장음표시 사용
151쪽
e . Vertim qui hanc materiam totam ac rate cognΘscere In tres n-
cupit, eam in suo S in adaequat CS concci tus resolvat, Vissique di- ligenter perpendat , demum Vero omnes in unum recolli' disi illis.
at i adeoque adaequatum totius materisse conceptum nactus fuerit. Dividitur itaque materia tota in tres in adaequat Os conceptus, in materiam primam, secundam, oc rmatam.
6. Materia prima eam significat qua perpetuam δέ im' aute ρὰ mutabilem, una cum Omnibus perpetuis constitutionibus ad prima rer- se spectantibus. Quicquid enim in materia perpetuum est, ad partes materiae primae pertinet. Recte ergo aicitur subjectum immutatum ti permanens in omni mutatione. Ni-
hil autem includit quod non e si perpetuum Sc inviolabile. Hoc facillime evincitur, quia quod primum est, supponit nihil es e se prius : quod vero mutatur, suppo init aliquid eX-stitisse prius, quod nimirum erat ante mutationem. Si igitur quod praeces ierat mutationem delinat esse delinit esse primum. ilia persistat es 2, 8c esse primum, quamdiu sic persistit, manet immutatum. Clim enim primo mutetur, fit novum, δc supponit aliquid se antiquius, nec dici potest ampl1ds eo respectu Primum. Quare materia prima, in quantum prima est, necesse est sit quoque perpetua, & nulli innovationi obnoXia. Ad
hunc inadaequatum materiae conceptum spectant ea omnia quae naturae materiae necessario instant. Revocantur autem adfeκ capita: I. ad exsistentiam; et . ad subsistentiam tundamentalem , 3. ad naturam energeticam, ejusque tres primas facultates, perceptivam, appetitivam, Jc motivam, . ad pΟ-tentiam receptivam formarum , 5. molem materiae , 6. ad
ejus rationem emendi subjectum accidentium materialium, nempe alicujus extensionis, ut 6c alicujus continuitatis δc divisibilitatis. . c '
. Primo, Exsistentia materiae probatur eX ipla actuali entitate ejusdem. Nam esse actu dc eκ sistere idem sonant. Veergo dicendum est, materiam primam non esse actu, silve nihil esse , vel, esse actu aliquid, & eκsistere. Si ergo probemus dari in natura materiam primam, eo ipso probabimus eam exsistere : de quare consule Suarium Disip. . 7, C.
Probatur autem dari materiam e X mutatione corporum, ut
152쪽
do advertendum, individuationem materiae primae non esse ultimam sive completam, sed primam & incompletam. Illa enim praesupponit subsistentiam modalem, quam supra probavi esse proximam individuationis completae causam, ulti- mumque complementum, seu terminum consummantem naturas substantiales. In dividuatio itaque materiae primae istius . modi est quae naturis partibusque substantialibus contingere queat ; & consequenter est individuatio incompleta, quίe ulteriore terminatione opus habet ut in esse suo naturaliter permaneat, quam assequitur sub forma substantiali. Subsisteη- . 8. Secundo, Subsistentia materiae fundamentalis ex eo fa- Π tis evincitur,quod materia prima siit ens per se subsistens. Corpus enim naturale quod componitur e X materia & forma bmanifeste substantia est, & suo marte subsistit, nec ab alio sius tentatur. Vel ergo hoc roboris mutuatur a materia siua, vela sorma materiali : sed non habet a forma, & consequenter amateria. Materia enim non sistentatur a forma, sed contra, forma inhaeret in materia, & ab ea tanquam causa materiali suffulcitur. Constat materiam non sustentaria forma, quia
illa perpetua est, haec corruptibilis. Quis enim fani judicii admittat id quod perpetuum est sustentaria re corruptibili
Formae materialis corruptibilitas ab omnibuS agnoscitur : .materiae vero perpetuitaS innotescit, quod per solam creationem incipiat, perque solam anni hi lationem destruatur ut Suarius Disp. 13. f. . n'. 16. luculenter demonstrat. Clim ergo in fana philosophia non admittatur anni hi latio, materia necessario perpetua fuerit. Idem quoque quotidiana eXperientia confirmatur, quod indies observemus formas corporum perire, novaS educit, materiam, ut siubjectum mutationis perenne, manere. Fieri ergo nequit ut entitas materiae per inhaerentiam pendeat a forma , quin potihs necesse est hujus entitas per inhaerentiam ab illius di manet. Eius sub- 9. Ubi vero dicimus materiam primam per se subsistere
es, δὴ is, intelligi d bet de subsistentia fundamentali, non de modali
Ll isti Fateor in hoc subtilissimum nostrum Metaphysicum Suarium confusium esse, quod non fatis distinguat subsistentiam fundamentalem a modali. Utcunque non videtur omnem subsistentiam materi 3 prs CC negare , tantlim non determinat an ea
153쪽
Cap. VII. De Materia prima. 89
sed alio modo eam discriminat, nominando subsistentiam partialem. Quae verba, si intelligantur de subsistentia modali sive de suppositalitate,contradictionem in adjecto involvunt. Supposita litas enim est ultimum rei complementum substantiale, quod Suarius ipse fatetur , ut & contradictionem implicare, supposita litatem incompletam seu partialem ponere. Quare chm Suarius materiae primae subsistentiam partialem attribuat, necestario intelligendus est de subsistentia fundamentali, quae quidem sola incompleta seu partialis es se potest,idque dupliciter, vel ex parte subsistentiae,vel eκ parte naturae. Materiae subsilientia eκ parte subsistentiae dicitur in completa, vel quia est pars integralis,vel quia eii pars elementalis,vel quia alteri subiistenti a se plane diverso unitur. Primo modo partes materiae integrantes suam habent partialem subsistentiam, nempe fundamentalem. Per se enim quaelibet earum subsistit, neque ex parte sustentationis una dependet ab altera ,aut a toto. Non enim una pars inhaeret in alia aut in toto,sed hoc respectu quaelibet sibimeti pii sufficiens fulcrum est. Modalem autem Lubsistentiam,qui partes,non habent. Hoc euim respectu pendenta complemento totius , ut eX supra suo loco dictis fatis constat. Secundo modo materiae elementorum in misio incompletae sunt. Retinent enim fundamentalem subsistentiam,sed quaelibet earum privata sive propria suppositalitate modali destituitur. Tertio modo in solo homine materiae subsistentia in-eompleta est,quod in solo homine forma materiae addita per se osubsistat. Ibi autem duae distinctae subsistentiae creatae uniuntur, simulque alterutra sibi suam distinctam naturam reservat, e X ipsa unione utraque fit pars totius inde resultantis, & durante unione neutra retinet completam subsistentiam. Si enim seorsim complete subsisterent, non efficerent unum totum, ut per se notum est. In aliis compositionibus corporum, materiae subsistentia fundamentalis non est incompleta ex parte subsistentiae, sed tantlim eX parte naturae. Forma enim materialis non addit materiae primae partialem stubsistentiam.
Hoc fatis probat Suarius Disp. 3 f. s. n'. 3 ψ, 3 3, 3 5, 3 7, 3 8, 39, &c. Clim ergo materiae primae subsistentia sola sufficiat ad
complendum corpus in ratione fundamentalis subisistentiae manifestum est, eam ex parte talis subsistentiae non esse incompletam, sed tant diu eκ parte naturae. Addita enim sor-N ma
154쪽
9O De Materia prima. Cap. VII.
ira substantiali, quae tant lim naturam materiae complet, nihilque sublistentiae addit ea redditur completa. Quare subsistentia materiae primae non est in completa ex parte subsistentiae, nisi quatenus pars vel integrans, vel elementalis,vel cum alia parte limiliter subsistente composita. Demum ex dictis
inferendum est, entitatem materiae primae non tam vilem aut ignobilem esse ac olim a nonnullis putabatur. Quippe continet in se naturam non tant hin actualem, sed Jc subsiam, tialem sese suo marte sustentantem. Materiae 1 o. Tertio, Natura materiae considerata quatenus est princi-' 'hi Ea Dum energeticum, utcunque claudicans & defectivum, tres fundit facultates, sed similiter imperfectas, pereeptivam, arpeiitivum, & motivam. Quod materia has in sua ratione contineat, eX eo liquet, quod sit ens a diu, actuque per se subsistens, nec sit per inhaerentiam in alio, ut modo monstravi Ebi ρeria mus. Quare est Objectiva ratio sive idea sutipsius. In quan-ceptio QP- tum enim actu & positive est, est actu & positive cognosciritur. bilis. Habet ergo ideam propriam sibi coaevam, qualisque est ejus entitas, talis est etiam ejus idea ; nempe est actualis, positiva, & rei per se subsistentis. Non ergo gnoscitur perideam alienam, aut per negationem alterius, ut non ens ,
sed in se, M per seipsam, ut intime sibi praesentem. Ipsa enim est sussiciens objectiva ratio siuiipsius, praesertim ubi intime unitur facultati perceptivae. Quod vero subsistit, a
fortiore operatur , quodque Operatur, Percipit. Nam principium fundamentale subsistendi 8c operandi non sunt duo realiter aut eX parte rei distincta, sed tanthm in adaequati conceptus ejusdem. Posita ergo subsistentia materiae, uni ponitur ejus natura energetica , data hic, ponitur perceptiva. Neque enim absque perceptione datur appetere , neque absque appetitu, movere , aut absque hoc, operari. Posita ergo naturi energetica, recte inferuntur ejus tres primae facultates , dc eo magis, quod materia incompleta sit, nec ad extra operetur. Si igitur fit omnino operativa, ab intus agit. Se ergo percipit, se amat, se tueri nititur. i Clim enim facultas ejus perceptiva rationi objectivae sive ideae ejusdem sit intime praesens, nec ssario percipit quicquid ea ratio repraesentet ; actualem quippe siuam entitatem quatenus per se subsistentem, eamque qua bonam & amabilem. Quare necessis ario
155쪽
Cap. VII. De Materia prima, si
serio quoque hanc suam entitatem appetit sive amat. Cum inque ilia id ea repraesentet materiae subjistentiam ut naturaliter perpetuam, hac fruitur, omnique studio 8c industria hanc vindicat, nec ulla violentia se an nihilari permittit. 11. Verdm materia prima non sollim perfectiones suas, Ma e Ised etiam defectus δc carentiam formae, qua perfici debeat, p i'cipi noscit: percipit nimirum suam aptitudinem sive potentiam ad ulteriorem perfectionem formalem, quὶm qua fruitur, suscipiendam. Hinc fortasse dicitur a Peripateticis formam appetere, & a nonnullis stigmate insatiabilis appetitus notatur, interque causas mutationis & vicissitudinis rerum naturalium numeratur. Quanquam verisimile potilis sit, eos' metaphorice in isti usimodi locutionibus accipiendos esse. Utcunque sit, materia prima non appetit mutationem, neque ejus appetitus causis mutabilitatis nisi per causam intelligere velis causam sine qua non, quae reipsa non est causa, )xecte accenseri debet. Appetit quidem formam, qua ejus nuditas sive naturae defectus suppleatur: non autem formae innovationem, nisi quatenus ab agente potentiore subjugatur, adeoque veterem formam deponere, novamque admittere, cogitur. Attamen neque hoc spectat ad partes materiae primae, sed secundae. Quare neque materiae primae , neque quidem secundae, appetitus proprie loquendo est causa mutationis, aut causa corruptionis rerum mutabilium. Quanquam igitur appetitum in proprio sensi materiae primae attribuo, non tamen eo hoc facio, ut inde deducam causam mutabilitatis rerum , sed profecto, si perceptiva materiae advertat stam formae carentiam, necesse est eandem quoque appetat.
Carentia enim in subjecto ejusdem perceptivo est sufficiens
fundamentum appetit US. I 2. Porro, ut ipsa materia prima in natura sua incomple- Materiaeta est, ita quoque ejus primae facultates sunt incompletae. Dchitotes Percipit quidem sibi deesse formam, qua compleatur, sed non 'percipit quali opus habeat. Si enim discerneret certam particularem formam ut sibi congruam, non esset indifferens ad
OmneS: materia autem sub conceptu primae ad nullam certam firmam determinatur, & consequenter nec quid litatem
specificam nec qualitatem formae absentis & desideratae scit aut cogitat: tantdm percipit aliquam formam sive additiona-
156쪽
cia De Materia prima. Cap. VII
lem naturam sibi deesse, qua sua natura incompleta farciatur Dices hunc materiae appetitum non esse perpetuum, quia, simulac adesi forma, hic appetitus satiatur &esse definit. Respondeo, inadaequatum materiae primae conceptum nullam includere formam. Quanquam enim materia adaequa te concepta recte dicitur una forma sipoliari, δc alia subinde impraegnari ; intellectus tamen, dum concipit materiam primam, quicquid caducum est ab ejus conceptu facile praecidit: quo fit ut materia praecise sic concepta perpetuo informis sit, clat anthm in potentia ad formam. Dices, in re materiam nunquam esse informem, dc consequenser frustra fingi ab intellectu hunc conceptum. Respondeo, dari fissiciens fundamentum in natura, cur intellectus conceptum materiae ab
omni forma sic praecidat: nimirum, quod nulla detur forma in specie quae a materia actu separari nequeat. Quapropter, non obstantibus hujusmodi objectionibus, concedendum est, perceptimam materiae facultatem incompletam esse : quo dato, sequitur appetitum quoque esse incompletum ; clim perceptiva appetitivae objectum ministret, & utraque, illa dirigendo, haec imperando, motivam excitet. Si quid amplius ad confirmandas hasce facultates hic desideretur, eκ infra dicendis de substantiae natura energetica petendum est.' Natura enim materiae, ut ex dictis liquet, substantialis est. Si ergo tres primae facultates ad naturam substantiae in genere spectent, ut in iis, ostendetur, necesse est pertineant quoque ad
Materiam I 3. Quarto, Potentia materiae ab omnibus agnoscitur sedron ob φκ- aliqui ipsam entitatem materiae nihil aliud esse praedicant nisi: ais ' puram potentiam. Suarius Vero eX Scoto, Disp. I 3.f3.n'. 2, 3, ,3,7 8. recte distinguit actum in entitativum & formalem ;& asserit materiam in sua entitate includere actum entitativum & met a phy ficum, non vero formalem seu physicum. Fateor itaque materiam primam posse in sensu Suarii vere dici puram potentiam, quanquam modus loquendi durior sit: sed nihil aliud intelligitur, nisi eam non includere formam physicam in ima propria entitate alioquin vero actu tum eκsistere, tum fundamentaliter subsistere, ut declaravimus.
Utcunque mihi , qui materiae entitatem non tam vilem ac
olim habebatur putem, mi talis arridet iste modus loquendi,
157쪽
materiam esse puram potentiam. Facit ilis enim δc magis apposite id quod volumus exprimi potest, dicendo materiam primam esse informem, vel esse in potentia ad formam. Idem propemodum dicendum est de Suarii eApressione, qua dicit materiam ipsam esse potentiam. Versim ipse sibi interpres est, potentiam tunc valde lata acceptione sumi, Disp. a. Cet . n'. Io. Ex quibus, inquit, constare potest, rea Iem potentiam
seu physseam latissime patere : nam in universum dici potest, ct 1
Iet, de quacunque vi agendi, aut de eapaeitate recipiendi , quomodo non tant m de aceidentibus, sed etiam de substantiis dieitur. Num in Deo est potentia activa, ct in materia est receptiva. Idem quoque asserit Dis p. 43. seel. I. Ego vero potentiam Paulo aliter distinguere soleo : eam nempe divido in potentiam cum suo fundamento concretam, & ab eodem abstractam. Potentia concreth sumpta, sive activa sive passiva, perpetuo involvit aliquid absolutum in quo fundatur , 8c potest este vel substantia, vel accidens. Sunt enim aptitudines quae immediate profluunt a substantiis, & aliae ab accidentibus. Ut potentia agendi divina, δc potentia recipiendi materiae primae , quae non fundatur medio accidente, sive in Deo, sive in materia, sed immediate in substantia. Verlim potentia calefaciendi fundatur in accidente,quod concrete connotat , scilicet in calore, vel coniimili motu agentis. Potentia abstracte sumpta nihil plane absolutum dicit; sed vel relationem qualificantem, vel qualitatem relativam : perinde autem est utrovis modo dixeris. Hoc sensu materiae potentia nihil aliud est nisi aptitudo ejusdem ad formam recipiendam. Non n gavero quin haec fortasse aptitudo fundetur immediate in ipsa substantia materiae , treS tamen primas facultates ei valde conformes 8c oDficiosas esse. Eci enim quod materia percipiat sibi deesse formam ad suam naturam complendam, consequenter eam appetit, luben ter candem amplectitur , imo paulo minlis ei indulget quam si esset nativa ejus essentia seu natura. Hoc tanthm interest : nativam essentiam perpetuo retinet , additionalem dc complentem, quamdiu adest, pari jure ac ii esset congenita agnoscit, amat, iovet i, sed ab agente potentiore victa, se ea spoliari sinit. Quia enim materia est naturaliter apta ad recipiendam 8c sustentandam formam, haec,
quamdiu adest, naturalis illi fit, & pars essentiae sive natur
158쪽
additionalis ejusdem. Quare natura materiae ad aequa te concepta distinguenda est in nativam, & adventitiam. Illa constituit materiam qua primam di perpetuam haec eam qua incompletam parte quadam additionali complet. I . Dices, Suarium expresse assirmare, locis modo laudatis, potentiam materiae non differre sive realiter, sive ex
jusdem dijs Parte rei, ab ipsa ejus entitate substantiali. Atque hoc ipsum
eundem efficaciter probare Disp. 3O. f. 8. n'. 3,q, , 6. cim ergo tota entita S materiae primae sit potentia passiva, quid amplius sperandum est de tali entitate, quae omni actualitate privatur8 Respondeo, secunddin Suarium potentiam hoc sensu lath & quidem concrete sumi. Includit enim non sollim aptitudinem materiae ad suscipiendam formam, sed &fimul fundamentum ejusdem aptitudinis, quod nihil aliud est nisi ipsa entitas substantialis materiae, quae per suam subsistentiam
fundamentalem formam materialem immediate sustentat. Nam, ut recte Suarius, materia immediate sustentat formam, ut ejus proκima causa materialis: neque mihi cum eo in hac relis est. Distinguo enim potentiam, ut modo, in concrete Mabstracte sumptam. Illa, ut recte Suarius urget, ipsa entitas est materiae primae, quae immediata causa materialis formae
est, idque tam respectu primae eductionis, quam respectu ejusdem jam eductae sistentationis : haec, ut dixi, est relatio
quaedam transcendentalis interveniens inter absolutam materiae entitatem ceu fundamentum, & formam possibilem ceu terminum ejusdem. Alioquin vero generalissima haec materia, si ad certam formam in specie coaptanda sit, ulteriorem determinationem requirit , ut eκ infra dicendis clarilis patebit. Haec autem determinatio inter materiam, & formam ut aliquid illam formaliter constituens, aut in speciem componens, intervenire non intelligitur: sed tantlim ut praeparans,& vitalem materiae actum excitans, quo ejus causalitas generalis, seu potentia ad certam in specie naturam additionalem dc complentem, hoc est, ad certam formam educendam, immediate determinetur. 1 f. Veldm si quis hinc vilitatem materiae primae inferre speret, toto coelo erraverit. Quanquam enim materia sit essentialiter potentia, formaque iit actus ei eX adverso resipondens, haec tamen materiae expressio est tanthm in adaequatus
159쪽
ejusdem conceptus, nec totam materiae entitatem e Api esse dicit. Omnia enim materiae attributa supra eAplicata, e X-
sistentia, subsistentia, natura energetica fundens tres facultates, sunt similiter in adaequati ejusdem conceptus. Et si enim
quilibet conceptus in adaequatus confuse includat totam entitatem materiae, unum tamen duntaxat modum concipiendi eandem e Xplicite continet. Non ergo exspectandum est ut tota dignitas materiae primae in adaequato isto ejus conceptu, quo vocatur potentia, eX primatur, sed ut quilibet alius conceptus similiter in adaequatus aliquam ejusdem rationem praecise repraesenter. Aliter ergo nomine eκ sistentiae actualis, aliter nomine subsistentiae, aliter nomine naturae energeticae, aliter denique nomine potentiae, materia consideratur. Actualis materiae entitas e Xprimitur exsistentia ; perseitas, subsistentia;
ordo ejus ad suas operationes, natura energetica , causalitas, seu ordo ad formam materialem, potentia. Haec ergo nomina varios materiae conceptus in adaequatos reserunt, & eandem licet rem, non tamen eodem modo, repraesentant.16. Porro, ipse conceptus materiae nomine potentiae de- Earae se scriptus non plane ignobilis est. Dicit enim ipsam causalita- formae cotem materiae, qua concurrit materialiter ad eductionem & sq*μsustentationem formae. Hoc luculenter probat Suarius loco ultimo citato. Hinc infero, materiam quodammodo dare esse formae , nempe hanc esse quasi materiae foetum, quem e suo sinu oriundum, ne alias in nihilum continuo recidat, in eodem usque 3c usque fovet & suffulcit. Forma itaque pendet a materia tanquam a causa materiali ; non vicissim materia a forma. Formae enim causatio non terminatur ad materiam, sed ad compositum ; nec in ullo sano sensu est materiae causa. Materiae autem causatio terminatur primo ad
formam, & mediante hac, ad compositum. Ubi ergh dicunt
Philosophi formam dare esse, intelligenui sunt, si velis eos
esse veraces,) eam dare esse composito, non materi T. Magna igitur hinc dignitas materiae colligitur, esse genuinam ma , trem & nutricem formae materialis. Hinc enim formae digmnitas quodammodo ad materiam quae eam, quamdiu eii, sustentat & a nullitate vindicat ) redundat. Ipse Suaros, qui a firmat materiam esse essentialiter potentiam, subjungit loco supra laudato, ia'. 7. exsistentiam requiri ad hanc potentiam
160쪽
tiam seu causalitatem materiae, ut ei intrinsecam : idemque efficaciter probat. Potentia ergo materiae non eam privat omni actualitate, ut supra suggς ritur. 1 . Hinc vulgares isti modi loquendi, Forma materialis edώ- eitur e potentia materiae, seu sit ex traduee, aut redit in poteκtiam materiae, Optime eX ponuntur : scilicet, si per potentiam materiae intelligamus materialem ejus causalitatem. Formam enim materia in sua potentia continet, ut causa in sua causa litate, seu Virtute causandi, continet causatum. Materia enim est materialis causa formae, ejusque causalitas sive ratio
causandi est ipsa potentia materiae, de qua loquimur. Quare quia materia e1i causa formae, forma dicitur contineri in potentia materiae . NeqUe quicquam aliud per istas formulas loquendi intelligi debet. Sed haec de potentia materiae. 18. Quinto, Materiae moles substantialis videtur quoque alius materiae primae in adaequatus conceptus. Non dubium est quin haec moles eadem nunc sit quae fuit ab initio, eademque permansiura sit in perpetuum: verum si qua dubitari de ea licet,eκ eo est, quod quis .putet eam non esse substantialem, sed accidentalem. Suarius Disp. o. f. a. quaerit, ut rhm quan ilias molis si res disti icta a substantia materiali o qualitatibus ejus. Et in tota ista Sectione fatagit de refutatione Nominalium, asserentium quantitatem molis non differre a substantia materiae. Unde quis inferat Suarium non agnoscere molem substantialem. Quin potilis telitu 19. aperte dicit,a quantitate teriae, qua distincta ab ejusdem substantia, provenire molem corpoream. Ejus verba sunt, Est ergo tu materiali eo m-pinio una entitas quo nomine intelligit quantitatem fmplex, quantum ad e gentialem eompositionem, o realiter distincta ὰioia substantia ct a qualitatibus propriam realitatem habentibus,
quod dico propter figuram, quae sol km eli modus quantitatis , 9
a qua entitate provenit formaliter haee moles corporea, ratione cujus eorpora seeupant loea extensa. Verdm utcunque Suarii sententia in hac re videatur meae adversia, ejus tamen, vel hic, nequeo satis laudare ingenuitatem, qui aperte teXtu 8. fatetur sententiae suae veritatem naturali ratione sufficienter demonstrari non posse. Item teXtu 12. largitur Nominalibus eorum responsionem, θ' sententiam se explicatam non posse facile evidenter impugnari Uendo in pura ratione naturali. Quare