionis & de.
nominationis: de isto enim intelligi debet axioma; de hoc vero non item. V trumque patet exemplo hominis morientis. Ratio pronunciati est; quia accides
no potest migrare de subiecto in subiectu, ut dictum
est Μtaque corrupto subiecto iubaesonis, coriupitur necessario accides in heres. Alioqui debet existere naturaliter absq; subiecto,quod eius naturae repugnat. . Idem accidens nonpotes e se in diuersis subiectis. sumitur ex cap. cita o,& velum est hoc sensu.J Ac- .cidens unum de idem numero non potest simul inhaerere diuersis, & a se totaliter distinctis subiectis. Vide, si placet, D. Thomam q I . de Veritate a. . Atque haec tria pronunciata intelligenda sunt de subiectis eiusdem rationi , 'immediatis de proprie dictis. Quare non repugnac eandem scientiam, V. c. esse in homine, tanquam in subiecto denominationis, &elle in anima hominis, tanquam in subiecto inhaesionis; quia haec sunt diuersarum rationum; sed repugnat, eandem V. c. scientiam,quae est in hoc homine, esse etiam in alio, vcl quae est in hac anima,