Tractatus de natura substantiae energetica, seu de vita naturae, ejusque tribus primus facultatibus ... naturalibus

발행: 1672년

분량: 604페이지

출처: archive.org

분류: 철학

191쪽

I 27 Cap. IX. De Materia prima.

cujusvis elementi communem materiam, esse ipsam primam; naturam vero singulis propriam esse mutabilem,& spectare ad partes formae. Ipse videat an sententisse suae fatis consiluerit. 4. Dices, quamvis Helmontius agnoscit elementorum transmutationem, hoc tamen Omnibus alii S non perinde placere. Respondeo , e Xperimenta & argumenta Hel montii ex hac parte suum habere pondus : verlim impraesentiarum, sive obtineant ii ve seclis, mea non magnopere interesse. Si quidem aliunde suppetit quo sententiam istam satis confirmemus. MittamuS ergo trans mutationem elementorum, & nosim et conferamus ad familias mii Orum , mineralium, plantarum, δc animalium. Non dubium est quin mineralium naturae inter se diversae lint , metalla a lapidibus, bitumine, marcha sitis, gle, bis,&c. differre imo de metalla inter sie, ut & caetera mi, neralium genera, in species idc naturas diversas dissilire: sed dubitant aliqui an mineralia inter se transimulentur. Certissimum esse arbitror, dari e X his multa factitia, quae e X aliis rite inter se compositis aut divitis exsurgunt : 8c verisimiles altem est, potentiora majore que copia congesta mineralia posse in mineris suis succos terrae a se diversos in naturas suas convertere. Sed praetereamus quoque metalla, de quorum transimulatione aliquis fortasse dubitet. Ad plantas accedamus. Succum e terra qui omnes prope alias planta8 utcunque dissimiles, eidem insertas, similiter nutriat) hauriunt,& in propriam naturam coquunt. Datur ergo specierum dc

naturarum mutatio. Sed plantas comparemus cum anima

libus. Nemini dubium esse potest, quin admodum diverso genio & natura dis criminentur : atqui herbae in pabulum

pluribus animalibus cedunt, & in eorum carnes iacessunt. Componamus nunc animalia inter se. Quis est tam perfrictae frontis,ut negaverit lupum ab agno, canem a lepore,accipitrem a columba,araneam a musca,leonem ab apibuS, equum a scarabaeis, Acc. natura discrepare ρ Lupus agnum, canis leporem, Vultur columbam aranea musicam devorat, Sc quilibet in suae respectivae naturae augmentum digerit. Leo morien Sin apes, ut Vulgo creditur,o equus in scarabaeos degenerat: t d profecto omnium animalium cadavera, δc inprimis inhumata, vermibus in escam destinantur. Natura agni transse mutatur in naturam lupinam, columbae in eam Vulturis, dcc.

Sed r

192쪽

De Forma physica. Cap. IX.

sed quando mentionem fecimus corruptioniS corporum, contemplemur dis lutiones plantarum & animalium in sua elementa, aquam, spiritum, oleum, fatem, & terram. Non hic refert sive dicamus haec fuisse elementa in misto praeeriti lentia, sive esse de novo ab igne eκ modo dissolutionis genita :fatis est es e novas naturas prout seorsim a misto stant. Olei Ca,m natura manifeste ab ea aquae, salis, tertiae, ut 8c misti e Aquo eX trahitur, distinguitur. Datur ergo mutatio naturarum. Ad haec, consideremus animalium mortem, & praesiertim sibitam eam mactatorum. Animal vivum cadaveri quid interest Quis audet dicere naturam, prilis generosam, momento non esse mutatam & degenerem tactam λ Sed taedio forem si haec manifestillima ulterilis persequerer. Inferendum est materiam manere, natuIam mutari: cumque per formam physicam nihil aliud intelligam nisi naturam materiae mutabilem, data hac, una conceditur 6c illa. Concludam igitur, dari formamphylicam materialem.

Jam proκimo loco investiganda est ipsia quidditas hujus

naturae sive formae: & primo quaero, an sit substantia. Hanc rem tractat Suarius proli Xe Dis p. 3 . f. s. n'. 2, &c. Verdinsubstantia distinguenda est. Vel enim sumitur late seu transcendenter, vel stricte & praedicamentaliter. Priore modo omnia rudimenta substantiarum vocantur substantialia, quod ad complementum substantiae faciant. Posteriori, ea sola quaesito marte subsistunt substantiae audiunt. Haec posterior iagnificatio proprie dictam substantiam denotat. Sive enim substantia deducitur a sub laudo, sive a subsistendo, utrovis modo

insinuat eam esse ultimum creatum fundamentum seu fulci

mentum sutipsius. Quare unio substantialis, suppositalitas,& natura materiae additionalis, non perpetua, seu forma physica, non sunt proprie dictae substantiae, sed rudimenta seu

complementa substantiarum. Non enim superveniunt substantiis complete prilis constitutis & consequenter ad eas vel constituendas, vel saltem complendas, conspirant. Quod vero forma materialis non subsistit, eκ eo colligitur, quod motu producitur, & motu destruitur. Etenim quod ultimum scit ipsius fundamentum est, repugnat ut habeat aliud

fundamentum e reatum e X quo nit. Si enim ultimum lit,

aliter mutari nequit qu in per anni hilationem. Nam ultimi

fundamenti

193쪽

fundamenti destructio an nihil alio est, δc ultimi fundamenti productio est creatio. Destructo enim ipsi rei fundamento, nihil su perest dc contra, producta re funditus de novo, nihil esus praesuit, ut per se notum est. Quod autem motu producit a r praesupponit subjectum quod movetur, & in quod id quod motu fit sui cipitur. Cum enim forma materialis emateria ceu subj ecto ut omnes fatenturo motu educatur, sive in materiam motu imprimatur, & motu deleatur , certissimum est eam non esse ultimum subjectum sui ipsius, sed esse per inhaerentiam in alio. Si enim sustentaretur per propriam entitatem, separata a materia permaneret. Non enim in se includeret necessitaterra sustentationis ab alia creatura, Quare cdm a materiae sustentatione non dependeret aeque a materia separata, ac in materia, sustentaretur. Quid ergo, hoc dato, obstas quo mirilis in castra Pythagorae recta pergamus 8 Sed forma materialis pro certo mutabilis est, ut ex supra dictis constat. Quaerit ergo subjectum in quo per xiam inhaerentiae sustentetur. 6. Dices, sit forma non siit proprie dicta substantia, eam

non componere substantiam. Respondeo, non necesse esse ut rudimenta rei stat ejusdem rationis cum toto , imo in paucissimis hoc evenit: nempe corpora similaria eκ partibus sit-rnil ibus conficiuntur, vernin non item alia : leo non eκ leonibus, nec canis eX canibus componitur i, sed ex carnibus musculosis, ossibus, membranis, &c. Similiter natura leonis componitur ex natura fundamentali materiae, dc natura additionali seu specifica formae : haec vero non est ejusdem rationis cum illa, nec includit in se subsistentiam fundamentalem ; sed talem quae est per inhaerentiam & modificationem sui fundamenti. Natura materiae subsistens fundamentum est in quo natura formae illam complens inhaeret. Si enim

materia materiae adderetur, altera alteram in ratione naturae non compleret, sed dunta Xat altera alterius molem augeret. Forma vero adfert novam naturam energeticam, & materiam ad speciem completam non per modum mixturae, sed per modum naturalis inhaerentiae affectionis essentiat is in suo naturali subjectob contrahit. Dicitur autem subistantialis, quia est prima assectio seu natura additionalis immediate in materia radicata , nempe intime inhaerens in ipsa ejus sub-s stantia:

Formam

constituere substanti-

194쪽

Communiis inter

formas maccidentia. Prima. Secunia. Tertia.

De Forrua plasica. Cap. IX.

santia: quia vero est istius substantiae natura, utcunque a J- ventitia, eam complet 6c contrahit ad speciem, hoc est, constituit compotitum physicum. Compositum enim nihil aliud est, nili materia per suam additionalem naturam ad speciem contracta, & cum eadem concrete sumpta ut unum

ν Sed ut clarilis innotescant communitates 8c differentiae

inter formas & accidentia, de iis pauca advertenda sunt. Prima communitas eii, Non tantum accidentia, sed & formas materiales, motu produci, motuque contrario eradicari. Sed de hac re mox dicetur, ubi deventum est ad ortum & interitum formarum e Xpendendum. Secunda communitas est, Tam formas materiales quam accidentia esse per o inesse seu inhίerere. De inhaerentia accidentiuiri nemo dubitat. Suarius vero, de causalitate materiae agens Dis P. I 3. f. 9. n'. 9, Io, II, 12. constanter docet, formam materialem esse per in haerentiam idemque Dis p. 3 . f. s. n'. 42. probat. Et nos

quoque eandem sententiam modo vindicavimus: nimirume A eo, quod formae motu generentur motuque corrumpantur, &c. Quare inligerentia est conditio formis materialibus 8c accidentibus quodammodo communis. Tertia communitas est, Quod tam forma stubstantialis quam accidentalissiit ens entis, sive enS alteriuS, 8c modus assiciens. . Materia enim est materialis causia formae, ut subjectum est accidentis. Quare forma est additiorialis natura materiae. Etenim ut subjectum possidet suum accidens, ita materia possidet suam formam, es tota dignitas formae in materiam eam ne in nihilum ruat suffulcientem o quodammodo transfertur. Ope rationes quoque formae quanquam non immediate o materiae ultimo debentur. Materia enim operatur per suam formam, quam in ipsa operatione sustentat, formaeque naturam pro' sua agnoscit , & quicquid formae favet materiae naturale est. Eu ergo forma natura materiae pro tempore, silveest modus materiam naturaliter afficiens. Ut igitur accidentia subjecto amica suam naturam accidentalem ei impertiunt , ut natura albedinis est accidentalis natura subjecti albit, o ita formae susceptae natura eVadit natura materiae,& ejus naturam alias in completam complet, ei nimirum additionem

propriam naturalem ejusque potentiae conformem suffciens.

195쪽

Cap. X. De causa formae Materiali. Ii ISed haec de communitatibus inter formas& accidentia. 8. Essentiales 8c accidentales formae inter se differunt , Disserentia I. inod hae uniuntur subjecto prius quoad essentiam complete inter for- constituto, & consequenter non ingrediuntur compositionem m. f ac essentiae subjecti: illae vero uniuntur siubjecto prilis incoin 'in i pleto, idemque essentialiter complent. a. Formae non in rroducuntvit in materiam donec forma praecedens eradicatur: si sed accidentia & proprietates praesupponunt formam introductam priusquam emergunt. Quanquam enim ordine tem poris forma & proprietas simul dicantur , Ordine tamen naturae illa hanc praecedit, & haec ab illa dependet. Idem prope dicendum est de accidentibus quibusdam communibus, quae ordine temporis formas praecedunt, sed his supervenientibus,illa ab iis ordine naturae dependent. 3. Formae cor- κ-

pora sipecificant, & ab omnibus aliis prin, o distinguunt: Proprietates quoque species distinguunt,sed non primo γ radiealiter. Quod enim primo distinguit, id etiam constituit. Res enim ab alia non primo distinguitur per aliam entitatem pre ter eam per quam ipsa est. Id enim per quod ens est unum &idem sibi, per idem non est aliud a se. Impossibile enim est ut aliquid fit unum & idem sibi, simulque divisium a se, aut

non divisium ab aliis. Cum ergo omne ens qua ens sit unum, necesse est per suam propriam entitatem ab aliis primo distinguatur , & consequenter quod p imo distinguit, etiam constituit. Proprietates vero,quod non constituant substantias, eas non primo distinguunt, sed datur aliquid prius, quippe forma, quod constituit. Sed haec de differentiis inter formas materiales 3c accidentia.

1. JIRoκime accedendum est ad formarum causas, Mate- nissem

. 'ς xx u S i Oliciti. ) Materialis causa tormae est materia ab te i itis ericiente suba a, hoc est, praeviis disposivionibus sieu affectio 2 onibus

196쪽

De causa si Mae wateriali. Cap. X.

onibus ultime praeparata. Verbin ipsa causatio materiae dupleκ est, activa, dc passisua. Et activa quidem aliquo modo ad

efficientem revocari potest: sed tunc efficiens causa in internam 8c externam distinguenda est. Externa nomen efficientis retineat i, interna sit causa materialis activa. Hoc eκ eo

monstratur, quod materia non tantii in passive, sed & active ut infra patebito ad formae eductionem concurrat. Etenim

in ultimo actu praeparationis non tanthm apta est formam quasi ab extra venientem suscipere, vellim etiam eam ultro ab intus e suo penu dc potentia educere. Hae duae causationes suis nominibus donantur. Aetiva, eductio formae, necnon

generatio interna passiva, sustentatio δc suffultio ejusdem

audit. Sed dc alterutra causatio dupliciter exprimitur, vel directe, quatenus respicit materiam ; vel per connotationem, quatenus intuetur sormam. Ρriore modo appellatur eductio, sustentatio & suffultio formae. Causa enim materialis non tant lim formam educit, sed & sua fundamentali subsistentia eductam sistentat 8c suffulcit. Potieriore, insinuatur nomine dependentiae 8c inhaerentiae formae. Nam, ut inquit Suarius

Disp. I 3. C9. n'. s. eausatio ipsa ut se duplieem illam habitudinem essentialiter includit, ad eausam ut ad priηeipium, ct ad efffectum

ut ad terminum : ideoque utrumque denominat, alterum ea unI, alterum eausatum. Quare eductio 8c sustentatio formae dicunt causationem ejus quatenus provenit a materia causante , sed dependentia & inhaerentia eandem con notant quatenus terminatur in formam causatam. Hinc materia dicitur educere& sustentare forma, dependere seu educi, 8c inhaerere. Etenim ut educere dc suffulcire formam est causare entitatem ejus ; ita dependere ab, δc inhaerere in , materia, est mutuari suam entitatem a materia. Quare perinde prope est res pectu rei intentae, sive dixeris formam dependere a materia, sive

causari ab eadem , 8c similiter, sive inhaerere in , sive suffulciria, materia: utrobique enim respective intenditur materiam esse internam causam , sive activam sive passivam , formae. Tantum eductio 8c sustentatio magis directe, illa activam, haec passivam, materiae causationem exprimunt: dependentia autem sc inhaerentia quasi oblique,& per quandam con norationem, eandem denotant. Perpetuo autem significat uvmateri in esse continentem seu mattrialem causam entitatis

formae.

197쪽

Cap. X. De cavo formae materiali. 233

formae. Hic etiam distinguere possumus primam eductionem formae a permanentia ejusdem. Prima enim eductio e potentia materiae generatio materiae dicitur , permanentia ejusdem causationis secunddm nonnullos, sed improprie inhaerentia& sustentatio formae audit. Tandem hic distinguamus materiae causalitatem, seu Virtutem causandi, ab actuali causatione. Illa potentia dicitur haec, actualis eductio formae, aut continuatio ejusdem : vel aliter, & frequentilis, causalitas materiae latins sumitur, δc tam actum causandi, sive primum live continuatum, quam virtutem, complectitur. 2. Quaeri hic potest,in qua materiae entitate causalitas ejus- Pq redem consistat. Dieunt quit Suarius,Dip. I 3Tq.n'. i. aliqui, eausulii utem materiae nihil aliud e sse qκam ipsammei materiam, consistit.

quae seipsum exhibet composto, per seipsam sustentat formam: quia ejus eausalitas non con ' it in productioAe alicujus rei a se distinctae, fout eausalitas I frientis , sed in hoe sol rem, quodsipsam praebet

suo effectui. Sed haec sententia vera esse non potest. Nam lieet verum si, materiam non aliter causare quam sustentaηdo aut eompo

neudo id quod causat o nihilominus hoc quod est sustentare, aut eomponere, aliquid est in re ipsa distinctum ab ipsa materis. Num

potest materia e se in rerum natura, ct non causare hane formam, vel hae eompostum , O lueeessive variare causalitatem siuam eire avarios effictus, manente invariata entitate ejus. Ε go eausatio ipsis aliud est ab ejus entitate. ReVera evidentissimum eii, eam causalit materiae causationem qua ad hanc vel illam specificam & nu- tem aliquid mericam formam educendam determinatur, non spectare ad O ere conceptum materiae primae , siquidem hic conceptus praecidit

ab omni re caduca, tu nihil sibi retinet nisi quod perpetuum est& immutabile. Cdm ergo determinata hujus vel illius

formae causatio sit mutabilis, certissimum est non spectare ad conceptum materiae Primae, 6c consequenter pertinere ad materiam secundam, vel formatam : & quidem in ipsa eductione firmae, ad materiam secunda m sed illa facta, ad materiam formatam. Hinc etiam manifeste evincitur, idem quod probat Suarius, actualem materiae causalitatem aliquid addere conceptui materiae primae , quod quid sit, intelligi nequit, aliter quam ut ea primitur per praeviam dispositionem ad certam formam, aut aliquid inde ortum ad partes materiae , spectans. Omnes Prope consentiunt ad formarum eductionem PraeviaS'

198쪽

et 34 De causa formae materiali. Cap. X.

praevias dispositiones requiri t, sed nullam culus vis rei ad partes materiae spectantis mentionem faciunt. Ego fateor me non tant hin praevias dispositiones, sed & concursim trium primarum facultatum, materiae ad oductionem formae necessifaria putare. Verdm fortasse non opus fuerit de his distincte agamus , siquidem conjunctim satis apposite eliplicentur.

Supponatur materia prima omnium formarum indiscriminatim capaκ esse , materia secunda determinari ad certam formam potentialiter , formata, ad certam actu. Haec determinatio potentialis E actualis vel aliquid addit conceptui materiae primae, vel nihil. Si nihil, ratio reddi nequit quorsum materia dicatur determinari. Quin manet inde terminata, quia nihil innovatur. Nam certe determinatum dc inde terminatum in aliqua entitate, sive reali sive modali, disse, runt , & consequenter quod eκ indeterminato fit determinatum , per aliquid additum determinatur. Εκempli causia, Materia prima est indifferens ad omnes formas : ut ergo determinetur ad formam equi aut leonis, requirit praeparationes alterutri competentes. Materia quae coaptatur ad formam asini nequit, durante eadem praeparatione, formam leonis

educere, aut contra. Certissimum ergo est, materiae causalitatem indifferentem, ut ad certam formam in specie determinetur, pr eviis dispositionibus opus habere. Non tantsem 3. Veldm hae praeviae dispositiones non videntur ipsa enti-Waevias tas quam actualis materiae causalitas potentiali addit. Nam M SV ii/β' 1. dispositiones spectant ad causam essicientem, & consequenter non sint ipsa causalitas materiae. a. Non sunt materiae naturales, sed praeter naturam , at causalitas materiae ab intima ejus natura provenit. Cum enim sit ipsa productio naturae cujusdam se complentis, a natura sua intima profluat necessum est. Videtur ergo actuna materiae vitalem, nempe concursum trium ejus primarum facultatum, in hoc opere requirere. ViX enim aliter fingi potest quo modo ejus indifferentia coerceatur. 3. Praeviae di positiones accidentales sunt. Quanquam igitur materiam e X citare queunt , absque tamen actibus percipiendi, appetendi, & eliciendi formam, intermediis, citis productionem attingere nequeunt. Ideoque, praeter praevias dispositiones, ultima causalitas materiae vitalem hujus concursum, quatenus es substantia viva sit perfectiva,

199쪽

Cap. X. De causaformae materiali. I 3 s

fectiva,involvit. . Forma producta reddit praevias dispositiones materiae,quae prilis ei praeternaturales fuerant, naturales. Illa ergo his materiae intimior e si & mediante illa,liae,qua naturaleS materiae,primo unauntur.Non igitur mediantibus disse potitionibus forma a materia dependet. Denique, .dii positiones gradu ales fiunt, sed forma absoluta est, dc intime pendet ab absoluto & se determinante actu mater e. Modus infra declarabitur. Interea loci quod praeviae dispositiones sint taltem causae occasionales quibus materia ad suam causalitatem complendam e X citatur, utriusque necessitatem simul declaravero. Nam praeviae dispositiones sunt solae causae quae materiam ad se determinandam,& nova forma se perficiendam,occasio nem ministrant, ut moX probabitur. , . Recte quidem Suarius, Disp. 13. f. 8. inquirens per quid Per qui materia causet, statuit ejus causalitatem in genere nihil aliud esse nisi ejus potentiam, & hanc non differre ab ipsa entitate substantiali ejusdem. Nam potentia materiae, etiamsii relative sumpta dicit aptitudinem materiae ad suscipiendam formam, concrete tamen cum suo fundamento nihil aliud signi l-ficat nisi materiam ipsam in qua ista aptitudo immediate fundatur. Atque hactenus mihi cum Suario convenit. Sed distinguo causalitatem hanc in potentialem, & actualem. Illa, potentia est materiae, haec, eXercitium ejusdem : neque hactenus Suario displiceo. Caeterhin duo adhuc circa hanc causalitatem quaeri possunt. Primum, an, & quo modo, Prae- viae dispositiones indifferentiam materiae determinent. Secundum, an actualis causatio materiae sit aliquid ab entitate seu potentia ejusdem e X natura rei dutinc am, &

et. De priore Clari T. Suarius videtur dubius, ut eX divertis iasi em ejus locis inter se collatis videre est.. Dis P. I . f. 3.1a'. 37. suam vis, ait, probabile iit, naturaliter non manere eaaem acet- densia numero tu re genita stiae erant in corrupta ἰ probabilius

tamen videtur oppositum quoad quaxiitatem ct dispostiones, quae vel ordinantur ad formam geniti, vel idi non repugnant, praesertim Maudo in sola materia prises inhaerebant. Eadem Disp. & 1.n'. 5 5. Concedimus, inquit, materiam primarao respicere substantialem formam, ct ideo ordine intensiovis seu finis pnihs illi coni uno i, non tamen ordine exsecutionis nam polias sub hae ratione

200쪽

materiam determi

'ant. Earum ne

eripias

monstratur I. Causuli

tas inter minata ni

De eausa formae materiadi. Cap. X.

priὴr natura eo ungitur accid)niali formae, ut medio seu dispos-tioni ad formam jubstantialem. Verdm Dis p. 13. f. 8. n'. 3. durilis hanc rem exprimit : Materiam primam non habere dxas rationes ea aridi, alteram principalem, alteram proximam, sed per seipsam ct per entitatem sivam ct prineipaliter o proxime euusare essectum suum in suo genere. Attamen ut materia ipsa, en communi sententia, in primam & secundam, ita ejus potentia in prineipalem & proximam, distinguitur. Fateor interponi posse duas alias differentias, & quatuor numerari, principalem, remotam, propinquam, & proximam : Led intermedias hic omittere possumus, quia posita gradu ali principalis potentiae modificatione dum ad proximam deventum sit, ultro sequuntur. Etenim praeviae dispositiones graduales sunt, &gradatim, non subsultim, introducuntur. Si ergo eae omnino materiae potentiam modificent aut determinent, de graduali earum processu dubitari nequit. Perpendamus itaque an praeviae dispositiones quoquo modo materiam praeparent &determinent. Puto determinare, & modum paucis aperuero. Praeviae dispositiones in materiam agunt , ejus tres primas facultates, perceptivam, appetitivam & motivam, ad deserendam formam veterem seu praesentem, & ad novam ambiendam, e Acitant, simulque, quantum possunt, illam demol ri, hanc substituere, fatagunt: in ultimo autem praeparationis actu illam expugnant, & materiam ad hanc educendam determinant. Continent enim ideam formae educendae, quae facultati perceptivae materiae objicitur, & perfectionem, pulchritudinem atque congruentiam sormae Oblatae cum materia, quatenus sic dis posita, repraesentat. Perceptiva, hoc modo excitata, appetitivam, haec motivam, ad formam educendam actu excitat. Atque hoc modo indifferentem materiae primae causalitatem determinari e Xistimo, nec alium materiae modum, si ve substantialem sive accidentalem, ad actualem materiae causalitatem complendam postulari. Hic enim mo-- dus sufficit, & vitali modo materiam ad suam generandi operationem quoad hic & nunc determinat. 6. Necessitas hujus determinationis multis modis elucescit. Primo, Nulla causalitas ipso actu causationis est in Je- terminata. Impossibile enim est ut in determinata causatio determinatum effectum edat. Omne autem causatum est

essectus

SEARCH

MENU NAVIGATION