장음표시 사용
301쪽
Divina quidem potentia ab eo, absque intra ita ejusaein, se, parari potest. Impossibile enim est ut aliquid olbetur vita,& non simul moriatur. Siquidem mors nihil aliud est nisi
privatio vitae. Quod vero moritur, perdit eam essentiam qui prius fruebatur. Vita ergo erat ea essentia , quia illa sila sublata, haec un aboletur. Si ergo vita iit essentia viventis, est intimior quovis accidente, nempe est i pia intima natura viventis. Hoc evidentissime cernitur In vlta spirituum, ut Angelorum & animae rationalis , a quibus si vitam dempseris rem totam Anseli aut animae anni hilaveris. Immortales enim clim sint, non aliter deliruuntur qu in per viam an- nihilaetionis. Vita erg0 iis essentiaelis est, & consequenter non
8. Idem confirmatur percurrendo omnia accident Ia in Vitam non
foedie de quibus ambigi potest an vita in iis consistat. In - esse quaηri- primis, Vita non est du itas. Est enim entitas vigorofa& activa. Secundo, Non est Qualitas. Neque enim est qua- , .litas relativa, neque absoluta. Qualitates relativas voco facultates, quia declarant relationem aptitudiniS inter principium agens ti ejus operationes. Verdm facultas, ut supra cap. I . explicuimus, dupliciter accipitur, vel concrete, quatenus includit simul cum relatione principium operanS , vel abstracte, ut nuda relatio exprimens aptitudinem principii operantis ad suam operationem. Priore sensu tres primae iacultates, includendo principium earundem, ipsa natura energetica substantiae, seu ipsium vitae principium, sunt. Verlim hoc sensu non sunt qualitates aut accidentia, sed natura substantialis. Posteriore sensu ridiculum foret, sit quis putaret
vitam, tam nobilem entitatem, esse meram relationem inter
agens & actionem ejusdem, dc non esse quid absolutum isti
relationi substratum. Equidem istiusmodi cogitationem indignam refutatione deputo. Devenio ad qualitates . abs lutas, quarum duae sunt species, motus, & terminus motus. . Tertio, Aliquis imaginetur vitam in Motu consistere: M, GhCalor enim vitalis, micatio san LuiniS, cordiique & arteria- motum, se grum pulsus, motus quidam sunt. Concedendum est, hosce principium motus absolute requisitos esse ad vitam animalium. Siquidem absque iis triplicata vitae lanio dc confoederatio conservari non potest. Quod vero non sunt generalis ratio &.e G
302쪽
Probatio vitae naturalis Cap. XVIII.
sentia vitae, luculenter innotescit, quod in plantis sine hisce motibus vita insit. Insuper isti motus non coalescunt in unam entitatem. Calor enim vitalis realiter differt a pulsu ;& pulsus ipse ex contrariis motibus, systole & diastole, ac intermedia quiete, conflatur. Si ergo diastole sit vita systole non est, aut saltem interveniens quies non est: atque adeo vita ipsa in se subinde interrumpetur, nec erit sibi continua. Similiter in micatione sanguinis, sanguis modo intumescit, modo iterum subsidit. vel ergo intumescentia est vita, vel
sublidentia . utroque modo interruptio contingit. Porro, motus supponit causam moventem , quae causa, si fit interna, est Principium motus, & consequenter est natura substanti &ipsa vita. Vit' enim, ut supra probavimus, est internum principium motus. Si ergo tam vita quam natura sit internum principium motus, sequitur esse idem. Quare vita non est motus, sed principium motus, nempe est natura substantiae in genere,quam delinit Aristoteles esiste principium motas ct oui - 1 o. Quarto, Vita non est Terminus motus sive ab extra, sive ab intus venientis. Non prioris, quod vita si quae alia' entitas o sit interna oc nativa suo stupposito. Quicquid enim vivit, suam, non alienam, vitam vivit. Non posterioris, quod terminus motus interni supponat alium motum internum se 'priorem : At nihil prius est, & stupposito intimius, sua vita. Nihil enim intervenit inter vitam & essentiam viventis : sed vita immediate fundatur in ipsa re cujus est. Etenim 'contradictionem implicat, aliquid a non vita ad vitam absque essentiali mutatione deveniat. Si autem motus inter a binat iam vitae & vitam in eodem supposito intercedat, idem ex non vivo fiat vivum absque essentiali mutatione: quod, ut dixi, repugnat. Mortuum scilicet & vivum saltem 6pecie differunt, & impossibile est ut essentia unius speciei in essentiam alterius migret absque essentiali mutatione, ut per se notum est. Quinto, Vita non est Aetio. Etenim quo iure vocaveris actionem, eodem etiam passionem vocare potueris. Omnes enim vitales facultates non minus passivae quam activae sunt. Sensius enim prids patiuntur ab objecto quam eli- clunt semationem , & appetitus omnes appellantur passiones animae: vires quoque vitales variis modis laeduntur. Non ergo
303쪽
Cap. XVIII. a casa formali. 239
ergo major ratio esst cur vita nominetur actio quam passio, chin siit utriusque fons & principium. Non occurrit aliud accidens quod probabiliter sibi honorem essendi genus vitae arrogare queat. Inferendum itaque est, vitam non esse acciden S.
11. De Forma phylaca adhuc dubitari potest, an essentia Formam vitae in ea consistat. Prosccto ad rationem vitae forma quo a ph si simvis accidente, live proprio live communi, propius accedit. ri Etenim illa, naturae substantiae, his multo intimior est. Non vitam ;enim est proprietas aut accidens, sed natura quaedam, sive additionalis essentia substantiae. Quin de in plantis & brutis animalibus ipsam vitam in sua entitate manifeste involvit. Anima enim vegetativa & senistiva, quae formae physicae sunt, ob vitam qua corpus impertiunt animae cognominantur. Hinc communis fere Philosophorum opinio est, nullum corpus quod non anima aliqua informatur vivere. Hinc Plato 6c Platonici,
qui vitam omnibus corporibus communem inve Xerunt, animam mundi, a qua eam deducerent, simul e X cogitarunt.
Adeo nullam vitam absque animae praesentia & vivificatione
12. Equidem quae superiore para grapho asseruntur mag- sed modi β- nam probabilitatem prae se ferunt, dc eκ parte quidem vera cantem. sunt sed eX parte etiam falsa. Distinctione itaque Opus est. Re sumenda ea hic est quae supra para grapho 6. memoratur , ubi vita in primaevam, modificantem, & eκ utrisque concretam, herciscitur. Vita modificans materialis est ipsa forma physica. Etenim ut vita primaeva est stubstantiae natura fundamentalis considerata in ordine ad operationes, ita vita modificans est natura additionalis & complens similiter considerata in ordine ad Operationes, quae, ut supra monstravi, nihil aliud est nisi ipsa forma physica . Concedimus itaque, formam ad ratio nem vitae propilis accedere quovis accidente, imo esse ipsam vitam modificantem. Etenim per vitam modificantem nihil aliud intelligo, nisi eam rationem seu additionalem naturam qua vita primaeva completur & determinatur ad certam legem seu modum essendi atque operandi. Hoc autem complementum quia determinat ad speciem, eo enim quod determinet ad legem essendi 8c operandi, determinat quoque
ad speciem P est prius ordine naturae, dc intimius supposito,
304쪽
23O Probatio Oi Iae naturalis Cap. XVIII.
quovis accidente. Est ergdessentia additionalis, seu forma
physica. Atque hoc argumentum videtur vim demonstrationis habere. Duo tamen in eo supponuntur quae ulteriore elucidatione opus habent. Primum est, vitam modificantem a primaeva reassiter differre, seu formam physticam non esse vitam primTvam. Secundum est, denominationem vitae modificantis non soldai animis, verdui etiam omni formae phy sic ge, vel ipsis inanimatis, competere. De quibus breviter. Frρbμtκη Ad primum quod attinet, Formam physicam non eisd' ' vitam primaevam, sed duntaxat modificantem, eX eo evinci' ' φε tur quhd educitur e potentia materiae,& in eandem suscipitur,ac ab eadem sustentatur. Quod enim ita dimanat a materiali causa, ut in eadem perpetim suffulciatur, nec esse possit aliter
aut diutilis quam sic suffulcitur, non est de jure proprio, sed merito alterius, cujus est, & quod modificat. Quid enim est modificare λ Si de essentiali modificatione, de qua hic loquimur, quaestio sit, nihil aliud significat nisi complere in aliqua
natura seu specie, & determinare ad operationes istius speciei. Supponit igitur aliquid antecedens ut inchoatum, quod complet, qu6dque determinat : & consequenter vita modificans supponit antecedentem ut inchoatam, eamque perficit & specificat. Dices, formam physicam stupponere quid absolutum, simulque incompletum, in quo radicatur,qu6dque modificat , nempe naturam materiae primae per se subsistentem, quam complet. Verlim negabis fortasse modificare vitam aliquam primaevam; sed in iis corporibus in quibus vita cernitur, ut in plantis dc animalibus, formam, eam de novo addere, eaque materiam afficere & modificare. Respondeo, formam physicam revera modificare naturam materiae primae; hanc vero
includere naturam substantiae in genere, quae, quatenuS ener gelica, est ipsa vita primaeva cujusvis substantiae. Vita haec, quatenus restringitur ad materiam, es: materialis, & natura materiae atque vita in completa ejusdem. In quantum igitur forma modificat eam naturam, modificat ipsam vitam primaevam. Vita enim substantiae in genere in materia prima a natura ejusdem non realiter differt. Differentia enim contrahenSin perpetuis sola ratione a natura contracta distinguitur. utraque enim eandem naturam, sed, pro modo nostro intelligendi, diverit mode significat : scilicet, prout vel magis abstracte
305쪽
seu generalids, vel minus abstracte & specialitis, concipitur. Ubi vero suggeritur formam physicam in plantis & animalibus vitam de novo addere , id plane negamus. Fieri enim nequit ut vita e materia pullulet in qua nullam radicem ha- buerat. Natura materiae est materialis causa e qua formaphylica dimanat , & ita di manat, ut in eadem, quamdiu est,
immaneat, foveatur & sustentetur , hoc est, ut per continuam quandam dimanationem ab ea profluat. VerUm superat captum meum, Posse e re mortua, Omni vitae rudimento orba vivam formam immediate pullulare. Frustra objicitur, vivas plantas e terra inanimata oriri. Plantae enim sunt substantiae proprie dictae, dc per se subsistunt, nec vitam sua in e terra sugunt. At vero formae materiales totam Luam entitatem, ipsamque vitam quam habent, e materia hauriunt. Totum
enim quod sunt materiae debent, ipsumque esse suum ab ea mutuantur. Impossibile ergo est ut materia ulli formae vitam impertiat, sit in se nullum vitae principium habeat. Sed inquies ) forma, modificando materiam, Vitam in ea producit. Verum neque hoc consistere potest. Modus enim perpetuo supponit aliquod quod modificatur, quodque in re modificata, ante modi adventum, per modum principii sive primi rudimenti iii ius modi, continetur: Versatur enim modus essent i alis circa rem modificatam, ut circa aliquid inchoatum, &nondum, in eo genere quo modificationem requirit, completum. Cdm ergo vita quam adfert forma materialis sit tan-thm modus, supponit aliquod rudimentum vitae se prius,quod modificat. Qudd vero vita formae materialis sit tant lim modus,eκ eo innotescit,quod non sit per se, sed per inhaerentiam in materia cum dependentia ab eadem. Quicquid autem dependenter inhaeret, id in quo inhaeret a scit 3c modificat:
unde etiam idem denominat. Vita itaque formae cujusvis materialis, clim non sit ens per sie,est ens entis,& modus alteriuS.
Quod enim est per se, simulque in completum, aliquid in se continet per modum fundamenti seu principii quod ulterilis perfici Zc compleri potest. Hinc forma, quae complet, dicitur in potentia materiae latuisse, educi e potentia materisse, 6c inpotentiam materiae redire. Haec autem potentia materiae,
praeter relationem aptitudinis ad formam, nihil aliud est nisi materiae natura substantialis, qua in completa , quae, quatenus I i energetica,
306쪽
zaz Probatio vitae vaturalis Cap. XVIII.
energetica, est ipsa ejus vita primaeva. Haec enim apta est alia vita modificante & complente ulterius perfici δc specificari. Vita autem modificans nequit esse primum vitae rudimentum. Supponit enim prius quod modificat. Si enim vita aliqua sit modus alterius, reducenda est ad aliud id genus absolutum atque per se. Quare vita modificans revocanda est ad primaevam. Illa enim hanc assicit & modificat, haec illam suffulcit. Posita ergo vita modii acante, supponitur primaeva, e A quibus unitis resultat concreta modificata. Vita igitur modificans est rma physica, sed non est vita primaeva,seu vita per se subsistens & fundamentalis. Quod eX priore sup-
objectioni 1 . Sed irtasse cuivis non placuerit his supersedere : in oti sistat igitur, si velit, vitam quam addit Orma physica nullo
modo fundari in alia materiae vita praecedanea, sed esse rem plane novam, quam non omnis forma materiae addit, sed ea sola quam animam dicimus. Id autem lis animis pro prium, quod omnis anima vegetati Va aut sensitiva materiae addit, esse internum motus principium,quo corpuS animatum potest seipsum perficere, hoc est, seipsum movere dc innovare, ut ulteriorem perfectionem inde consequatur: & hanc vitam ilis plantis & animalibus appropriari. Respondeo, animam vegetativam & sensitivam revera solis animalibus &plantis proprih adscribi : eas vero solas internum motus principium materiae non addere, sed omnes formas materiales
idem perinde suppeditare : imo potius nullam sermam physicarii primum internum motus principium materiae adfer-ze. Concedo quidem animas vegetativam Sc sensitivam diversa ab altis iraiis modificatione istud internum motus principium afficere & ornare : imo quamlibet irmam simi- Iiter diversimode ab alia quacunque idem modificare. Nego vero ullam formam materialem primum internum motus Principium materiae sufficere : istud verb esse ipsam naturamcnergeticam substantiae in genere. Primum enim motus principium non est modus alterius, nec est per inhaerentiam in , &dependentiam ab, alia creatura. Est enim en tuas per se, &conbeqtaenter est ipsa natura seu essentia substantiae, quae laesi per se. Ne quis de hac re in posterum dubitet, rem apertitis declarabo. Per primum principium intelligo primam
307쪽
creatam motus causam internam. Quod vero non est nerse, nequit esse ea prima causa. Est enim per dependentiam ab alia causa creata sie priore. Non ergo est prima. Quare nulla forma aut anima materialis est simpliciter prima causa creata istius motus quem modulatur. Non enim est entitas
per se, sed essentialiter dependet ab alia causa creata priore, quae est per se & independens ab alia creatura & consequenter est essentia substantiae in genere, ut dictum. Nisi enim esset per sie, non foret prima causa creata, sed ad aliam pri,
orem adhuc esset recurrendum. Hinc soli asse ex parte profluxit vetus istud dictum metaphylicum, Quod es per accidens, reducendum ad id quod est per se. Frustra igitur asseritur in ob'jectione, animam de novo addere materiae internum motus
principium. Non enim addit primum istius motus principium, sed de novo modificat, & eo respectu est principium intermedium, seu forte propinquum, aut etiam proXimum , nequaquam ultimum, seu primum. Quod enim suffulcit suffulciens, suffulcit siumultum. Si ergo vita primaeva seu natura substantialis suffulciat formam, buffulcit quicquid forme innititur. Quare essentia stubstantiae per se est ultimum principium omnium. Dices, animam sensitivam esse ultimam causam sensationis. Rel pondeo, esse causam intermediam seu proximam, non simpliciter ultimam. Fundatur enim sensatio in perceptione naturali , & nisi daretur perceptio simpleκ, perceptio compositione modificata seu sensatio frustra eκ- spectaretur. Est ergo principium intermedium, non simpliciter primum. 13. Idem confirmatur sic: Quod non est perpetuum & Evineisur immutabile, non est principium simpliciter primum : At for- Dymamma physica materialis non est perpetua : Ergo. Minor per η'R6ν vise nota est. Major monstratur. Quod sit motu se priore nonen principium motus simpliciter primum: At quod non est
perpetuum dc immutabile, fit motu se priore : Ergo. Major ostenditur sic i, Quod in quovis supposito motu fit, nequit esse primum rei principium, aut primi motus ejusdem siupponit enim aliquid se prius eκ quo fit : neque potest esse primi motus principium , siquidem supponit motum sie priorem quo mutatur, cujus principium esse nequit. Qui enim potest esse principiuna motus se prioris, cujus ue vi producitur Mi-I i a nor
308쪽
Probatio vitae naturalis Cap. XVIII.
nor quoque sic Quod in supposito non est perpetuum, supponitur aliquando fuisse mutatum quodque fuit mutatum,desivit esse id quod fuit, dede novo incipit esse id quod non fuit: iupponit igitur motum se priorem quo sit, culusque non est principium. Cum ergo sorma physica non sit perpetua, sed motum se priorem supponat, non est internum motus principium simpliciter primum. Cumque vita primaeva sit primum Internum motus principium, sequitur formam phylicam non esse vitam primaevam, quod erat probandum.16. Quod ad secundam suppositionem attinet, dico, formam physicam non soldai in plantis & animalibus esse vitae
participem,sed & corporibus omnibus etiam inanimatis vitam modificantem addere. Non dico addere animam. Usus enim loquendi non obtinuit ut formae physicae elementorum, mineralium, & similium, vocentur anima. Aristoteles enim animum definit esse formam corporis organici, unde usus inoluit elementa, lapides, dc omnia quae carent organiZatione, inanimata vocare. Nihil tamen prohibet quin, in natura, viva eskpossint ; sed destituantur modo ista peculiari vita modificante, quae tribuitur animae, & vita tanthm naturali atque inorganica gaudeant. Verisimile autem est, Platonem generaliore sensu voce anima usium esse, pro natura energetica & viva substantiae in genere, ut supra visum est. Utcunque sit, data vita primaeva, quam superiore suppositione Vindicavimus, necessa rio sequitur omnem formam physicam materialem esse vitam modificantem. Si enim natura materiae primae qua energetica sit vita primaeva, & omnis forma physica eam naturam modificet & compleat, ut fatis superque declaravimus , necessario evincitur hanc esse vitam modificantem. Modificat enirn e X concessis primaevam materiae vi
17. Ulterilis idem probatur, quod natura substantiae in genere sit primum internum motus Principium, quodque vita primaeva cujusvis substantiae in hoc interno motus principio consistat, ut superiore Capite fuse probavimus. Si igitur forma physica modi licet naturam materiae primae, quae includit naturam substantiae, necessario modificat primum iniernum motus principium : cumque id principium sit ipsa vita Primaeva. necessario quoque ipsam vitam primaevam modificat,
309쪽
Cap. XVIIL AE cavisast mali. 243
ficat. Quod vero omnis forma physica naturam materiae primae modificat, eam complendo & determinando ad speciem, omnes fatentur. Tenentur itaque una fateri ea quae modo inferebantur. Quanquam enim ista peculiaris vitae primaevae modificatio, quae vocatur anima, solis animalibus &plantis appropriatur , non tamen sequitur non dari alias vitae modificationes, quae corporibus inanimatis communes sunt. Etenim si istae formae physiacae quas inanimatas vocant primum motus principium internum modificent, etiamsi modificationem istam organi aut vitae duplicatae, quae propria est animis, non inferant, heri tamen nequit quin, modi incando primum id principium, Prjmaevam naturae vitam una modificent. Statuimus igitur non tanthin animas, sed δc materiales omnes formas physica S, in quantum Omnes primum motus principium modificant, o esse vitas modificantes, licet
non ejusdem ordiniS cum animis.18. Argumentum adhuc subjungere licet quod utramque Datur mο- suppositionem fimul confirmet & illustret. Sic se habet: tus genera- Generalissimus motus a nulla forma, sive genetica sive speci- P qis yy fica, primo manare potest : & consequenter nulla forma est in ejusdem primum principium, Omnisque eidem superveniens
eum modificat. Motu S enim qui a particulari forma provenit, perpetuo includit modificationem generalioris praeeX- sistentis, eamque ad inferiorem speciem contrahit. Non negavero quin forma fortasse possit esse principium proκimum cujus vis motus se ipsa non latioris ; sed generalioris principium esse nequit: ut e Xempli causa, anima sensitiva potest esse principium sensus, appetitus A motus animalis, sed vegetationis aut motus deorsium nequit esse proprium principium, quia haec in multis corporibus reperiuntur in quibus non est anima sensitiva. Sic anima vegetativa potest esse principium diitributionis succi vitalis, nutritionis, augmentationis, ramificationis scu Orgam Zationis plantarum 1, sed nequit esse principium temperamenti seu crasseως. Similiter, forma misit nequit esse principium motus cujusvis elementi , nec elementi forma, motUS generalissimi omnium corporum. Sed hic sistamus pedem. Etenim existimo duo minimhm esse omnium corporum motus generalissimi. Prior si pliciter generalissimus est, & entenditur ad omnes subliantias creata S,
310쪽
u46 Probatio vitae naturalis Cap. XVIII.
1 θ materiales sive immateriales. Accuratisi me ab ingeniosissimo Vicecomite Verulamio l. a. Novi Organi cap. 8. nomine motus Anti typiae depingitur ; sed in ordine tant lim ad materialia. Verdua non tanthm corpora, sed & spiritus, reluctantur anni hi lationi, oc siuam entitatem perpetuo tueri nituntur, & actu quidem se tuentur. Haec tamen intervenit differentia , corpora, inter luctandum, magnis subinde la-horibus 8c mutationibus obnoxia fiunt, non item spiritus. Posterio r motus generalis solis materialibus appropriatur, Eceti motus mutationis formarum ; cujus principium nequit esse ulla forma in specie, ut per se notum est, siquidem ad omnes extenditur, δc omnibus antiquior est, cum sit motus ad tormam. Cum ergo hi duo motus generaliores dc priores fini omnibus formis, fieri nequit ut ulla forma sit internum eorum principium. Nihilominus omnes formae hos motus diversimode modificant. Etenim in motu mutationis,forma est quasi terminus ad quem materia mutatione fertur, in qua acquisita quiescit Jc completur. Forma quoque motum antitypiae modificat, ei simul conjungendo nisium defendendi naturam suam additionalem eique subscribit materia, quousque haec defensio cum praeservatione naturae suae primaevae consistere queat. Atque adeo, ni fallor, clare monstravi, omnem formam materialem modificare dc complere naturam substantiae quatenus est primum motus principium : cumque natura haec, quatenus est istiusmodi principium, sit etiam vita primaeva, sequitur, formas omnes vitam primaevam modificare, omnesque esse quidem vitas modificantes, non autem primaevas :quod erat probandum. 19. Ex dictis elucescit, vitam primaevam non esse accidens, non facultatem aut VireS vitales, non motum aut actionem, non terminum motus, non formam physicam , imo nec esse substantiam, prout ea concrete sumitur : esse tamen
subitantiam, prout eadem abstracte dc in adaequa te accipitur ; scilicet, esse entitatem per se stubsistentem, sed conssideratam in ordine ad operationes , hoc est, esse naturam substantiae energeticam, dc internum motu 3 seu operationis principium: Hoc vero principium si ve hanc naturam variis modificationibus inferioribus subjici, quae omnes differentias quas in corporum speciebus cernimus producunt : Porro,