Tractatus de natura substantiae energetica, seu de vita naturae, ejusque tribus primus facultatibus ... naturalibus

발행: 1672년

분량: 604페이지

출처: archive.org

분류: 철학

141쪽

Cap. VI.

De Natura sub ianitati. CAp. VI.

Diet isto Naturae substantialis. Natura materialis clistinguitur in completam ct incompletam. Corpus physicum a materia dissert. Unius corporis una e si forma ma

terialis. Actenus tractavimus de Subsistentia fundamentali 3c Transito. I. II A modali, & ostendimus illam ad naturam substantialem, hanc ad naturae complementum spectare , hanc quoque ab illa modaliter, sive distinctione media inter realem &rationis, disserre. Iusta quidem methodus proximo loco postulat ut procedamus ad ulteriorem e Xplicationem Naturae substantialis. Quanquam enim subsistentia fundamentalis de qua fatis dictum est ) sit primus hujus naturae in adaequa,

tus conceptuS , non tamen sequitur eam solam nomine naturae substantialis considerandam esse. Natura enim haec, ut supra non semel monui, dirimitur in duas considerationes, sive in duos inadaequatos conceptus, qui quidem inter se neque realiter, neque modaliter, sed tantum ratione cum fundamento in re, disserunt. Nam principium subsistendi & operandi non sunt duo principia e X parte rei distincta, sed idem diversiis modis consideratum. Natura enim, si spectetur in ordine ad esse proprium,vocatur Subsist entia fundamentalis , sin in ordine ad operationes, est Natura energetica. Nihilominus tantisper disserenda hujus tractatio, dum paucis aperuerimus primas aliquot Naturae disterentias, primaque adeo principia physica , ne scilicet in futuro discursu laboremus ambiguitate istorum terminorum. Non enim animus est in his quicquam Glα tractare, sed cursorie voces saltem ab aequivocatione liberare. 2. Dividitur itaque Natura substantialis creata in immaterialem,& materialem. Illa spirituum est, nempe Angelorum, Daemonum ti Animae rationalis , haec, corporum. De priore non animus est plura addere, de posteriore pauca advertere. Natura corporea dividitur in completam, & incompletam. Illa corporum est , haec, principiorum ejusdem, materiae quippe dc formae physicae. Natura enim corporis composita est CX

natara infundamem talem ismo alem.

Illa in per se subsisten

ergeticam.

142쪽

Nuthra dicitur incompleta dupliciter.

De Natura materiati. Cap. VI

ea materiae, & ea formae. Natura vero materibe, ut 8c formae,feorsim sumptae, alteram tantiam partem naturae corporisco inplectitur , δc consequenter alterutra est in completa. Recte itaque natura in completam 8c incompletam dividitur. Ιnsuperincompleta dupliciter dicitur, vel quia deficit eX parte naturae, vel eX parte supposita litati S. Natura priore modo in completa in sum ciens est e X parte sivi ad completum constituendum suppositum in ullo genere, specie infima, aut individuo, in praedicamento substantiae. E contra, natura eX parte naturae completa est, si totam essentiam alicujus generis, speciei infimae, aut individui quatenus ad id genus, eam speciem, aut individuum respective comparatur9 in se contineat: ut, exempli causa, natura substantiae in genere est completa in ratione substantiae, quanquam haec ratio sit tant lim in adaequatus conceptus respectu animalis aut hominis. Genus enim e Xprimit partem dunta Xat naturae speciei. Nam Socrates, qua substantia, tant lim in adaequa te concipitur, nec tota ejus ratio nomine hujus substantiae e Xprimitur. Interim natura hujus substantiae est completa in genere substantiae : Etenim in se complectitur quicquid ad essentiam sive naturam substantiae in genere requiritur. Et similiter natura animalis completa est in genere animalis , sed incompleta, si comparetur ad naturam hominis aut equi. Non enim e Xpresse totam alterutrius naturam, sed inadaequatum dunta Xat eorum

conceptum dicit. Secundo, dicitur natura incompleta quatenus abstrahit a modali subsistentia. Atque hoc respectu quaelibet natura, quamvis eX parte naturae sit com leta, comparata tamen ad suppositum est in completa, quia caret suppositalitate sibi debita. 3. Porro, hinc colligere possumus genuinam disserentiam inter corpus physicum & materiam. Haec in completa est, illud completum. Verhm dissicile admodum est eXplicatu quid, stupra materiam, forma materialis corpori physico in genere addat. Non me latet, dictu facillimum esse, corpus physicum in genere, praeter materiam, includere formam phylicam , verlim ista forma vi κ explicabilis est. Ratio enim

formae in materiae contractione ad speciem inferiorem con-1istit : atqui forma corporis 2eque late patet ac ipsa materia. Nam, ut non datur corpus absque materia, ita, eX hac sient entia,

143쪽

Cap. VL Te Natura materiab. 79

tia, neque datur illud absque forma, neque forma absque illo.

Adeo ut corpus, materia & forma materialis, in hoc modo loquendi sunt ejusdem latitudinis, dc haec non contrahit aut determinat illa nuneque facile dici potest quodnam munus hujus modi forma circa corpus in genere eXerceat, aut quid entitatis materiae addat. Nam profecto materia corporis includit naturam materialem in genere, elisistentiam ejusdem, & subsistentiam fundamentalem, qua ea, Omnes formarum mutationes subiens, suam individuationem incompletam sibi coaevam perpetuo conservat. Quicquid autem, praeter haec, forma corpori addit, videtur ad aliquam speciem corporum, non ad corpus in genere, spectare. Quidditas enim formae, ut dictum, consistit in contractione silve determinatione materiae ; neque obvium dictu est quid commune oppositis speciebus in se complectitur. 4. Manet ergo adhuc difficultas de ratione quam forma Distingat- corporis in genere a formis inferiorum abstrahit. Chm enim genus formae inferiores oppositae sint, earum prima ratio consistit in dissimilitudine : versim communis ratio cujusque rei a simili' Dp mrtudine petenda est. Respondeo, duo esse genera communium te. rationum, quanquam hoc Logici nondum fatis adverterint. Primum ducitur a similitudine essentiali, secundum a simili dissimilitudine essentiae. Opposita enim in hoc conveniunt,

quod sunt similiter opposita, sive similiter dissimilia. Ea vero

quae posteriore hoc modo dicuntur genera non conveniunt in ratione primo communi, sed in primo diversa. Reducuntur

autem, bc quasi postliminio ad communitatem quod sint similiter diversia o revocantur. Quare hujusmodi genera haud multdin quidditatis sibi arrogant, & consequenter haud multum entitatis rebus quibus tribuuntur impertiunt. Utplurimum loco quidditatis ii fingere vocem ad hujus imitationem liceat o quodditatem suam subjectis dunt agat adferunt. Cum

ergo formae ratio communis sit istiusmodi genus, non eAspectandum est ut spectabilem aliquam qui ditatem corpori in genere addat, sed fatis est, si quodditatem formae ei attribuat, ita nempe ut inde, quod corpus in genere habet formam, recte dicatur. Minime itaque mirandum est si forma corporis in genere tam eXilem entitatem ei impertiat, & tota fere scientia naturae corporis in genere pendeat a cognitione materia ejusdem, a

144쪽

dem india

viduo non

differre. An formae superiores

maneant,

de structis inferiori

bus.

De Natura materiali. Cap. VI ejusdem, addendo taut lim quod habet formam , scilicet,qubdin se ipsi dii generalem quandam rationem formae materialis, siste alia e Apressione ulterioris quid ditatis ejusdem. 3. Porro, tenendum est, formam corporis in genere non realiter neque e X parte rei a formis materialibus specierum corporis in eodem individuo differre, sed tant lim ratione cum fundamento in re nempe, differre ut conceptum in- adaequatum universalem legitime ab inferioribus abstractum. ut enim corpus in genere se habet ad species sibi siubjectas, ita quoque materialis sorma ejusdem se habet ad sormas specierum. CorpuS autem in genere, quatenus in aliqua sua specie continetur, differt tant lim ut inadaequatus conceptus ab illa specie ; 8c similiter forma materialis in genere a formis mate-xialibus specierum tanthm ut inadaequatus conceptus discriminatur. Etenim si forma generis & speciei realiter discreparent, impossibile foret quin genus ad speciem contractum ab eadem realiter distingueretur. Quae enim distinguuntur per formas realiter distinctas, realiter differunt. Statuendum itaque est, formas materiales subordinatas ejusdem rei non te aliter differre, sed tanthin ratione cum fundamento in re. Non ergo hic adstruimus formam corpore itatis, quam Suarius efficaciter impugnat Disp. 13. f. 3. Π'. 12, I 3, I , I 3, &c. neque pluralitatem formarum materialium asserimus, quam idem author Disp. 13. f. 1 o. strenue refutat. Subordinatae enim formae materiales, quatenus in eodem individuo eX- sistunt, funduntur tantlim in gradibus essentialibus subordinatis ejusdem formae. 6. Nihilominus non refractarie negavero posse nonnullos gradus inferiores in serie perire, manentibus stuperioribus, sed cum aliquali mutatione, ut dicetur. Cum enim interficitur animal, non propterea mi Xtura & temperamentum partium necessario destruitur. Quanquam enim formae specierum &generum, quatenus abstrahuntur ab individuis ut conceptus universales, ab disdem non realiter aut e X parte rei differunt, ut dictum : quatenus tamen realiter in suis individuis ut gradus distincti e Xsistunt, sunt tanquam partes ejusdem totius, & in nonnullis earum gradibus inferior sive particula-xis destruatur, manente superiore , imo in aliquibus ratio indi vidualis pereat, salva specie : ut cerae massa in duas aequales portiones

145쪽

Capp. VI. De Natura ΠArteriali.

portiones dirempta perdit completam individuationern, retinendo speciem dc individuationem primam. Similiter clim lignum virens iit aridum, perdit gradum vitae vegetativae, non perdit exsilientiam primam aut naturam mi Xti. Ratio est, quia gradus formarum inferiores, ut nobiliores sunt fu perioribus, ita majore cum dissicultate praeservantur,& minore impugnatione perduntur. Neque obstat quod asserit clarissimus Suarius, impossibile esse ut forma superior absque inferioribus subsistat. Intelligendus enim est de formis universalium, nempe vel specierum,quae nequeunt e Xsistere eXtra

sua individua, vel generum, quae necesilario prilis ad speciem infimam quam ad individua contrahenda sunt. Interim gradus essentiales ejusdem formae materialis formaliter abstracti realiter distinguuntur. ut,exempli caus se nisibilitas, vegetabili fas 8c mixtura sunt gradus ditiineti spectantes ad forma iii Bucephali, in quo realiter e Assistunt, nec non realiter differunt. Et quidem forma Bucephali includit formam equi, formam animalis,vegetabilis, mi Xti,&c. qui gradus concurrunt ad conficiendam formam Bucephali , non quidem ut plares formaercaliter distinctae, sed ut gradus unius & ejusdem. Sicut er-

gd hoc album & hoc dulce de hoc faccharo dicta b idem

significant subjective ; sed si formaliter abstrahantur, dicunt naturas realiter diversas : ita forma vegetabilis, senstibilis &milia unam loquuntur formam, subjectum omnium horum attributorum verhin si conliderentur siub abstractione formali, realiter inter se differunt. Naturae enim vegetationis scsensationis realiter inter se discrepant. Qui vero sint fundamenta abstractionis formarum universalium subordinatarum,

ut sormae sensitivae, vegetativae & misti in Bucephalo,non differunt. quia idem subjectum includunt, nimirum formam Bucephali, quae simul in se complectitur naturam sensitivam, vegetativam, & misti. Quare formae subordinatae per abstra et ionem universalem 1eparatae sola ratione differunt. Contem

plantur enim eandem formam, sed diversimode, videlicet ut 1 abjectum diversorum graduum essentialium,& consequenter Gicunt in adaequatos dunta X at conceptus ejusdem. Interim in gradus, seorsim a subiecto ii ve formaliter considerati clare distinet i sint. Pereunte itaque forma Bucephali, forma equi, forma animalis δc forma vegetativa una pereunt , manet M mi itura.

146쪽

UIterior explicatio

De Natur a materiali. Cap. V I.

mistura, M temperamentum partium similarium. Nihilominus vel in hoc casa forma misti aliquo modo manere, aliquomodo mutari, dicat x- . . . - Primo , Manet quoad individuatὶ0nem Primam , non ouoad individuationem ultimam ii Vc completam. Maia-t r enim suppositalitas, scilicet prior naturae conscederatio tibi soli dissolvitur. Natura enim misti non tam conscederatur ampliti3 naturae vegetativae aut sensitivae, ut pcilis sed libi li, nempe soli naturae misit. Sed miliam idem est quoad

individuationem interminatam ii ve Primam. Materia enim umerica non mutatur, nec elementorum inter te proportio aut mi Xtio. Quare necesse eii aliquo modo maneat eadem individualis entitas. Non autem manet quoad supposita litatem aut individuationem completam, & consequenter manet tantum quoad individuationem primam, nempe eodem modo quo materia prima bub omni mutatione dicitur eadem

y Seeundd, Manet res formae misti, non ut forma generi- ca Bucephali, sed ut fuit pars formae individualis ejusdem, bc

in eo fundamentum formae genericae. EtenIm forma materialis dupliciter divisibilis est, in partes essentiales, & integrantes : utraque divisio in Bucephalo eAemplificatur. Natura enim formae ejus continet partes fise gradus essentiales, ut essentiam misti, vegetativam, sensitivam, &c. quae partes in hoc equo individuales sunt, & in eodem Vivo eaedem sunt iussiciens fundamentum resipective abii rahendi formas geneticas misti, viventis, animalis. Defuncto equo, unὶ 1ntereunt fundamenta abstractionis formae animalis & viventis. Fundamentum vero abstractionis formae misti aliquo modo superest,sed insuficiens ut ab eo abstrahatur eadem forma generica misti quae prius. Nam natura misti ab illis aliis vegetationis ti sensationis jam acta divisa sibi soli confoederatur,& fit duntaκat sussiciens fundamentum abstrahendi aliam tormam individualam & sipecificam misti sub aliquo genere eiusdem. Forma etiam Bucephali continet ParteS integrantes, ut partes similares diversii generis, quae, sublata vita, unionem perdunt; dc quia natura misti cujuslibet earum tibi soli confoederatur, desiiliunt in diversa individua & species misti. Atuve adeo absque formarum materialium pluralitate subordi-

147쪽

Cap. VI. De Natura materiali.

nati e generum, specierum oc individuorum formae exponun

9 Sed quaeres, cur non omnia praedicata essentialia sint similiter ab invicem separabilia. Respondeo, nonnulla horum adeo arae inter se vinciri, ut inferius e X solvi nequeat absque deliructione superioris : ut gradus specificus equi neu uit Der

ue salvo gradu sensitivo neque facile gradus sin i Vus

1alva vita animali. Ratio est, quia causa quae potest destruere siensiationem necessario laedit ipsam constitutionem vitalem: imo cerebrum, principium bensationis, est etiam aliquo modo ad vitam animalium necessarium. Siquidem in respirantibus motus animalis requiritur ad respirationem , in pucibus non respirantibus, ad motum istum quo colluuntur branchiae, sine quo circuitus 1 anguinis in iis feliciter peragi ncquit, in Omnibus animalibus, ad alimentum intus sumendum. Putant aliqui imperfectiora animalia, ut lumbricos in duas aequales partes transversim dissectos, seorsim vivere posse. Verum vix credibile est partem caudae propinquam diu superessis posse, sive ob defectum oris, quo nutriatur, sive Ob deiectum capitis, quo regatur. Utcunque hoc saltem ex instantia data evincitur, aliquandiu vitalem constitutionem animali superesse posse, & hasce constitutiones non esse simpliciter inseparabiles. Dantur autem genera & 6pecies in quibus species non addit generi facultatem essentialem plane novam, sed tant din generi cas facultates modificando specificat : ut equus non addit animali novam facultatem supra sensitivam & motivam,at solummodo has modificat. Impossibile ergo est ut haec modificatio pereat, permanentibus interim facultatibus sensitiva & motiva. Idem enim subjectum quod siustentat motivam & sensitivam dictas, quoad eandem1ui rationem modificationem earundem suffulcit , & cons&quenter non fiunt separabiles. Sed haec sussiciant de Corpore in genere, ejusque collatione cum sua Materia dc Forma.

riores non

ter separa biles.

148쪽

De Materia integre covcepta,

CAp. VII. .

De Materia prima. 1. OR terlim ad naturas incompletas, Materiam quippe de

Formam, respiciamus. Materia quidem aliquando accipitur pro materia completa, nempe pro corpore similari, aut pluribus similaribus conteXtis aut conteXendis : quo

sensu includit formam physicam, dc solummodo opponitur forimae organicae : de qua a nobis tractatur in Prol egomenis Anatomicis praefixis Anatomiae Hepatis cap. 6. Non autem est materia physica de qua hic agimus. Materia enim haec incompleta est, oc opponitur formae physicae, cujus adventu completa fit, & cum ea componit corpus physicum. Uariis autem acceptionibus adhuc subjicitur, quae non leves in Philosophia ambiguitates, necnon errandi occasiones, pariunt. Quare operaepretium fuerit illas paucis hic distinguamus. Primo rigitur, distinguitur materia in integre & inadae

qua te conceptam.

2. Materia integre eoueepta non eo dicitur tota sive integra, quasi non esset incompleta, sed quod totam rationem ma teriae, qua in completae, uno conceptu complectatur. Magni atque frequentillimi usus est haec acceptio vocis. Ubicunque enim mentio fit materiae absque alia limitatione, primae, secundae, Vel formatae, de materia integre concepta i .atelligi debet. Conceptus autem materiae, ut & cujusvis subjecti) si refleXe consideretur, tripleκ esse potest , vel objectivus, vel

formalis, vel universalis. Conceptus objectivus est ipsa materia quatenus in omni corpore realiter eκlistit: Conceptus formalis ipsa idea est, qua conceptus objectivus in intellectu Te praesentatur. Conceptus universalis praecidit ab eXsistentia actuali, dc fit genus Omnium materiarum. Nam pars ipsa, utcunque incompleta, potest esse totum universale quatenus ut genus de omnibus partium generibus aut speciebus praedicatur. Qui siquis autem de materia indefinite loquitur, intelligendus videtur de materiae conceptu objectivo, quo solo sentitare aliter in natura exsistit i Porro, quando dicimus materiam integram, non semper intendimus universiam materiae massam,

149쪽

Cap. VII. De Materia integre concepta. 85

massam, sive molem, sed integram entitatem istius portionis materiae de qua sermo est. Si ergd de universa materia i quamur, aut si de majore aliqua aut minore parte ejusdem,

perpetuo totam naturam, rationem atque entitatem ejusdem nomine materiae respective intelligimus. Hanc enim vel sine limitatione materiam voco, Vel materiam communem, vel materiam adaequale sive integre conceptam. Eadem est quam dicunt omnes formas Omnisque mutationes, Protei instar, subire. 3. Hanc Aristophanes insinuare videtur nomine Empusae, compara- in Ranis. iEquum enim erat ut Xanthias Lervus, cum Di--Em 'onysio ad inferos descensurus, in transitu principium mortalitatis sive mutationis ceu spectrum cerneret.

Xan. Et per Jovem video praegrandem belluant. Bac. 2uulem ' Xan. Horribilem, quae in omnes se variat modos. Nam modo sit bos, modo mulus, rursum foemina

Xan. At jam non ampli irs ot mulier, si eanas. Bac. Erit ergo quoddam spectrum. Xan. Igni tota facies . Refulget, o crus alterum est illi aeneum. Bacch. Ita per Neptunum, stercoreum crus alterum. Communem rerum Materiam sub specie larvae cujusdam omnifariam mutabilis repraesentat. Belluam vocat horribilem, quod si jectum omnis mutationis, a deoque ipsius mortis, ae-1iimetur. . Modo bo3, modo mulus, modo foemina perpulchra, modo canis, modo ignis, &c. Sed lepide quidem alterum pedem aeneum, alterum stercoreum finκit, ut illinc materisse' stabilitatem eκ parte naturae perpetuae, hinc fragilitatem sive corruptibilitatem eκ parte naturae formalis, insinuaret.

. Caeteroquin alii poetae multo apertilis Materiam descri-

150쪽

De Maleria integre concepta. Cap. VII. bunt nomine Chaos, & prae aliis Ovidius, qui eam l. I. Me

tamorph. sic obumbrat :Aute mare terras ct quod te iit omnia caelum,

Unus erat toto Naturae vultus in orbe,

uem dixere Chaos , rudis indigestaque moles Nec quicquam nise pondus iners, conge Eque eo im Non beηe junctarum discordia semina reram. Ut verbo dicam, haec acceptio vocis non solum subjectum illud stabile quod in omni mutatione permanet, Versim etiam ipsam mutabilitatem vario que apparatu S, OmneS nimirum dispositiones quas sibit materia, quibusque innumeris Prope diversis formis accommodatur, imo dc ipsum ita tum ejus dem sub istis omnibus, complectitur. Hoc sensu materia

comparatur Proteo , quod mirum in modum se transformet, quidvis patiatur, quidvis fiat, Omnes cruciatuS, Omnes impetus & vexationes causarum violentarum eam impugnantium, modo unius, modo alterius dominio se submittendo, Patienter perferat. Hanc sortem materiae optime eli primit subtilissimus Baconius Vicecomes Verulam ii in sitio Novo organo, l. 2. n'. 58. ubi eandem motum Ante piae materiae Uocat, , inquit, inest in f Vulis portionibus ejus, per quem plane

annihilari non vult : ita ut Aullum incendium, nullum pondus aut depressio, nulla vi blentia, nulla denique aetas aut diuturnitas temporis possit redigere aliquam vel minimam portionem maieriae

in nihilum quin illa θ si aliquid, loci aliquid occupet, se,

in qualicunque necessitate ponatur9 vel formam mutando, vel Iocum, liberet, vel non detur copia 9 ut est jub stat , neque unquam res eo deveniat, ut aut κihil ft, aut nu ibi. Motus Ante typiae non videtur reddendus per motum sive mutationem solius figurae, sed per motum sive mutationem rationis eκ- emplaris sive ideae naturae. Figurae enim mutatio nihil aliud insinuat nisi variationem quandam politionis partium inter se , quae non sum cit ad eκprimendam totam materiae quam in istis conflictibus subit innovationem. Mutat enim formam ceu ideam legesnque sipecificam essendi dc operandi, nempe genium, indolem, naturam additionalem & complentem : huic interim substratam quandam entitatem substantialem dc materialem pertinaciter retinet, neque hac se spoliari uult.

SEARCH

MENU NAVIGATION