장음표시 사용
381쪽
ad nostra usque tempora paulatim comperta est decrescere. Ex hae obseruatione aliud commodum ingens accedit. Discitur enim smullo. lci latitudo,sue poli eleuatio loci pro posti. Vt in propqsto exemplo, minimaso- llis altitudo meridiana deprehensa est i ue .part. r.scrup.addatur illi maxima So lis declinatio iam cognita, fient 3 9.gra. 1 o. min. Haec est aequatoris eminetia supra finitorem bovanienset M ablata a quadrante,hoc est ' o. partibus,relinquit lueo. partes o. scrupular quae est vera poli exaltatio Louani j. At in torrida rona, s quis consuat sub ipso utrovis Tropico nonnihil varianda est supputandi ratio. Tum enim hybemo Solstitio accepta meridiana altitudo solis, ferenda ex so. partibus,mox Tropiconim patebit interstitium. Sed s inter duos Tropico, fiat obseruatio, tum inhae altitudines meridianae decliuiores in Solstitiis accepi tun gantur,aeseraturque summa ex semicirculo, sic rursiam Tropicorum recte colligi
tur interstitium. Cuius medietas, hoc est declinatio, minori si addatur solstitiali altitudini,Eleuatis Equatoris prodibit: quae ex so .partibus ablata, Poli Eleuationem relinquit.In frigidis quoque ronis alia est ratio, quam sphaere vis facili docet. Qui enim stib polis habitan illis maxima Solis altitudo, maxima quoque est declinatio : quia hori on & 1 Equator illic in idem incidunt. Qui vel b sub ps.lati circulo degunt, his maxima Solis altitu8o in Solstitio aestiuo accepta, inter. stitium indicat Tropicorum. At quonam habitatio in inter Polum & circulii prularem, hibus scilicet aliquot diebus sol nunquam occidit aliisque totidem nΗn quam exoritur ii accipiunt solis altitudinem minimam iii Solstitio estiuo, keo dem die minimam eiusdem, quae contingit Sole edi aduersa parte Meridiei confii, tuto. Hae duae altitudines timetie, totam efiiciunt Tropicomm Θ istantia, siueξά- plicatam Solis declinationem maximam. Porro solistitiore tempus & si propter
intercalationes anticipet, nec ij sidem semper recti rat diebus, uno die nan fit per ceptibilis sensu mutatio. Quod si tame diibita per tres quatuorue dies menti Dam accipe altitudinem,maxima pro sol itiali habeto,in hyeme vero m)nima,
Vnet a Sole& temporumptaecipua esstriactiosum O, &m Nimas senstibilesque mutationes: in rebus naturalibus et rciat, locus eiusin Zodiaco stupiose notandtis. 8c in promptu est ha-i bendus. De eripsimus in organt botio duo Aecim menses Rosmanos, in suos disse hos dies. Ponentes ergo Rete in organi alueo,d si tabula superimponimus,& Dioptra clatsculait - mus. Haec Dioptra diei mensis propostae applicata, zodiadsignum eiusque parte seu gradum indicat, non tam eaccurate ) que Soleo die occupat. Non enim omni anno,singulisque diebus ad easde signi partes Sol recties sed quadrante diei fere moratur. Ideoq; scien/uan annus ad ius calculum orgarium consectu habet zodiacum,sueritbisextus, primu , an secundus vel tertius a bissexto. Astrolata ab Arsenio nostro instinctu costructa, ad secundumnu a bici exto inscriptos habet dies. Ideo tali anno apte respondent gradus zodiaci suis diebus. At tertio anno partibus Zodiaci inuentis adimeda ε 3 . scrupula,sue γὰrans unius gradus. Anno vero Bissexto aufereta semisiis per totu annu, sed tam
382쪽
ηubque post Februa ii vitiinum diem unus adiiciendus est dies gato te Ofi:Se- a, s o. i. , quenti anno adiicienda i .scrupula partibus Zodiaci in organo 'epertis .sie atis s ii exacte colligitur Solis locus in zodiacors tamen eueso se omnia veli, nostera, '- qtulis annis dimidium fere scrupulum insuper adiiciendu calculo praescripto. Atq;
id ita seririe accipiendu, t i QO .annis 44. scrupula adiiciatur a Co. annis pars at semissente. Atque hau pro instrumentis plus forte qua alis. Certi ssima ra- D. M Mariodo ex tablilisaa hoc paratis sumitur Annus an sit bissextus cognoscitur,s abiectis tentenatii, & millenariis qui semper sunt billexti) reliquus numems diUidum his, , ti ν
pei quatuo si enim nihil teliquii fuerit bi seditus es is qui numere finit. Si i. et '3.supersunt, erit annus, abi sexto primus, secudus seu temus. Annus 3 3 6 4. an sit inis abiti,
8issextus se collige tu abiectis i ue oo. partiemur per ψ. proueniut 3 3. ac i-' persenta .Est ergo annus Domini i . secundus a Bissedito.
DE SOLIS DECLINATIONE QV. OTIDIA-
Voniam EclipticaYEquatorem secat, lecaturque ab e de bisaiariam,ita ut altera pars in Boream,inera in Austru vergat, contingit alias panes Ecliptica magis,alia; minus a medio declinare: duoque eius putidia, quae & AIqtiinoctialia vocantur, prorsiis coincidere aequatori. Haec declinatio Ptolemaeo λο- ω ne mihi ho mo dicitur. Quantum vero una pars in Borea, tantunde altera in Austrum vergit. Et in eaὰe Aietate quadrantes eossem modo declinant, si partes aequaliter a Tropicis punctis distantes comparetui inuice, ut Aries & Virgo, urus & Leo.Decimus gradus Geminorum & et O. Cacri. Descripsimus autem in tabula generali lineam rectam inclin tam ab AEquatore medio a 3 .partibus a I. scrupulis, ut nunc se habet Solis maxima declinatio. Mee diutis cernitur in i so .gradus, qui respondent meAietati Edipti Initium Arietis intelligitur in centro organi. Cacer in Meridiano extremo ad dextram. Capricornus in altera opposita Meridiani parte. Appellamus hic Meridianum circulum,singulari numero circulum, per Polos organi ductu, reli quos circulos intra se continentem. Quere igitur vel solis locum,uel quemcuno; PHYD.
velis Eclipticae gradum in linea Ecliptica antea dicta, & mox in circulis parallelis videbis eius partis declinationem ab AEquatore,qua quaerebas,Borea quide in seXs ais Borealibus,nempe. Austrinainiex reliquis. Exempli gratia: Quaero quantum desinet sol, in i l. parte Tauri constitutus. Quaero ergo in suem. Eoi linea Eesiptica i h parte Tauri.&simul video hanc inciAere inter a 6. 8c 3 7. parallelii ab AEquatore, de quantu instrumeti magnitudo permittit, video vltra a 6. M.tyr di. parallelu triete spacij unius, hoc est grad' inius. Declinat igi mr i ue apars Tauri ab AEquatore in Borea i 6 partiti' cu triete. In tabula inuenitur 1 s. partiua s. strup. Quod si organu magnu metit no talet vel uno scrupulo. Haec declinatio ad mul- laesi utilig. vi suo loco videbitur. At si pio maiori vel minori solis declinatione s hetiti umminima, singulam Aiaci partiu declinationes lubeat cognoscere, numera tale
declinatione maxima in gradibuslimbi AEquatore verius Polu , ac termino ap ti,tio qua at
pone tegula seu horizotetia numera in horirsite grad'Zodiaci facto initio acetro, Nivae vitaq Y,ec videbis mox intet parallelos circulos declinatione panis numeratae.
383쪽
borijon enim eossem modo diuisus est alve Ecliptica. , unde constitutu; loco Eclipticat,omnia eius explet ossicia.
mi A litudo loci alicuius, est portio Meridiani circuli inter A. il quinoctialem circulum, de punctum verticis propost regio-t nis.Eleuatio poli, est pars eluae Meridiani circuli, inter ho-
frontem & Polum mundi. sunt haec Θuo semper aequalia, viseeillime ex sphaera, tum organo nostro demonstratur. Constituto enim hori onte sue regula super AEquinoctiali linea, Cursorem ad Polualtero latere constitue,atq; adducta coch-quioua iiii lea Tum s hori ontem moueas ad quamcunque eleuationem poli,videbis prorsus ab )Equatore organi ad punctum verticis quod nunc per cursorem indicatu tot gradus,quot sunt a polo ad hori pontem. Itaque siue eleuatione M., ά .. s dicimus, siue latitudinem regionis, idem quantitate nos dicere tenendum ess Quolibet ergo aie aecepturus eleuationem Poli, primo obsertia solis altitudine in meridie, hoc est, cum est triaxima. Deinde quaere per caput quinium, locu So. lis iii Zosiaco,& declinationem eius per praecedens: horiron statuatur super Α- quinoetiali linea,& brachioli apex ad altitudinem Solis inuentam, in Meridiano numeratam, firmatoque cursbre una cum brachiolo, vertatur hos on, quousque apex brachioli attingat in Meridianos lis parallelum,hoc est circulum per declinationem inuentam,transeuntem ac simul videbis gradus latitudinis tui loci,nii. merando in limbo gradus eius , partes a polo Versu; hori onte, ut nullo hicatio
eπplum. st opus calculo. Breui exemplo rem declarabo. A no i '' i. nono Kalend. Asb. deprehedi solis altitudinem 3 ρ. gra/uum 3 o. scrupulonam. Locus eius. in diaco erat nona pars librae cum quadrante. Igitur collocato holironte ad haneam Equatoris in generali tabula , brachioli apicem ad 33. gr13us limbi & semitrem permIoueo, atque ita haerentem indicem in cursore, curshremque in soἡ-Zonte firmo. Circumduco deinde hori rotem una cum cur re & brachioth, quo, vique apex brachioli seu in3ex ad parallelum Solis perducatur hoc est, asscirculii parallelum traseivitem per nonum gradu Libre curri se mise, qui distat ab Aquisa tora austria verjus 3. gradibus 4 ci. scrupuli g, siue belle, Mox Vi ere licet polum, ἡ, o , Arcticum e lare supra hori Tontem i. partibus minus sextante: quae est latitu. , u citidis do I uanietis Academiae. Potest&alia ratione colligi hic calculug. Si enim M. salitudinis. Elinatio fueritBorea auferatur eti abitudine V eridiana:sin Austrina ad ijciatur eidem, colligetur eleuatio AEquatoris, haec ablata a quadrante circhil , relinquit latithdinem loci propositi. Vt quia declinatio Austrina erat 3. partes o. scrup. ali ip eam ad altitudinem 3 .graduuchim semisse, colligitur summa 39. grad. a s, sci up Hac et talii tu o Equinoctialis Lotianii. Absti alio eam ex quagrante; hoc est, 'o .part. relinquitur rutium latitudo Louani j so. gra. ' o. strup. Alios
modos per stellas fixas dicemus possea. In Australi hemisphetrio aliam esse rationem Additionis de Substractionis ratio Ahalae docet.
384쪽
Ccepta Asansone recta per cap. 1 a. buseremus ab ea- 'iatis.
dem differentiam ascen 1onalem, vel eidem a8demus pro signorum situ ut diximus Exempli gratia. Ascenso ξης sum , recta quarti gradus Geminorum, cognoscitur 62. graduum. At differentia Alcensionia liabetur. ex praecedensione recta, relinquuntur 3 3. part et Ascenso obliqua quarti gradus Geminorum, in latitu iise regionis A i. partium. Similiter quia quartus gradus Sagittarii, habet Ascen-ξonem rectam 2 a parr. adiicio illi Alcentioni eandem differentiam ascensonal tu a 8 .part. 4 8. scrup .colligitur Ascensio obliqua quarti gradus. Sagittarii aro. it. is . scrup. sic ages de quibuslibet Eclipticae partibus & pro quavis mundi
inclinatione, eii eleuatione Poli. quet contemnenda sunt haec pra cepta quonia rha; Ascensiones, sue Equatoris tempora coascen lentia, tanquam per partes aquales,ac perpetuo circumductas,fit omnis mensura motuum castellium.
9E DE sCEN SIONIBUS ET RECTIS ET
Eicensio recta, est graJus Equatoris condescendens gra-3ui Eclipticae dato in i phaera recta. Hac autem nihilo disia D: ζ lest ab Ascensrone recta. Descenso obliqua est gradus K- qua quid sit. quatoris smul sub finitorem occidens in sphaera obliqua
cum Dadu Eclipticaedato. Hec facilecolligitur.Data enim praHj. Ascensione recta itemque diiserentia ascensionum, contra uam in Astensione obliqua factum est, addemus vel detrahemus ab inuicem hos numeros . Addemus quidem in sex signis Borealibus,in Adstralibus auferemus. Vt quia Alcaeo recta quarti gratii, Geminorum erat uer . past. Differentia vero Ascensionum a s .part. i s. scrup. ti,ibi di coniungam hancdifferentiam cum Ascensione, fient so .part. a 8. scrup. descenso quidem obliqua partis 3ictae in nostro hori onte,hoc est, quartus gradus Ce- minorum occidit nobis cum so . gradu & i 8. crup .apuncto Equinoctiali vernali facta numeratione Sic econtra quarti gradus Sagittarii Alcenso recta in pret-ceξenti cap. erat 1 42 .partium : differentia Ascensionis eadem quae oppo ti loci, nempe 2 8 .part. 1 8. scrup. Hanc aufer ab Ascensione recta, quam illic addebas, linquuntur a a 3.part. 42. scrup. Descensio obliqua quarti gradus sagittalii in nostra sphaera. Aliud compendium. Ascensioni obliquae partis oppositae partita dipticae assignatae, semper addeserni circulum, hoc est, a so . partes, scactutum Descenso obliqua appΑtebit partis propositae. Vt lubet rursum descentione obliquam quartae partis Sagittaris cognoscere, accipio Ascensionem obliquam oppositae partisZoesiaci, nempe . Geminorum,quae erat 3 3 .partium a. scrup- huic addo i 8o.pars.e urgunt 2 i 3.part. q. a.scrup.quae rursum Descenso obliqua est
385쪽
stellarum quanta sit Ascensio seu recta Au obliqua ,quantaque declinatio ab AEquatore:& de inscriptione stellarum in Astrolabo. CAPUT. NX.
B copiosum huius organi ussim . cogor multa subintiis
unum re lucere caput, ne multitudo praeceptorum memoriam turbet. Hactenus de partibus Eclipticae egimus, est. rumque Ascensionibus,& eatu diiserentiJs: nunc generatim de omnibus stellis,ac quouis caeli puncto quam poterimus breuisiime,dicemus. Hoc vi fat generale pineptii praemittemus, qua ratione tum stella fixae, tum erratica ex longitudine & latitudine ipsam cognitis,in suum locui, i, i, vi Ait labi generati racie collocentur. Paucissimas in organo collocauimus, ne Astrolabi in. tum circuli hora ,tum paralleli,quora usus ad infinita utilis est,sellarum nomi 'γε x vri' n lueti, eonfunderetiar Numera igitur in jEquatore squem nunc tibi tanquam omittacum propones applicata ei regula hori1ontali,longitudinem stellet propositi
si iii 5 sh. statum Icilicet, Arietis initium in centro, & numerado Θextrotium seu in Κ-smi 'μὴ quatore,ieu in hori onte 3 o. partes pro primo signo,prorsus eodem modo atque; ''' in Ecliptica. Ab hac logitudine nota circulti horarium in polos ductum: & s uel
la ii buerit latitudinem Boream, numera eam versus Boreum potu in eode circu lo)Toratio, per parallelos evnsem secantes: sin A ustrin fuerit, versus Antarcticum latitudo numeretur. Nota igiturdiligeter intersectionem circuli horarii per lon-
situs inem siellae incedentis, & paralleli latitudinis. Huic puncto contactus vi cem brachioli admoue,adducto si opus ess)propius Cursore: deinde & cultore,& brachiolum obfirma, & horirontalem regulam transfer ad lineam Ecliptic , o ut m pti mox apex brachioli locum stellia verum in Astrolabo designabit exactissimὰ.lam η'sε ' - circulus limaritis per verum locum stellae incedens, in AEquatore A icensesne resta indicabit. Sed hic obserues, oportet duas cassi medietates altera vemaleleu ascenis Aentem vocabimus,quae est a Capricorno ad Cacrum: alteram Autumnaletide scendere.In illa vernali numerus procedit ὀextrorsiim,in ista sinistrorsirin:de a numeratione cap. 1 et . satis clare diximus. Simul quoque parallelns iam periodi. n. ii sellae lignatu incedens, declinationem siethe patelacit, & an si Borea, an Austra Aotia inuetio iis Deniquedisserentiarn ascensionalem cognosces,sciri cap. 1 s. dictu est. Collo- L. i. .s . cata scili cet regula hori otis secund4 latitudine regionis, procede secundum p. 1etiei uiati. tallelum stellae, hoc est,qui per locum signatu incesti, usque ad lic frontis conta ctum, ab eo segmento vel concursia, ratim era grastis omnes qui per circulos horatios notantus in eo de parallelo usque ad axem sphaerae, seu lineam per polos transeuntemesic Ascensionum distantia nota erit,per quam ex cap. is. Ascens e tonigete. Odiliquam colliges. Si vero parallelus stellae non attigerit hori ontem, stetitque, iam declinatio inuenta Borea, talis stella nunquam occidit in regione proposta: otis Meldhi Sin Austrina fuerit, nunquam o tetur in illa regione. Hane iucundissima speculta is tionem uno ex lo explicabimus. Spicue virginis logitudo ex Copemici tabulis. Era amplum. colligitur in Librae tr. parte 37 min. Latitudo et . pari. Australis. Applico ergo regulam AEquatori, numero h a eentro, ubi initiuLibret est,sinistrotium si Polum
Baream speciem: aut dextrorsum s Antarctieu aspicia i I. grad. 3 7 . scrup. Deinde
386쪽
ia cireulo horario ab eo loco AEquatoris in Polum Australem ductum numero r. partea per parallelos circulum horarium secantes. Huc ergo apicem brachioli ad 4um,admoto proprius Cursere,ut apex ad lociim signatu pertingere possit: sicq; Cursore in horirante & brachiolum in Cursore firmo. Mox traduco regula hori- tantalem 13 Ecliptica, & apex brachioli loci m Spicae mihi tanqua digito demonstrat: quem si placet aut atramento ligno aut altiorem notam insculpo. Per hunc igitur locum incedens circulus horatius ostendit in Equ1tore Alcensione rectam Spici 19 .part. cum semisse,propemodu quantum ex Astrolabi inspeξhione colligere licet.Deinde parallelus per locu Spi eae incedens distat ab Equatore 3 .part. 3.fere scrup. hoc est 3 .pirtibus cum dodrante & paulo plus,nepe vigesima parte unius gradus. Haec est nunc Declinatio spice pro Anno i 3 3 . quo taec scribimus. Demum applicata tegula ad loci latitudine,quam ' i .partita statuo, numero in parallelo spici acon actu paralleli cum horironte, vi'lae ad axem it . quas partes integras per circulos horarios notatas. Atq; hae est Ascensionis ditaretia Et quia spica est in caeli pheta Australi, addatur differetia haec cum Ascensione retia fient ros . partes cum semisse , quae est Ascensio ob liqua spicae in nostro fini tore. Quod si eandem est ferentiam Ascensionum subduxero ex Ascensione recta, colligam i s iapart.cum sentice, Descensionem obliquam eiusmem uesae. EA his V .hia, quantum accedat compendi, ad Obtus, Occasusque syderum cognoscendos, tuo huius eas videbimus loco.
DATA SOLA DECLINATIONE FIXA RVM
cum latitudine ear dem, quae semper cadem manet locum earu
verum secundum lonuitudinem in Zodia eo dignoscere.
Althypothes usu Ptolemaeus,&ante ipsum Hipparchus Motest tiyamius deprehenderunt stellassetas quarum latitudo ab ψ
,us secundum zodiaci 3uctum describere circulos Eclip 3ψm, icae parallelos,& necessario circum vertices seu polos Σο-liaci tuos absoluere motus Hinc fit ut quamuis ab Eclip tio semper aequalibus absint interuallis, ad AEquatore tanen, vel accedant propius, vel ab eodem recedat longius. latore dissideant docuimus cap. s. Latitudo vero colligi - , qui, invariabilis persistit. Accipiamus ergo eTemplum Eri, tir.ti ex ptolemaeo qui dicit Timocharim,qui 32.annis ante Ptolemaeu n Vidiit,annotasse, Spicam Virginis suo tempore AEquatore Boi liorem fui se una parte cum
duabus quintis, hoc est, et . scrup. At Ptolemaei tempore fuit Australior eodem Equatore semisse uniug partis. Cupio ergo scire vera loca spice pro temporibus adtignatis .Est aurem latitudo spicae Australis a part. Applico igitur regula horizontis AEquatori, &Indicem brachioli, ad parallelum latituding Australis duorum graduum, utcunque forte primo ceci/efit . Fixo deinde Cursore Se Brachiolo, transfero regulam ad Eclipticam. Quod si tune index brachioli inciderit in parallela Declinationis obseruata . mox locu stellae in8icabit. Quod si supe- lauerit illum paralleluiaut infra constiterit index, rursum eade Operatio repei eda,
387쪽
et iterum collocanda regula ad aequatorem, & Index ad parallelum latitu. Einis stuuetur sed plus versus Cancrum vel Capricornum, prout Index vel insta uel si1pra parallelum declinationis constiterit in primo examine: i/q; toties ten tanduina,quousque omnino Declinatio obseruata indicem attingat. Sic igitur terquaterue repetita exploratione, comperio stellam Spicae fuisse Timocharistem pore in 1 2. parte Virginis. Tempore vero Ptolemaei cum Spica esset Australior Eriodus hu AEquatore semisse unius patris, erat in et s. parte Virginis cum triente. . Vnde & GT ό ptolemaeus collegit stellas fixas in i oo. . annis una parte progredi secundu signo-do e eentio. rui riseriem: quoniam inter ipsum &Timocharem anni 4 a. effluxerant. At in et O iux* te :m 4 ptolemaei obstituatis ad nos usque processerunt fixae r i .paulo minus pastibugmam nunc spica est in i .parte libra cum 36. scinip. Itaque uni parti noli possunt semper tribui centum anni, cum interea sint elapsi i o 6. anni tantum. e.=, tile ;Λ Atqui secundum hoc tempus facta aestimatione, in ετ. annis fixae uno moueren- φ ..a a, tur gradu. Hinc patet aliquam esse inaequalitatem motus in fixi quam hactenviva. nemo melius coaequauit quam Copernicus.
DATA DIFFERENTIA ASCENSIO Nu Malicuius patiis Zodiaci, vel stellae fixae cognitae, aut ipsa Ascensione obliqua,quae sit Latitudo regionis. CAPUT. XX ll.
I Ascensio obliqua data sit alicuius pucti noti in caelo, fueritque punctus in medietate zodiaci Boreali , subtrahe Astensionem obliquam datam ex Ascensione recta,relinquetur disserentia Astensionum. At s punctus datus sue rit in medietate coeli Australi, subducatur Astenso recta, ex Astensione obliqua, relinquetur ruritim Ascensionum edicessus,sue disseretia. Hac igillar habita,in parallelo incidati,sive puctus Eclipticae fuerit ille, siue stella,ab axe nu mera per gratius quos circuli horarii distinguunt, ipsam disserentiam Astensionuiam vel datam, vel cognitam in iis quidem quet supra AEquatorem ad Borea conis sistunt versius sinistram, seu Capricornum: in i s vero quae ad Austrum tendunt,
verius dextrum seu Cancri initi sunt ad finem veto talis numerationis adiungeregulam horigontalem. Haec tibi in momento latitudinem regionis in limbo com- monstrabici Vt qDaero in qua regio ne principium Cancti oriatur cum 6 o. gradibus aequatoris.In sipha a recta oritur cum ' o .gradu. Quia ergo portio Zodiaci in hoc punctum vi eXtensa est, de medietate Borea subtrahatur Astensio obliuquae&recta,hoc est 6o. ex ' o. restant 3 o. pari. Ascensionum diuersitas. Iam iaparallelo per Cancrum ducto, hoc est in ipso Tropico,ab ini; linea versus Capsi,
cornum numero 3 o. grad. per circulo. horarios notatos,quibus asiuncta regula,
ostendit latitudinem propemodum '. pari. In posteriori quoque Astrolabi pari facile idem artificium absoluitur. Diperentia enim Ascensionum numerata ab horaiota in limbo,deorsiim pro Borealibus , sursum pro Australibus locis diop
tra applicatur: cui deinde locua Soli in zodiaco Rucis L aicui subiicetur, is ideR
388쪽
Aliqua nominatur.Initium vero graduum AEquatoris sere ab intersectionerili- 1hsi tiri isti. picae & AEquatoris vernali accipitur. Quanquana & ubiuis liceat exordium faee merationisu pro particularibusEclipticae portioni igiUt si selius signi Tauri ascensiones 1M ita sis,' hedit cognoscere. In Alitolabo ergo ostio circuli Meridiani, Di& horarii δὶα tu Eclipticam int secantes in AEquatore squetii in i 8 o. partes secant)so psetodiaci partibus cciescendentes graδ ag Equinoctialis, itiitio fit 6 a centr6m Ati ,sb is
dextram deinceps, os en sui: ita ut signis YHa respondeat numerus i o. et O. 3 o. recte celligει
o. o. co.&c.vsque ad , o. Reuertentibus deinde ab ambitu versias centrii, alii isa .s4h.. yc.gradus usque ad 1 8 o. correspondeant signisn Sr . A centro rursum ad sini- rum sescuutamusque ad extremum Meridianii,signis is 'δ ει i tribuatur numerus usque s ' ad et ro .gradus. Hine rursuim versus centru euntibiis numeratio proceda ad 36o gradus. Atque hic numerus in nostro Astrolabo in sc ib1tushorirotitali ineae, quae applicata IEquat s lineae, cile memoria levibiti Exempli gratia: Lubet inda ria plura tare quis gradus Squatoris cum quinto gradu Tauri coascedat in sphaera tecta. posita igitur linea hori ontali super linea AEquatoris,noto diligenter circuluso tarium per ' .gradum Tauri transeuntem, qui in hori onisi linea numerum habet g et . cum besse,siue duabus tertiis,& paulo plus, quae faciunt 4 2.scrup. Sic S tittarii gradui quarto respondent et a. grassin;ae de aliis sim liter eolligendum. Iam vero quot partes AEquatoris quantalibet parti csaci correspondeant,faci- ,α ἡ ω
lectit cognoscere hoc exemplo. Libet scire quorgradus bEquatoris coascendant notuiti a. toti signo Tauri in sphaera reicta. Accipio gradum coascendetem principio Tauri, sempe et r. part. 5 .scrup. Item gradum respondentem fini eiusdem Tauri, siue a 4eo. bitio Geminoruscilicet. 5 .gradus μquatuorquinta hodest g. sciti. Subdu λ sto priorem ex posteriore, relinquutur et s. pari. ' .scrup Haec sunt tempora E- hinoctialis toti signo Tauri in sphaera recta coascendentia. Attamen Ascensio 'Iecta,communi loquendi modo, vocantur gradus ab mitio intersectionis πqua
toris & Eclipticae, usque ad finem illius graduq, qui cum fine dati arcus Eclipticae ascendit. Sic Ascensio tecta vitimi gradus Tauri, dicuntur 'I. par 48. scrup. hocea totaportio Eclipticae a pumst aequinoctiali vernali, siue ab Arietis initio ad
QUA RATIONE IDEM C O M p E N DIUS IV S
eu R eti cognoscatur. CAPUT. X. I II f., Ndorso instrumenti diximus circiimuolui Rete, sicut in vulgatis o νε es 4hli
Astro abis. Hoc igitur sic copone viso sursum Mersus usam AH - norma. labi saluati arri, deorsum super diametroao, si . bis via ad ho ros sextas collocabuntur. Insi plus quoq; est numerus integri circuli in ambitu seu limbo exteriori, cuius numeradi nitium ab ho rasexta, id posito reti ut diximus, initium finisque pumerorum ii Arietis signum d, - :congruit. posta igitur dioptra seu indice lisper duis Eclipticae gradiv moz in I.
389쪽
ambitu ostendet Ascensi mem rectam quaesitam. Eodem mosso si seorsum astat eu portiones particulares Eclipticae velis per Ascelsiones emetiri, statue initia ta- iis arcus ad initium numerorum,siue ad horam sextam limbi applicato indicetρ-s horae cui deinde gradus Eclipticae sebijciatur deinde manente Reti,traducatur index ad finem portionis Ecliptica , mox index numeru graduum coascendentiumanifestumfacietisic totum tignum Geminoru 3 a. gradas s a. scrup. sue 3 a. gradus cum quinta parte obtinere video in sphaera recta. Signa vero opposea, lap eterea a punctis aequinoctialibus aequaliter distanti in sph rareeta aqualibui temporibus ascendunt. Sic Yκ aequalia habent tempora Ascens u. similiter , si in de M. item n re & i. Porro iidem hi gr1dus Equatoris qui cum quibuslibet Eclipti eae sequentisassentantin sphaera reeh1. etiam cum ijsiem Edi. sticae pallibus persense usu circulum Meridianum cuiuilibet regionis. Quam . obrem numerus ille graduum, sicut vocatur αναφορα sue ae αναγρι d Latin Ascenso:fie etiam dicitur ptolemaeo de Theoni j pdisses, & caui media tio. Quia eodem moὰo Ecliptica pertransit tirontem rectum. qao& quemlibet Meridianuam imo nilibet Meridianus, est alicuius loci hori oci rectus .Est et go ide quantitate, Ascensio recta de Caeli mediatio, at disserui sola conlideratione.
sone resti, gradus Eclipticae respondentes colligantur.
Tante in Astrolabi do M Reti, ut diximus praecedenti capite, Indexapplicetur graflibus AEquatorigintimbo notatis, mox t dem in zodiaco gradus coascendentes indicabit. Similitet in generali facie, Kotirontis regnia applitata AEquatoris Enea, s li numerum graduum AEquatoris in ipsa regula inuestigauefis, I atque ab eo gradu .Equatoris secundum Meridiani in eum in-l cidentis ductiit aut sursum, auisse sum usque ad Eclipticam' procesieris, ipseMeridianus, aut cireulus horarius, ducet tela gradumEclipticae quaesitam. Qua in re propter facilitatem nullo opus est meph.
in primo quadrante.& reliquis quoquo,sa quo maxima exi stit differensia inter arcum Eclipticae & arcum AEquatoris sibi coascendentem. CAPUT. XV.l N primis scire oportet in generali sacie, si descripti non suetis
describi tamen posse circulos Polares,quia Polis hine inde tantum distant,quantum Tropici ab aequatore. At in pthsentiatum sitiit circi sterum Polorum inter parallelos talem circulum imagina . HieΘitabit ab AEquatore 6 6. pari. 3 p. cmp. pro nostro tem Ita
Huiccirculo usica regulam hoBrontalem, eamque moue paulatim donec H- deess
390쪽
As partes a circulo potati in regula notatas, aequales esse prorsias iis, quas ipsa, gula in limbo occupat ab AEquatore numerando. Tum si gradus a polo viqueu regulam numeraueris, habebis declinationem partis quasitae. Eu declinatione ista cognosces per i t. cap. ipsum Ecliptica punctum. Exempli gratia. Applicottimo regulam circulo Polari dicto,hoc est ad parallelum distantem ab AEquato
te όό.part. J a . scrup. & tentandi gratia τ O. gradus regulae adi go ad circulum potarem,verum muc regula in limbo ostendit .gradus cum quadrate. Verum i 3. gradus cum qua irante, in limbo numerauero, eisque regulam appluuero, time circulus Polaris in ipsa quoque regula 3 partes cum quadrate notabit. Er-to in hoc situ numerando a Polo ad regulam deprebedo a c. gradus cum dodra te hoe est ue .sere scrup. Haec est declinatio puncti Eclipticae quaesti.Ex i igitur .tali declinationi respondent in Ecliptica 6.part. cum quadrante, numeranis Da puncto AEquinoctiali. Igitur in i 6. gradu Tauri cum quadrante, similiterii, ii .scorpii. Item in i 3. Leonis cum Hodrante & totidem partibus Aquarii maxima est diu evitas inter arcus Eclipticae & Equatoris in Aseensionibus sphanuenistis. Quanta vero east diuersitas seu excessus, scies s A censionem rectam gictus partis contuleris, cum distantia puncti Eclipticae ab intersectione aequinoctiali. xt quia gradus 1 6.Tauricum quadrante Ascensionem tecta habet ψ3.part. 43 .emp.Ipla vero pars Eclipticae distat ab . έ pari. . scrup. Subducto minoria maiore, relinquuntur duae partes cum triente sere. Tanta est maxima diuersitas istet arcus Eclipticae &AEquatoris in Ascensionibus spha in rectae, ubi maximae tingi quod fit in quatuor iam dictis locis Eclipticae.
DE AsCENSIONUM DIFFERENTIIS.CAPUT. XVI.
N sphaera obliqua, sese inclinata, longe maior eontingit varietas,temporiamque differentia in partium staci κ-quatori que ascensionibus, eo quod longe maiores sunt murationes inclinationum. angulo que Ecliptica & ho-rigontis,quam in sphara recta. Vnde Arietis signia longe minorem habet Ascensionem in regionibus ad Borea declinantibus. quam in recta sphaera: ecom libra longe maiorem : sc Taurus minorem quam Scorpius Gemini quam sagittariuge quae tameia in sphaera recta aequales habent Ascensiones. Causa est tuod illa obliquiori situ emergant supra finitorem , haec vero rectiori. Vnde sediligna ab initio Caneti usque ad finem Sagittarii, dicuntur recte ascendentia, reliqua oblime ascendentia. Et quanto plus inclinata est sphaera, hoc est, quo plus accedit regio vetitis polos . eo diuersias haec maior contingit. Diuersitas autem Ascensionum sphetrae rectae, seu in excessu, seu defectu ab iis quae in sphaera inclinata aceidit, Ascensonum sitierentia vocatur. Praeterea quantum siquis oblique ascendentibus decedit Ascensionum ab hς quae in sphara recta existant, tantundem signis recte ascendentibus oppostis accrescit : adeo ut
Ascensiones iecta duorum fgnotum oppositorum, zquales snt Ascensionibus A aa ij eorundem