Tractatio de repudiis et divortiis / [Théodore de Bèze]

141쪽

e. 'es.ss excuseri,quum teste Augustino. ipsi me en consentientibus Pontificibus, ignorantes ab adulterio Mab ipso incesto exco se tur proprios filios fio oscepissent ex ancto lauacro. horrendus celus scilicet quo matrimonium dirimatur vel usque adeo sanctum spirituale opus, ut ferre non possit nuptiales hori sordes Cupis ergo ire , si pro tali accidente ratione debeant viri est mulieres adsuum pro prium usum redire,an non. dignani tru' a 'stio tua totum Occidentem Orsentem

perturbaret,& miramur edentibus illis bestiis,omnia in Ecclesiis pessundata N enim ex hoc tristi moesti quis vero noli mi sereatur optimi Pontificis de suo gr. ge tantopere soli iti Fuit iste scilicet illitis successor qui olim exclamauit, suis vobrum osse

ditor, ego non urorae in usimus praorum Parrum nostrorum dicta. hypocrita cur iton ad

Legem potivi testiinonium Inuenimiuautem in archiuis huius Apo stolicarimo iam tum apostaticae sedis iam talia contigisse in Secum faunae, o Ephesiorum , simulque Hierosolymaeo aliarum etiam Ecclesiarum. Sic Episcopi consulebant ali alios : ncque etiam dubitandum cst quin Ecclesia Romana propter urbis auctoritarem eius Ecclesiae vetustatem saepissime adiretur. At boni Pontifices, ut ex Iulii praesertim, qui Ocnominatur, epistolis apparet, ita sibi ad Tyrannidem Antichristianam iter aperuerunt. Sed

tam ineptos iam tum episcopos fuisse qui

142쪽

de istis putidissimis ineptiis laborarent,sand

prodigiosum est. Episcopis etiam earum ciuitatum volentibus cire viri es mulieres rediret: proprium horum quas non dixerit Clariastus aperte non dimittendam nisi ob adult rium uxorem Maiae memoriae an I simi patres Iulius,Innocentim, ct Caelestinus, nihil tamen hac de re in ipsorum decretis legitur quibus alioqui aspersa sunt nonnulla non minus inepta cum Episcoporum Deerdotum

conuentu tum nimirum nondum exortum

erat sacri ii illud Cardinalium consistorium in Ecelesia beati postolorumprincipissiuxta illud Chi isti dictum videlicet, Reges

gentium dominamur eis,vos autem non sic Millud ipsius Petri, πηεσβυτε ου ea καλῶ ο in Ἀ- εις τερος prohibentes talia,perscrimersit, confirmauerunt, nullo modo iam in coniugio

reciperent mulieres aut viri, rui quacunque rationesenossusceperint natos. atqui sub lege a rentes ipsi primogenitos suos Domino Dserebant ut constare potest ex Iosephi mariae exemplo sed eparent se,ne suadente Pia oo,tale vitium peccati inolescat peristinia uniuersorum error accrescat. Q jd si vero coelum ipsum conspuere verbum Christi,ore suod in Irtia extra crimen adulteri diserte prohibentis, aper Erefigere, Diabolum leni l e in Filii Dei tribunali collocare , si1 hoc non est tamen hoc idem scelus non

tantum consedunt, Verum etiam praeci -

143쪽

3o. i.i. tius quam Coloniae excusis Conciliorum to- Cabilon. nais r dendum cst ac multo etiam aper- caros Mus Alcxander tertius, stud decretum , cibi gno ca lato etiam Dei verbo , refixerint. En ieitia, de eo Iur lx Omodo Papa Synodi errare non posta u. sint sit autena benedictus Dominus qui Figuri . Vii iuratos hostes,ut olim Madianitas, in-c i pror ter se committit. Sed age, audiamus egre-

. ni gi Win istius Apollinis, seu potius ολλυον-

. si Orachilum.)Scitis quia quomodo sunt pic ἡ ρ' istratus ancti Netius error absurdissim' ribus ab ita sunt septem dona Bapti mi a primopabulosa Ahod os, Opposito nimirum dulcissima illi gloss. in . praegustationi lactis&ntellis: cuius supersticio ais meminit Tertullianus , ingressus ita de sancta Ecclesiae,et que ad confirmatione Spiritus V g pix sancti per chri a. quis vcro vos istam arith meticen docuit, hypocritae 'nenipes auar

tiar erroris spiritus, quum nihil ne istorum quidem nisi accepta pecunia largiamini,&septem istis donis ibi magis ridiculum fingi possit. Cedo enim quaenam illa sint IFramum est vobis ipsis restibus, collatis sacrati satis secundum , aurium δε narium initio cum

144쪽

tio quartum, olei sacri perunctio: quintum, a-.

Mutio Baptismi sextum, in tertice chrismatis perunctio a sacerdote septimum, confirmam chrismatis in fronte per piscopum. In his

vero excepto Baptismi lauacro , cuius auctor est Christus , quid tandem agnoscas praeter impurissimas sordes 3 In Baptis in subluuntur peccata: egregium scilicet symbolum est eius rei foedum impurissimi a criticuli sputum. Adiungitur semel Qiterum tertio crucis signaculum in fronte, pectore, vertice Mallem scapulis imponi, ut quod otiam est verbo Dei, in quo de crurce in humeros tollenda praecipitur, magis consentaneum: sed facilis est sane isti usino dici ucis gestatio iis quibus imponitur,nec mi nus lucros iis quibus imponitur Adlicis

tur vetus oleum, iis exorcismis incantatum,

quorum sane mirum est ni ipsos etiam dae monas pudeat. Haec denique omnia in se tuato sale condiuntur. Et sta sunt scilicet Vsque adco μυτηριωδη, quoru tamen quae sitv;ilitas ne nuc quide inter bonos Canonicosppst tot secula potuit couenire ut cohaerere cultis no possit thorus legitimus Minculpa tus. imo etiam n5 minus tuo anathemate seriantur qui postea redire ad coiugiit ausi fuerint, quam si eo ipsi aeterno maledixissent. Na hec postea subiici utur. Ab hocprimo Spiritus necti dono se .adseptimii,millus Christia

145쪽

etius commatrem in coniugio recipere debis es qui praesumpserit, anathematis vinculo religetur in

perpet m id implius superest quo ves

atrocissimum omnium scelerum vindicari

possit, ypocritat Sed bene est quod iam ipsi

ctiam Satana foetent vestra anathemata.)nisi paruitentiam egerit digne. hanc etiana appetis dicem retinuerunt qui alioqui hunc canone, ut ei bo Dei repugnantem, refixerunt. Sed prius ostendere oportuit peccatum, quam p rnam praescribere. Mulieres vero, quum et parataefuerin re hac Vicita re ex quo iure illicit i iam priis viris totam praecipimus percipere dotem, quam in die metiali recepit. ne impe t maritis ereptae non sine dote ad vos transeant. . enim non animaduertit quid hiccipietur Sed ut caetera omittam, quo iuro, Domine Apostatice, ausus es de iure dotiunt leges ferre Quis Dina hac in re constituit iudicetii λ post expletum annum recipiant alium virum, Militeris vir uxorem. Hanc particulam , ut millam proxime praeceden'tem, omisit Gratianus, nimirum vitant uim dedecus occultaret. Illud enim , obsecro, quomodo tandem excusabunt, quod incestuosis quidem omni coniugio intcrdicant. in adulterio vero nullo modo pati possint matrimoni vinculum solui: in hac autem cognatione pili tuali, quae merum est figmentum, nouas post annum elapsum nuptias yiro dc uxori concedant nempe ne diutius

146쪽

cogantur ipsi retinere,quas a suis maritis hoc

praetextu abduxerint.

Et desponsalibus quidem hactenus. Naira

de legali siue per adoptionem contractu eo

gnatione,non est ,Opinor, cur dicamus qlium imagna iam e parte exoleverit. Eorum autequae dixi ii iis haec summa est vera ius άque tota sponsaliato magis quam consummata coniugia dissolui posse, ut hic quoque valeat illud Domini dictum, God Deus coniunxit homo non separet, nedum ut vel mutuo utriusque conse usu,vel alterius voluntate rumpantur,ssicut olim apud Romanos quod etiam Moses in Iudaeis propter eorum duritiem tolerauit. Medam autem sunt nomine tenus sponsalia, quae quum obligationem non pariant, mutilia ipsi que iure nulla sunt: quorum duae sunt species. Nam alia valere nunquam possunt, ut incestuosa me propter cognationis sue propter affinitatis vinculum quod nuptias prohibet itemque cum alterius sponso vel sponsa, vel cum eunucho, re eo morbi insanabilis genere laborantem ita , qui omnem coniugi j re ipsa consummandi spem tollat Alia vero eis initio non valent, tamen postea confirmari possunti veluti vel inter impuberes, vel absque parentum,aut eorum qui parentum loco sunt auctoritate, Vel errore personae, vel in futurum tempus duntaxat, vel adiecta condition vel per vim aut metum cotracta.Quaedam

147쪽

r 2 DE REPUDIIS

denique quum initio valerent , postea non tam ab hominibus quam a Deo ipso distat uuntur, ut 1 adulterium sponsus vel sponsa commiserit, si fidelem deseruerit infidelis, si virgo non erat quae pro virgine fuit desponsata,s furor aut alius morbus perpetuus insanabilis , omnemque re ipsa implendi matrimoni spem adimens, morbus denique contagio su itemque rinsanabilis, sponsalibus superuenerit quae sunt nobis sigillatim explicata.I ergo ad Diuortia veniamus.

DE DIVORTII S.

ATRIMONII ac5sumin ta diremptione Romani ευφη μία ενεκα mollissimo nomine diuortium adiuertendo vocarunt,quod alter ab abero defectat: tua de re non tantum verbo Dei, sed etiam legibus tum Civilibus tum Ecclesiasticis cautum est,quas hic quoque u Dei ve bo comparabimus, luatenus quidem ad rem nobis propositam faciunt. Hoc enim unum quaerere nunc constituimus,quaenam diuor

tia possint bona conscientia inter Christia nos usurpari, quae sit illorum vis, ut nihil nisi ex bona fide,in repraesertim tanti mometi, quoquam agatur.Hinc autem potissimu

exordiemur.

Q Sod de sponsalibus dictum est, quaedam

vide,

148쪽

ET DIVORTII S.

videlicet non propri repudio dissolui, qu iam n ipse iure nulla sint, id quoque de onfugiis existimandum est, nempe tum demu uelocia diuortio,quuna vera rata coiugia irimuntur. Itaque inproprie dicitur diu: sum inter eos seri inter quos nunquam ve- una coiugium fuit. Nos igitur itidem priore loco dicenaus de coniugiis quae specie tenus coniugis sunt,sue ipso iure ut quo

niam videlicet ea coniunctione alteriit alterius corpus nullum sibi ius acquisiuit Vi detur autem rcs tota via verbo posse tran-ligi, nempe si dicamus, quoties vel inutilia fuerunt sponsalia, vel legitimo repudilo dirempta inutilia quoque csse coniugia, ex inutili principio videlicet perfectu sed illud θ' petuum non est,quoniam ,t in extremo sua sunt ipso iure nulla,ut tamen subsequentibus nonnullis validari possint. sic ergo potius hanc regulam constitua- natis. Quoties sponsalia clusque debsunt ipso iure nulla, ut confirmari nulla ratione

possia vellegitimo repudio dissolui

propter affinitatem ratem si cum verri

tuo Disanabili morbo laborabat, aut cum

alterius sponsa vel uxore, siue dolosue

149쪽

ror contractum coiugium fuisse deprehendatur.Et haec quidem plana sunt. Verum quid iuris constituendum est, ussponsalibus praecedentibus is quunt initio inutilia essent, postea tamen confirmari potueruntλnempe si quid incidit quo sublatum sit vitium ponsalium, ratum erit coniugium,veluti, Si sponsalia in futurum tempus, vel sub conditione tantiim,contracta, concubitus sequatur:

Si desponsi ex parentum consensu impumberes,aetatis defectum supplente malitia,coierint: Si sponsalibus quavis per vim aut metum, aut absque parentum consensu initis postea de voluntario consensu apparuerit: Si errore personae vel qualitatis cognito, de ulla consensionis specie constiterit: Si cum furente sponso vel sponsa coitum

sita

Quorum omnium haec ratio est, u bd subsequente copula vel consensu, pars alioqui laesa iuri suo manifeste, sciens prudens, renuntiarit. Et ita quidem transadium videri posset de coniugiis ipso iure nullis, nisi quaedam oborirentur, difficultates sigillatim nobis explicandae. Primum enim, si forte sponsalibus absque

monio iam parentum consensu factis, benedictio per consum/x fraudem aut malis artibus impetrata, ac mu

tercedere. O magis ii copula iubiequuta lit, quaeritur an

An paren

150쪽

ET DIVORTII S. et s

parentibus, aut qui parentum loco sunt, istiusmodi coniugium pis iure nullum csse contendentibus, secundum eos sit iudicandum. Respondeo, si parentes neque ultro quod videtur in Esau matrimonio factum neque rogatissubsequente cossensu rem alioqui non rite factam confirmarint, Miustam suae recusationis causam habuerint nullum contractum matrimonium videri, cui vide licet est quod praecipuum cst, nempe Dei auctoritas, quoniam videri no potest Deus coniunxisse quos , neglecto ipsus aequissimo mandato, intemperans & effraenis cupiditas conciliauit ac etiam legitimus consensus, quum ij qui sui iuris non sunt, consensisse videri non possint. Dilliendae sunt tamen contrariae rationes, biectio m rum una haec st. Dixit Dominus, Ouod 'Vit,homo no/i paret. Coced: Refutatio. id esse sed nego auctorem es Deum eius coniunctionis quae non nisi violatis ipsus legibus coiit quanquam si postea subsequatur parentum tacitus et Yprcssus consen ius videtur & ipse Dotninus peccatum piaecedens pro sua misericordia condonast e. Altera ratio haec est. Scriptum est, Homo QNςaiore quetpatrest matrem, 2 adhaerebit ora Ergo non videtur eo usque protendi pa- tria potestas, ut re ipsa perfectum coniugium uirimat. Respondeo, id non es dictum nisi R G ip. de veris clegitio is matrimoniis, quorum Videlicet tam arctum est vinculum,ut si fori