Godofredi Hermanni Opuscula

81쪽

debeat monstraturus, tolutim incipiendum dicit ab sinistra,

et quidem equo sinistra decussatim incedente, quia sin strum .pedem anteriorem ad cursum tolutilem Proiecturus equus ab laevo flexu initium iaciat; esse autem tolutis sio incipiendum, ut iion modo sinistra incedens equus, sed tu

ipso ad laevam flexu ad gradum tolutilem incitetur Quod

4 Becepit sscripturae mutationem, quam in hac dissertatione proposui, hi. Iacobsius, Friderici L, in editione libri Xenophontei, sed ut coniungeret verba οποτε αναβαίηοι τω αριστερω, Verteretque sobald es den linteii fura a hebe. At id per signis cationem verbi αναβαίνειν seri non potest. neque ego ita volueram, εed ὀποτε αναβαίνοι do equite intelligebam, qui equum Conscendisset. verum enimvero ne hoc quidem probari potest. Nam et αναβαίη potius dicendum suisset, et tamen ne id quidem scria Pium fuisse a Xenophonte credibile est, quia prorsus inutile est

hoc additamentum. Accedunt autem tria alia, quae coniecturam meam labefaciant, unum quod audacior est et violentior illa verborum τω in τοῖ αριέστερω commutatio; alterum quod δωτροχαζειν τῶ αριστερω non videtur signiscare posse, siniis Sti'a manu, quod nos dicimus, incedere, i. e. sic ut ad sexum in laevam compositus ait equus; tertium, quod mox Xenophon non gret pol, sed ἀναστρέφοι dicit, quod non est CotaVertero equum, sed rursum convertere, ideoque redire in gyrum aliquantisper relictum. Ex eo autem, quod secundo loco posui,

consequitur, etiam τῶ perperam dici, coniuriis que debero verba sic, ut iacit Iacobsius, modo vel explicenturaliter, vel emendentur. Atqui explicari quomodo possint, lateor me non intelligere: emendari vero posse existimo, et quidem ita, ut nequo in verbis ulli sit reprehensioni locus, neque artis equestris periti inventuri sint, quod verius aptiusque dictum esse Velint. Etenim sic est, nisi egregis salior, scribendum: ἐπείπερ δὲ καὶ ἀπο τῶν αριστερων αρχεσθαι ευδογριμώτερον, do ' αν μά-ia στα απο τουτων ἄρχοιτο, εἰ διαπροχάζοντος μέν, ὁποτε αποβαλνοι των δεξιῶν, τοτε σημαίνοι τ' Ἀπφ τὰ ἐπι ραβδοφορεῖν. s. e. quandoquidem autem ab sinistra incipere conVenientius habetur, sic ab ea manu aptissimo incipiat, si equo decussatim Curi ente, quum a dextro gyro abit, tum equo tolutim signis cet. Namque abire ab dextro gyro iiihil est aliud, quam commutare manum quod vocant, et ad Iaevum orbem transire. Iam in his, quae sequuntur, nulla est parenthesis, sed duo illa, quaa dici. oportebat, ordino memorata sunt: τὸ γαρ ἀρι περον μλλων φρειν, ἐει τουτου δν αρχοιτο, καὶ onme ἐπὶ τὰ ευω -μα ἀναστρέφοι, τοτε

82쪽

DE VERB. QVIB. GRMci INCESS. EQvOR. INDICAn. 3 qua caussa fieri debeat, deinde explicat, atque rectissime.

Nam ad laevam flexus equus natura duce non nisT sinistra, ad dextram autem non nisi dextra tolutis ire solet. It que in sectendo maxime equi rudes ad tolutilem cursum instigari solent, quia sic non est metuendum, quod recta Currentibus accidere solet, ut Pedibus Ρerverse alternatis

aut dextra, quum sinistra debent, silustra, quum debent dextra, aut denique anterioribus pedibus dextra, Post xioribus sinistra, vel contrario modo incedant. Sed dia Cendum nunc est de επισκελέσει , quod Verbum Iunger- mannus ad Pollucem I. 2I . Tectissime Xenophonti restituit. Nam quod legebatur ἐπικλίσεως, ineptissimum est: quod Verbum quum non possit aliud quiddam nisi flexum significare, quid attinebat dicere, nectendum esse equum, quum flectereturp Sed de obscurius loquitur Pollux. Στηρικτέον δε αυτον, inquit, Oταν δ ιππος αρ- χηται τῆς επισκελίσεως ' ἐπισκελισιν δε πινοφων καλεῖ τὴν ἀρχὴν τῆς τῶν ποδων κινήσεως. Patet Vero, eum rei ignarum fuisse. Non enim επισκέλισις in Xenophontis Ioco significare potest initium pedum PromoVendorum, quippe quod etiam in passum et quemvis alium incessum quadraret, sed illius pedum motus initium indicat, qui est in gradu tolutili. Id. nos in equo an rim , et equum ad id incitare arasprevem appellamus. Sequuntur haec apud XenοΡhontem: -τασίαν δ'επαινουμεν πεδον καλουμDην. επ' ἀμφοτέρας ἀρκαὶ τῆς ἐπισκελίσεως αρχοιτο. Postulatum est tolutim sinistra. Itaque equus ab dextro gyro ad laevum transgrediens, quum sinistra tolutim iturus sinistriun pedem anteriorem tollere debeat, hoc pede incipiet, non altero; simulque eo ipso momento, quo sinistrorsum sectitur, motu pedum mutato tolutim prosiliet. 'Aναστρέφοι autem dicit, quod quum initium curificuli ab laeva factum esset primum passu, deinde celeriora cursu, in quo transitum erat ad dextrum orbem, quum ex eo orbe riuaum ad laevum gyrum roditur, tolutim imperat. .

83쪽

T COMMENTATIO τας γναθους στρεφεσθαι ἐθίζει ' καὶ τὰ ινιεταβάλλεσθαι δὲ τὴν iππασίαν ἀγαθον , ινα ἀμφοτεραι αἱ γνάθοι κασἐκάτερον τ' ἱππασίας λάζωνται. ἐπαινουμεν ει καὶτ ν μεροπιγκη πεδην μἄλλον τῆς κυκλοτερους. ἐδιον μὲν

γαρ ουτως ἀναστρέφοιτο δ ιππος, eti&ὶ πληρζς ών του ευθεος, καὶ το τε Ορθοδρομειν καὶ το ἀποκάμπτειν ἄμαμελετώη ἄν. Μultum dubitarunt interpretes, quid vesnon esset, Vel μεταβάλλεσθαι τῆν ἱππασίαν. Atque

Hevbesius, qui Haraischium sequutus, πεδην Putat emeeam equitationem, quae Stat gensinuJE Germanice vo-Catur, non video quomodo hanc Interpretationem cum

verbis Xenophontis aut cum iis quae Pollux habet concia Iiare possit. Idem quum verba το Wταβάλλεσθαι τῆνιππασίαν vertit cleri riti veriandem, et insolenter est et Obscurissime loquutus. Utrumque genus equitationis quale fuerit, . e duobus Xenophontis et uno Pollucis Ioco erui

debebit. Ac Pollux I. 2I . ita scribit: πεδη δἐ iππασία, κυκλοτερής' ἐπιμήκης πεδ', ὴ μῆκος τω κυκλω προς-- τιθεῖσα. Facile vel ex his potest intelligi, πεδην non

esse eam, quae schi mge chias dicitur, sed rarum, quem nunc Nous vocant. Eaque est πεδο κυκλοτερής. Sed hic rarus si est obIongus, ut in summa tantum at

que ima parte rari speciem habeat, in utroque autem Iatere linea recta procedatur, πεδ' ἐπιμήκης dicitur. Cum hac explicatione bene congruunt quae de hoc genere eqvitationis praedicat Xenophon: ἐπ' ἀριποτερας γἀρ τλγνάθους στρέφεσθαι ἐθίζει. Nam Perpetuo nexu in ei

Culum agitur equus, nunc dextra, nunc laeva. Asseram nunc alterum Xenophontis Iocum, qui est III. 5. Is ad

eamdem explicationem duciti Toυς γε μὴν ἐτερογνάθους μηνοει ρι ἐν καὶ ri πέδη καλουμένη ἱππασια, πολυ ει ιι ἄλ- λον καὶ το μ εταβάλλεσθαι τυν ἱππασίαν. πολλοὶ γάρ

γνάθος καὶ η προς 'ἱκον ἐκφορα. Verissimum est enim, equos, qui sunt i in Ore, oΡtime in raris cognosci. Nam qua oris Parte molliores sunt, lacilius m g Tum flectuntur; qua duriores, aegre flecti Possunt, atque in terdum resistunti Vt multi dextrum D rum, quidam sini

84쪽

DE VERB. QVIB. GRAECI INCESS. EQVOR. INDICANT. rastrum adspemantur. Difficilior quaestio est, quid sit ταβάλλεσθαι τὴν ἱππασίαν. Id videtur esse Variare g ros , id est e dextro ad sinistrum, et ab hoc ad dextrum transire, liuod nostri Chungiren, wechsem, crus die --

hoc ιιεταβάλλεοθαι τη, ἱππασίαν etiam sic intelligi, ut significetur id quod nunc remiss vel volte remorace dicitur, et quidem has maxime ob caussas, Primum quod illa, et O μεταβάλλεσθαι την Ἀπασίαν ἀγαθον, ινα ἀμ- νοτεραι αἱ γνάθοι καθ ' ἐκατεραν τῆς ἱππασίας ἰσαζων- τια, optime in hoc genus equitationis quadrent, ut quum in laevum rarum dextra tolutun itur, ubi dextris frenis, quamquam in laevo nexu, maxime .vus est; deinde quod, si ριεταβάλλεσθαι τὴν ἱππασίαν est simpliciter . mutare rarum, quod e viren vocant, id ipsa illa exercitatione, quae dicitur, comprehensum esse rideatur, quae, ut Xenophon, ἐπ' ἀμφοτερας τὰς γνάθος στρεφεσθαι

εθιζει. . Tamen quo minus inVersum gyrum, eum dico quem Nolle rem See appellant, intelligendum Putem, quaedam, eaque non leda obstant. Primum eo in loco,

ubi Xenophon illud μεταβάλλεσθαι την ιππασιαν in Priamis aptum esse dicit ad equos, qui altera oris parte duri res sint cognoscendos, non satis Video, si inversus gyrus intelligi debeat, quomodo hic ad eum snem magis sit idoneus quam rectus rarus. Immo plurimi equi, qui dextro freno se dextrorsum flecti recusant, sinistro facili P nectuntur,' quippe adempta ad resistendum vi, sinisteriore armoeoarctato. Et sic etiam qui ad Iamram secti nolunt. Praeterea quum Xenophon ibi de emptione equorum scribat, i vix potuit gyrum inversum inteliigere, quem equus non votest, nisi arte eruditus, Peragere..' Deinde si verba illa inversum gyrum significarent, mirum foret, si Xenophon in 'altero loco, ubi illud sιεταβάλλεσθαι την ἱππασίαν oris erudiendi caussa commendavit, alias utilitates, quas hoc genus habet, easque et multo maiores, et, quo maxime solet respicere, militares, omisisset. Quo magis adducor, ut μεταβάλλεσθαι τῆν Iππασιαν de mutationerari, quum a dextro ad laevum, ab laevo ad dextrum

85쪽

ra COMMENTATIO

transitur, id quod ipsa verboriim significatio suadet, accipiendum esse putem. Quod si quis, ut supra commemoratum est, mutationem gyri Partem esse censeat, tu Promptu est ratio, qua contrarium evinci Possit. Nam ut apud nos in quibusdam scholis equestribus haec εα consuetudo, ut dextro gyro Peracto .conSistatur, quo equus Possit respirare et requiescere, tum autem sinistro gyro Procedatur: eodem modo etiam Graeci ridentur Ρeracto sinistro cursu constitisse, inde, pausa lacta, ad dextrum accessisse. Licet hoc cognoscere e Xenophonte, qui IX.

s. ita scribit: καὶ αἶτε μακραὶ ἐλάσεις μαλλον αὶ πυκναὶ

ροποστροφαὶ πραυνουσι τους ἱππους. Nam ελασις, quae apud nos dicitur m cursum significat continuum et

nullia Pausa distinctum. Deinde alterius ἐλάσεως initium Vocatur ἀποστροφη , ita ut hoc nomen etiam ελασιν significare Ροssit, modo. ne de prima ἐλάσει dicatur. Male enim hoc vocabulum ab interpretibus, in iisque a Siurgio, ' de flexu intellectum esse, patet ex duobus aliis locis: III. 5.

δεῖ γε μὴν εἰδέναι καὶ εἰ ἀφεθεὶς εἰς τάχος ἀναλα/ιβάνε-

ται εν βραχεῖ, καὶ εἰ ἀναστρέφεσθαι εθελεα Et VILIS. καὶ εκ του ἐστάναι δε στρεφαντα δεῖ πάλιν ορμῶν. Quod si pausa facta ab laeva ad dextram vel ab dextra ad Iaevam transiri solebat, mutatio rari in medio cursu noupertinebat ad πεδ ν. Sed reliquum est ut rideamus ea, quae de hac rari mutatione Praedicat Xenophon. Toυς γε μὴν ἐτερογνάθους, inquit, μηνυει μεν καὶ i πεδ' καλουμεν' ἱππασία ' πολυ δε ιιάλλον καὶ το μεταβάλλεσθαι την ἰππασίαν. Πεδη enim qui equi altera Ρarte duriores sint eo monstrat, quod nunc ad laeVam, nunc, Pau sa facta, ad dextram nectuntur. Mutatio rari et si natura

sua nihiI est aliud quam sexus qui est in simplici raro, ut

non rideatur magis esse idoneus quam πεδ' ad os equi cognoscendum, tamen, si est in gradu tolutili, verissima est Xenophontis senientia. Nam equi quoniam, quum tolutungyrus mutatur, Pedum alternatione facia, rapidius solent atque effusius currere, hoc facilius explorari os eorum

potest, quo magis cohibendi et retinendi sunL Atque de raro inIuum mutando loqui Xenophontem, ex iis quae

86쪽

sequuntur colligi potest: πολλοὶ γαρ Ovκ θχειρουσιν εκφε

olaoν ἐκφορα. Neque enim facile mordicus arreptis se Ius aufugere solent equi, nisi in gradu tolutili. Caeterum vix credibile est, obscurum fuisse quibusdam interpretiabus quid esset συ/ιβαίνειν τε ἄδικον γναθον καὶ την προς οἶκος ἐκφοράν. Quae Verba sic Vertit Hunuchius, ut eam partem oris intelligeret, quae illuc spectaret, quo via domum duceret. Heubelius autem Plane alia, quam quae scripsit Xenophon, expressit. Oris Partem Xenophon ilitelligit eam, quam artis periti pro ratione rari i

feriorem vocant, id est in dextro gyro dextram, in sinistro sinistram. Etenim si ad dextram stabulum sit, equus, quamvis duro sit dextro ore, facile dextrorsum flectetur. Sed si sinistrum habeat durum, nolet ad laevam se averua stabulo. Itaque ri ἄδικος γνάθος non est ab ea parte, qua domum via ducit, sed a Parte opposita. Accedimus ad alterum Xenophontis locum: καὶ το μεταβάλλεσθαι

δε ἱππασίαν ἀγαθον, ινα ἀμφότερο αι γνάθοι

καθ ἐκάτερον της ιππασίας ἰσάζωνται. Horum verbo rem non Potest alius esse Sensus, quam hic, mutationerari enici, ut equus in dextro pariter atque sinistro rarontraque maxilla facile frenis Pareat. Primum enim muta do D ro sit, ut equus in medio raro non modo interiori

freno, sed, quoties ad alteram manum flectitur, etiam exteriori Ρarere discat, eamque ob caussam, Praesertim si crebro mutatur gyrus, semper ad utrumque frenum d beat attendere. Quod quam sit necessarium, maxime ad usum belli, nemo non intelliget. Ac qui equos rudes non nisi pausa facta ad alteram manum transire adsuefaciunt, lacile sentiunt, si quando in medio cursu gyrum mutant, titubare equum nec firmiter lineam tenere. Deinde vero hoc quoque spectasse Xenophon videtur, quod in crebra

rari mutatione, quod genus mulio rectius quam πεδ ischlange ratile dici potest, habenae aequali longitudine

teneri debent, quo ne remissio alterius aut adductio m ram asserat. Ea vero re non minus quam illa, quae ante commemorata est, Os equi maequatur.

87쪽

SCOMMENTATIO

Unum adhuc Pollucis errorem, quem huius auctoritate moti interpretes sequuti sunt, Castigabo, Pariun quia ad eumdem locum Xenophontis, de quo disputatum est pertinet, partim ut hoc quoque exemΡlo id quod supra di xi imperitum rei equestris fuisse rillucem appareati Iia igitur Xenophon scribit: δεῖ δε καὶ υπολαμβανειν ενταις στροφα ις' ου γαρ ραδιον τω inrufo, Ovδ' ἀσφαλες, εν τω ταχει οντα κάμπτειν εν μικρω, ἄλλως τε κἀν απο- κροτον ri ολισθηρον ὐ το χωριον. οταν re ιῆν υπολαμ- ως ῆκιστα μεν χρῆ-ιΠπον πλαγιουν τω νεο, ως ήκιστα δ' αυτον πλαγιουσθαι ' εἰ δε μῆ, ευχρὴ εἰδεναι, ἔτι μικρἀ προφασις ἀρκέσει κεισθαι καὶ αυτον καὶ τον ἱππον. Tam clare haec atque perspicue scripta sunt, ut dubitari non possit, quin υπολαμβάνειν significet equum a celeriore cursu cohibere et lentius magisque consertim, quod αθροω τω ιππ- Graece Vocatur, Cogero incedere. Idem Verbi usus est etiam IX. 5.-δὲ καὶ εἰς τὰ θύττον οριιώμενον του καιρου υπολαμβάνειν βουλη τον θυμιοειδῆ, ου δεῖ εξαπιναιως σπαν, ἀλλ' ηρεμαίως προςάγεσθαι τω χαλινῶ, πραθνοντα, Ουβια-υμενον ηρεμεῖν. Νοsiri hoc Nerhiatm vocant, et res ipsa in scholis equestribus halbe parade dicitur, vel clemi-arrct. At vero Pollux alia huic verbo addit: ενδε ταῖς στροφαῖς, inquit, ου δεῖ εξελαυνειν τὰν Ἀπον,

ἀλλἀ ἀναλαμβάνειν, οπερ καὶ vπολαυβάνειν λεγεται, καὶ κατεχειν, καὶ ἡρεμίζειν, καὶ ἀνεχειν. In his alia

aperte falsa, alia vix vera sunt. Ac falsum est, quod ἀναλαμβάνειν Putat idem esse quod ιπολαμβάνειν : in quo male eum sequuti sunt interpretes, atque in iis Stur-gius. 'Aναλαμβάνειν enim est facere ut equus e cursu Consistat, non, ut lentius incedat, quod est υπολαυβ νειν. Itaque ἀναλαμβάνειν Graeci dicunt quod nos -- haven, arrestren, parirem: et rem iΡSam Vocamus amret, parade. Confirmant hanc explicationem duo loci

Xenophontis, III. 5. δεῖ γε μὴν είδεναι, καὶ εἰ ἀφεθεὶς εἰς τάχος ἀναλαμβάνεται ἐν βραχεῖ. Et VIII. T. χρῆ γἀρ ορμωντος μεν ερα νζς ιππου προνευειν' Uxτον γάρ ἄν και υποδυρι ὀ ιππος, καὶ ἀναβάλλοι τον ἀν-

88쪽

τον γὰρ ἄν αυτος κοπτοιτο. Quae nemo est equitationis non plane imperitus, quin de equo in medio cursu eo sistere coacto intelligenda esse fateatur. Quae praeterea verba commemorat Pollux, in his quod Primum posuit, κατεχειν, Vereor ne non Sit artis equestris Iroprium. Occurrit in Symposio Xenophonteo, ubi haec de Socrate scripta sunt: οτι, εφ', ορω καὶ τους ἱππικους βουλομένους γενέσθαι, Ov τους ευπειθεστάτους, ἀλλὰ τους ἱππους κτωμενους ' νομίζουσι γαρ, ῆν τους τοιουτους δυνωνται κατεχειν, ραδιως τοῖς γε ἄλλοις ἴπποις χρήσεσθου. recte Potuit assent, ut idem quod ἀναλαμβάνειν significans. Xenophon VII. IS. και ἐκ του ταχεως αυ ιος ἐγγυτατω ήρεμιζειν. Νisi ἀνα-- . λαμβάνειν simpliciter in cursu consistere, ο ρεμιζειν ita consistere, ut aliquantisper in eodem loco maneas, in dicat. Sequitur enim apud Xenophontem: καὶ του ἐστάναι δε στρέψαντα δει πάλιν ορμάν. Ac firmat hanc interpretationem cognatum Vocabulum 1 ρεμειν, quod significat retinere equum, ut tranquillus stet, ante cur sum. Xenophon VII. 8. επειδάν γε μὴν καθίζηται, πρωτον suis riρεμειν δει διδασκειν τον ιππον, ως ἄν καιωποσπάσηται , ῆν τε δενται, καὶ τλ ήνως ισωσηται,

καὶ τὰ δορυ λάβη υς ἄν ευφορωτατον ει v. Exciderat articulus ante ηνίας et ante M iv. IX. 3. επειδὰν δ' ἀναβῆ, ῆρεμησαντα πλείω χρονον ἡ τον επιτυχοντα,

apud nos hialten dicitur. Ceterum riρεμειν et de ira quillo equi incessu intelligitur, IX. 5. ην δε και εἰς το θαττον Oρμιώμενον του καιρου υπολαμβάνειν βουλητον θυμιοειδῆ, ου δει εξαπιναίως σπῶν, ἀλλ' ῆρεμαιως προςάγεσθαι τω πραυνοντα, ου βιαυμενον ρεμειν, et de equite, qui immotus sedet in equo, IX. s. υνέχειν denique, commemoratum a Polluce, non m mini legere in re equestri. Quod quidem Verbum, si fuit usurpatum ab artis peritis, credibile est idem quod ρεμειν, Stare equo tranquillo ante cursum, significasse. Sed vereor magnopere, ne hoc non magis sit artis

89쪽

M COMMENT.DE VERB. IB. GRAECI INCESS. EQVOR. INDIC. vocabulam, quam, quod non adieeu Pollux, ἐπιλαμβάνειν. Eo usus est Xenophon IX. 8. ἐπιλαμβάμνειν δε ιππον θυμοειδῆ καὶ του εις το τάχιστα

5) Arcendum dicit equum animosum ab effuso cursu.

90쪽

Uisciplitias artium prae ediuntur ipsae artes. Inventrix Ienim artium natura Vel necessitas, perfectorque usus eSt: disciplina vero otii est et meditationis opus. Quare alias artes tunc maxime noruisse videmus, quum aut nulla earum, aut tenuis admodum disciplina esset; ab aliis autem ita spretam animadvertimus omnem disciplinam, ut, quam ea iam monstraret, hanc etiam vitare viderentur. Νeque immerito. AIagis enim disciplina quam ars obnoxia est erroribus, quia vel male positis fundamentis, vel rationibus non recte conclusis, specie ordinis cuiusdam saliere doctorem solet: quod contra ars, quae ducem naturam, admonitorem autem essectum habet, diuicilius a vero abduci se Ρatitur. Itaque quum excultis iam artibus disciplinae paullatim in- Venirentur, IIoli raro accidit, ut aut disciplinae accessio molesta quadam exilitate Dristinam artibus dignitatum detraheret, aut ipsae di sciplinae, ubi earum inventores naturam artium non recte intellexissent, tum non omnem ar- ) Publice dosonsa est ad locum in Ordine Plitis ophorum

Lipsiensi obtinendum die IX. Martii a. cIoracCCIII. soCiO Eduar-do Platnero, Lipsiensi, qui nunc Prosessor iuris est in Academia NarburgenSi.