장음표시 사용
371쪽
v K simi pretespuet huius instrumeti panes, anterior &posterior. Anterior a nobis deinceps vocabitur generalis tabula, aut facies. In hac duo videntur circulorum ordines.
Qui enim in polos ambos cocurrunt, Meridiani vel circuli horarij appellantur, nam eoru vice magna ex parte funis guntur:reliqui qui Polos ambiunt, Paralleli dicuntur.sunt enim circuli ab AEquatore aequis interstitiis undique tia Polis circumducti. Verum ijdem hi circuli varia pro rei ne-h a m ω cessitate.& diuerso usu ossicia, nominaque sortiuntur.Nam qui circuli horarij vel .i , , 4ἡ4. Meridiani iam dicti sunt,s eorum Polos statuas polos zodiaci, ipsi circuli suo cireuai Q- mira erunt partientes zodiacum sue lineam Eclipticam, quae hac vice est mediae, Euli 1. percerium ducta linea, in partes re vera aquales. Atqui his positis,paralleli,emst. l. circuli latitudinum stellarum. tium si eosdem Polos, statuas polog horidioniis, , .lis '' hoc in verticis punctum sue Tenim,& punctum pedum, tum Meridiani, ciunt
Circuli verticales Circuli sectuti nitorem in 3 6 o .partes, & in vertice eoncursuri:paratue u tili vero iam erunt altitudinum circuli, indicantes scilicet quoquoversum astro. tuditium. rum supra hofrontem eleuationes. Ex hae pennutatione, omnis sere prouenitiab i ἡ- , h,ulus organt copia & usus Varietas.Hac in parte circumducitur regula percent 1., i dia. quam Horizontem vocabimus,aut regulam simpliciter:Magna qui8em ex parte Horizontis vicem supplet:quibuslibet alioqui circulis maioribus,vi postulante, Patim hori- inseruiens. Eius partes eadem sunt cum iis quas diameter uterque sestinet. Ἀ- , ite catur autem diameter per Polos transiens Axis,transuetius vero Aesqualor vel ' quinoctialis. Sustinet pinerea regula Cursorem, Curser Brachiolum. Cursoris Ei Isiolo. partes e de sunt cum iis quae in regula scribuntur,ab v parte.Ab altera scribun- Cursoris tur partes Σquales iocio. quarum tota longitudo semidiametrum aequat. Haesi. , .m igitur inint in anteriore parte seu tabula generali. In quibitida vero stellas susisse apii 'inseribimus secundum longitudinem & latitudinem,sed paucas,ne circuli, cras. i. i. i, Vssis sua nanopere necessarius est, obscurentur. In posteriore parte sint tres distin ratii, hori ae tabulae. Lamina enim quam limbus exterior continet intra seritinque signa-ῖ.-s., ta est. Hinc horizontale generale seu Catholicum continetur illinc ea quae in dor Moisisti iaὸ so Astrolabi inscribi solen continentur. Signa nepe zodiaci cum duodecim men-h, sibus Romanis . Horae item inaequales,& Scala Geometrica,hane partem seotium
14 ' dorsum vocabimus, seruantes antiquam nomenclaturam. Hac cum uti volueri i. ' mUs,necesse est Rete Vocatum instrumentum,huic si1bij cere. At cum lio ironi likεω. ' uti voluerimus collocabimus ipsi,m Rete supra horigontale; & imposita dioptia clauicula firmabimus. Ac talis usus erit frequetior & magis necessarius. Rete M. strum, nihilo differt a Rete vulgatis Asrolabi. Horigontale etia ex Astrolabi vulgaris compositione discitur. sed & eodem modo hiet tirontes inscribuntur,s, ...-bἡό cur in generali Metidiani , nisi quod extra ad Tropicum hybemum excutiam.
inseribatur. His eXpositis ad usiam pergamus.
DE SOLIS ET STELLAR UM ALTITUDINE
372쪽
athematici de Myrolabo Gatholico Liber.
Quo latissime patentis Instrumenti multiplex usus explicatur, A quidquid uspiam reru Mathematicarum tradi possit,continetur. Recens in compendium opera Martini Euerarthi Brugensis, Matheseos Studiosi coactus.
Cuncta Mathematices nunc instrumenta quiescant.
Quot sunt,quotm fuere unquam veteru atque recentum Solertis magna ingenij monumenta virorum Astrolabo Gemmae cedant, consuetaque cessent Quae quondam in precio fuerant usuque recepta. At perfecta minus cum sint,concedere par est Perfecto Astrolabo,quo nullum plenius unquam Extitit artis opus,quo nec perfectius ipse Gemma dedit quicquam, varias dum scriberet artes, Gemma decus Frisiae doctorum matris sumnus, Gemma Academiae decus immortale Brabantae, Gemma alti decus ingenii,quo clarior alter Sive Mathematices inuenta insignia spectes, Sive salutiferam diuini Hippocratis artem, Non fuit e docto grege sic qui excelleret unus.
At spes magna Patris Gemmae Cornelius instat Proximus ingenio docti studijsq; Parentis Virtutiq; bonus respondet filius haeres. Corn. Valerius VItraiectinus. YYDE
373쪽
Deproiectione Sphaerae in planum, rid orolabi compo trione.
plataim id est mungi artificialem typum, eiusq; usum bul
cherrimum,qui primum mortalibus commonstraui i ii le gratiam apud omnes meruit immortalem' Quia caelici ' pacitatem immensam oculis conspiciendam, manibus dici ut sic loquarὶ contrectandam exhibuit. Cuius rei infiniti commoditas in studioses omnes derivata, haud facile si G cundissimuς Rhetor quispiam explicare posset. Hinet di porum pulcherrima constituta ratio,messis, vindemiatum sationis , obseruatio, tempestatum pro ictio,&morborumpnecognitio: prat talia imaumer quorum hic non estdicendi locus. Tantae rei etsi inuentorem si Eantali j alium, equide idem hie quod omnibus artibus euenisse crediderim: ba exiguis ortu initiis, aliis atque aliis temporis siccesu insignes silmpserunt γcessiones atque incrementa. Ideoque variis auctoribus qui vel illustrarunt patrem, velaceessione promouerunt insigni, inuentionem adscribi. Itaq; Deo Opt. Maxartium ac norum omniu senti in exhausto agamus gratias, quem&s1udeamus ex praeclaris hisce diuinitatis suae theculis penitius cognoscere , amare, ac pie colere,ne ingratos in ignorantiae densiisima; tenebras iusso abitetat iudicio. studuerunt porro veteres, ob multa figuras siphaericies incommoda, dissiculi tesque varias, obi circulos in super iem plinam traducer id quod Analem vocat vitreuius. At cum stimpossibili globi superficiem ita plano prorsus ada'ptari, Ut eandem omnia in plano ad inuicem seruent ratione, quam in gibba o-bi habenti et sciet inuenta esst alia ratio viris illis summe indust iis,m quae certo constitutis loco in globo videntur,eadem omnia eode visas modo in plano conspiciamus, Optices artificio, uo& Pictores graphieo in superficie plana qua libς:eThibent sec dum tres dimensiones, qui tamen in plana supersielenonis dua .. o Προς possunt:nempe longitudinem &latitudinem absente profundo. cuiu vi, λων, , rei ex la pulcherrima scribit Albenti, Durem; nobili, & pictoi& Mathem 1. δε- ticias; atque inter dare innuens, vitream tabulam inter aspectum &sem,ia. obiectam collocat, atque aspectus quacunque per vitrum videntur manu dς pingit in vitrea superficie. Sunt &alii modi non pauci describendi sphaerae cit 'los in plano apud Ptolemaeum, Ioannem 'merum,& Ioan Stomerum,omy quidem in eundem contendentes scopum. Quorum alij propius ad sphaeret ian' nem accedunt,alii absuntlongius : sed haee varieta, misime accidit ex oculi Ma pile. Io atque alia distantia.Nam si quis in centro mundi eoustitatus in ea tum suspiG μ:ό i P concipiatque animose per vitru intueri sph erat materialis orbiculos,pot*ii '' propositis, nes in vita depingere ea ratione qua eo; videt Et quanquim impossibilepi ' m nemo tamen nostram contemnat doctrinam. Nam per Geomoxii h
374쪽
Iesmus,quod natura rerum non permittit. sit ergo centrum mundi α,ciri quod sit descriptiis colurussolssitiora β εγ et, i tmatinet quinque parallelos suehara λε ipsem aequatorem,κλ, secun- Eumlas ab AEquatore distantiaΑ. Huiccirculo adpotum Arcticum qui sed ipsi dui.wβγ ad rectos describatur linea io, quae sit communis intersectioMeridiani &ui alicuius obiecti,in quod sphaera circulos traducere est animns. Sitque ocu- ἡ.2, A. maspectus in αcentro,a quo emissi radii per θ ι.&κ t,puncta duorum paral- titia adami lames quibus Meridianum secant, usque in lineam ἱ 'quae in plano per Meri- 'υ. 'DIesani sectionem intelligitur,notabimus iue puncta ἱο, re, Centro vero sisecun- ctatur. dum distantia di vel ἱ ridascrii batur circulus in plano qui vice, tropici in plano referet. Eodem I modo . centro &interstitio χ β re, vel β e, designetur circulus peror e,transiens , qui circuli po- latis vicem reseret. Eodemque
m do si velis parallelos per de
nos gradus depingere, partire et quadrantem B Q vel so h in s. .l partes: & centro α ductis li- neis vique ad contam ἱ o lineae, describes circulos parallelos pro
. At quoniam lime ratiohemici phaerium non potest comprae J- l Pendere,licet alioqui recte pho
ta Icrae circulos nobis reserat , tan-
quam inutilis ab auctoribus re- l l I linquitur, eius pum tame ad- Deseriptis parallelis , maximus eorum secetur in 3 6o.par tes, quae longitudines finient, ducenturq; ad Polum B. rectae, quae meridianorum vices obtinebunt. Sicque vel stellae vel ha
bitati orbis partes inscribi poΩssint, nisi indiximus )breuior
haee sedescriptio , quam ut mediam sphaere superficiem comis praehendat.
375쪽
Alter modus omnium quos vidi optimus est,& utilissimas nobis exhibet cum litum tet-tae desieriptiones planas, mira bis iucunditate nobis coicircviles ob oculos ponentes. Vocanthoe Analemma, Astrolabum i quod eo astra, sue stellae obser tantur,ortusque & occassis, re- 1lliquaq; phaenomena earumde. prehendantur. Quod noma
structionislibro non videtur uti alicui organo attribui, sed cui. libet generaliter, cultis admi, niculo ex stellis horae acci ipossunt , demptis iis qua illic subiicit. sed dicitur etiam per excellentiam Astrolabum fui Astrolabium: do nomine non est certansi: huius compositionem&-m IOD. stomerus prolixe & diligenter prosequitur, at nos uno tantum sch ne huius tompositionis methodum ob oculos ponemus, quo docebimus &hantiphata in planum productionem ab intuitu, sue oeuli inspectione ortum ducere, tismultotius compositicinis fundamenta trademus. .
376쪽
ASTROLABO CATHOLlCO. 366 A. RATIONE LUNAE LATITUDO
at via non eadem est cum via solis. Hic enim lineamEclip- es hos , moti eam ad utiquem sequitur immutabili con stantia Illavero bis xo Lais
tantum per mentem Oli placam attilagit. CirculuS enim mo- nitus , ad ta
tus Lunt inclinatus est ad Eclipticam, ita ut utrinque deuiet .partibus,& duobus punctis Eclipticam secet latum. He in tersectiones luinis Nodi vocantur. Is quilem per quem in Caput ora- Boream ab Ecliptica migrat Luna, Caput Draconis vulgo, al- Vat. ter ex quo in Austrum vellitur Cauda Draconis appeIlatur. In his Eclipticae locis,contingunt Luminarium Eclipses,migrantque continuo contra norum seriem per omnes χοὰ iaci partes, adeo vi tota periodus et s. annisti quinque propemodumensibus abs luatur. Lu qa igitur in soli g μὰ is in Eclip tica est,aliis in locis semper ab eadem recessit, pro maiori dii siti ab utrovis NO- , h.o iesumibrum. Ex canonibus igitur vel Ephemeridibus colligatur aὰ tempus proposita locus Lune,& locus Capitis Draconis. si Luna cum Capite suerit, aut in oppos- νι to hoc est cum Nodo deicendente nulla erit Lunae latitudo. Si vero a Nodo a cedente vergat versiis oppositum, latituὰo erit Borea. At si a Cauda versiis Caput da ricilli. tendat, Austrina erit latitudo. Quae quanta sit sic discitur. Horirontalis regula in tabula generesi, ab Vquatoris linea dimoueatur vel si arsum vel deorsum per 3. tia. gradus.Deinde per subductionem colligatur distantia Lun ab altero Nodorum, e ximi contigerit ei te propiorem ,haec numeretur in hori ponte a centro versus pe-ὴphae an mox Videbis in circulis parallelis latitudinem Lunae questam. Verbi gratia. Anno i . pridie Kal. Iulias hora propemodum a Q. futura est con- ς . i. v. iunctio Venetis & Lun . Cupio ad eam horam latitudinem Lunse cognoscere vide modo coniunctionis certior sim. Locus Lunae ex Ephemeridibus colligitur in
cancri et s.gra. '. min. Nodus autem asceicies siue Caput est in 1 r. Cancri ni
3.sere scrup. Cum igitura Capi te recedat versiis Caudam, erit latitudo Borea. Subduco locum Capitis ex loco Lunae, restant 3 8. pari. r. scrup. Haec elidillantia Lunae a Noso. Posto ergo horironte Astro labi ad ' .gradum ab Aesqualore, pumero in ipsa regula a centro verius ambitum i 8 . partes et .scrupula : mox interparallelos circulos deprehendo i .grassum & paulo plus semiise, hoc est i .gra. . 3 D scrup. Haec est latitudo Lunae Borea. Et quia Venus eo tempore, tantum r.emp. recedit in Boream,intelligo Luna suturam superiorem Venere, nisi aliud efficiat parallaxis,de qua alibi dicemus.
sit stellarum declinatio per Obseruata.
i*imul cap. 6 qua ratione partiti zodiaci declinationes ab AEquatore ex instrumento deprehendantur. Iam vero istellarum decimationes ex ipso caclo accipere docemus deprehensa vel cognita prius hregionis latituΘine. Primo igitur magnetici indicis adminiculo co- gnoscatur Meridius, eique locus oppostus septentrio. Cum igitur
377쪽
stella quaevis, sue Erratica st, siue fixam aliqua, ad Metidiem peruenerit, hoc est, ii K cum illius diei maximam obtinuerit altitudinem accipiatur perAstrolabum dili genter eius altitu3o. Accipiatur quoq; AEquatoris altitudo,quae cognoscitur sub ducendo poli altitudinem ex so . pari. Nam Poli eleuatio & AEquato is eleuatio simul iunctae perpetuo quadrantem circuli constituunt. Si igitur stellae altituEo accepta maior fuerit bEquatoris altitudine, erit declinatio stellae Borea . si minor si m3 ς Australis. Subducatur ergo minor a maiore, relinquetur declinatio quaesita. Ex plui Anno i 3 3.Kal. Maii sub horam nonam vespertina, diligentis stineaccepi altitudinem steli virginis, quam Spicam Latini vocant,quae visa est. 3 o. pari. a '. scrup. Altitudo vero aequatoris Louanti est 3 9.parti 1 o. min. Cum igitur AEquatoris altitudo maior sit altitudine spic certum est declinatione stelli Australem esse: subductave minore de maiori,patet declinatio spicae i. pari. 43. scrup.sue dodrantis. Hac igiturratione singulis diebus soli g, planetiui&suam stellarudeclinationes seu latitu3o ab AEquatore,vel in Boream, vel in Ausim cognoscitur:vnde & mox eorum loca in diaco cognoscuntur. At sunt inter stias non pauca, quae Europae incolis nunqu1m ad Meridie sue a3 Austrum apparent, nempe quotquot non amplius a Polo mundi distant qua punctu verticis propo-Dlasta Vir. stae regionis. Distantia aute verticis a Polo cognoscitur subducta latitudine regio : i. ., nis ex s o ales stell:e bis se nobis exhibent obseruandas in septentrione,hoe essiti opposito Meridie, semel supra mundi potu, semel infra. Accepta igiturpet Astro. ἡ ti , labuln madiima eoru altitudine cum in Septentrione supra polum consstunt, ib.cilii, modi, ea altitudine auseratur poli altitudo:reliquii ex po. partibus, siue ex circuli qua- ό, 'φ' orante siubtrahatur,& relinquetur declinatio stellaru Borea. Si vero minima talis stellae altitudinem obseruaueri is, hanc ex poli altitudine subducemus, reliquuex quadrante circuli,constabit rursum stellae declinatio quaesita. Quemadmodum
1ae pia . nos, anno 1 3 7. Decemb. die i g. circa sextam vespertinam obsemauimus diligenter stellae fixae altitudinem maximam, quae est in Cauda Vrsae minoris quam Cynosuram vocant par. 33. 3 8 scrup. Aufero hinc eleuatione Poli Lovaniense, quae est o. pari. 3 o .scrup. Vnde stella ista, quae Polaris dicitur. a Polo distat tantum 3 .part. 8 .scrup. Ausero hanc distantiam ex quadrante , supersunt 3 ό. partiue r. scrup. Haec est vera stellae Polaris declinatio Borea. Idem sum expertus die sequenti eiusdem anni hora sexta matutina, cum eadem stella minimam obtineret in Septentrione altitudinem:quae tunc erat *Z.part.43. scrup.fere. Quae siexpo lati altitudine auferatur, videbimus rursum distantia stellae Polaris a polo 3. pati. .min.paulo plus,unda Sc eadem declinatio colligitur. Demum auferatur minima altitudo, nempe 7.part. p. scit .ex maxima 5 3. pari. 3 min. relinqueturo, partes s q. clup. Harum dimidium rursiam valet g .part. s. fere scrup. qua est
3 istanti, stellae polaris a polo, Unde & eadem sequitur declinatio. Atq; haec Obὰem in stellis quae neque occidunt, neque ad verticem nostrum pertingunt, sic leganon. habent. Earum vero quae ultra verticem pertingunt a Polo, neque tamen oes-dunt, declinatio utroque modo accipi potest de per Metidianam altitudinem, Aper Septen tionem, ut diaeimus.
378쪽
AsTROLABO CATHOLICO. 368 VA RATIONE REGIONIS LATITUDO,
seu poli eleuatio addiscatur eti stellis nunquam occidentibus. CAPUT. X.
Vb JEquatore, hoc est medio mundi habitantibus, omnes stellae & oriuntur,& occidunt: at declinantibυς in alterutra mundi partem, multae ex stellis fixis perpetuo supra finito
rem editant,quae a parte opposita nunqUa videntur. Quanto enim latitudo regionis maior es. tanto plures hinc stellefixae supra finitore editant,illinc vero supprimuntur. Per eas igitur quae non merguntur, etiam si alioqui incognita suerint, sic deprehenditur Poli eleuatio. Accipiatur per Astro- rmitalitam utraque steIlae altitudo,& minima& maxima, quando scilicet ad Meriὀie constiterit vel ad septentrionem. Minima siquidem accidit,stella versus Septenaisone,hoc est in Meridiano ad parte caeli septentrionale collocata.M ima,vero sella in Meridiano existento,sue verius Septetrionem sue Austru versiis. Tempus harum duaru altitudinu Q. horis dissidet. Accipiatur igitur per Astrolabum minima& maxima stella, fixae altitudo quod hyberno tempore una nocte abso-hi potest addantur in unam summam euius dimidium εst poli altitudo. Vt in
recedentis rapitis exemplo . Stellae Polatis alti iusso maxima erat ' 3 . partium gi, Flu . i. erup. Minimaverb. . pari. 3. scrup. summa essicit tot. partes 4 i. scrup.
Huiu; dimidium valet 'o pati. o. scrup. vera Poli eleuatio Louanis. Atque hocia stellis quarum utraque altitudo Borea suerit, hoc est stella constituta in Merio iano ad sapientrionalem mundi plagam. At s altera altitudinum Meridiana, praesi. altera Borea suerit: dantur eodem modo ambae, & summae dimidium Heclina tione stellae indicabit. Hanc aufer a maiori altitu/ine, relinquetur AEquatoris altitudo,quae ex quadrante sita lata, relinquit Polleleuationem. Habeat, exempli EM Flu tutia,lucida in Cauda Cygni secundi orsini 1 stella,altitudine Boream seu miΜimam. .partium, maxima vero ic Meridiana 8 3. partita,qua iunctae par 88. cm-ciunt. Harum 3imidium. . partes continet: ex est stellae propositae Geclinatio.
Quae ex maxima subtilesta altitudine,nempe eta pari. 8 3. relinquit pari. 3 9. H ceu eleuatio AEquato is seu AEquatoris inclinatio ad nostrum horigontem. Vnὼopoli eleuatio pari. 3 i. sed rudiori Minerva.
Quo ARTIFICIO QV OTIDI E SOLE LV
cente in meridie locus eius in Zodiaco, di quis sit
Ocuimus cap. ξ aes Astrolabi dorso aὰ darum quemvis siem to cum Solis in signifero colligere. Iam vero Θemus diem ignoraepe, vel alioqui e&perietia coprobare stanimus, an calculus porCanones Alph5sinos aut per Astrolabu QE veritati respodeat. In primig si data, vel percaput. , Vel praecedens quaerenda poli , eleuatio. Deinde per 3. caput accipienda Solis altitudo ma rna rei in
379쪽
in meridIe. Quo E si per magneticum indicem exactam meri siem cognoscere stipoteris,srequentioribus obseruationibus circa tempus meridiei factis,maximam altitudinem accipies, quae & Meridiana est. Itaque per s. caput Solis declinationem cognosces, & an si Borea, an Austrina. Si Borea fuerit, numera in generali Astrolabi facie talem declinationem ab Equatore sursum:sin Austrina deorsum parallelus in quem inciderit calculug, ducet te in gradum Eclipticae quem sol eo die perambulat. verum cum signis Eclipticae bina sint adscripta signa,vt Y&& singuli gradus signi Arietis respondeant in declinatione Borea singulis signi Virginis gradibus ordine everso, dubitatio incidit virtus signi gradus lint accipiedi igitur a Solstitio aestitio ad Solstitium hybernum accipienda sunt signara mi. ab hyberno ad auiuum, sex opposta quae ascendentia dicuntur χρα κ ves π. Quod ia dubitaueris an Sol ascendat, an descendatin zodiaco, examinatio. set per Auos aut tres dies continuos,ut coxnoscas an Solis altitudo crescatande. crescat, fac enim hes voti compos . Sic nos anno i 84 9. accepimus in Autumno
solisaltitudinem Meridianam 38. pari. a. scrup. unde heclinatio Austrina erata .part. 8 .scrup.In Astrolabo ergo numerans i .part. 8 . scrup .ab AEquatore deor. fiam, & per parallelum incedens incido in Eclipticae contactum in a. parte Ascrup. Librae,velut iudius aeuinaemus,in a. parte librae cum dodrante paulo plus. Sed & lesem punctus est piscium et r. pars cum quadrante fere. At quia versamur inter Solstitium aestiuum & hγbernum quotidie declinate Sole, certum est solem esse in Libra. si nunc diem rudi modo libet cognoscere, in dorso Astrolabi indicem colloca si per gradu Solis iam reperto, qui mox t 6. diem septembris notabit. Haec obseruatio etsi pulcherrima sit, per quam 5c anni quatitas, & Solis motus a veteribus deprehensus est , requirit tamen organa valde magna, ac pra terea circa Solstitia necese est vi parum fida sit, quod ibi solis ascensus sensum propemodum fallit,nec organis facile notari potest,propter diaci transiuersum
ASCENSIONI s RECTAE INVENTIO p 20
quanta uis Eclipticae portione: & quis gradus Acquatoris singulis gradibus Eclipticae coascendat in Sphaera recta. CAP. XII.
Equator quoniam ad singulos quo suis hofrontes eos ὀ
angulos. eandemq; inclinationem feruat, semperaqta. libus temporum spaciis aequales prodeunt portiones: quod Ecliptica linea propter eius situm obliquum ad g-quatorem minime facit, sed situm suum ad finitorem quemlibet mutat,ut modo rectitis. ideoq; tardius, mo-ίo obliquius simulque celerius pertranseat. Quamobreautores Eclipticae motum per X quinoctialis partes ὀimensi sunt. Mensuram enim decet aequalem esse&xiii A si tisti formem. Partes Kquinoctialis apud Ptolemaum seveι, Latine tempora vocan. tur. Portio ,Equinoctialis quae cum Eclipticae quavis parte exotitu dicitur Aia- Ist
380쪽
ori on circulus est Latini Finitorem dicunc quivisibile quid ι i. cuiusque regionig hemisphaerio, ab inuisibili seu inserio
ri diuidit. Ab hoc mane Sol exoritur, stesaeque suis quaeque teporibuq,ac in sublime feruntur, usquequo ad Me ridianum venerint, ac deinde in Occallim ad eundem s nito erra, sed occiduam eius partem relabuntur. 'c elatio sursum per circuli gradus accepta, altitudo vocatur. Ex hac altitudine Heinceps tempora distinguimus. Sum- tum. scilicet quando as verticem stellam perducuntur. Accipitur ' igitur altitudo per posteriorem Astrolabi partem,in qua dioptra citcu uolui tu . suspendemus enim organum ab ansa,Obvertentes latus Soli vel stellae,& dioptra altera parte edialtabimus , altera qu*versiis nos est deprimemus, in Sol equidem donec radii per foramina pinnularum admissi, exquisitein opposta soramina serantur. In stellis visu contendemus ab infernis. per superiora foraminaliellas aspicere. Ac tum dioptrae extremitates ostendet in exteriori limbo, partes altitu-ὰinis,numerando a transuetia diametro iursum. Quod si visus per forasmina dis .ficulterstellas admittit,poterit inspectio fieri perextremos apices quadrangulam innularum id quod pius missi est visum & facilius'certivg: modo utrinque mile accipiantur pinnularum apices. hoc est,uel superior ,vel inferiores ambo. e hilo I: Hae altitudo sic accepta plurimos habet usus,de quibus suo loco .Porro si organa vis instrinset gravia , & pondere manum lassantia, ne tremor hallucinationem adserat, ' μ' praestat organum a clauo,sime quapiam re fidia suspendere.
Inς Ptolornarus obseruationum ac gemonstrationum de motibus, Planetarum initium sumpsit. Nam ex hac multa colliguntur tan- quam e infamento. Hinc Solis maxima declinatio addiscitur,s- ,bs, ue zodiaci Vel circuli obliqui a AEquatorem inclinatio. Hinc quo- natio quae' que Regionis latitudo addiscitur. Aucipimus ergo in ipso solstitio iustiuo meridianam sine maximam Solis altitudinemmilite1 in hybemo, minoia pia ii rem a maiori subducimuς, reliquum ostedit distantia inter duos Tropicos. Cuius rursum accepta medietas maximam Solis declinationem patefacit. empli gra- laedi=lum: ira: Anno i o. duodecima Iunia 3ie in meridie, deprehendi diligenti effari,ines olis altitudinem in Academia Lovantes, partium 6 2.38. fere scrupulorum, qualium totus circulus g 6 o. continet Rursum in Solstitio h3berno sequente, diei r. Decembris, accepi inridianam Solis altitudinem i partium 3 a. icria
pullatum. Hanc minorem altitudinem subduco ex illa maiori, relinquuntur 46. partes ' 6 scrup. Tropicorurn suorum interstitium. Huius medietas et g. partium 28. scrupulo rutra, maxima vocatur solis declinatio: quantum & Σodiacus ab
AEquato1e defectit Tantunὰem etiam dissident Poli mundi vocati, qui Squatoris sunt a Polis zodiaci Quae declinatio a Ptolemaeo , eiusque pMclacessori Lus starcho ia Timochare obseruata est 2 3. pari. Ii .sti . 2 o, s cundaru equare ΣΣ ' ' digma est s C. graduum,