장음표시 사용
331쪽
Gros. l a) Utcumque autem si , huic Urticationis praestantiae
comparandam else rudi ssimam , & crassissimam nonnullorum pannorum Iuveorum fabricam, & ratione, & experientia exploratum habeo. Nam, ut de spinosis, & vere pungentibus, 'consertissimisque lauarum nonnullarum villis taceam, qui Lotices aculeis conferri merito possunt, aliquid in pannis nomstris offendo, quod in Urticu desideratur. Repetitis enim L Iicae flagellis, spiculorum acies obtunditur, dehiscunt, & hu mectantur fibrae, tota planta tabescit, ut renovandis percussi si hi iacta lis inepta prorsus evadat: Praeterea, non omnj tem pore Urticu habetur, & interdum circumstantiarum dissicusetate aliorsum , longiusque petenda est. Stamina autem tu Nea aculeata, multo magis elastica cum sint, carnibus altila, ad se redeuut , nec adeo cito evanida redduntur, & ipsa compactior, compages lanea dum parti affricatur, nihil intactum relinquit. Hujusmodi Topicorum in re medica genera
peculiari aphorismo conclusit insignis Boerhasius: Frictiones, inquit, bb externae siccae calidae ad ruborem usque, pel cum penetranti , is simulante virtute praeditis ex an malibuι setegetabilibu que, aut eum oleis, linimentis , balsamis, uu guentis nerpiuis profunt. Balnea poporum immersepa; empla fra acria aromatica , attrahentia dicta , cucurbitae , icari s cationes , vesicatoria , fusistationes dolorem, Iesem in Moemationcm excitantia, ut Urticae o Amilia, jusans, IJες sunt praesidia, quorum externa appositione paratasii, Sc celeri stupefacientes morbi propulsari, vel brevi sedari consueverunt. Nunc qua ratione , annuente pannorum laucorum
fricantium auxilio, melius, tutiusque arceri possint, pauci sis mis attingam. XXII. Etenim cum Para sos curatio ip materiae impactae, nervortareique canaliculis profunde haerescentis tempestiva adtenuatione , & ejusdem excretione consistat; quaecumque
morbificam causam solvunt ita, ut sui juris facta, indiscriminatim, neque servata locorum consuetorum ratione, partes
332쪽
corporis principes suo illapsu adoriatur, curantis snem nequaquam absolvunt: Talia sunt Balnea, quorum ope humidum etiam suppeditatur laxans. Quibus vero remediis copiosior , & violentior emungitur a partibus paralyticis sudor,
periculum est, ne crassior humorum sex intra canaliculos conclusa maneat, quam ulla ut arte exire imposterum queat:
talia sunt Balnea vaporum, ut spiritus vini accensi sumus,& omnia spirituosa externa sudorem advocantia. Epipa sua autem, quaecumque illa fuerint, vel valida adhibentur, qu sa longissimis, extremisque etiam partibus exuperantes humores invitent, sinantque vesiculis e X citatis humorem continuo
effluere; vel infirmae virtutis sunt, quae irritant quidem nervos, eosque tremere faciunt, sed absque ulla succedente ullius laticis extrorsum evacuatione. Prioris generis, ut Ves antia, nimis exsiccant, & rigidiores emciunt nervos, quemadmodum de Fonticulis dixerat Bellinus: Da posteriora autem attrahentia humores exagitando potius, quam eliminando, fluxionem paralyticam ingeminant, ut praeteream miros ope spasmos, S alia pessima mala ab iisdem produci in partibus. Haec ergo certa , & admodum tuta Paralyseos recentis curatio erit, ut pro indole materii ejusdem considentia emollitio prς- cedat , hanc sequatur alternarus frictionis motus, illam comitetur nervorum in origine stimulus: quae methodus si rite administretur, numquam te fallet. Neque alia Empirica auxilia longe petenda sunt, quibus sepe illudimur: Quippe curatio hujusce morbi arte, & prudenti methodo, non empiricis auxiliis, perfici debet. Observandum tamen, cir cumspiciendumque in hacce methodo est, ut cum tenacior parabtica materies suerit , quam ut institutis remediis dilui, inque motum agi queat; cumque nervi debiliores fuerint , quam ut ad debitum ela si citatis robur redire pos se videantur, lanea semper decernatur Dicatio, Duc prae
aliis materiebus, ut puta linteis, eligatur temper. Nam licet Potiorum ex carbaso, vel smili materia oriundorum auxilio tum cutis , tum huic intertextum si brarum omne genus in
333쪽
citetur, unde perspiratio augetur, humorumque corporis
recrementa, sanguinis per minimas culaneas arteriolas, Venusculasque circulationi obstantia , utcumque foras amandentur: At vero hae dotes magis in pannis, qui lanei sunt, eminent, quorum eximia Cist utilitas in fibris, nervisque profunde sitis , acriori stimulo ciendis , in humorum animalium
circulo accelerando, iisque sub halitus forma per subcutaneas glandulas copiosissime expellendis . Qui plura hac de re desiderat , adeat Caput praecedens. XIl.)XXIII. Hominem quadraginta annos natum , postquam a Gsdue in loco humido subterraneo egerat, & cervicem , per petim decidentibus imbribus madidam in serendis oneribus habuerat , ingens frigus incautum corripuit, quod ad instar se-var aurae ab colli vertebris, in subjectam brachii dextri molem di manare ipsi videbatur. Nec mora, quin altero die Infir inbnon frigidae tantum, sed cuiuslibet alius sensationis perceptio
omnis abiret, & praedi stum membrum sensus omnis motus. que expers in te isto iaceret. Neque acuum puncturis , neque vehemonii urticatsone exsuscitabatur torpens brachium , quod mortuo simile, in omnem partem versabant adstantes. Parvae , & depressae epi Massicorum vesiculae spem nimis angustam
ominabantur. Praeter Ca fasciculi caedentium urticarum renovabantur ab sique fructu, nisi quod parclyticus levissimum , &fugacissimum titillationis sensum percipere fateretur, quo
cessante , eadem partis impotentia atque insensibilitas redibat. Cum autem tanti esse in hac re scirem, & maxime interesse , mira inter se illa nervorum addiscere commercia, Rquibus in locis haereant tales nervi, quorum incitato tremore
convulsi vo , impaeta res bl vi, immeabilia circulari; Sc quorum tandem cognita Origine, felicior resolutionis medela haberi queat, hinc jussi, ut ad nervorum brachialium principia , quae ad laterales partes sunt sponditiorum colli, laua applicaretur. Hanc itaque primo molliorem elegi, R duplicatam circa colli partes sedulo dabam, irroratam tamen prius, madi damque aromatica, & spirituosa valde tinetura; mox jejuno stomac D , quotidie cum eadem , vel consimili,& recens liqu4do volatili imbuta lana sortes frictiones ad vertebras insti
334쪽
tuebantur, quousque super strata cutis teneritudinem, & aliqualem rubedinem adipisceretur. Quibus repetitis, artus qui non nihil contabuerant , atque prae marcore docurtati conspicebantur, humore copioso sic in dies replebantur , ut naturalem habitum brevi recuperaverint . Nihilo tamen minus , Iarata sis nec hilum cedebat, atque desperata omnia esse Videbantur, donec uno mane aegrum invisens , post peractam ultimam fricationem , de pristino frigoris sensu fuisse conque sitim, acceperim. Letus ergo de hocce Ianus successu, non interruptum quomodolibet beneficii topici usum inculco; Sc qu6 citius causam nervorum brachialium , & arteriarum functionem Vitalem impedientem auferrem; dein liberum nervoli liquidi fluxum in loca affecta proritando restituerem; totum hominis corpus, maxime autem ad litas , & finitimas colli partes , per horae circiter dimidium , mane , & vespere cras soribus,& rudioribus de luna pannis , ut omnia denuo vitam acciperent , fricando exerceri curabam. In summa post vigin ii circiter dies , motus , & sensus in parte rediit omnino ,
prieter omnium expectationem .
XXIV. Rachii iris vestitum accurate siccum , calefacientem, ex lana prίeprimis consectum , jam dudum pro de illa, expresse serat eximius Boerhasius. o Qua utem ratione prίedictum vestimenti genus noxae huic conducat , non multis imprίesen tiarum ad laboramus. Ipse enim , quem mox laudavimus, Au thor Racbitidis causam posuit caro e mium inertem , mucco sana, frigida im vappidam, cum laxa partium firmarum fabrica. bJ quibus singulis malis frictionis solum beneficium occurrere consuevit; interea e secantia, & simulantia remedia a Medicis praescribi cum successu solent. Hisce autem omnibus indicationibus mirum in modum satisfacere potest laua,
modo rite , bc cum solitis cautelis transpiranti corporis peripheriae' advolvatur. Aer etiam siccus hic commendatur Cadem qua indumenta lanea ratione agens; a queas molleculaSenim relaxantes abligurit, &exsiccando partes, tonum infirmis, & laxis elasticitatem debitam foeneratur . Hosce enim
335쪽
tantum scopos euratorios attingere debere medentem, quisenue affrmaverit, ut non negandum a nemine esse videatur, Racbitide correptis extremam cutem molliorem esse , & flaccidam ; viscera abdominalia subtumida, & collapsa, totius fere corporis membra enervata , & torporem universialem inesse. Praeterea ossium quoad maximam partem incurvitas,o l& quae circa articulos sunt, prominentia, aperte indicant, proximam Ru bitidis causam Lympham esse nutritiam, viscidiorem, inaequaliter duram, fibras osseas replentem, & irregularem consequenter accretionis modum determinantem.
Quamcumque enim primariam in succo osse a labem admiseris; sive subae dum chilum, Lymphaticum laticem subinde inficientem; b sive cum aliis, luem veneream in liquidorum substantia alte reconditam inculpaveris; sive cum G imonio,& Moosu inaequalem succi nervosi distributionem in partes statueris: Perinde erit; ossium quippe in eo morbo, iam agnitudo, arcuata figura eorumdem depravatam constitutionem designabit, seu ut clarius eloquar, flexibilitatem, &ceream quasi mollitiem quam certissime arguet, quidquid dixerit Moy vu; quandoquidem clarissimi Du How I circas brarum ossearu augmentu erudimur experimentis: Osisium duritiem esse in ratione inversa eorumdem accretionis. Silentius in altero Animali ossa duruerint, quam in altero , ΟΩ seam molem in priori, quam in posteriori magis ad austum iri. Ut plane non dubitem asserere, varias inde corporis Rachiticorum deformationes, artuumque Au 'lines ortum ducere : ad haec ossa varie gibba, 8c anomale dissimilia dii r-miaque reddi, indeque pueros evadere Sozmbos, Varos , Va stos, Scauros die. Quod nimirum non aequalis fit eorumdem ossium densitas , 3c in variis locis firmitas; pro ut uberius nutrimentum Certis ossis locis agglutinatur, alterive demitur, quamobrem cum notum sit, Lymphae nutritiae ad singulas cor poris
336쪽
poris partes appulsum ,ceteris paribus, in eadem ratione auge
ri , qua minuitur iplius partis resistentia ad ulteriorem dilatationem, seu quod idem est , qua crescit, solidorum flexibilitas ; patet evidenter, qua parte ossa in Rachiticis grandi ostra sunt, eo minus firmiora esle; qua vero duriora cernuntur, eo minus crescere , dc tumere. Itaque contra id quod dixerat M opius ossium gibberosam compagem in solum nata sculorum nisum contra Rivum resuta dens, asserendum est; ossa Rachiticorum ideo in una parte in fornicem abire, quod in altera,& opposita firmiora sint, atque adventum nutritii succi aegrius admittere incipiant.
XXV. Ossa autem sic macerata atque humectata diversisseque in locis difformi nutritione eminentia Oxxiii. J tonicae
lacertorum ambientium contractioni, superincumbentis reli 'qui corporis gravitationi, & causarum externarum energiae facile cessura sunt. Unde multiplices deformitates partium, membrorumque decurtationes, quae tunc statumine carent. Neque id solum: Sed quo loco ossium strata attolluntur, at que e X tuberant, e6 superstratos musculorum fasciculos comprimunt , vascula aretant, liquidorum appellentium viam intercipiunt; unde musculi gracilitas, viriumque imminutio: ubi autem duritiem solitam ossium machina servaverit, musculi superstantes cum sui juris esse supponantur, trahere ad suam originem artum nitentur. Haec est ratio, quare Tobia antrorsum arcuetur , R posterius concava fiat in Ruchi'ticis; non autem illa, quam ibidem ousius adducit, sa)putans nempe, ut si arbori tenerae, & crescenti chorda superius, Zc in serius alligetur, ita tamen, ut eadem a chor da non tendatur; arbor dicta crescendo in arcum fac eisai: Ita simile quid in ossibus Rachiticorum eventurum est C cre
dit prae primis in iis, quae tibiam componunt , quaeque proin de a brevioribus factis musculorum fibris, ad instar arcus, fornicatum iri existimat. Qua in re, ut obiter dicam, qui cunaque cum praedicto Atti tore ita sentit , Chorda, ut a junt, oberrat semper eadem: scilicet probabit iste, & sors an egre-
337쪽
gie quidem, prseternaturalem muscii lorum contractionem producendae ossium tenerorum arcuationi symbolam conserre. Probabit vero, minime abnormem illam, & degenerem musculorum retractionem conjunctam & adaequatam esse consum flexionis , R incurvationis, quae in Racbiticorum ossibus conspicitur: Cum certum iit , ut modo dicebamus, xx Iii.) ossa semper curva fieri, qua parte cedunt; cedere vero, qua mollescunt; mollescere autem, copiosiusque nutrimentum accipere, & supra nativam libellam prius elevari , quam ut morbosae muscularium fibrarum contractioni patere possint . Id ipsum innuere videtur in illa demonstratione M opulus , sibi non constans, sorte dictorum oblitus Cum enim adolescentem teneramque plantam cum osse increscente comparat, signum est, laudatum Authorem de ossibus juniorum Animalium loquutum esse; porro in illa aetate ossa sequaciora esse, quam in Adultorum corpore, & ob id varie arcua
ri , S tumescere polle, idem Homel o) invicte ostendit.
Demostravit quoque, summam intercedere analogiam inter vegetabilium, ossiumque numanorum amplitudine nν. Itaque ut arborum strata lignosa Soli exposita citius indurescunt, b) sic olla quaecumque frigori externo, vel Soli irradianti , caulisve aliis comprimentibus, & succu in detrahentibus obnoxia sunt; S in quibus proinde praeternaturali 0 hac in spissationi accedit & altera causa , quae calori nimio, vel frigori debetur: Oila inquam illa, concessa semel , uberioris nutricatus vi celerius maiorem in molem extenduntur . An ergo ea est mechanica, quare in Rachiticis flexiones, & incudi vatiarce frequentiores occurrunt in Spino Dorsi ossibus I biarum anterioribus; quare etiam Sternum in tabibus es raris
acuminatum cositarum extremitates nodos 'cernanturi Proba bile: Cum eae partes ut plurimum sola cute, vel tenuibus nimis musculis contegantur . , i
XXVI. Itaque, ne in tradenda Rachnidis ethiologia, R in consutandis aliorum placitis sermonem longius, quam par est, producam : Vides summam partium solidarum corporis iner- Uu tiam
338쪽
tiam in tali morbo peccare; muccosam, & languidam ubique
humorum intemperiem dominari. Ut non immerito tunicae siccae S laneae praesertim commendatissimus hic habeatur usus. Cave tamen , ne , dum cata sana Rachri Idis proximam hocce Iavigero auxilio debellas; ossium morbosam excrescentiam, articulorum pertinacem in sexionem restituere, atque reducere scrupulosius tentes per ocreas ibulatas , per Thoracerrigide consutos, & asserculis ossis Cesti dense compaginat OS, perque arctissimas vestes, & fasciationes . Inde enim suturum est, ut infantilis corporis vasculis veno iis , quae in corporis extima facie prostant compressis, exundans cruoris, quantitas in arteriosos ductus natura fortiores, magisque reconditos irruat: Inde ergo cum omnia membra Rachiticorumpendula , flaccida, & tantum non humido tabescant, periculum est, ne vasorum in in terraneis ruptiones, R humorum extra vasationes contingant: Sic hemoptee , vel mictu sangui, nis laborantes ab hac sola causa toties sanguinem apertis
vel ruptis vasis effundunt, inquit Gerardus V an teten. a)Quamobrem ut ad Rachiticos sermonem dirigamus , curatio
illius morbi per rigidas loricas, & ferreas pesti sera est, &quidem magis noxia futura est , si tales Infirmi pectus, &abdomen quotidie multo oleo, pinguique materia perungant: Quare omnis humor exire solitus per cutim retinetur, &multa mala oriuntur. Memorabile extat exemplum Adolescentuli, b) cui, cum sic per plures menses curatus esset, tandem digitorum ossa intumuerunt; ob funestum, ut memoratur ibi, pressionis abdominis effemina. XXVII. Sagacissimae ergo Naturae partium Rachisicarum arquilibrii studium Omne relinquamus. Illa quidem quemadmmodum in diversa mechanica quadam necessitate interdum oberrat, deflectitque: ita, amotis impedimentis, in viaiar,
miraculi ad instar, non semel redit. Quae ficienda jubet,
quae molienda indicat , attentius perscrutetur illius fidus minister Medicus . Gravata ergo cum sit multiplici impurorum
339쪽
humorum mole Natura, atque nimia humiditate cum torpens in exercitio suarum functionum seriatur , haoc siubleven iis ab illa veluti segnitie, frictionum lanearum vivificantium operii excutiamus , atque succi nutritii aequ3bilem & natura lena in partium interstitia influxum quibus possimus viribus pro rite mus , derivemusque . Namque Frimones , inquit Ma-jopu , a) iu morbo hoc curando haud parvi momenti fui , quα cum pannis laneis caleriami flant ; Hactenus ille . Dum
autem eo loci cautionem adhibet, ut ubicumque olsa attolluntur , a Dicitione abstineatur; partes autem ossium conca ivae liberius fricentur; atque rationem superius assignata I
profert, nempe per hujusmodi frimonem alimento copiolius
appulso , musculos in concavo ossis latere, litos ali, atque excrescere: Istiusmodi, inquam, methodus praegressae theo rix non quadrat quippe si os, qua cavum est, atque a mu sculo incurvatum durum statuatur, quomodo remittente tensione, ad solitam longitudinem reducitur; adeo ut Curati ab hoc affectu , ipsi a M. Opio teste , quom maximὰ in statura assurgant Z Liquet enim inde, antedictam in ossis etiam parte cava mollitiem requiri, ut ces ante chordae tractatione, in longiorem saturam assurgat osseum volumen . Quod autem Medicorurum usum attinet, quae quotidie ossium ra- PDicoram latera concava, quaeque convexitate minime peccant , sebctu distringere consueverunt, perinde esse puto: Modo ubi tenso animadvertitur, cum pinguibuss, & Oleolis,
ubi vero laxitas ni orbosa partis fricandae cernitur , corrobo rantibus, R aromaticis imbuta lana commodum seramus.
Frictio enim, ut supra dictum est Cap. anteced. tu Pros t. passim, oppositos aliquando habet effectus. Neque demunta Moovus ad probandum successum frimonis in concava s-sium plaga in tali morbo institutae ullius materiae liquidae , vel vehiculi meminit, quo lanei panni impraegnari debeant;
vel si liccos eosdem adhibendos in . praxi censeas ; tunc qui' dem ab solo influxu majori succorum in circumdantes naum sculos acquisitam membri torositatem, haerentiam producen-
340쪽
tis fluxionem , & si mi lia emolumenta fuUUIdinis facile obtinebis . Neque aliunde prosectum esse puto . quod sapientiores Medici MehitIris recubitum commendarint in paleis,& durioribus straminibus , adjectis simul plantis aromaticis &siccantibus; so) ni si quia & flaccidioribus inde machinae lacertis debita firmitas , & laxae villorum compagi proportionata elasticitas , & torpentibus succis lingularis instauratio,& tandem moderatus siccitatis gradus exundanti sero accederet. Neque certe diversa est: agendi in lana ratio, ut hactenus a nobis passim demonstratum est. XXVIII. Ordine ducimur , ut post examinatas Ianeae convestionis utilitates, quibus. in specie corporis partibus appressa conferre in praxi possit, vel hactenus contulisse comperta sit , videamus. Quod brevissima, qua poterimus, methodo dilucidaturi , initium a capite sumamus. Cujus quidem dolores singulos a Fluxione oriri, tralatii iii apud Veteres erat, Cujus praeterea capitis in transmittendis ad inseriora corporis loca fluxsonibus eis caciam mandantem , ut a junt, agnoscebant sere omnes Antiqui; cujus frigida intemperies cunctis sere in morbis huic eidem parti propriis ut plurimum accusabatur, cub proinde tota Galenicorum Secta jubebat, calefacientes cu- euphas apponi, sacculos exsiccantes admoveri. Suffecerit ad
instar omnium unus Riserius, s b) R post: hunc Fernelius. sc)Verum enim vero , lucidior morborum ethiologia , R hodierna sanior praxis meliora nos edocuit. Non omnes siquidem cathar rota capitis affectiones unam agnoscunt originem, neque una medendi methodus convenire videtur universis. Imprimis autem dolore gravari caput solet, quem nostrates
Fluxionem illico appellantes, stupis ex calefactis supra calvariam datis abigere tentant: Sed quam male, dictum est: supra, ubi de cautelis agebatur L p. x. q. I. II. III. I v.feyuru JIta sane non in qualibet frigida capitis externi noxa conia gere protinus ad lanam tutum erit: Sed quando a suscepto