Tractatus de natura substantiae energetica, seu de vita naturae, ejusque tribus primus facultatibus ... naturalibus

발행: 1672년

분량: 604페이지

출처: archive.org

분류: 철학

201쪽

Cap. X. De caulla forma materiali.

essectus determinatus. Nemo enim concipere potest essectumhla& nunc productum, cujus causa in eiusdem productionem an serat indifferens. Causa enim indifferens nihil operatur. DiceS materialem cautam pure passivam ess & indifferentem i, cffectum autem determinatum edi i quia generans eundem determinat, & in materia recipiente determinatum prG-

ducit. Verdat hoc si foret, materia non esset causa. Ejus enim generatio activa nominalis tant lim esset, δc nil nisi praesentiam causiati infe solo essiciente producti significaret. Materia enim ad ejus productionem nullum conferrct influxum. Verlim certissimum est, materiam tam in firmis accidentalibus, etiam iis quas invita sustinet, ) quam in essentialibus,

ad earum productionem δc determinationem sipecificam concurrere. Ad illas quidem, quae ab eXtra tantina veniunt, &praeternaturales sint, coactam, &ab em ciente violenter determinatam ad has vero sponte stam causalitatem praebere, 8c earum entitatem per quandam e se dimanationem largiri. Jam vero materia absque praeviis dispositionibus indifferens est ad omnes formas, 3c consequenter ut determinetur eae nec essarid requiruntur. Sussiciunt autem ad suscitandam vitalem determinationem causalitatis ejusdem, ut tertio argu mento moX clarilis patebit.

. Secundo, Disponere ad aliquid & ad idem determinare a. Dispohem ultimo actu dispositionis coincidunt. Etenim dispositio reo ineterest via dc motus ad determinationem tendens. In ultimo mi μ e, in ergo ejus actu metam attingit, hoc est, determinat. Certis simum est praevias dispositiones afficere materiam, & consequenter afficere potentiam ejusdem,'qua materia non realiter differt. Afficiunt autem potentiam, eam assimilando naturae generantis, hoc est, restringendo ejus indifferentiam ad omnes formas, 3c ad hanc unam coaptando. Ob3icies, has dispositiones accidentales esse, nec immediate formarum eductionem attingere. Esto : sed causam substantialem circumstantiis limitant, & ad certam formam expetendam concitant , quae causa, ab accidentibus licet eχcitata, per substantialem suam caula litatem operatur, formamque qualem

c&igunt dispositiones educit. Sed instabis, dispositiones esse accidentales. Si ergo eae prius ipsa sorma materiae in sint, haec illi mediantibus accidentibus unitur. Veram non sequituF. T Natura

202쪽

1 3 e De cavsa formae ma feriali. Cap. X.

Natura enim materi se accidentibus licet monita formam tibi accidentibus intimiorem asciscit. Hoc aperte Suarius

Disp. I . f. 3. n'. O. e X plicat, quo lectorem refcro. g. Forma 8. Tertio, Forma non esset natura additionalis materiar, ρη esst pa' nisii ab intus e fundamentali natura ejusdem dimanaret. Quod μ' μ' ' si in ur e ab extra venit, etiamsi in materia ab e X terno estimanaret. ciente fiat, non tamen est natura eius: ut praevsae dispolitiones, antequam educitur forma, in materia inhaerent, non tamen sunt naturales. Quare esse causam materialem non fatis est ut id quod inhaeret sit naturale. Dices, accidentia quidem suffulciri posse a materiai etiam ii non sint nat Gratia : sed aliter multo rem se habere de formis physicis. Accidentia enim ista inhaerent in subiecto gratia materiae sed non

sunt naturalia, qdia repugnant formae intimilis in eadem materia inhaerenti. At Omnis forma esst e X aequo materiae primae naturalis, saltem si nulla alia intus e X fistens obstiterit. Clim ergo in generationis momento forma praesens eradicetur, 3c nulla alia obstet, Oblata a generante fit naturalis. Respondeo, revcra formas accidentales esse praeternaturales quia formae phylicae, quae partialis natura subjecti est, repugnant. In quantum igitur eam formam impugnant, impugnant n1turam subjecti. Veruntamen multa accidentia praeternaturalia non immediate inhaerciat materiae, ut subjecto proximo, sed composito ita ut compositum eorum causa mate-xialis proxima recte dicatur. Clim igitur compositum sit causis eorum materialis, interimque non sint ei naturalia , necte inferimus, este causam materialem non esse sufficientem rationem cur Vocentur naturalia : cumque, ut in objectione suggeritur, forma intimior sit naturae fundamentali quovis accidente , a fortiore largeamus, si accidens, ut sit naturale, requirat ut ab intus Veniat, multo magis forma. Adce tritia 9. Neque disparitas inter formas accidentales & substan- thyade- tiales allegata obstat: illas non esse naturales, quia firmaehζt JhqM . opponuntur 1, has nulli formae opponi, & conssequenter csses ' 'n' pei petud naturales. Ideo enim illae pru ternaturales sunt, quia, ut dictum, forma cui CPPUΠuntur est pars naturae. Ratio itaque cur praeternatural cs sun t est, quod opponantur naturae. At vero quanquam materia Prima forma careat, cui nova forma Oppe natur , h bot tamen naturam substantialem,

203쪽

Cap. X. De causa formae maleriali.

tialem, cui ea forma aliquo modo naturalis vel non naturalis

esse potest. Quicquid enim natura praeditum est, si quid ab

extra patiatur,id quod sic patitur, fieri potest naturae suae inter,nae lit ingratum. Clim ergo materia suam habeat naturam,& ab e Atra patiatur, heri pote Ii ut quod patitur naturae sute displiceat. Dices, naturam materiae indifferentem esse ad Omnes forma S, dc consequenter nullam ei praeternaturalem esse. Respondeo, in acta eductionis formae materiam non

esse indifferentem, sed pretes aratam seu dispositam, nempe ad

unam certam formam determinatam, ita ut Poetae verbis formam sibi desponsatam alloquatur, Tu mihi sola piades. Si a

rem ante plenariam materiae praeparationem forma nova se obtrudat, displicet, nec in additionalem materiae naturam evadit. Etenim in ultimo actu praeparationis materia novam naturam ultro eligit atque induit. Siquidem externum ericiens seu generans, quamvis assimilat tibi materiam, non tamen intrinsece attingit eam formae rationem qua est materiae natura. Quatenus enim ab e X tra offertur,non est natura , sed quid extraneum : iit autem natura quatenuS ab intus appetitur & assumitur. Imo impossibile est ut sit natura, quod ab intus non radicaliter manat. Repugnat enim esse naturam, & esse tant lim ab extra. Verlim chai diversimode aliquid dicatur naturale, hic perpendamus quo sensu forma supposito quod ab eκtra tan id in veniat sit, vel non sit, naturalis. Tripliciter itaque dicitur aliquid naturale. Primo, Naturale quod pure ab intus venit, seu sponte e natura rei enascitur. trysitarer Secundo, quod ab eAtra quidem venit, sed naturam internam 'conservat, nutrit aut refocillat. Tertio, quod naturae eatenus conforme dicitur, quod vim ei non inferat. Non dubium esse potest quin quod primo eX his modis dicitur naturale

maxime proprie sic dicatur. Sua enim proles naturae perpetuo complacet. Secundo modo naturale naturae benignum &utile est : ut similia, alimenta, & cordialia. Tertio autem modo naturale remi est, tant lim non nocens: ut insipidum palato non est peniths ingratum . nec tamen postive complacens. Forma physica proculdubio perfectissimo modo naturae materiae naturalis est. Etenim est ipsa natura additionalis& epiphysis, naturam ejus fundamentalem complens. Est ergo maximo proprio sensu naturale, & ab intus e natura T a materiae

204쪽

De causasormae materiali. Cap. X.

materiae fundamentali educitur: nec putandum est hanc se ad illam ut ad rem indifferentem habere. Nisi igitur materiae natura fundamentalis suum consensum, ade6que concursum cum generante in eductione sormae in se praebeat, af sectio educta non primo modo, sed ad summum tertio, materiae naturalis fuerit. Quare forma non educitur, donec

materia domita sponte suscipit, & quasi eligit, seu in se elicit,

naturam ei generantis similem. EXistimo enim solam materiam intrinsece attingere versionem sormae e X trinsechs Oblatae in naturam suam, atque operationem hanc esse actionem

vitalem rei se perficientis. Materia enim, clim nolit an nihilari, in e Xtremis angustiis dictamini generantis ultro obsequitur, novamque Iegem essendi & operandi, novam indolem sive naturam additionalem sibi asciscit: atque ad ed eductio formae in ultimo ejus actu non est pura passio, sed immanens quaedam actio, seu actus vitalis, & materiae primae indifferentia satis tollitur, ejusque potentia, per praevias disipositiones, accidentales licet, Vitaliter e Acitata ,satis determi natur. Atque haec de prima Sustitione. An actualis Io. Secunda in Silo erat, ut rhin mater e causatio seu caoatio actualis causalitas sit aliquid ab entitate seu potentia ejus ' 'lς dem eκ natura rei distinctum. Supponimus potentiam ma-1otentiali primae nihil aliud esse nisi entitatem ejus indifferentem,

empleta. quatenus in adaequa te concipitur, in Ordine ad formam materialem in genere, sine peculiari determinatione ad hanc vel illam : similiter potentiam materiae secundae includere eandem entitatem, δc insiti per determinationem ejusdem ad certam formam. ut modo declaravimus. Praesens vero Quaestio non est de determinatione materiae primae ad secundam, de qua modo actum est sed de causalitate signata materiae secundae, an ea, qua Potentiali S, e X natura rei ab actu e Xercito ejusdem disinguatur. Non dubium est quin ratione differant, possumus enim mente discriminare actum signatum causalitatis completae ab actu e Xercito ejusdem:) sed quaeritur an saltem e X natura rei discrepent.. Facilior fortasse esset responsio, ni si peculiaris difficultas e X parte determinationis causalitatis materiae e Aoriretur. Nam causalitas efficientis ad e Xercitium ejusdem est ut potentia agendi ad actionem. De termin/lio 4utem hujus causalitatis, ii concipiatur

205쪽

Cap. X. De cau) a formae materiali. IAI

ut includens perceptionem, appetitum & motum quibus sorma iit, ut supra e X posuimus, certum eli eam comprehendere ipsum heri quo torma producitur & consequenter actualem causationem, hoc sensu, causalitati nihil addere. Verdat si causalitas re p. te iur fatis signata e X solis praeviis dispositionibus, & perceptione atque appetitu formae, mutatio seu motus qui proXimo momento sequitur manifeste a tota causalitate praecedente, saltem e X natura rei, si non realiter, differt. 11. Namque ut perceptio est actio immanens distincta ab AA;bhem appetitu ita appetitus a motu : δc ut actio percipiendi,nec non differre a appetendi, a facultatibus sibi respondentibus respective disse- potenti runt actualis motus a facultate motiva. Nemo enim αςη hactenus dubitavit quin actio aliquid facultati addat. Et si enim aliquando eveniat ut facultas adco intime a substantia fluat, ut in nullo accidente, sed in ipsa ejus natura energetica immediate fundetur, & consequenter ab eadem non realiter differat: actio tamen creata nunquam adeo penitds in facultatem absorbetur, quin aliquid entitatis propriae ab eadem, ex parte rei, distinctam sibi reservet. Quanquam enim in Deo. propter infinitam perfectionem, actio & facultas solaxatione discrepant : in creaturis tamen, quae non immediate per suas substantias agunt, aliter se res habet , 8c ut percipere.& appetere sunt actiones realiter distinctae, ita quoque appetere & movere. Creatura enim, chm sit finita, non sine labore, nisu, aut saltem vigoratione, sui effectum edit. Di inserunt ergo motus Sc facultaS motiva, non tant tim in actionibus transeuntibus, sed & in immanentibuS. Motus autem seu mutatio qua producitur forma est a ctio immanens. Terminus enim quem producit immanet seu inhaeret in causa materiali producente. Clim ergo Metaphy sici actionem immanentem csse aliquid in agente agnoscant necesse est una concedant motum, quo forma educitur, esse aliquid. in movente, nempe in materia eam educente.

12. Sed fortasse aliqui dubitaverint an motus quo educitur forma iit actio immanens. Non enim facile concesserint mo- ηemformatum materisse in ejus productione esse activum, quin p tius esse esse oli/ρ' P ram Passionem. acti ve autem ab et Hiente externo seu ge- ης ymm

nerante in materia produca, indeque Suarium causiationem

materiae gine rationem passivam vocare. Sed monstravimus

206쪽

Ictionem

rem differre ἀ suo ter

non se modum termini.

De cavsa formae materi ali. Cap. X.

Capta, naturam, qua talem, non posse oriri a solis causis e X ternis formam vero esse naturam additionalem , ia consequenter materiam in astu eductionis non invitam, sed ultro dc cum complacentia eam e se educere. Eui igitur durante prsie paratione materia tant lim patiatur, in ultimo tamen aectu se plane submittit generanti, dc active cum eodem concurrit. Allier enim fieri non quivcrat ut forma educta esset materiae natura. Haec igitur spontanea materiae generatio motusque est aliquid in materia , cumque terminus ejusdem,nempe forma, in materia Producente maneat, patet actionem c Te imma

nentem.

13. Dices, si eductio formge sit actio immanens, non opus esse ut distinguatur a suo termino. Respondeo, Clari T. Saarium asserere, dc efficaciter probare, inter causaS interna S earumque terminOS actiones praedicamentales intervenire, Disp. 8. L 2. n'. ia. ubi fuse eam sententiam eκplicat, dc n'. 15.

infert, esse de intrinseca actionis ratione ut sic, etiam immanentis, habere terminum a se distinetiam ad quem tendat,&c. I . Argumentum vero ejUS n'. 18.minlis placet, ubi actionem dicit esse modum termini ejusdem, & nihil aliud esse nisi dependentiam termini a sua causa Sed de hac re fortasse alibi fuerit occasio e X professo disserendi. Hic, loco argumenti dicti, aliud sufficimus, ductum a duplici causalitate naturae fundamentalis , quod ipsam originem distinctionis actionis immanentis a suo termino patefacit. Causalitas materiae vel pure receptiva ex vel simul activa, seu eductiva formae. Hanc distinctionem satis probat argumentum tertium modb in priore Quaestione allatum nimirum solam causationem subjectivam non sufficere ad causatum quodvis reddendum naturale. Subjectum enim frequenter sustinet accidentia sibi adversa. Quare naturalis & completa causatio materiae includit tam effectivam quam subjectivam causationem : effectivam, inquam, immanentem, quam generationem internam dico, eoque nomine a generatione essicientis externi distinguo. Haec enim causatio immanens, etsi naturam efficientis nonnihil sapiat, reipsa tamen est causatio materialis, & talis qua materia seipsam perficit. Atque hinc assero generationem internam & causationem subjectivam in actionibus immanentibus qua naturalibus in eandem causiam concretam coincidere ,

207쪽

Cap. X. De causa fomes materiali.

cidere ; nihilominus hanc ab illa formaliter Eu ev parte rei differre : fieri enim potest ut separentur. Nam frequenter accidit suppositum esse subjectum affectionis praeternaturalis :quo casu suppositum est causa subiectiva, sed non est effectiva

seu generans interna. Praeternaturalis enim effectus quamvis in supposito suffulciatur, non tamen e natura suppositi di manat. Verhm affectus primo modo naturalis non ioth in in suppositio inhaeret, vertim etiam e supposito pronas itur. Du- Diiplex in plicem itaque causisse materialis energiam hic notare possumus alteram, causati generationcm internam , alter M, Oa, O p. sustentationem ejusdem. Hisce causationibus dupleX termi- siva. nus seu effectus in causato res pondet. Primus, lima natio seu resultantia form22 e natura iundamentali materiae,est , quam dependentiam effectivam voco : Alter, inhaerentia ejusdem for-αί2 in materia, est quamque dependentiam subjectivam fe unionis nomino. EX dictis itaque constat quatuor conceptus, ii ve realiter live formaliter sive tanthai ratione d illinctos, circa causationem materialem Occurrere : quorum duo materiam, alii duo formam denominant. Materia enim est naturalis seu interna formae causa, tum generans, tum sustentans: forma est internus effectus dupliciter dependens, nem pe e materia dimanans, eidemque inhaeren8. Generatio aliquid addit materiae generanti : Materia enim actu generansa non. generante differt. Dicunt aliqui generationem addere mate lae modum distinctum, & revera aliter se habet

materia generanS quam non' generans :) ego vero Potilis generationem hanc Vocarem inchoationem modi seu formae. Forma enim quam inchoat sit postea modus materiae completus & terminatus. Porro, sustentatio distrepat a generatione.

Nam ut haec active inchoat, ita illa passi ve recipit formam,

Forma conliderata quatenus emuit e materia sine terminatione in eadem, est active tant dira in fieri ; ob quam causam vocavimus inchoationem formae: sed eadem quatenus simul recipitur in materia, ne incassum fluat, est passive in heri. Quare a tera causatio activa est & Originalis , altera, passiva seu receptiva, de ossicialis seu subserviens. Non itaque diffe-itant generatio interna & sustentatio, ut forma in fieri ab eadem iacta di completa. Forma enim est vel active vel pallive

id fie: i, qu madmodum est vel active vel passive in facto e sie. Non

208쪽

r 4 De causa formae materiali. Cap. X.

Non autem necesse est distinguamus causationes formae inferi a causatione formae factae. Eadem enim continuata causatio quae a principio est cetuin inchoat, progressu temporis eundem perficit. Similiter effcctus inchoatus tractu temporis in essectum completum transit. Q clin δc est dediis unus& idem plures postulat causias ut producatur: imo eadem causa potest simul esse essiciens, exemplaris,& finalis t, ut Deus

respectu cujus vis creaturae. Non repugnat itaque plura Cau-1ationis genera ab eadem causia circa eundem effectum eκerceri. Cum enim causatio alia siit activa seu effictiva, alia, passiva & receptiva, non repugnat eandem causiam circa eundem effectum utramque actu e Xferore. Nihil itaque prohibet quin actiones immanentes & passiones ejusdem subjecti

inhaerentes eκ natura rei differant, etiamsi quoad terminum utriusque coincidant. Puto igitur generationem materiae activam &sustentationem formae esse diversos materiae modos e X natura rei distinctos : veiUm unum eorum non esse modum

alterius, at inter se differre, ut distinctos modos unius tertii. Sunt ergo duo modi materiae, non duo modi formae : neque in hac re obsequor Clari T. Suario, ut moX videbimus. Interea loci, ex dictis declaranda est distinctio causationis materialis a suis terminis. Ad actionem materiae complendam requiritur tantlim simpleA causatio, seu simplex generatio activa formae. Similiter ad receptionem requiritur simplex sustentatio, seu generatio formae passiva. Versim ad formam seu naturam additionalem factam opus est duplici causatione, altera essiciente, altera sustentante & terminante. Constat itaque id quod duplicem causationem postulat saltem eκ natura rei qualibet caulatione simplici differre. Quin&forma fiens differt eX natura rei a suo heri seu generatione, Scforma facta a sua iustentatione. Nam generatio formae fientis non est forma genita, sed modus quo fit : similiterque sustentatio formae non est forma sustentata, sed modus quo sustentatur. Quare demum inserendum est, actionem qua generatur forma, ut &suffulsionem qua sustentatur, resipe etiri abhὸλὰ Vis tςrmim , nempe a sol ma genita & sustentata, eκ naturatio actica rei distingui. sit modus I . Caeterhm duae novae hic eXOriuntur Quaestiones. Prior,msteris, An modus generati0nis formae fit moduS materiae, an modus

formae:

209쪽

Cap. X. De causa formae materiali.

formae: Posterior, An modus suffulsionis sit similiter modus

materiae, an modus formae. De his Quaestionibus eκ professo tractat Suarius Disp. I 3. f. 9. Verd m, ut recte monet n'. 3. per idem seu per eundem modum quo esse ius causatur,eausa eausat ,

quia eausatio ipsa, ut sie, duplicem illam habit Adinem essentialiter ineludit, ad eausam, ut ad principium, o ad ectuin, ut ad ter

minum. Ego quidem agnosco, cum Suario, causationem esse erilitatem quandam mediam intervenientem inter materiam& formam atque adeo, secunddin nostrum modum in adaequa te concipiendi, eam aliquo modo tam materiae quam formae adscribi posse : & materiae magis proprie, nomine generationis & sustentationis , formae quasi per connotationem, nomine dependentiae δc inhaerentiae. Verhin verissimile est generationem seu eductionem formae e materia, & causationem quae connotatur per dependentiam illius ab hac, non dicere duas entitates sive realiter sive ex parte rei distinctas , ut nec sustentationem, dc causationem denotatam per inhaerentiam. Est ergo causatio ea entitas qua materia generat formam, eademque cujus gratia forma dependet a materia:

neque de hac re mihi cum Suario lis est. Neque enim pono

duos modos , alterum, generationem e materia, alterum,

dependentiam in forma. Siquidem dependentiam inhaerentem a forma dependente eκ parte rei non distinguo. Et quidem ei assentior quoque, generationem materiae non causari per aliam causationem, sed per seipsam, neque dependentiam per aliam dependentiam fieri. Aliter enim sequeretur processus in infinitum.

Interim nego eam rem quae vocatur generatio esse modum formae, aut dependentiam esse modum formae. Unicum enim inter materiam & formam modum pono, eumque in materia, qui est sussiciens fundamentum duorum in adaequatorum conceptuum, oc consequenter duarum denominationum , nempe

generationis in materia, & dependentiae in forma. Climenim duo sint conceptus quibus modus quo producitur forma instauatur, generatio & dependentia, cumque modus ipse

qui intervenit inter materiam & formam sit unus , merito quaeratur an LatiuS sit modum ipsum materiae, an formae, tribuere. Mihi quidem probabililis conceditur causis sua actualis causalitas, qua suos effectus actu edunt, quam his dene-I' Satur,

210쪽

De causa formae materiali. Cap. X.

gatur, & effectis quod causis proprium est indulgetur. Contrarium potilis Suario probabile est. Putat enim generationem & sustentationem nullum in materia Pon cre modum, sed duos in forma genita, quos dependentiam dc inhaerentiam vocat. Verlim de generatione & depend cntia priore loco agit, a n'. s. ad 8. Et dicit n'. 5. generationem causari a materia per seipsam, nulla alia re aut modo addito materiae praeter ipsam generationem ei inhaerentem. Vettim dupliciter errat. 1. Quod confundat materiae causationem c flectivam cum subjectiva , ut manifesse constat eκ ejus argumento quarto , ubi generationem nomine sustentationis declarat. Nos vero supra probavimus activam generationem saltem eκ parte rei a sistentatione differre. 2. Quia tanthm probat generationem causari a materia immediate per seipsam, dc consequenter non dari alium materiae modum in hac causatione praeter ipsam generationem : in quo ratiocinio neque sententiam suam fatis firmat, neque nostrae, ut insinuaret, refragatur. Dicimus enim hanc ipsam generationem esse modum materiae, nec quaerimuS alium praeter hunc. Nam potentia materiae plene dupositae est causalitas materiae in actu lignato , & actualis generatio, quae proXimo momento sequitur, est causalitas in actu exercito : hanc vero dicimus esse

modum materiae distinctum ab illa. Atque ita quatuor pri-

terra profluere.

mis ejus argumentis satis fit. 15. EN argumento autem quinto urgeri potest, nihil esse quod potest hunc materiae modum producere. Sed respondetur, materiam su a potentia ultimo dispotita instructam seipsam perficere, δc novam naturam additionalem tibi adsciscere atque hanc eductionem seu generationem esse aliquid in ipsa materia inhaerens, ut SuariuS in primo argumento

satetur,) cla consequenter, eo non plane renuente, esse modum materiae. Est ergo generatio causalitaS materiae eXercita , dc spectat ad partes materiae, non ad partes formae. Sed instat Suarius, materiam non facere juam causationem, ne per nam

turalem res tantiam. Res pondeo, Verba ista facere suum causalitatem, vel causati em esse ambigua . Vel enim dicunt

causationem non esse terminum quem mater a facit seu essicit , & sic verum est, materiae causiationem non esse terminum suae causationis. Genera tio enim non est terminus acti-

SEARCH

MENU NAVIGATION