장음표시 사용
771쪽
1 De Euersiis Entium creatorum generibus.
ab omnibus aliis, sue Moralibus , sue Theologicis distincta. Eadem doctrinam habet Lessius de Relig.
tum illud ex Cicerone desiumptum, refert Lipsius Centuria Miscellanea M. Epistola . ubi addit, stes
quis ea caret, aut negligit, quid eri non dicam Christi ni hominis, hedhominis habet, ad eam nati omnes, nos
quoque nempe Christiani peculiari Dei crinia insi-ratifumus, teneamus m amplectamur inicam quietis Ancbaram, unicam aae perpetuam salutem viam O vi
ricum. Verus huius pronuntiati sensus idem est qui praecedetis. Sumitur enim hic pietas lite prout idem cst cum Religione; specialis autem est proprie dicta. s. Pietas es mirius, qua parentibus, patriaeque benevolis cultus debitus exhibetur. J S. Augustinus lis. S;. Quaestionum, q. 3. ex Cicerone. Pietas dignitate proxime sequitur Religionem, quia parentes sunt velut secundarij quidam dij , repraesentantes filiis ipsum quodammodo Deum ex eo prςcisc,quia sint secundaria principia vitae & esse nostri: rami , itaque formalis obiectiva huius virtutis est duplex, una in obiecto Quo dc est ratio debiti; altera in obiecto cui,&est ratio principij ortus nostri Hane posteriorem remo te & mediate respicit pieta ; pri' iem immediate, sed priori posterior tribuit suam speciem, ac proinde ipsi etiam virtuti.
6. Optimus animu/ perfectisiimus Dei cultus Est hoc Senecae dictum, qua antinum excolendum significat, & Deum pura integraque mente & voce este vencrandum. Cui conformiter Lad aptius lib. r. cap. 9. Christianae Religionis ei se docet, sine scelere& sine macula vivere. Sumitur autem hic cultus te &.improprie, ut patet per explicationem
772쪽
Fulcrum Imperiorum est Religio G pietas. Sumitur exl. 7. Politicorum c. 2. J Rationem huius duplicem assignat Lipsius lib. de vera Religione. Quia libenter religiosi subditi patent; dc miti fractaque
ceruice humanum iugum ferunt, qui semel illud diuinum : sed fideliter etiam parent: Quia pietas &Dei metus quas frenum est, & exercitium ab omni rebellione & metu insolenti. Haec una fulciedi ratio: altera ab ipso Principe: Deus enim illi pro clypeo retector: pulchre Tris megistus. 8. Vna Custodia pietas. Apud Lactant. lib. 2.
Instit. cap. io. J Pium enim mirum non malus genius,
inquit, non fatum ipsum deuinciι : Deus enim illum liberat excipitque ex omni malo. Vete itaque dictum
est istud. 9. Nullumis maior es pietate mera. J Ad omnem
videlicet bona: beataeque vitae vel acquirendam, Vel tuendam prosperitatem, ut explicat S. Augustinus initio libri de vera Religione cap. I. Ratio patet per explicationem praecedentium. Et sane si muli xudo impotens, alioquin de mutabilis , ubi vana religione capta est, melius Vatibus, quam Ducibus suis pareat: ut inquit Curtius i. 13. quae non vis Respublicae accedet siue ad Patriam tu edam, siue ad hostiuconatus infringendos, a pietate vera & orthodoxa.
mitur ex Hom. . ex So. quae nomine S. Augustini. circumserutur.J Significatur hoc dicto orationis non necessitas modo ; sed dignitas etiam, & excellentia; quia nimirum eius beneficio , tanquam pCr medium essicacissimum, componitur ordinaturque vi ta nostra, & peruincuntur difficultates omnes, quae in virtutis stadio. currem esse obij ciunt. At vero sine illa, religio omnis est arida in pei secta & ad uinam prona. Vt melico dixerit S. Thomas;
773쪽
De diuersis Antium creatorumgeneribus . . Diuisum sine oratione militem sesine armis. Ratio est quia, ut docet S. Augustinus Hom. 3O. in Gen sim: Basilius, Gregorius & alij, quae Deus ab aetertio dare hominibus in tempore constituit,ea per orationem , tanquam per medium utili stimum ordinarie confert, iuxta illud Ioan. cap. 16. Petite cr acta cipietis . Q
DISTINCTIO II. De Obseeruantia oe obedientia. 3, QVoniam obseruantia est virtus, perquam h
mines aliqua dignitate antecellentes , culta quodam & honore dignamur, ut ex Cicerone reser: M. August. l. 8 s, Quaestionum, q. 3 i. Et quia det honore sus e suo loco agendum erit: ideo nobis in idipsum eatur, videatur Titulus de Hinore. r. Obedientiasola virtus est, qua eateras menti in ferit, inserta necoiadit. S Greg. l. vltimo Moralium cap. ri. J Ratio huius est, quia ex motivo obe
dientiae homo impellitur ad officia & nctiones
Omnium virtutum, Vt V. C. nunc ad ieiunium, nunc
ad frequentenda sacramenta, nunc ad eleemosynam: oec. per quas iunctiones illa: virtutes generantur,api genturque & conseruantur, & hac de causa iuxta communem sententiam. r. Obedientia es mater mirtutum. Sicut enim Charims est finis omnium virtutum; Ita obedientia dici-rtur, ciliciens earum; prout scilicet sunt.in praecep or Respicit enim debitum siue obligationem, ex pro - cepto prouenientem, in omni virtutis materia, ocinclin t ad omnium virtutum exercitia, quibus illae in animis nostris generantur &.construantur iuxta
774쪽
explicatum modo magni Gregorij pronuntiatum; Et hinc est, quod tam illustribus sacrarum litterarum
testimoniis& exemplis in Testamento aeque nouo& veteri obedientiae virtus comprobatur , Ut cum dicitur, 3. Obedientia meliores quam ictima. l. i. Reg. 13.JLicet enim oblatio victimarum sit actus Religionis, virtutis ex omnibus moralibus praecipuae, ut docet S. Thomas c. a. q. 6 i. ar. 6. tamen subiectio suae voluntatis, sub Deo, in quo consistit obedientia , est et iam actus Religionis,u fiat ex voto aux ex reuerentia erga maiestatem diuinam: vel actus charitatis, si studio gratificandi Deo. Deinde per hanc res nobilior, quam per illam exhibetur: Nam,ut ait G rcgorrus Magnus l. vltimo Moraliam cap. I i. Hunc locum ad imum propositum inponens.
Itaque si obiecta istarutn duatum virtutum, conside. rentur, obedientia sacrifici js ipsis antecedit: ratio tamen de forma virtutis Religionis quae propius attingit Deum quam obedientia, eam reddit praestantiorem ; ut recte notauit Salianus, Tomo 3. Annal. Eccles Vet. Test. ad annum mundi 2968. num. 66. Quamuis alium sensum videatur habere dictiun istud Samuelis ; scilicet, Melius esse, ut omissis victimis non praeceptis faciat homo, quod Deus praecepit quam ut omitio diuino praecepto, offerat victimas voluntarias, aut etiam plohibitas sicut fecit Rex Salii, qui propterea a Propheta reprehenditur. Nam obedientia pet se virtus est,& natura sua censetur in bonis:occidere autem animalia,eaque vel integra, 'el dimidiata flammis consumere, natura sua
non plus habet bonitatis, quam per agros lapide spargere, inquit Abulensis jn illum locum.
775쪽
ue 1 8 De diuersiis Entuim creatorum generibus.
s. Quodlibet inferius perficitui subiectione ad sinum superius. J Intelligitur hic omne id elle superius, quod vel ratione ordinis, vel honoris vel causalitatis est superius ; sic v. c. materia perficitur; per hoc quod informetur a sua forma; corpus quod vivificetur ab anima sua, aer quod illuminetur a sole. Ciuiuper hoc quod gubernetur a suo Magistratu, mens humana per hoc, quod subi ciatur Deo, di omnis causa secunda ac minus principalis. Per hoc quod adiuuetur a prima & principali, sumitur hoc dictum
c. Virrus cui ibet subiecti es bene subdatur
principanti. l. I. Polit. cap. vlt. J Cum enim proprius effeci us virtutis sit, quod bonum faciat habentem,& opus eius bonum reddat ; & cuiusvis subditi virtus in eo consistat, quod bene subjiciatur ei a quo gubernatur; sequitur eos bonos effici, & perfici in 'bono; qui bene ac legitime subiiciuntur. Tantoque magis caeteris paribus, res quaelibet per subiectionem perficitur, quanto nobilius est bonum, ad quod talis subieetio per se ordinatur: Magis enim, v. c. perficitur, qui Ad acquit edas scientias, quam qui ad opificiualiquod mechanicum addiscendum suo bene subdi
tur directori. De hoc utroque pronuntiato vi de a Thom I. a. q. 92 I. Mi. I. in Corpore, dc 2. a. q. Si art. 7 in Corpore.
. Obedientiae iis est infinita. J Sumitur ex D. Be nardo lib. de Praecepto & dispensatione, sub initium
columnae . ubi ait: Perso a obedientia legem nescis: terminis non arctatur , neqμe contenta ango,i professionis, Argiari fertur voluntate, in latitudinem charitatis, sae ad omne qsoriniungitur Pontaneo migore liberalis , alacryique animi, modum non considerans, in in nilum extenditur. Dicitur autem infinita eius vis,non quia caret omni simpliciter fine aut terminor quonia '
776쪽
Pars quinta. et iri lim x VII. sss
tate infinitum non datur in creatis, sed qui aintra limites suae honestatis , in omnem partem latissime promptissimeque porri Litur.
-rtisicis. J Significat hoc dicto D. Basilius suaru constitutionum c. 13. ad obedientiam persectam requiri plenam resignatiooem, in voluntatem ac manus superioris,ad obsequentium ei prompte & indiscriminatim in omnibus,in quibus peccatum non cernitur. Quemadmodum emm veiba sunt S. Baslj lo. cit. Pasori suo obtemperant, G miam quamcumque ille inhingrediuntur ,sic qsi ier; mirtutis obedientiae cultores sunt , moderatoribus suis obsequi debent, nihil omnino
eorum iessa curiosius perscrutantes, quando liber uni a peccato. Eodem spectat illud :9. Nescit rudicare quisquisperfectὸ didicerit obedire. JS. Gregorius l. 2. cap. . in I. lib. Regii. Vbi explicas illud ipium de probans: Vera, inquit , obedientia, nec pr. ψι-rum discutit intentionem, nec prscepta discer- nit; quia sui omne vita sua iudicium maiori tradidit, tub c solo Iaudet: si quid sibipracipitur operatur. Indica tur itaque hoc dicto, conditio in obedientia, valducommendari solita,ut scilicet obediens. non curio scin quirat causas, cur aliquid praecipiatur, sed satis habeat praecipi a legitimo superiore; dummodo constet rem per se non esse illicitam. Ratio huius ex eo peti potuit, quia ut dicitur in Regula D. Benedicti. io. Obedientia qua maioribus praebetur, Deo exhibetur. J Colligitur ex Apostolo ad Ephesios cap. 6. biiubet etiam seruos, obedire dominis suis sicut Christo;&ex verbis Christi, Lucae io. Qui os audit me audit, e c. In quam sententiam D. Bernardus lib. de praecepto &dispensatione cola. 6. tur Deus ait, sue homo Vicarius Dei mandat si quodcunque tradiderit, Ears pro secto obsequendum es cura , pq i reherent μ
777쪽
sso De di uersis Antium creatorum generibus
deferenaeum . bi ramin Deo contraria, mn praecipit hormn cuius rationem mox subitiligens : 29id enim imteres , ait, Utrum persee, an perfuoi miniistros, e homines,sue Angelos, hominibus innotescat sevum plac ium Deus πι Idem passim docent alij Patres, & in primis praeclare S. P. Ignatius in aurea sua de obedientiae virtute Epistola.
i. 'T LIrtulis proprium es magis, beneficio afficere; V quam i. φ. Eth. c i. J Ratio huius est,
tum quia generatim, agere nobilius est, quam p ii, ut antra dicetur, tum quia virtus ex sua natura inclinat ad eliciendos actus studiosos: atqui beneficiis assicere, actus Liberalitatis est ; assici autem beneficio, nullius ut sic virtutis est actus,quin potius saepe mes est auaritiae. Vses esse solet, tum in acceptan- dis, tum in recusandis etiam beneficiis. In eandem fere sententiam verum est istud :a. Beatius bi dare quam accipere. Act.: O. vers. 3J.JRatio tum patet ex dristis: tum quia ordinarie , dare est diuitis, accipere indigentis; tum quia beneficium libenter pretes fare, in hac vita, maiorem habet si Militudinem, cum Deo, qui dat omnibus ainuenter, &l nemine accipit: estque genus quoddam beatitudinis, posse omnibus benefacere. Et ita verum est dictum Apostoli. Vnde locum non habet in diuinis, ubi Pater dat esse, & Filius accipit, qui nec indigens est, nec imperfectus; sed per omnia Patri aequalis,ut pulchre explicat Diuus Augustinus l. 3. contra Maximianum, cap. I . liis verbis ; Saltum s ρ idem :
778쪽
Pars quinta. Titi Ius a VII. s
Beatum est magis dare quam accipere .sed in hae vita, ibi est invia, qua itique melior est copia: melius enimes habere, quam egere, oe meliu/ est douare, qnam accipere, erogare quam mendicare, bi autem qui dedit ,- r endo dedit, qui accepit, NUcendo accepit, non mo-
pisebuentum ess sed ipsa copi generata est: nec potes, qui accepit, ei qui dedit, e se in AEqualis, quia . huc at
3. Beneficium magis tu assectu co si iis , quam esse-Au. J Indicatur a Seneca lib. I. de Beneficap. 6. ubi ait: Beneficium non in eo, quod fit aut d/tor , consipit, fedias dantis facientis animo; Ratio, quia minus
iure aestimatur, nuda doni quantitas, quam bene- . .uola largientis voluntas, udtestimonio Christi patet in vidua, quae in gazophylacium misit minuta duo, Vnde recte Thomas de Kemp. lib. a. de Imitatione Christi, cap. 13. Deo lagis perast, X qμanto quis agit
quam quavium facit, multam fac . qui multum diligit, Sc. Simili modo: Δ . Benescis compensatio, magis iu obfectu conuit, q-am inesseritu. J Ratio huius eadem qu praecedentis; quia nimirum in primis ponderari solet ac debet, quo
quisque studio aut beneuolentia conferat aut compenset beneficium, ut recte docet Tullius lib. i. de ossicijs. Vnde recte monet Seneca l. a. de Beneficus cap. 2 2. cui grate bene sicium AEccipit, primam eiuspensionemfiluit: quod grate autem ad nos, beneficia peruenerant, iudicamus effusi sectibus. Sed de hoe funus infra, Titulo dei ratitudine. Vide D. Thri
s. Ingratum est beneficium, quod diu inter maniudantis basit. Sen. l. i. de beneficiis cap. citato. J Ratio est, quia ex affectia potius, quam effectu, beneficii, anagnitudo pensatur. Signum autem est animi illi-
779쪽
sca De diuersis Entium creatorumgene huc
beneuolenti ae officiis exhibendis: unde illud; ε cito dat bis dat , qui tarde ruissemel is dat. Monet itaque effatum , benigne ac prompte succurrendum amicis quando res ita postulat, nec ad precum usque defatigationem esse cunctabundum. 6. corὸ em tui, quod precario accipitur. J Pronuit-ciati huius meminit Suarez lib. i. de praedestinatione c. o. n. o. & secundum hoc docet beneficium collatum alicui petenti, gratuitum quidem esse, ut haec vox excludit debitum iustitiae, vel gratitudinis : ipsa tamen petitione minui rationem liberrimae donationis, quia non fit ex sola voluntate, & quasi intern dil positione donantis Θ sed ob casissem aliquam ex pacte petentis. Vnde ait, vulgo dicitur, caro emi quod petitur: id quod vel maxime verum est , respectit Dei , intuitu petitionis humana , quia oratio verus
Dei cultus est, & obsequium ; & sub ea ratione habet vim impetrandi; ideoque quod sic impetra ut
participat rationem cuiusdam retributionis. Ita sere Suare et loco citato.
. Beneficium accipere, es si ertatem tendere. J R tio huius pronunciati perspicua fit ex iis, quae docet
S. Thom. 22. q. IO6. a. . in corpore quia, Vt inquit,
Benefactor in quantum huiusmodi es causa beneficiat G is pιibent sicium accipit, ad benefa florem conuertitur tanquam adsuum principium. Eadem de causa secundum Theologos virtus gratitudinis in Deo proprie&formaliter non reperitur; quia in suo conceptusor mali supponit in persectionem in persona illius capace; eius enim ossicium est, recompensare acceptum beneficium ut ait D. Thomas quaest. citato ar. i. Vnde respicit eum a quo beneficium accepit, inquantum benefactor est,tanquam su*m superiorem, cui ex virtute gratitudinis obligatus est,& obstri
ctua: & propterea benefici j acceptio dicitur cile li-
780쪽
Uertatis venditio, non quidem sormaliter, ut patet, sed causaliter & cai secutive. 8. Blanda negatio pro benesicio est, J Monet adagium
benigne & comiter neganda esse, quae concedi nota possunt: inuitus enim negare creditur, qui quantum ratio permittit,ostendunt se se in dona paratum :co-tra vero, manifese negare, si eMerentiat. a. Rhet.' si namque rem alteri neges,nonne humanitas & morum ciuilitas suadet , saltem verbi beneuolentiam
concedere λ'. Inuito non datur beneficium.J Est haec Regula Iuris antiqui Caesarij si impia ex Paulo, lege singulari, de assignatione libertorum; huius usus valet in illos, qui ita in ciuiles & dissiciles sunt moribus xl prae morositate non patiantur se beneficiis praeueniri, ab illis, qui alioquin & benevoli sorent in ipsos c
io. Liberales, ex omnibus mirantὸ pr aditis , maxime amantur. A. Et L. cap. i. non procul ab initio: J Rationem astignat ibidem; quia utilitatem proximo ad erunt , ex ipso virtutis actu,& omnes naturaliter aumant suos bellefactores. Hac de causa, principibus& magnatibus virtus ista cum primis Vtilis, & necessaria est: quia ad bonam gubernationem nihil aeque conducit quam amari a subditis r liberalitas autem maxime inter omnes alias virtutes reddit posse fibres h suos amabiles, eoque magis, quo maiori cum magnificetia bona distribuunt pretiosiora,&liora co- ferunt beneficia; hinc intelligitur recte pronuntiatum esse a Pio II. Pontifice maximo. Vitia hominum liberalitate tegi, auaritia nudari. Ita refert Platina invita ipsius. Ceterum domini liberalis non debet esse dispensator auarua,