장음표시 사용
31쪽
Zo Elementa Rhetoricae.'masmatis. Sunt autem paries illae, Encomtum , H - . . Erasis , Causa , Conlfurium , Simile , Eiemplum , Testimonium peterum , et Oilorumus. Sive ut trita illa, usitataque formula potius utammur chria tractanda est i. A Laudativo.: 1 A Paraphrastico, d. A Causa. - . A Contrario.
Ab Exemplo Fla me A Testimonio veterum. A brevi Epilogo: U . quae singula Capita sintillatita enucleare neces
2uid sibi pult Laudosipo ex via. Significat, in ipso JChriae initio' laudandum esse dicti, vel facti , auctorem uiscilicet ex auctoris laudatione maior illis seu dictis , seu faciis auctoritas , ac veluti pondus accedat. . Quid hoc sibi utili Paraphrasticol Idem prorsus ac si diceres, Ab re sillane dicupes facti, de quo agitur. Paraphrasis enim , ut vox Graeca satis indicat, est liberior ac copiosior rei expIanatio-Quid illud est a Causa tIndicat, dili enter investi andam esse , et afferendam causam illius seu dicti , seu facti , quod
pertractandum, et amplificandum suscepimus t v. g. Chriae verbalis argumentum esto hanc sapiens Sententia et Ferinda sunt amficorum pisia; erit in promptu haec causa iustissima , quod sedicet pulis sine nemo nascitur et optimus isse est, qui miuisis vrgetur ut ait Boratius,
Quid est a Contrario tAdmonet sententiam nostram ex contrariarum rerum constictione esse confirmandam, v. g. postquam probaveris dulce ac decorum esse pro patria mori sa) , dices e contrario rem esse turpissimam ac (bj probi Norat.
32쪽
Elementa Rhetoricae. Sipudiosam , si miles pro patri a pugnans inhonesta mortis formidine, terga fugae convertat. Item postquam ostenderis , otium et desidiam omnium vitiorum sontem ac lamitem, esse, dices e contrario , laborem et vigilias esse firmissimum morum , integritatis , innocentiaeque praesidium. Quid a .yimui. Monet, propositam Sex lentiam apta Anapiam similitudine exornandam ac illustrandam: esse. Ita Si laborem et diligenti am. commendare velis , dices cum Tullio. et . de Nat. I . Di Meumm equus , cd omn- dum bos , oditio. Diu stu ,- sic homo cd Olivm- plaudum olque brumen sim e fus est ouid rocas ub . diis issce voci. ser ius est, rem, quam pertraciamus, illustris cuiuspiam exempli appositione confirmandam .es; . Sit tibi v. g. amplificandum illud: Dulce et de num est pro patria mori asserens exemplum codrT (ai Atheniensium regis ; de quo cecinit Iloralius ode r . lib. I. Codrus pro Patria nou simidus mori r vel asserre poteris exemplum Decii Consulis Romani, qui se velato capite , certisque Verbis pro patriae salute ultro devovit Quid a festimonio Pelerum
e. Ostendit, nostram sententiam veterum auciorum verbis ac testimonio comprobandam esse. Sit hoc argumentum v. g. Injurias esse condonati GS PO-lius quum ti ciscendas : usurpabis aureum illud Taciti Verbum. : Mulla contemptu curantur ; vel hanc ejusdem
ij. Indicat, apta quadam et rotunda verborum conclusione comprehendenda esse' quaecumque fusius dicta sunt. Est enim Epilogus brevis et artificiosa clausula , qua colligimus in pauca , quae fusius commemorata suere.
a Codrus ultimus Atheniensium Rex seipsum neei obluIupro pinniae sultile in bello oonlria Dorienses.s j Ital. hanno sine , vanno a terra
33쪽
31 Elementa Rhetoricae Sed quoniam, ut initio diximus, per praecepta
longum est iter , per exempla vero expeditum et sa- cile, idcirco operae pretium est aliquod Chriae exemplum hoc loco subjicere.
II. Chri a verbalis in hanc Virgilii
. . . Breve et ir parabile tempus omnibiis est vitae et . .
AE cudat O , Cum optimo' euiqui, .uq au propositum illud fuerit semper ut misceat intile diaci , hoc est ut dele- .ctando uoceat, et docendo deiecies coeminem tamen adhuc Iegi Poelam hac in re pomroin principi Virgilio eomparandum. Ille , enim .huris iunio celeros Cmnes ante se et post sed Meps Latin uti Poetas facile vincit elegantia , suavitates iudici M a plendore, numero , delectoque verborum nquisfouim hoc habet , ut illius versibus persectis ingenio, elaboram
iis industria nihil addi possit, nihil detrahi . nihil
mutari, verissim que de iit, dictum olim fuerit, Musas et Apollinem non aliter in suo choro loqui, Iovemque . ipsum , si sit Poeta , non alio modo loqu-turum , verum etiam , quod caput est, sententiarum gravitate et frugiferorum, quibus abundat , praecemplorum sapientia , hoc assequutus est, ut optimus vitae virtutisque magister aure merito possit a nobis appellari. Inter cetera vero documenta , ad vitam instituendam et ad mores informandos idonea , quibus aspersum est passim divinum illius Poema, saluberrimum in primis est atque laudabile, quod ait Aeneidos libro decimo de brevitate temporis , si uxaque et cadum ca mortalium vita..... Breve et irreparabile tempus omnibus est Vitae. A Paraphrassico. Ita est profecto tam exiguum, tamque arctum vim vendi curriculum nobis a natura circumscriptum , ut vix bene lucem ingressis sit de hujus mortalis mundi statione decedendum, etvita cum morte comm
34쪽
Elementa Rheloricae. 33mulanda. Nihil nisi temporis punctum quoddam est caduca haec , quam tantopere deperimus (a , vita, In inimumque est ac pene niillum intervallum illud quod ortum inter , et occasum nostrum interjacet. Fugit retro levis hora , truditur dies die , praecipiti
cursu fugaces anni se mutuo pellunt , et adolescentiae senectus . Senectuli mors obrepit impro visae Sem per et inopinata :)quod jud graviu3. e Siti Uini: Semeles fluxit brevissimi in hos vitae. tempns , tam irreparabilis est illius. apsus ut culla cuili de possit' ratione revocari
Neque vero e e F adeo parvam temporis usuram nobis, i d yi Giluina concessam iure merito com queramus: Haeterqua 'luo ua , si scias uti, satis longae eit, praeterea ea cella stabilique lege natos ias essh scimus ut denique moriamur. Quis
enim tam vecors esse potest, qui nesciat hanc esse tristissimam peccati mercedem, poenamque justissimam et hanc esse mortalium conditionem ac sor est . humana omnia caduca esse et fluxa atque mobilia tnihil, quod ortum sit , sempiternum esses osse . sinitum esse cuilibet certum quoddam , Neveque temporis spatium ad felicem in caelo promerendam l Cumque olim a inplioribus terminis circum Scripta esset , nostra haec ni ait alis vita , et in saecula bene multa propagarii iii , nostris flagitiis sceleribusque breviorciti essecinius S ac roluiue P Ius liti sis cessuus lemit corr*uil pudum. A Conburio. Conira vero cum Semel post miserae huiusce vitae decursum terreni corporis contagione Solutus erit noster animus , cum demum inter felices spiritus aevo sempiterno perfruemur in caelo , nulla jam perlimescenda nobis neque vicissitudo rerum, neque conversio temporum , nec aetatum commutatio nullus jam erit neque horarum lapsus , nec fluxus dierum, nec annorum sibimet mutuo succedentium cursus. Sed eo
35쪽
3 Elementa Rhetoricae.dem semper haerentes et selicitatis et temporis vestigio, stabili certaque bealitate, aeternis saeculorum, aetatibus cum Deo ipso potiemur.
, O nos. igitur male cautos i O numquam satis deplorandam sortem nostram i Si aeterna haec solidaque obliti , nihil nisi umbras imaginesque consectem mur. Si enim ex veritate magis , quam ex opinioneres velimus aestimare , i quia demum aliud est fragilis haec sugaxque vitas nisi levis quidam sumus , qui punia tempori evane sibi nisi praeceps torrens , 'tui cum 'tanta stropili, celeriter esiluit Z nisi stosculus brevi marcescens , qui maiie oritur , vespere floret et nocte cadit nisi umbra quaedam et larva inanis, quae nostras effugit mantar. l. .
Par levibus. ventis , voluctique simillima iamno I (a i. Ab Hemplo Testes hoc loco, possem appellare ab omni memoria Christianos illos deroes virosque Sapientissimos, mirifica fugacis vllae brevitatem tot laboribusiot , tot indefessis curis. redemptam Compen-Mrunt: 'ste; appellare possem tot virgines , tot vim ros principia. , tot nobiles adolescentes , qui fragilem hanc rerum I manarum mobilitatem atque incon- Stantiam pertaesi quaecumque apud caeco S morta les prima putantur , pria mihilo duxere , et voluptatum
illecebras , ac perniciosa riniani caducarum hiandimenta generosa quadam alacrii eo conculcarunt. A Testimonio relerum.. Roc inculcare Corinthiis viavit Divus I e. dus , cum dixit: Tempus hiere est. IIoc ipsum nos ud monet summus illo vir Iohus , dum ainatus divino Spiritu sic loquitur et Drepis dies hominis sunt. IIaec eadem erat mens vel ipsi quoque IIoralio , prosano licet hominicum amicum sapienter Sic admonet: Omnem b . crede diem tibi diluxisse supremum. Et alio loco et Ovid brepi foetes jaculamur sem multa Boc denique sentiebat Phaedrus, cum in elegan-
36쪽
Uementa Rhetoricae. 35libus suis fabulis hanc verissimam protulit vocem Abiturus illuc , quo priores abjerunt,
quid mente caeca maserum torques Spiritum L . .
Cum igitur adeo breve tempus sit, adeoque irreparabile , relinquitur id unum , ut cogitemus etiam atque etiam nihil esse loci socordiae , neque segnimitae; nobis inter lantas angustias nequaquam' licere. esse otiosos: miseros eSSe , qui Se r per umium M. - incuriam , re una omnium pietiosissima defraudar X
patiuntur. Restat . denique id Siluui ., ut eugna ceditate temporis utendi celerilate certemusrei tam ni ex torrente quodam bi: Iui rapide dilabitur , celeriter
6. III. Argumeritis chriarum vestalium et Ex uoratio. I. Omnsis eodem cogitaur. I. Vivitur parvo bene. 3. Levius f patientia quidquid corrigere est nefas. . Magnas inter opes inops.. De Auctro. 6.. Ira furor brevis est. G. Multa senem circumveniunt incommoda. T. Fortes creantur sortibus. S. Omnem crede diem tibi diluxisse supremum. s. Quanto quisque sibi plura negaverit , a Diis plura seret. Eae milio. io. Quid non mortalia pectora cogis Auri sacra sanies i. r . Facilis descensus Averni.ra. Labor omnia vincit. Eae O idio. 13. Principiis obsta et sero medicina paratur iά. Otia si tollas periere cupidinis arcus. ii S. Diesque beatu' a x Ante obitum nemo , supremaque fenerae debet.
16 . . .. . . . Paupertatemque serendo Eslacere levem. - . D
i T. Livor , iners vilium , mores' non exit In altos Eae Apeculi. . et 8. Fronis nulla sides.. is: Crescit amor nummi . quantum ipsa pecunia crescit ..uo. Nemo repente fuit turpissimus. II. Res est sacra misero ali. Noliuiis sola est, atque unica virtus
37쪽
36 Eiemenia Rhetoricae.m denem. αδ Tola vita discendum est mori. 2 . magistro ilia discuntur. IS. Qui genus jactat suum, aliena laudat. 26. Sequitur superbos ultor a tergo Deus. Eae Persio.e 2 . O curas hominum , ο quantum est in rebus
inane i G. Virlulein xideant , intabescantque relictam. De iceleratis. m Morsioli. dis. Exlrs fortunam est quidquid donatur (aj egenis quis dederis, solas semper habebis opes. Io , Non estis credeo mihi ; papientis dicere , vivam: Sera. hinns vita est est a uinae et .vive hodie.
Ilaec igitur, aut alia id denus argument pertractare si velis , facies sedulo quod supra dictum est. i. Laudabis breviter auctorem Sententiae. I. Planius et copiosius explicabis sententiam , illamque variis verborum coloribus pictam bono , ut aiunt, tu lumine collocabis, 3. Asserens causam aliquam quamobrem res ita se habeat. . Ex confrariorum con- . siclione , et quasi concursu illam confirmabis. S. Illustrahis eam similitudine, quae in rem aptissime quadret. 6. Probabis illam singulari quodam exemplo. . Veleris auctoris testimonio et auctoritate illam eonfirmabis. 8. Denique ex omnibus hisce capitibus rem ita se habere concludes. Quomodonam fractanda est Chria otiioa lay. Eadem prorsus ratione , qua Chri a verbalis. Eadem enim est utriusque ars, eaedemque plane regulae. Itaque actum ageremus, si de Chria activa
separatim ac Seorsum tractaremuS.
Idem plane dicito de Chria mixta. CAPUT IV. De Amplificatione.
n. Inepte prorsus ac ridicule sacere mihi viden
38쪽
Elementa Rhetoricae. 3 lur , qui perperam interpretantes Isocratis sal verba Amplificalionem cum vulgo ita definiunt et Amplificatio , inquiunt , est oratio , quae ex parvis magna facit : Seu quae res exiguas verbis exagerat, et in majus altollit. Puerilis , inquam et(bj praestigiatore, ac Sophista potiusquam Oratore digna mihi semper 'visa luit haec vulgaris definitio , quae res mendacio fallacibusque pigmentis se supra meritum velit augeri . Ut enim facete ajebat Sparta noris in rex Iogitaui , Ego pessimum eum sutorta pi bitrabor Semper , qui . magnos calceos pedibus parvis inducat. Nos igitur cum Tullio sic λmplifica istierit edintho - dius longe desinimus est' i seolio psi clopior qsta lam rimatio, quae motu rettulimmin concilias in dicendo Mem. Quia vero subobscura cuipiam forte videri posset haec desinu o , et gilia vis et facultas Oratoris potissimum' fili aes plificandre consistit et idcirco definitionem illam , et id iam amplificandi artem planius ei
apertius explicare operae pretium existimamus.
Quid i Iur sibi Potavi huec Perba : Gruplar quoedum rimosio.is . Gravissima illa affirmatio, de qua hic agitur nihil aliud est, quam vehementius quoddam copiosiusque dicendi genus , quo rei vel uigni lalem et amplitudinem , vel indignitatem et atrocitatem , pondere
verborum , et enumeratione circumstantiarum ita demonstramus , ut non animos aureSque praetervolet ut ferme fit cum res leviter ac strictim ait inguntur, sed ut feriat animos, permoveat affectus , et audiem-liuin memoriae penitus insideat.
Cedo illustiae quodpiam eremptum Ampliseolionis hujusmodi. P. IIabes luculentissimum in atrocissima illa Didonis adversus Aeneam abeuntem querela. Poterat Dido simpliciter et nude Aeneam appellare durum, Ohumcnum, ferreum , sed querimoniam illam sic amplificat mirifice Virgilius Aeneidos Lib. IV.
39쪽
Talia dicentem jamdudum aversa tuetur. Iluc illuc volvens oculos, totumque pererrat, Luminibus tacitis , et sic accensa prolatur :Nec tibi Diva (a Parens Generis, nec Dardanus(b auctor, Perside et sed duris genuit te caulibus horrens Caucasus , Ηyrcanaeque admorunt ubera ligres. Sic etiam Libro a. poterat Aeneas exiliter et jeju- ne dicere se amissam coniugem Creusam clamoribus maximas per noctis tenebras appellasse , verum remita verbus eraserat et : Ausus quin etiam voces iactare per umbram , Implevi cIamore vias, ni stusque Creusam se diequidquam ingeminans iternique iterumque vocavi Quoluplex est Amplisi esto Duplex et alia est verborum , alia rerum: Seu, quoi idem est, alia sit rebus ac sententiis , alia verbis tantum. De utroque genere seorsu, agendum no
. I. De Amplificalione ferum. quot modis sit Amplisiealio rerum
it. Octo praecipuis. r. Fit per congeriem definiti num , seu per definitiones conglobatas. I. Per congeriem adjunctorum. 3. Per congeriem , Seu per enum merationem partium. . Per congeriem causarum et effectuum. S. Per congeriem consequentium, G. Per congeriem similium, comparationum, et exemplorum. . Per contrariorum, di Ssimilium, et inter se pugnantium consticlionem. 8. Denique per incrementum. Singula haec capita singillatim persequamur. S. II. De Amplificatione per congeriem
Quid est desinum. hJ. Est brevis et circumscribta rei explicatio et seu Fut ajunt Philosophi , est oratio , quae rei naturam
Quid est Ampliscosio per conpriem desinitionum
siue a de ilionibus conglobalis.
40쪽
Elementa Rhetoricae. Est ea rum in qua variae ejusdem rei definitiones eongeruntur et quasi coacervantur rum iit eum ait Cicero 3 mstoria est festis femorum , lux oerilalis piis memoria , musidia pilae, nuntia perustofis.. Ex iisdem definitionibus conglobatis, Curiae ac Senatus Romani majestatem sic amplificat idem Orator in Oratione pro Milone et Curia semplum sanctis sis , iamplitudinis , mensis , consilia pubisti , rapui uilli, cra socio/um , poclus Omnium gentium , . s Uex a, Enisterso inpulo R.
Poteris tu vicissis , a d illarum desinit onuim conglobatarum imitationem , vice e qaid sit eloquentia
quid poesis quid mali ditia , hirid vitae hominis quid
Deus ipSe.b Ili esse Amplicini per coii-- -- o Terlem tQuid e lificam pira congeriem adjunctorum p ii. Est ea , quadi ducitur ab omnibus seu rerum , seu personarum adjunctis ac circumstantiis simul coacervatis.. Cicero via Agraria di Ego qualem Salendis Ianustiis ccc erim Rev. Quirites , intelli , plenum sollieitudinis , plenam timoris , in qua nihil emi mali, nihil aduersi, quod non boni mefuerunt, improbi evectarent et Omnia turbulenta consilia conrest hunc Reip. flaturi et contra pestirum ollam partim iniri , Porsim nobis consulibus designatis, infla esse dicebantur: sublata erat de foro sides , non ictu alluo nouae culamiosis, sed suspicione ac perturbatione Iudiciorum , lasmasione rerum judicolarum nouae domistationes , 'recordinaria non imperia , sed regna qucteri Pumbiantur. Virgilius sub finem libri primi Georgicorum Iulii Caesaris interitum lugubriter admodum et tragice lamentatur , coacervando funestissima prodigia monstra- ue , quae vel antecesserae, vel mox subsequuta sunt rite (aj etiam extincto miseratus (bj Caesare Romam Cum caput obscura nitidum ferrugine lexit , Impiaque aeternam timuerunt saecula (c noctem.