장음표시 사용
631쪽
is De diuersiis Entium creatorum generitus.
s. Θιi quid aduenit Enti in anu, aduenit ibi per accidens. J Sensus est; quidquid aduenit Enti in actu iam constituto siue completo, id habet rationem accidentis respectu illius, cum possit abesse, & adestes taeter illius corruptionem. Intellige accidens late sumpturia, siue physicum illud sit, siue logicum, non autem nece flatib physicum tantum: barba enim,
V. c. adueniensiuiaciat, non est in cntitate sita, siue
hysice accidens sed logice respectu illius ado-
escentis; accidit namque naturae ipsius. Colligitur hoc pronunciatum exl. I. Phys c. c. 8. tex.7 .& sieq.& resertur a D. Thomal. .con. Gen. c. 3 i. & . p. q. a. a. 6. ad secundum, ubi restringitur in hunc modum : Omne id, quod aduenit alicui ps esse completum, accident liter aduenit, nisi trahaisr in communionem illius esse completi : disputat autem D. Thomas loco citato,Vtrum natura humana fuerit unita V erbo Dei
accidentaliter,&mens illius in allata distinctione est; omne id, quod aduenit alicui praeexistenti, si assumatur ad constitue luna cum illo unum esse perso- male, non aduenire accidentaliter, sed substantialiter: si autem supponat rem persecte constitutam ineile substantiali vel personali, & afferat nouum esse,
quod ad constitutionem personae nullo modo pertimet, accidentaliter aduenire: unde concludit humanam naturam Vcrbo vnitam esse substantialiter non accidentaliter. Vide, si placet, Caietanum, & alios in hunc locum. 6. Accidentiaselo numero distincZanon multiplicantur in eoismfιbiecto. J Sumptum est ex l. 3. M etaph.
c. t O. t. I 6. ubi dicuntur , illa accidentia die di re cie, quacumineade ubi lautia sint, Esserentiam habent. Sed distinguendum cst de accidentibus: quae dam enim sunt omnino sibi similia, non tantum iiis pocie, sed etiam in munij s, vel ossici j s, ad quae a na-
632쪽
hura sunt ordinata,& habent etactum formaleni omnino sit nilem, ut duo calores,duae albedines, &c. De his l6quitur Aristoteles, non polle plura solo numero distincta simul esse in eodem subiecto. Et ratio est; quia cum habeant cffectum formalem omnino similem ; frustra multiplicarentur in eodem subiecto: v. c. frustra ponerentur in pariete i am per Unam albedinem albo plures albedines; quia est iam albus per vitarn Item uniuscuiusque subiecti naturalis capacitas limitata est, ut non quaelibet indifferenter ; sed cum certa latitudine S ordine recipiat accidentia : unde si parieti albo alia in stiper albedo superadueniat, vel cum priore coale Icec in unum, vel a subiecto non excipietur, ob rationem positam. Etenim, Impsibile est,inquit D. Thomas, ιdem1ubiectum persici simul pluribus formis 'Unim generis , sicut improbile es quod idem corpus seiundum idem simul
coloretur diuersis coloribus, velfiguretur diuersis siruris. I. p. q. 8 I. a. I. Alia sunt accidentia solo ilia mero
diuersa, quae in specie quidem sunt similia: dissimilia
tamen in munijs & effectu formali,& habetia respectum ellentiale ad diuersa extrinseca Sic duae species visites Petri & Pauli differunt solo numero, & pos sunt recipi in eadem parte aeris; quomodo etiam in eodem subiecto multiplicari possunt relationes, ve duae vel plures paternitates in eodem patre,&c. Ratio est; quia effectus sermalis unius non est omnino similis effectui formali alterius.
. Accidens non accidit accidenti. Sumitur ex ψ.
Metaph. t. II. & I . Vbi addit Aristoteles, iis quia
Utrumque eidem accidit, eluti album es musicumniam Utrumque homi es accidit. Sensus itaque huius pronunciati est, accidenti non inesse accidens, tau
quam subiecto Quod seu vLimato : taleonina subiectum est sola substantia: potest tamen acciden ac
633쪽
η18 De diuersiis Entium creatorumgenersim.
cidere accidenti, tanquava subiecto Quo, seu non vltimato; quo modo Quantitas est subiectum proximum inhaesionis omnium accidentium materialium, quo mediante illa sustentantur a substantia. Quod si vero accidens virtute diuina separetur a substantia, tunc aliquo modo potest esse ultimum subiectum alterius accidentis, ut in venerabili Sacramento Ec- charistiae , est v. c. quantitas resipectu albedinis.. Dixi aliquo modo ; quia adhuc albedo & c terete qualitates, quae sunt in quantitate separata, dicunt ordinem ad substantiam, tanquam ad tubiectum ultimatum. Vide, si placet, D. Thomam r. p. q. 77.art. 7. ad secundum.
i. R Odi Entium creatorum generatim sunta mi duplices , substantiales & accidentales. M odi substantiales sunt, qui pertinent ad constitutionem vel complementum iubstantiae, ut unio materiae & formae, subsistentia unio, hypostatica, &c. Et hi reuocantur ad praedicamentum substantiae.1. Modi accidentales sunt , qui non pertinent ad constituendam seu complendam substantiam; sed supponunt illam complete constitutam,eamque assiciunt aliquo modo accidentaliter , ut, Vbi, Fi
3. Modi accidentales sunt dupliccs, quidam pec
634쪽
tinent ad complementum alterius accidentis S aut ad exercendum effectum formalem illius , & illi reuo- eantur ad praedicamentum istius accidentis. Sic ina haerentia Quantitatis , & punctum reuocantur ad praedicamentum Quantitatis, inhaerentia Qualitatis ad Qualitatem, & ita de caeteris. . Quidam non pertinent ad constitutionem seu complementum alterius accidentis; sed per se peculiari modo assiciunt substalitiam. Et hi constituunt nouum praedicamentum accidentis: sic Vbi peculiare constituit praedicamentum; quia nec est pars, nec complementum alterius accidentis; sed in suo genere est completum accidens , & habet proprium modum assiciendi accidentaliter.
DISTINCTIO II. Pronuntiata de Modis.
t. Odm non exsit visi modisicet inriJ Est com-oLmune dictum Philosophorum , desumptum
exl. 3. Physic. t. . ubi de certo quodam modorum genere disputans Aristoteles ait, Notum non ese prarer res mel ab iue rebui, id est,tationem aut motionem non reperiri unquam, nisi in ipsis rebus, quae mouentur, & cum quibus realiter identificantur.
Ratio est , quia huiuimodi modi per se non sufficiunt constituere propriam entitatem in rerum natura; sed intrinsece postul*nt,ut actu afficiant aliqua entitatem, cui per ne immediatὸ ita sunt affixi, seu uniti, ut nec fieri, nec esse possint sine illa, etiam pecabsolutam Dei potentiam, iuxta illud vulgare , ex eodem vextu deductum.
635쪽
ro De Euersis Entium creatorum generibus.1. Modin eis, qui nec diuinitus esse potes,sinere, cu-im eis modus. J Sic sessio Petri nec est, nec elle potest sine Petro, simitas sine naso,& ita de caeteris. Rationem assignat Hurtado, disp. 2. Meraph. n. 38. quia moens per tuam essentiam est actualis determinatio rei indisset entis, & exercitium actuale potentiae, tribuens astu suam denominationem : quod praestari non pollet, fi modus existeret sine re, quam denominat : nam quod non est, non sedet,non est in loco,
3. Nullus modus est maioris entitatis, quam sit rescuit sesi modus. J Est commune dictum Philosophorum,de quo videri potest SuareZ, dis. 7. Metaph. f. I. n. r 8.& seq. Et si quilibet modus rei cra sit aliquid possitiuum ,& asticiat rem cuius est modus dando illi aliquid ,quod est extra citentiam illius ut indiuiduam & existentem in re runa natura : Dicitur tamenon esse maioris, sed potius minoris entitatis, quamst res ipsa; quia per se modias non affert nouam enistitatem, sed tantum modificat illam entitatem,cuius dicitur esse modus. Hoc patet inductione; nam V. c.
in Quantitate, quae inhaeret substantiae, duo possunt considerari, unum estentitas ipsa Quantitatis, siuer es ipsa, quae includit, quidquid est de ellentia Quantitatis indiuidu:e,in rerum natura rositae, quod manet & conseruatur, licet Quantitas a subiecto separetur: alterum est unio, seu actualis inhaerentia. Quantitatis in substantia, & dicitur modus Quantitatis; quia per se praecise consideratus non est pro . priὸ entitas ; sed est aliquid a sticiens entitatem, &quasi ultimo determinans statum & rationem existendi illius. Idem dicendum est de aliis modis, V. c.
de figura respectu superficiei, de subsistentia respectu naturae substantialis, de sessione respectu seden-
636쪽
. Omnis modus dicit Danscendentalem habitud, nem ad rem cuiuo est modus. J Vt sessio ad sedentem, o bulatio ad ambulantem, & ita de caet ris, idque in conceptu suo essentiali. Ratio huius perspicuassit ex dictis; quia nimirum existentia modi non potest se sola fundare esse aliquod absolutum; sed ellcntialiter nititur in alia aliqui entitate. Vide Suarea luco citato. Hurtado dis 2. Metaph. n. 36. & 7. s. Modus rei diuersus non diuersificat eius L eciem. JPhy sice nimirum de ellentialiteri ratio est, quia modus supponit rem in silo esse,non facit; &aduenit illi per modum accidentis, clientiam minime ingreditur. Ex hoc pronunciato probant Theologi , Bapti Ginum, qui fit per immersonem non distingui specio, ' ab illo, qui ministratur per effusionem aut aspersio pom; quoniam cum modus coniungendi inter aquam & corpus abluendum non sit de ellentia ablutionis,non possunt diuersi modi facete distinctas ablutionum species , ac proinde nec Bapti binorum. Vide, si placet, Suareet tomo in 3. p. disp. 22.sea.I. Dixi essentialiter & physice ; quia accidentaliter polle rem diuersificari a suo modo, nullum est dubium; Et Mathematice loquendo, quaelibet mutatio in figulis mutat speciem, ve explicabitur, Titulo de
Forma Or Flu .. Huic Vero non repugnat, quod
actus habituum & potentiarum dici soleant specificari ab obiecto, ci modo tendendi in obiectu; quia modus ibi latius sumitur, pro intrinseca & essentiali
differentia, qua ux sua natura postulant versiari circa suum obiectum; ut amor per modunὸ prosecutionis, odium per modum auersionis, desiderium circa rem absentem, gaudium circa praesentem, Ut pluribus ex
plic bitur Titulo de Habitμ in genere, distinct. .
637쪽
1 a De diuersis Entium creatorum generiti L.
r. Vantitas generatim est duplex, quantitas virtutis & quantita molis: quantitas virtutis est, qua res dicuntur magnae vel paruae in persectione essentiali vel accidentali: Sic dicimus magnum hominem, magnum animum, magnam sortitudinem: Sic calor ut S. dicitur maior calore ut Atque haec quantitas in rebus tum materialibus, tum spiritualibus inuenitur: Quantitas molis est,quae reperitur in solis rebus corporeis, & communiter definiri solet : Ens per se extensum secundum molem corpoream. Vt mox pluribus explicabo. 2. Quantitas molis alia est Continua, alia Disi creta : Quantitatis continuae species numerantur linea, superficies, corpus, motus, tempus, locus: discretet vero numerus & oratio. Horuin omnium, quae huc maxime spectare videntur, axiomata hic proponemus, alia alibi. Subnectemus etiam quς-dam pronunciata de Totius ac Partiuim ratione, quae licet non tota huic praedicamento propria sit; sed communis pluribus & transceudentalis : huc tamen potius rcferenda Videtur, quam alio.
638쪽
Pars quinta. Titulus x I. Σ3 se DISTINCTIO II. 'Pronunciata de Quantitate in genere.
i. Vantitas sequitur materiam, qualitas fr-mam. J Est commune axioma Philosophorum , ut inquit Suarea disp. is. Metaph. sedi. 3.
num. 17. Nam hac ratione Doctores communitet distribuunt praedicamenta absoluta, δc eorum susti- cientiam asiignant. Est enim Quantitas non modo , accidens, asticiens ex sua natura materiam; sed etiam connaturalis proprietas materiae,semper illam & necessarib comitans; proindeque omni c6posito physico inest ratione materiae, ut videre licet in homine, qui ratione lolius materiae quantitatem habet, cum' forma ipsius in sua essentia omnino spiritualis sit,& indivisibilis. Eodem sensu verum est illud:
et . Quantitas inimitatur materiae, Qualitas formae.
Refertur ab Alexandro de Ales 7. Metaph. t. 39. JQuemadmodum enim forma est nobilior, quam siemateria, ita qualitas in suo genere persectior est, quam quantitas ; Et quemadmodum sexmae conue micile principium agendi, ita & qualitati: Quantitas autem non est per se activa, uti nequς materia, Vt paulo post explicabitur. Denique vii pobiliores formas, qualitates sequuntur nobiliores ita prout plus est vel minus materiae, plus quoque vel minus adiunctum est de quantitate, ut, verbi causa, materia formae elephanti proportionata maIO- rem habet quantitatem , quam pulicis aut fornai-3cae. Pota O licet qualitas dignitate superet quantit
rem, uti forma materiam; solet tamen inter accidentia quantitas primo loco numel ari; quia quoad
639쪽
424 De Euersis Entium creatorum generibus
nostram cognitionem, quae circa corporalia prae pue versatur, Quantitas est quodammodo prior, o quasi fundamentum aliorum accidentium materialium, ut docet Aristoteles, &alij Philosophi 3 . Q utiis non es degenere actinorum. J Est & hodcommune pronunciatum Philosophorum, de quq videri potest Fonseca 1. Metaph. c. a. Q. 6. sectes, Sicuti materia nullius cst activitatis ; cum sit pura potentia passilia, sic consequenter de quantit s nullam activitatem habet; quia, ut dictum est, materiam sequitur : proinde recte dicitur non esse de genere activorum; ex su videlicet natura ; licet dispositive iuuare possit ad activitatem rerum, ut videre licet in multiplici quantitatis figuratione, qua res quaepiam ita modificatur & disponitur, ut facile aut dissiculter
penetret aut resistat, aut alio quolibet motu dirigatur,&c. Intelligitur autem tum hoc tum praecedentia effata non de Quantitate virtutis; sed de Quanti tale molis, de qua modo est sermo. Vide, si placet,
Suarea disp. IS. Metaph. sect. I. num. 13. Caeterum,
quod objicit non nemo, Quantitatem esse obiectnm sensibile, ac proinde agere in organia sensus, potentiamque ipsius mouere ad producendum sensationem, id parum facit ad propostum; tum quia sermo hic est de actione reali, noti autem intentionali; tum vero, quia Quantitas est sensibile commune, ut docet Aristoteles s. i. de Anima t. 6 . Talia autem sensibilia secundum veriorem sententiam, non mittunt
propriam speciem in sensum; sed tantum fiunt conditio, cum qua vel sine qua non sensibile proprium tali vel tali modo sensum immutat: Sicut bonum est
obiectum mouens appetitum ; quod vero sit absens, est conditio, sine qua non mouetur appetitus ad desiderandum, & haec non influit ad mouendum appeeitum : quod autem sit facile obten tu, est conditi
640쪽
Pars quinta. et itulus P I. as
eum qua irritans & excixans appetitum. Ita D. Thomas, Toletus,Rubius,Conimbricenses,& alij apud hos, quas conside, si placet. e Quantitar non recipitur in subiecta θirituali.
Sumitur ex cap. de Mantitate.J Ratio est; quia Qu3titas unitur subiecto, ut forma aetus illius ; cum omne accidens habeat se ad subiectum , ut actus ad potentiam, ideoque illi tantum rei uniri potest, quae capax effectus formalis illius : nulla autem res spiritualis est capax et laetus formalis Quantitatis ;quia non est capax extensionis quantitativae : Ergo non potest ullo modo in se suscipere, nec totaliter, nec partialiter quantitatom corpoream. S. Quantum numerabile multitudo est, mensura se magnitudo. J Sumitur ex lib. s. Metaph. cap. I 3. t. is. sub initium, ubi Philo phus diuidit quantitalcm in multitudinem & magnitudinem: Multitudo,inquies, es qηantum quoddam numerari psit : magnitudo mero, Dub mensulam cadat : non quod putet infinitionem repugnare quantitati, ut qui tempus aeternum a parte priori statuat, & eiusmodi definitionem Quantitatis tradat hoc loco, quae infinitis, si darentur, atque ac finitis conueniat: Sed quia existimat multitudinis & magnitudinis infinitae non este habendam rationem in scientjs; eo quod infinitum. secundum quod in finitum, ignotum sit, ut adea; d set a. Metaph. c. i. & explicabitur infra.
DISTINCTIO III. κDe diuisibilitate eius oe mensuratione. 3. quantum es diuisibile. J Sumptum est