장음표시 사용
221쪽
contumacibus populis, certas saltem ob cau- 'onsi fas, Claristianus MagistratusΘRespondeo,nunquam licuis se illa diuortia in foro conscientia de quo uno nunc agimus, nisi ob adulterium. Nam alioqui non esset testatus Dominus eu qui alia ratione dimissam ducar, incea chari. Deinde quum longe copiosiore spiritu nos donet Euagelium a bristo sancitum, quam Patres olim illud procul in spe conspicientcs, miniis sane tolerabilis fuerit Christianorum contumacia, quam olim fuit Iudaeorum ideoque nos Christus ad primam illam coniugi institutionem rc uocat, ut qui 3 idcirco venerat ut omnia instauraret. Quod si nihilominus Christianus aliquis Magistratus quippiam cotumacibus subiectis condonare volet, quod Imperatores aliqui Christiani ficerunt aut siquid eiusmodi postulare publica utilitas videbitur, age quorum
contumacia domari non potest, quive navi uere non possunt quin maius periculum priuatim publiceve immineat, secedere quidem sinantur, aut etiam iubeantur sed maneat tamen coniugisvinculum ex illa inuariabili Christi sententis, Zod Deus coniunxi homo ne parato alioqui conscientiam apud Deum nulla Magistratuum auctoritas excusabit, ex suo verbo nimirum, non autem ex humanis legibus, de factis nostris iudic
sum iniiciunt tertio loco, quod veteres ta
piscopi sese Imperatoriis illis legibus non
222쪽
opposuerint. Atqui singula Episcoporuiti R 0 Midi aut facta non sunt in tabulas relata: neque ad hanc normam exigcnda sunt de qui b is agimus. Quid enim actum sit non quaeritur,sed quid agi oportuerit. Quia tamen a probabile est non fuisse dissimulaturos Epi scopos in Christianis Imperatoribus tam manifestum in re tanti momenti abusum,&si quid tale factum esset, non fuisse penitus id tacituros Ecclesiasticae historiar scriptores, fortasse responsum illud non omnibus
satisfecerit. Moneo igitur eos qui de hac re ambigunt, veteres de matrimoniis canonas Caesareis legibus conferant. Nulla enim habemus certiora communis Ecclesiarii gubernationis testimonia quam Synodo ruriis temporibus coactarum canonas, id est, iudiciorum Ecclesiasticorum regulas. His autem adiungenda sunt etiam doctiorum Episcoporum scripta, qua semper fuerit veluti pro tabulis publicis habita. Ex his ergo publicis
testimoniis, non ex aliqua priuata huius vel illius Episcopi intercessione, nunquam Ecclesiis placuisse Caesareas leges quae alia ratione quam propter fornicationis crimen vinculum matrimonii soluerent , vel ex eo
intelligi potestin abdiae ob adulterium qui dem penitus dissolui coniugia multi volu runt. Itaque haec obiectio plane infirmaesti id quod etiam ex iis quae dicturi sumus planius apparebit.
larto illud obiiciunt,Paulum videli-
223쪽
licet causam adulteri alteram quoque, nem peinfidelis desertionem , adiunxisse ex quo efficitur, quod Claristus de adulterio dixit Doesse ita praecise accipiendium ac si unica esset iusti diuortii causa, sed potius csse colligendum ex illo Christi dicto, si ob adulteri u est iustum diuortium iustum etiam csse ob ea crimina quae sint adulterio paria, ac multo magis ob ea crimina quae sint adulterio gr. uiora. Ego vero primum omni uis ego au'suphas, adieci se quicquam ad illud Christidi-M6.&ii. inum,Vt isti volunt, qua de re pluribus est ah nobis antea disceptatum Deinde ut hoc Pau liis Apostolus fecerit, spiritu Dei tam certo tamque copioso praeditus, an idem quoque quibusvis licebit, ac non potius Paulum ar
bitrabimur quicquid adiici debuit adiecisseλ Denique illud falsum esse dico illum reperiri posse crimen adulterio par, nedum 'grauiua, quod 3d coniugium fi idem attinet,
de quo uno nuc quaerimus.Potest enim quis piam esse idolo tra,haercticus, impius,, tamen rata obligatione maritus: adulter aut enade maritus,id est,duorum sinuit se caro nemo potest. Argum. Quinto ne hoc quidem praetermittunt, ea flagitia propter quae Imperatores diuortium concedant,vel capitalia si isse, vel damnatione ad metalla aut deportatione vindicata, quae morti aequiparentur morte vero matrimonia non tantum dirimi, adulteri , vertim etiam prorsus finiri. Respondeo, si
224쪽
na capitalis de nocente sumatur iam nullam superesse inter nos controuersiam: sin vero
infligi quid ea iubeat leges sed Magistratus
officium non faciat, quorsum obsesro, propterea dissolutum coniugium censeatur, eo adhuc superstite quem mori oportuerat i Et a quod ad illas poenas attinet,fateor illas morti ex equari,in iis quide quae ciuilia sunt, sicut mors etiam haec ciuilis est duntaxat, id est, lxiod ad iura ciuitatis attinet: at in iis qu*naturalia sunt, sola mors naturalis dominatur.Itaque etsi deportatus desineret ciuis esse se,ta me homo est,uiuit motic tur, idcόque maritus esse no desinit. Atenim, inquies, qui scius modi persona prorsus infames evadant, crudele est honestam personam cogi ad mutuam etiam corporum conitinctionem. Resia pondeo, hanc esse coniugii conditionem, quo fit nimiruviduo in unum corpus coalescant ut mutuas miserias esse prorsus oporteat.Tum ergo tantum abest ut innoccias iure possit nocentem quatum uis iustis poenis aste istum deserere , ut contra tum maxime 'psum oporteat quod eius fieri salua conscie-tia potest ac debet in eius miseriae parte verenire, iustis ac aequis rationibus omnibus. illii subleuare Quod si quis rursum obiiciat,
quempiam, aut ad metalla,aut, ut nunc sunt tempora ad triremes damnatum vix, ac ne
Vi quidem,posse matrimonii onera sustinere,neque munere su defungi, nego tamen hinc consequi direptum esse luatrimoniti, se
225쪽
tiam si terque maxime postularet, sed tum praecipue potius vigere charitatem oporte re:&ci qui coniuge frui non possit prorsus es e statuedum sese toto eo tempore ad O libartim vocari. t , c;u Nostra haec igitur sententia est,De diuo res dedi liis vere sic appellatis, id est, quibus vinculu
xenis mugii nona conicientia soluitur, ex uno Dei verbo iudicandum esse, cuius custodes, non autem transgressores, es e Magistratus portet:quadere ut mag)s etiam liqueat,age particulatim etiam quid Iure ciuili de hac re constituatur, expendamus, quantum quidem expedit. Omnia enim illa pertractare nostri non est instituti.
ssensio Quoniam igitur homines verae religionis Ed ubi ignJrmi matrimoniis considera lis usque ad
numen ipsum oculos non attollebant, idcirco ut consensu, ita etiam dissensu cotrahentium aut etiam alterius illorum tum sponsalia,tum etiam consummata quaevis matrimonia dirimi tradiderunt, modo animo perpetuam constituendi discessionem fiat. Actio Cen. lib., eniim illa ex sponso cuius meminit Aulus: p Gellius ex ei uio Sulpitio Iurisconsulto, non eo spectabat, eogeretur reus sponsalia e scere, sed huc duntaxat, ut 3 eius cui repudium misi in erat, existimationi consuleretur, iis causa repudii probata esset, tanti damnaretur reus quanti intereta sponsam latana vel acceptam esses ex quibus verbis
226쪽
illud quoque obseruandum est,in sponso in sponsam, vicis sua sponsa in sponsum age
re licuisse. Mirum est autem ac pene incredi bile in tanta repudiorum ac diuortiorum liacentia eo usque valuisse pudorem dc honestatem in illo populo, pene sexcentis annis, teste crtulliano nullum extiterit re pudij in Rom. cpubi exemplum , cuius initium fecissequendam Sp. Carbilium Ru ibid. e. .gam , inuidem sterilitatis causa, Gellius, 3.&lib. auctor est. Et, odice saltem coercitos fuis-
sequi temere diuortia facerent, apparet ex lib. tit. eo quod refert Valerius Maximus de Lucio quodam Antonio Senatore, quem Marcus Valerius Munius Brutus Senatu mouerunt, quod quam virginem duxisset nullo amicorum in consilium adhibito, repudiasset.Hoc tamen constat vel ex uno Marci Catonis exemplo suam Martiam Hor, tentio commodantiς, parum elisiose a Romanis iam olim culta coniugia tuisse, quod vindem, testante Suetonio Augustum c. ii . Tiberium quoque coegit diuortiis modum adiicere vertim quis iste modus si erit, ibi non definitur Fortassis tum illud cautum est quod commemorauit postea Papinianus, nempe ut septem ciues Romisi pubercs ad uocarentur.Tandem igitur Theodosius Im eperator causa sit: sti diuorti collegit, quibus alias postea Iustinianus adiecit quae omnia satis ostendunt quam misere vagari necesse sit quibus verbi Dei norma in re tanti mo-
227쪽
inenti sacem non praeseri, quam necesse fuerit aliter statim in Ecclesia de coniugiis quam in ciuili soro decidi. Spolis alia porro tam facile fuisse diis, luere nullus magnopere mirabitur qui cognouerit illa duntaxat fuisse in futurum tempus concepta, idque tacita inclusa conditione, quae, luanuis Omnis opinor causa non exprimeretur, tamen ex comi uni more sitis utrinque intelligebatur.Vertim quod iam ratae reipsa confirmata coniugia tam facile dissoluerent. Id vero prorsus fuit intolerabile, S tamen testa tu Iustinianus a se primit in bisse correo iam Vbi tum igitur Episcopi. nempe ipsoru rei non erat dictare leges imperatoribus. Sed dubium nota est quin boni Episcopi ex Dei verbo iam turn contra leges illas in foro consciciariae iudicarent. Illud tamen saepe subiit ni rari, quomodo cum morem testetur Iustinianus a se demum suis e correctum, 'num ter lcgitimi diuorti causas Theodosius mutuum illum voluntarium consensum in mime exprcsseri . Respondent ad hoc nonnulli, Theodosium ibi eas tantum causas κ-plicare de quibus coram iudice controuerti posset, quod in mutuo consensu locum non habet. Sed si propius verba legis spectentur, comperiemus ne volentibus' i ii de viro vel uxori licuisse ob alias causas diuortium facere. id igitur' nempe ex poenis in ea constitutione expressis apparet, diuortia, quan uis non absque adiectis poenis, tamen ob alias etiara
228쪽
etiam causas tum obtinuisse, ista quidem ut postea ipsi etiam mulier tritiae mari tum tenaere repudi isset, nouum coniugium inire liccret, nempe post quinquennium.Illud est ergo quod merito postea correxit Iustinianus, sed addita exceptione de castitatis Voto,quo iam tum abusi, fuisse multos ut religionis praetextu mutuum astidium te gerent, vel ex eo constare potest quod de iis etiam coactus est aliquid sancire qui ab egregia scilicet illa castitate postea recederent: idque pro sus iniquum. Cur non enim potitis male solutum coniugium redintcgra tur Sed quod sancitur ob alid causas quam , c illas a Theodosio cxpressis repudiatis v xepud. lieribus intra annum licuisse ali nubere, durius est etiam eo quod de desertione dixi mus,quoniam absente duntaxat,&quidem sese Ecclesiae iudicio non sistente desertoi eid obtinere voluimus. diuortio ob adulterium facto sta Adulte-tim concedunt viro aliaria ducere, non recte 'μm .
correctum fuisse a Canonicis suo loco decla. 4: Trauimus: quan uis corum moderatio sit valce uia,
prob/ndo qui tempus aliquod expectanda
tum respiscentia tum reconciliationi tribuinaalunt. Qu9d autem mulierem conuicto adulteri marito iubent annum cxpectare, longe aequissim uni est , ob eam praesertim causam quam exprimunt, ne .pe nequis de prole dubitet Lex vero Papia sesquiannum etiam volibat expectari.
229쪽
17 DE REPUDIIS 1. .c.ὁ Qxio in sponsalibus tempus aliquod proe
tepud i- 7 scriptum volunt, etiam aequissimum est, ut suo loco diximus,idque etiam quadrat cum
doctrina Apostoli de desertione. Quod iidem Itiris consulti iustum aliquod temporis spatium volunt luctu impendi
post alterius mortem, non est tantuni ho- de nup nestati conueniens, verum etiam in mulieri-
ἡ- bus pene semper necesssarium propter san- a , uinis turbationem:quod etiam ostendit a-
:ζ, ii, liud de viro costituendum esse fuc quum
ait Paulus Iurisc.ad lugendam uxorem non compelli,non vetat tamen lugere, quod Mi-psa honestas iubet.Sed quid si quaepiam ante tempus illud inui pserit 'Infamia notatur, inquit Vlpianus,ltAnque quisciens eam duxit. Coniugium autem propterea dissolui iniquum esset,iaeque verbo Dei consentaneum quanuis hoc semel fecerit Iulius Caesar, Dione te-ς ste.Caeterum vel ex iis intelligi potest quato. seeudis aequiora & sanctiora Iurisco ulti saepe quam inop ii belli nostri Canonici sanxerint, ut qui alias quum libet ad superstitione usque religios, tam istud de ludius spatio non ita urgebant, Ouoniam, inclumi, iure poli mortuo viro mulier soluta est a lege viri, nubat si vult. Atqui non dixit Paulus 'ut recte quidam animaduertit nubat si vult,aut quando volet, sed cui vult, modo in Domino. paul. de De patria vero potestate prorsus rectast x hQ i h sunt sanxerunt Iurisconsulti, ut miti sit c de Σεi Canonicos quum illa legunt non erubescere
230쪽
Canonicos autem hic appello recentiores illos, quos neque tunc puduit tam iniqua sancire,ac ne nunc nidem pudet illa defendere,
de quibus plenius alibi diximus.
Furore bene constituunt iidem contrahi rutorii nati imonium non sint, quia consensu opus o D. deest: sed recte contractum non impediri. Iu 2 b A. lianus tamen contrarium censet . quam anti iis nomiam perit interpletes conciliat ex quo es dam Vlpiani responso, in quo sancitur vel ien. tur. non perpctu , vel non intolerabili furore conuigium non dimini: id enim humanius, solucis, in J ut )qui fortuitis casibus mulieris mari '' tum vel uxorem viriparticipem esse ξ sed perpetuo intolerabiliter saeuo ac insanabili furore laborantem repudiari posse,&ita quidem ut nuptiae noua concedantur. In ean Leo Noa.dem sententiam scribit Leo Imperator, tempus tantum praeterea cognoscendo & tolerando illi furori, triennium videlicet viro, Uxori vero quinquennium , definiens. Sed age rationes huiusmodi constitutionis e pendamus. Vlpianus duas antlim steri, quantum coniiccre ex ipsius verbis potui v- nam ' iod in istiusmodi saeuo terribili su rore non possit altera persona cum furente versari alteram , quod fortasse quia liberos non habeat,procreanda sobolis cupidine teneatur. Atqui illa sane digna non est cur misera calamitosa persona deseratur, imbiotius cur tanto maior eius cura habeatur. At non potest, inquies, furentis consuetudine