장음표시 사용
681쪽
s De Euersiit Entium creatorum generibus.
habitus quo bene tantum uti pollumus intellectuali. ter Z id est, Quo inclinamur tantum ad verum sueveritatem ipsam iii fallibiliter attingendam ; hessiibdiuiditur in quinque species, quae sunt, Habit; a primorum Principiorum siue Intellectus Scientia , Sapientia, Prudentia, Ars; Ita Aristoteles s. Ethicorum c. 3. Habitus, qui non est virtus Intellectualis, etiam est duplex; Alius enim siem per est malus, ut simi omnes habitus vitiosi, qui subiectantur in intellectu. Alius est indifferens ex sese, quo nimirum bcne x male uti possumus intellectualiter; id est, qui non tantum ad verum inclinat, sed, quantum est ex sua ratione, inclinare etiam potest ad salsum, huc spectant, Fides humana, Opinio & Suspicio.
1. Eodem sere modo diuidi potest Habitus Moralis, ut patebit ex dicendis.
quidsiit habitus, quod eius munim P
i. v I Abitus est, quo bene mel male nos habemus ad I actuu . Sumitur ex lib Σ. Ethic, cap. . Habi tus ex sua natura facilitat operantem, &vc cum delectatione actus eliciantur, cffcit; idque vel bene si bonus sit: vel male, si sit vitio ius ideoque per habitum bene nos vel male habere dicimur ad actus, quia per eum disponimur utrovis modo ad actus rompte & cum iacilitate essiciendos. V ti enim habitus bonus disponit ad actus bonos,ita similiter ma- Lus ad actus facilitat vitiosos. Vt etiam notauit Aristoteles s. Metaph. c. zo.&ex illo Suarcet disp. 2. Metaph. secti t. ia . . Licet vero capite citato loqua-
682쪽
itat Philo i phus de habitibus moralibus, quibus roguntur affectus : recte tamen de intellectualibus etiam potest intelligi, extendendo vocem affectus ad nanem a mim intellectus & voluntatis, ut bene notat Hultado disp. 16, de , ni tua se et . i. Sic per scietiam bene nos,habemus adactum intellectus, dum
xerum cognoscimus: per err reii autem, qui habitus contrarius est, malo. Vide o, Thomam I. parte,
quaest. S s. art. i. iii corpore, ubi usurpat & approba: soc pronuntiatum. r. h abitus ison e inecessat i substantiam actus, fida se cilitatem. Traditur a D. Thoma I, 2. q. '. art. 3.&6. J Intelligitur & verum est de habitu hiaturali proprie sicho, qui est qualitas quςdam permanens; & de se stabilis in subiecto,per se orat nata primo ad operatio em, non tribuens prima facultatemi operandi; sed adiuvas & facilitans illam. Diciturque aec qualitas, non esse necessaria ad substantia actus, quia ea absolute n5 requiritur ad hoc,vt eliciatur vel fit adhus; sed ut cum facilitate elisatur; ideoque eius itecessitas,nori est necessitas i implicitera sed ad me-1 is esse sitie ex sei positione. Nam absolute loque do, Potentia est susticiens ad efficiendum actum sine sali habitu, alioqui nunquam post et actus pr cedere
babitum: At vero ut facilius G promptius operetur, nece larias est habitus, ut patet ex eius descriptione.
i Dcbet autem pronuntiatum intelligi de habitu natura & acquisito; non de supernaturali & per se infu- se; quia tales ad substantiam actus necessari, sunt. cum non solum conserant facilitatem operandi , sed etiam potestatem, ut docent Theologi: ideoque si illi non adsint, requiritur necessario aliquod praeue- 'nientis gratiae diuinae auxilium supplens viceni habitus ; alioqui Potentia nulla modo posset elicere aut ni areni ruralomi quia non est ad eum pro- Gg
683쪽
66 De diuersiis Entium creatorlimgeneritvi.
portionata. Huic pronuntiato non absimile est illud 3. Habitus naturalis dat facilitatem operandi , nonat temporestatem. S. Thomas ibi lenes, & q. io . art. ad
Duplices in genere sunt habitus; Ali j dit turales ,ris
tura sua usu comparabiles, qui ia cessario stipponunt in potentia sussicientem virtutem ad producendos stinus, quibus tales habitus generantur, Sc de his vitelligitur & verum est effatum. Dicuntur aute ales habitus conferre facilitatem agendi, Se non po-
supponunt virtutem sufficientem , Sc 'addunt ali-iquam, ut facilior dc suauior addatur operatio: Alij Potentiarum vires excedant, & nulluri aliud princi-
dicuntur acquisai: tibia autem in nuperia turalibus de per se infusis: nam uti eiusdem Doctoris Ang Ite doctrina constat h. V q. lix, it . Habitus Avernaturales dani facultatem operismu ita facilit tem. J Est commune axioma, inquit Hiirtado disp. 16. de Anima secti 2. n. Date eos facultatem sue potestatem operandi, patet eπmodo dictis, non vero facilitari per eos operationem, ex eo probat Vasqueet I. a. disp. 83. c. I. n. r. dc 2. Quod sicut non producuntur physico per nostros actus; ita nec ad eos nos sensibiliter incliciant: tota autem facilitas operationis virtuosae ex eo prc uenit, quod ad eam sensibiliter jnclinemur & quod modo incitemur; quod in zxercitio supernaturali
684쪽
prouenit, vel a grati js praeuenientibus, quibus sentimus nos saepe ad hanc vel illam rem vehemeter im- pilli ivel ab habitibus ac uiatis: nam sicut actus ipsidum eliciun tur, ien sit bili ter voluntatem impellunt, ita ctiam habitus ex ijs generati, quoties obiς sta eorum nobis objiciuntur nos ad eadem sensibiliter inclinant: vel denique prouenit ex aispositione, quae ex ipsis actibus generatur in parte sensitiva'; Atque hinc patet, non polle uos ulla experientia tercipere, quales aut quanti lint in nobis habitus inius . Vide
s. Habitus sunt in pete late habeo:it. 3. Ethic. c. 1. JRatio est, quia libere iis utitur, de non v itur, qui eos possidet. Vnde S. Thomas L i. q. 9. a. 1. alf Habiturneli qualitatem de dissicili mobilem, qua homo possit uti cum vo uerit huic tamen non ob sat, quo minus in gratiae operibus praecipue in donis Spiritus la est excita io & motio supernaturilis praecedere debeat. La enim non obstante, homo libere consentit & cooperatur, si ipsi libet, atque ita uti habitu vel non uti in ipsius libera ed potestate, de poplura videri pollunt apud Suare et lib. i. de gratias, II. tium. II. & sequentibus.
Quomodo generetur habitus, intentatur
Abitu, genetratur ex actibui. a. Ethic,C. I.&i i LI&est D Thomae t. s. q. si a. r. J constat hoe expeti etia & ratione: Experimur en invexercitatione& frequentatis actibus disponi nos ct fieri propziores ad ea peragenda aut cogi Dscenda,quae antea non Hii a re c difficulter pi gi a nobis aut cognosci
685쪽
poterant , quod lancinon ei se nisi ex illis actibus te- maneret aliquid in potentia quod ipsam iuuaret aedupo neret, ad olori te Graciliter agendum & r telligendum, &hoc solet vocari habitus. Caeterum, hoc uti & sequentia axiomata, de habitibus natura libiis c eque ordinario acquisitionis modo intelli . geda sunt: Nam habitus supernaturalis a solo Deo, Vt a causa eniciente producuntur, de Christus S itator noster, licet quotidie degens in hac vita , actus omnium 'irtutum bobilissimos exerceret : eorumtamen frequentatio eum non facilitabat ad similes plures actus , nec virtutum habitus intendebat quia Christus suit semper aeque promptus ad virtutes nec necesse suit, ut hi actus intenderent habitum, quia statim initio habuit habitus tam intensos,ut superarent: vel saltem exaequarent omnem intenso nem actuum, de quo sustis videri potest Suareet to
x. Habitui ac talitate seu cres iunior. Aristoteles dc D. Thomas loco citato.J Sensus est; habitus perscitur per actus: sicut enim habitus per actus generatur, ita per eos dern aggeneratur, dc magis magisque perficitur; non solum quia ex statu dispositioni, perducitur ad statum habitus ; sed etiam, quia in irio statu habitus persectior euadit, tum per put mintensionem, tum etiam per modum aliquem extensionis,donec ad complementum persectionis suae perueniat. Vide Hurtado disp. 16.de anima sec. s.
s. AAZibus remisit; non intenditur Habitus. J Ratio huius est; quia actio non procedit,nisi a proportione maioris inaequalitatis; sed in virtute quae remissa est. α non intentior effectri, non est proportio praedicta scut in calore aeque intenso, non est proportio ad intςndendum aequalem: ergo. Ita D. Thos δ
686쪽
v. a. q. o. ar. 3, ubi omnes Thomistae consentiunt. suarea disp. . sed .io. n. . Addit loco citato S. Thomas, Actus remissios & minus intensos, non ta- uri non iuuare de se, ad intensionem habitus ; sed contra disponere ad eius diminutionem,eo nimirum modo, quo cessatio ab actu disponit ad habitus corruptionem ; scilicet non perio, sed per accidens: quia est occasio , ut aliae causae insurgant, siue alijactus exerceantur, quibus vel corrumpatur habitus, vel omnino obruatur; Intellige pronuntiatum de actu ac habitu naturali , nam de sapernaturalibus
. ctus nou intendit habitum , nisi id in ι is ipse habitu. J Est& hoc tritum in Philosophia effatum,
Ratio eius eadem est, quae praecedentis, quia scili icet Actio non procedie nisi a proportione maioris. inaequalitatis neque obstat, quod actus sint essentialiter perfectiores habitu; quia nulla forma etiamsi sit essentialiter persectior, potest dare vel efficere virtutem ad efiiciendam formam sibi similem in es-ientia & intensiorem in gradu: habitus autem non est, nisi virtus quaedam es ectrix actuum, quae virtus per ipsosmet actus fit; ergo nunquam potest ab ijs ccipere vim ad eisiciendos actus intentiores quam sint illi, a quibus & genitus &perfectus est habitus rlicet fieri possit, ut actus aequales habitui disponant ad intensionem habitus. Ita Suaret in Metapn. disp.
stas muliosque alios Philosophos dicit consentirer licet nonnulli id negent, quia farso de habitibus nituntur fundam to, V t ibidem ostendit suarea. Atuque hinc etiam docent Theologi, Christum Dominum, qui in hac vita quotidie exercebat actus nobi- .lissimos virxutum, per eos non intendisse habitus ipsarum, quos Pur infusionem in suae conceptionis in-
687쪽
o De d uepsis Entium creatorum g ueri us
s anti acceperat: quia nimirum i atim ab initio .Ea buit habitu intensissimos. Lege, si placet . Suaret Tomo , . in s. p. disp. 19. se 2, 2. yasqueet disp. 2
sus est , ut qualitates se mutuo intendant det, reeis: eiusdem speciei. Ex hoc pronuntiato colligui it I hilosophi, calorem c les em & element cm,esse ciuia scin speciei, e , quod se mutuo intendant,& Theologi in disputatione de luinine gloriae, quomodo il- hid concurrat una cum intellecta Beatorum , ad visionem beatificam; probesita lumine gloriae nollii tendi virtutem illius, eo quod luminis gloriae habitu non sit eiusdem cum intellectu speciei;sed tantum perfici ab co accidentaliter quatenus scilicet efficit, ut altiori modo possit intellectus versari cir
ea suum obiectum. Vide D. Thomam I. parte q. 62 art. 2. ad 2. & q. 7. ar
permanentes absque actuali influxu, & et scientia actus. Vndenoi minuuntur per solam cellationem ab actu; nisi per accidens, ut dictum est supra; sed proprie de , orrnaliter minuuntur dc corrumpuntur Per habitum contrarium, id quod propitissimὸ locum habet in habitibus Diu enim
688쪽
ibi ςorrumpuntur , nisi per introductionem conin rarij. Vt bene docet Huri do disp. ii e Anima, num. 39 : Habitus autem potentiarum materialium etiam cum ipsis intereunt. Λt vero listitibus m- sis accommodari non debet: Licet enim isti pau- 'latim augeantur de perficiantur : non tamen hoc modo sensim remittuntur; etsi amitti possint. Quod trum fiat demeritoric dii positive., an etiam este-
de lumen remittunturi non succedente qualitate' coimaria; quia talis non datur: Nili intelligere lubeati coatrarium priuatiuum , non quod tςnebrae, verbi causa, lumini commisceantur , cyrn illud iri aere minuitur ; sed quia succedit priuatio luminis in- tensioris, t est contrarium illius late & impro- . prie sumptum. Vide D. Thomam t. parte in st. 89,art. F. in Co pG ς L. Membus contrari's corrumpitur habatus. 2.Ethicorum cap. 3. J Vti habitus generatur per actus suae naturae consentaneos; ita corrumpitur per contratios sibi, & repugnantes ; siue directe r pugnent, per propriam contrarietatem, secundum specilicas rationes; Vti, verbi gratia, Intemperantia Temperantiae opponitur: siue per quamcunque repugn3ntiam lue incompossibilitatem formarum. Porro . actus immediate expellit habitum contrarium in genere causae essicientis; pon quia sit sorma proxima, a qu*formaliter expellatur : nam actus non ita
opponitur habitui, sed actui: Vetum quia est proximum principium efficiens talis corruptionis :Tales tum actus introducunt habitum priori contrarium, Gg vij,
689쪽
γι De diu sis Enti m creatorlim neribus. qui illum formali et,cxpellit, cum iit forin illi in ramediate incompossibilis. Ita Suareet ais p. ε . seci.
. s. scientia corrumpitur per Obliuionem. Aristotele c. a. de Longitudine & Bleuitate vitae J Variis' eη- perientiis manifesto constat per non usum amitti promptitudinem, quim ha bitus scientificus aut qui-ςunque alius conseri potentiae. Et ratio est; quia , habitus ut plurim im dependent a memoria: memoriae vero incolumitas consetuatur ab usu; huic accedit quod homo vix possit ab operando cellare , quia semper vel his, vel viis actibus exerceatur quo fit, ut si in alijs occupetur , sensio minuantur & quasi sopitatur species habituum prius acquisitor uni ; permultitudinum & maiorem actualitatem specierum nouarum superuenientium. Viae Caietantio prima
. Gutinuatio habitus non requirit e uibuitatem aBMi. Tradi lux a D. Thoma l. r. q. S. tr. 3 J Pa cx experientia. Nam in dormiente pe maiihi habitus,
et u non continuctur eius a us. Quin etiam cumactu habitus contrari,sotest permanere habitus. Vt
v.c. Habitus scientiae cum actu errbris, habitus tem perantiae cum actu ebrietatis. Ratio est i quia, ut ς ieodem Λngelico Doctore constat: F. Actus non con a latur directe habitnis daZiui .
prima parte, quaest. s p. art. J & q9. a. quo 1 3 a i JNam proprie dicta contraria sunt ub eodem genere habitus, siue actus siue potentiae , ct c. quod istissi- mum est, in actibus & habitibus naturalibu . Vnd e. sbperueniente contrario actu,n on statim haditus acquisitus excluditur; & licet per actum peccati mortalis, aliqui habitus infusi tollantur: id tamen non fit per proprie dictam contrarietatem; sed tantum de rucritoxic : tabitus enim infusi non habent proPrit .
690쪽
contrarium; cum pendeant a solo Deo, qui eos Mytoducit& tollit,ut docent Theologi. Itaque abso Iute &yniuersaliter veriam est pronuntiatum de acti hus quibusvis in ordine ad habitus, non modo nat4 ales, sed etiam iuperna uales.
h τ ρ ci cantur ab actibus. L. Ethicorum Lacap. i.&r. J Dicuntur habitus specificari i b adhibus; non quidem inadaequatis & partialibus sed ab adaequatis, id est ab aliqua communi ratione. quae participat ir ab omnibus actibus & adaequatur abitui. Sicut enim Potentia naturalis , siamit speciem non ἱ singulis actibus, quos potest efiicere, sed a communi quadam ratione , quae potentiae adae quaturae omnibus achisus quamuis specie diuersis conueniat; ita etiam habitus. Et haec est ratio susE- ciens, ad cognoscendum diuersos aetiis ad eundem habitum pertinere, si in obiecto formesi,vel incommuni ali qua ratione , pro habituum diuersitate co ueniant. Est autem habitus generatim triplex, alius enim est simplex qualitas tam in citendo,quanain agendo; quia scilicet tantum est activus actuum sibi plane similium in specie, & solo numero distin -ctorum, ut sunt, v. c. omnzs allentus Unius conclu-
sionis vel principij, & in hoc clara est irecificatio: Aliud habituum genus in esse quidem est qualitas simple x : in virtutς tamen operandi multiplex est; quia est potens ad plures actus, ita inter se connexos , ut in ordine ad unum obieetiam formale neces.siti m connetionem inter sic habeant, dc in aliquo