장음표시 사용
361쪽
mnis Tabuia si nomonicae, cuius et in docetur Capite XV.
362쪽
pabrica Baculi Astronomici, vulgo Ba-
euli Iacobi Ioan . Span. auctore.
stiri aerias Vis praerupto aggere turre
amplas randi iugera nosse oli. δε tiri 2 doctus quaerans Veometer a per Haec lege, vae breuita criptapagella docet.
V O pacto mensuratur altitudo, latitudo, vel rotuditas alicurus tu ris vel alterius rei lydis id i/ri rise Instravidit, sister astuti sphaerico, Cylihohstuaria te, o sacula,qdiem νο ηι Aacobi.
Maiar bacarus partiae per modum Crucis. Et paraus est lucaris hoc modo. quo pacto mensuratur altitudo rei rnuehu visis ad ari usa signinis tae foramen baculi maioris permadum Cratur ovem a sutitiis e visu, cociis θ eae remitatibus sa/sum s Lorsum, repuiM Ier ambia erimitu es emblem, aeritudinem ria metismandae. sitia habita figna laeum stariamb r . t αυρο ι. iltim adusti si iam bis ii maioris di moaevi re ante retra: o,donec ναν--ier ra. ιι istes eiusdem iaculi, aut amnem ni ridebu. Laia habita, fanata rarpa
363쪽
DE ME N sv RATIONE L ATI TUD IN I s.
Quo pacto menseratur latiiugo rei'Eodem modo τι altitudo , nisi Dod bacillus rariarur eam suis canis se extremitatis, Mnsurfruar deorsum,sed transuerse ut vernaeati Juerd-weers uxta latina aevi r i.
Quo pacto mensuram rei rotunditas, ut turris vel sterius regAtiipe baculum,ct restue par ambos cono, haras minaris,pi prius uti adinem turristit arterias res rotunda, quarendostatiam in terra, quod ista in vocular Diumerer rei diei. 4- raris. Hune diametrum ιr laborioseptimamrarum Diamrrho habebiscinarestis Ma quantitatem.
364쪽
Baculo tronomico, ex lib. I. S. EM. principiis c geometriae
E C mssici omnino ignorant utilitatem anguli qui ρ l ips simplicissimum parant inlinamentum, per quod ri-i mantur rerum altitudines & latitudines , vocantque ba-Bl Iacob: ob quam vero causam,nescio di nisi fortasse verba patriarchet Iacob, qui dixit Gen. 32. In b.ιci timeo tranum Iordassem illum. Non quod baculum habu tit mensorium, sess quia baculi mentionem fecit , vulgares Geometrae baculum illum sibi vendicarunt. Paratur autem baculus ille hoc modo. Accipe baculum aliquem tectum,qui longitudinem habeat trium aut quatuor cubitorum, & dis libue illum in sexaut octo aquas partes. Deinde accipe alium baculii paulo crassiorem, sed qui non sit longior, quam est una partium maioris baculi. Et hunc minorem baculum perfora in medio emttigime, ut per foramen eius adigi possit maior baculus, mouerique ad quam volueris diuinonem, rectosque hi duo baculi constituant angulos,¶tum ei instrumentum.Vsus eius talis est. Cum voluefis vulginum more metiri alicuiuet rei altitudinem mouebis baculum minorem ad primam Vel secundam sectionem mesofis haeuli,etdhibitaque oculo tuo illa extremitate malorisbaculi Vbi sectiones incipi ut, leuabit baculum maio-tem ab alia extremitate suisum deorsum, accede que & recedes a te metienti,
365쪽
gonec oculo tuo simul& semelvideris ab extremitate propinquiori baculi into fis per extremitates iaculi minoris extremitates rei metiendae. Quibus vitilocli stationis diliganter signabis. Deinde baculum minore transferes in baculo malo ri per unam sectione, & rutilan age ut prius, obseruando rei metiendet extremi. tes,&si ado locum stationis. Quo facto metire spatiu inter duas lignatasti tiones,& illiud tibi ostendet rei metiendue altitudinem. Haud alia ratione poteri; metiri latitudinem aliquam inaccessibilem puta latitudinem fluuii de trentis, diui latitudinem turris,parietis, senestrae, similis rerum, ad quas non facilis patet accersus. Et quoniam exempla hisce in rebus neeessaria sunt pro iis quὰ nondu exerci
latum habent in Mathematica ingenium, visum fuit primo huc ponere figuram de mensiiratione latitudinis suuij.quo pacto scilicet rem ipsam aggrediatis. Igitur, quum latitudine suuii per baculum Iacob investigare volueris, vide inprimis,ut citra fluuiti, i tu agis,deligas in littore spactu aliquod planum,secun dum aut corrassiccessum fluminis, ac deinde quaere duo signa in littoribus fluuij, unum citra & alterv vltra fluuiu, quae sibi ipss secundo cutium fluvii directeop. ponantur. Quibus a te animaduersis,accipe baculu mensis tum,& in statione pii.
ma, quaeamq- tanta sese obtulerit,oblema per extremitates baculi minoesseon.
ceptaopposta figna.Et in esdem loco signastitionem prima. Recede deinde loci. sitis in ripa fluminis a signis tibi utrinque in ripa fluminis praescriptis , qnousquemuenetis alteram stationem, figedo stilicet baculum minore in secunda lectione, si in prima obieruatione primam habuit sectionem, obsei uado per eius extremutates s sua in littoribus notata. Ultimo menitabis intercapedinem duarum sationum & illa tibi indicabit latitudinem fluminis.
366쪽
Quia quadratum geometricum iasibuimus alteri extremitati,nempe remo- eos, hoe ob id fecimus, ut videas baculu mensorium hinere quoque rationem liquim cum ipse quaArato. Nam ut in dimensonibus quas cum quadrato geo-rat co insoluimus, as facimus stationes, quasso ad rem altamquam metimur hon patet accessius,& cadit plerumq; prima obseruatio in umbram rectam, &sethnda in umbram versam, aut utraque cadit in umbram versam sic fit in mensu tatione quae enm baculo lacoh perficitur. Nam si propius acetae is cum baculostem metiendam cadit linea primae obseruationis in umbram rectam exurgit que triangulus rectus: in secunda autem obstematione cadit linea in umbram vetiam, nasciturque triangulus obtuta, potetis etiam geometricum quadratum figere in punctum stationis primae aut secunda ,sic tamen quodbasis quadrati no discrepet abas stationum, iὰ quod aco propter illas dimensiones quae sunt in rebus altis,ubi linea ferioris prospe his propter staturam metientes discrepat nonnihil a linea bass, hoe est, non est parallela eum linea bass. superior itaque bactili parui extremitas, est loco regulae
mobilis quadrati geometrici,inferior autem extremitas quet rei mensuranche ba-sm ostωὰit, moderatur stipetiorem editremitatem. ne radius visualis per eam transiens nimium descendat aut ascendat, sed iustum constituat triangulum proportionatum altitudini rei metiendae atque basi eius. Quod si latitudinem muri alicuius quem aecedere non potes metiri volueris per baculum Iacob, peraberis in hune mossum. Aduerte diligenter signa extrema latitudinis muri, quae in duplici statione per extremitates parui baculi obse
uisiti age eum baculo. vlprius egisti, & sputum inter duas stationes menseta i silendet tibi muri latitudinem. Eodem
367쪽
Eodem modo poteris metiri lineas rectas pcrpendiculariter in restides a dentes,puta fenestrarum longitudinem, tectorum supra turres celsitudines tutinum stupra montium cacumina sitarum altitudinem, iam alias altas, quam
pertingunt ad superficiem plani. FINIS.
369쪽
nostrum sphaera item plana est ex Uisias defluxu smilites ut pis eedens flescripta eo solo diuersa
H quod oculus no in Polo, sed in .. AEquinoistiali constituitur, atq; itaoppositum oculo hemisph lium in planum per emtrum extensum , oculocue ad perpendiculum obiectum visu describitur. Aecipimus autem in hunc vim phatiam quae tum meriὰianos, tum parallelos ips AEquatin contineat, quotcunque potetit pro magnitudine propo1ita quos in planum ue deducimus. SIt igiturcolurus Equinoctiorum α, R γ, δ, cuiu1 Polus Boreus sit β.
imo omnes circuli maiores aequales habet partes similis rationis, diameter A1- a, quinoctialis ex transiuersio oculo obiectus per partes A quatoris oblectas oeula eodem prolis modo secatur. Vnde sicut A, δ, linea est in partes secta.ita in similes proilus secabitur α, di linea, quae AEquatoris vicem refert. Quonia vero AEqua'
Tettiam aspectu sphaerae planae deis relabendi ra
370쪽
xξs vacem refert. Quoniam vero AEquatoris segmenta Meridianos designant, Me diani vero partes parallelomminterstitia:pro Meridianis de se ibendis quaetemus centrum trium punctoru, quorum unum semper accipitur in linea αλ.Reliqua duo semper erunt B&δPoti,in quos necesse et cocurrere Meridianos omnes. At pro parallelis inscribendis, etiam trium punctorum centrum est quaeren Eum quorum duo in periphaeria circuli accipientur aequaliter ab altero Polorum
Eistantia, tertium in linea δγ,simili ratione ab eodem Polo distans, a quo alio-ium punctorum sunt accepta interstitia. Aut ae a
Hoc igitur Analemma,haec inquam sphaera plana omnium est commodissima si ... hὴ
itque uniuersalissima,innumerabiles habens usus, omnem caeli inclinationem qu es in aque accommoda. Inuentum vetus est,quod ad is 'et ly attinet, verum uius eius et imus ac facili mus nunc primum a nobis in lucem datur. inue diem
Restif&altu; modus Analemmatis Sphaera scilicet plana circulos sphaerae con hii baiabaeus, sevi circuli paralleli lineis rectis designentur. Metidiani vero lineis curuis Anal miua Domatis,quae neque circuli si in neque certa designatione constitutae, sed trium V ret puncta adsignata manu diligenti traductae. Huius sphaerae compositionem & Rosi,. xlum descripstillustris vir D. Ioannes de Mias in suo Planisphaerio. Nos quoque huius usim hactenus paucis notum & latetem. fecimus uniuersalem,atque antea siccinctum, ne amplissimum reddidimus. Huius autem deformatio ab intuitupet spis tam produci in planti mihi videtur, ut & reliquae iam dictae sphaerae pia m. sed intellectu potius id concipitur quam manu perscitur. Si quis igitur cogitet sphaeram eum suis circulis meridianis & parallelig,qui omnium maximos habent usus,proponi sui: Oculus vero in infinitum, si fieri potesnabsistat, radiosq- per hemisphaerium in planum subiectum fundat, ita ut puncta AEquinoctialia iii
tectum oculo opponantu&set procul subio in plano sphaera iam dictae deforma- ih , -- fo.At hoc Planisphaerium sua habet incommoda . Nam Meridiani circa partem da huius exteriorem instrumenti adeo concurrunt atque arctantur,similique modo parcit y 3 30 s ι leti circa polos adeo confunduntur,ut nulli fere possint esse usui in illis locis, quibus tamen saepe usus exquisitam ratione des erant. praeterea ipsi Meridiani interia designatione per puncta inaequali ductu defetibutur,id , cum non si cuiuia libetartificis it ut sepe contingat hallucinari cum in Hescriptione,tum in usu. Hac quidem non dico, quod illiu ς Planisphaerii usum reiiciam, cuius usum iucundum di facile ipsi iudicauimus, sed ut huius nostri Astrolabi generalis persectio sit omnibus manifesta. Addidimus etiam quaedam huic nostro Astrolabo, quae tum ad persectionem, tum etiam ad facilitatem operationum plurimu factura viAebantur, effecimus', ut iam nihil quod vel in vulgatibus Astrolabis, vel in ipsa quoque sphara conspicitu hic desyderari queat, habeatque insuperquosdam praedaros &iucundos usus,quos nunquam Astrolabum vulgare praestare potetit, neque quod praefatius eiu ipsa sphaera solida, omnibus licet orbiculis instructa. Itaque explicatis praecipuis huius Astrolabi partibus,ad usum eius multiplicem me accingam.
DE I ARTIBVS HUIUS INSRTRUMENTI,