장음표시 사용
381쪽
Cap. XXIII. aut inhaerentia distinguitur. 3 ii
incipiunt: hae similiter realiter differunt , sua causatione, quia stupponuntur non esse donec ea finita fuerit. Utrovisitaque modo mutatio termini ab eodem mutato discriminanda est: & quanquam aliquae partes totius termini moti cum aliquibus totius causationis ejusdem perpetim conjungantur esse tamen hujus quibus singulae illius respective respondent non sunt simul, sed eo momento quo pars causationiS praeterit, pars effectus illi praecise respondens in actum erumpit. Constat itaque eX dictis, actionem & terminum non sollim separabiles esse, versim etiam, si inter se recte comparentur, nullo modo uniri aut consistere posse : adeoque e X plicuimus Quo pacto terminus fiens suam causationem involvit, necnon quomodo ab eadem realiter differt , utpote concrete eam includit, & praecise seu respective eandem excludit. 1 o. Accedimus jam ad secundum Marii argumentum. An epen Disp. 2O. f. 5.n'. I 2. Secundo, inquit, probatur, quia hae dependentia est mutabilis ct variabilis in creatura, manente eadem
requiest: ergo distingu-tur a parte rei. Consequentia fundatur in principio supra tractato Disp. 7. s 2, cte. Antecedens autem probatur, quia dependentia illa qua nunc Deus conservat quanti-iatem sine subjecto in Saerame, to Mistincta est ab ira qua eo, servabat eandem quantitatem ia substantia panis,&c. Respondeo, dependentiam antecedaneam esse variabilem manente terminor, non autem dependentiam continentem seu conjunctam. Fateor itaque,illam non tanthm supernaturaliter,sed i naturaliter, a termino separari posse , non autem hanc, ut infra
clarilis patebit. Ubi instat Suarius, quantitatem in Sacramento conservari absque dependentia quam habuit in substantia panis ut nihil hic de incertitudine, aut etiam impossibilitate,istius propositionis interseram, dico, hoc supposito,
dependentiam quantitatis antecedaneam mutari, sed conjunctam una cum ea quantitate conservari. Ejusdem enim dissicultatis est, quantitatem conservare absque subjecto, ac eandem conservare absque siua interna entitate dependente, Si enim quantitas est per suam dependentiam a subjecto, sublata ea dependentia non est. Perinde ergo erit quantitati non dependere, ac non esse. Accidentis enim natura, quan quam abstracte per in adaequatum conceptum concipi possit, non tamen est entitas quae in natura seorsim seu abstracte
382쪽
Depenien tium inhaerentem e se formam privati
stare queat ; sed perpetud est ens alterius, seu ens entis. Quod probatur, quia entitas accidentis ineludit negationem persei-ia iis, & negationem independentiae a suo subjector, quas negationes entitas substantiae non admittit. Dices, omnipotentiam Dei essicere posse ut entitas accidentis sit per se, dc independens a subjecto. Regero, eam ergo una emcere ut accidens se eκuat natura sua, & se induat natura substantiar. Quo posito, quantitas non manet eadem, ut vult Suarius, sed mutatur in entitatem substantialem. Definitio enim substantiae, esse ens per se subsistens, hoc est, esse ens a nulla creatura dependens, ei competit. Nec suffecerit dixisse, miraculose hoc contingere. Nam prima quoque creatio substantiae, & continuata conservatio ejusdem, in re miraculos ae siunt, quanquam ob assiduitatem miraculis non accense
11. Tandem ad tertium Suarii argumentum n'. I .devenio.
Dependentia, inquit, non est de egentia substantia qualitatis aut qua, titatis dependentis, sed est via quaedam ad ipsam. 2uod putei ex ipsa ratione substantiae, ct idem est de aliis. Nam substantis, Iieei ereata sit in essentia siua, est quid a bsolutum, soιumque ineludit esseniis liter se per se, ct in speeiebus substantiae intelligitur
essentialis ratio completi per smiles disserentias absolutas, absque illa habitudine transcendentali quam essentialiter ineludit actualis
dependentia. Hoc argumentum ad strictius entitatis dependentiae conjunctae eXamen nos revocat. Nam si intelligatur de antecedanea, contra nos nihil probat, qui concedimus eam esse realiter a rebus dependentibus distinctam. Quare non antecedaneae, sed conjunctae dependentiae examen hic ineundum est. Concedimus autem cdm sit voX abstracta )non eo modo quo res dependens substantiam, qualitatem aut quantitatem concrete eXprimere 1, sed abstracte formam aliquam seu in adaequatum conceptum ad res dependentes essentialiter spectantem insinuare. Siquidem supponit rem dependentem tanquam materiam suam, eique addit duplicem negationem loco formae : priorem genericam ; posteriorem propriam, seu specificam. Illa negat prioritatem seu potius, si fingere vocem liceat, primitatem ) essendi , hoc est, negat se esse ens simpliciter primum : haec negat independentiam a causa sua a qua causatur. In hac posteriore,quatenus
383쪽
Cap. XXIII. aut inhaerentia distinguitur. 3
con notat causationem rei dependentis, fundatur relatio transcendentalis esse eius ad causam. Atque adeo totam entitatem quam dependentia enti dependenti addit aperuimus. Quae tamen in tot species dirimitur quot sunt genera causarum. Est enim in quolibet genere negatio independentiae effectus a sua causa. Verdin duae praesertim species spediabiliores sunt i, dependentia a causa efficiente, & a materiali ;de quibus hastenus disseruimus. De iisdem porro duo a nobis hic ulterilis asserenda sunt. Primum, dependentiam conjuneiam de formali dicere negationes duas, genericam unam, alteramque propriam , nec non relationem transcendentem ad suam causam. Secundum, negationes istas a re dependente
esse inseparabileS. 12. Ad primum quod attinet, dependentiam conjunctam Nihil pos- esse formam negativam, eX eo evincitur, quod sit imper- ty ηm I fectio, quae perpetuo forma privativa est , ut perfectio in re semper est forma positiva. Quanquam enim privatio frequenter sine negatione praesiXa enuncietur, ut caecitas, finitudo , imo quanquam terminus privationi oppositus formam vocis privativae prae se ferat: reipsa tamen haec in natura
forma positiva est, illa privativa : ut infinitudo, finitudo ivisio, caecitas : infinitudo summa perfectio est , finitudo includit negationem limitantem, se non ultra protendi. Etenim termini privative oppositi nunquam in natura per duas
negationes opponuntur, sed alter terminus affirmativus est, alter negativus: fc terminus qui per festionem exprimit , affirmativus , qui imperfectionem, negativus. Duae enim negationes oppositae in natura consistere nequeunt. Quare
si dependentia sit forma positiva & perfectio, independentia
est forma negativa sic imperfectio, & contra. Certissimum autem est, independentiam esse in Deo summam δc Divinam perfectionem, bc consequenter dependentiam dicere negationem. Hoc argumentum stupra tetigimus, nec opus est ei hic ulterilis inhaereamus. 13. Secundo, probatur, quod nulla fingi potest entitas po- Doenis insitiva ex natura rei a re dependente distincta in hac inhae- tia inhaerens. Ea enim entitas positiva quam Suarius dependentiae inhaerenti assignat revera spectat ad antecedaneam, ut nimi
tum ipsum fieri termini seu via ad eundem. De quibu iii itur,
384쪽
ao aeuomodo terminus a sua dependentia Cap. XXIII.
ille n'. 16. sic loquitur : Dependentia est ordine naturae prior, κρη sol sem quam relatio, sed etiam quam res creata, saltim sub aliqua ratione, scilicet quia via est prior quam terminus, ct feri quamfactum esse. Quibus verbis clare ostendit se in sua argumentatione deceptum esse, dum, Pro dependentia conjuncta, tantlim probat antecedaneam esse eX parte rei a termino distinctam. Vult enim dependentiam esse ipsum fieri dependentis. Fateor dependentiam antecedaneam id esse: nego autem eandem inhaerere termino. Imo impossibile es ut ea inhaereat, cum ejus esse consistat in solo fieri termini, &cessat in esse facto ejusdem. Dices, dependentiam de praesente praedicari de termino, ut, terminus est dependens,) &consequenter eam termino facto inesse. Sed contra est, quod terminus de praesente Ob dependentiam praeteritam seu antecedaneam non dicatur dependens, sed fuisse dependens. Sic enim de hac re differens statuit ipse Suarius, Disp. 18. f. Io.n'. 8. Ex quo, inquit, sit, cui ad secundum argumentum respondeamus , 9 impossbile esse ut, cessante vel transacta actione, duret eausa in actu. Potest quidem durare res quae fuit eausa iuat tu, non tamen durabit in ratione actu eausantis, eam actu nontinua i in sectum: unde nee talis essenius potest verὸ diei jam acta pendere a tali eausa, sed dependisse aliquando in suo feri: quam
dependentiam non habuit nisi ratione actionis, quae tune etiam fuit quando a sua causa manavit. Versim ob dependentiam inhaerentem omni tempore est dependens. Essentia enim rei 1ic dependentis involvit duas negationes, ut dictum. Atque hinc confirmatur haec ratio, quod hae dependentiae diversimode de effectu praedicentur, altera per verbum de praeterito, altera per verbum de praesenti. Haec ergo non includit illam, sed est forma quoquo modo distincta , & consequenter dependentia conjuncta eam rationem positivam quam antecedanea dicit termino facto non addit, nihilque relinquitur quod termino adferat praeter negationeS memoraritas. Suarius enim ipse, praeter dependentiam mediam, nihil positivum terminis factis nomine dependentiae asserere
ausus est. Creatliram 1 . Dices, eκ sententia nostra, inter Deum ti creaturas
nullasn entitatem mediam intervenire. Si igitur depen-sὸhilam. dςntiam ullam in creaturis, vel ad creaturas spectantem, probaverit,
385쪽
Cap. XXIII. aut inhaerentia distingurtur.
probaverit, sit iis inhaerens necesse est. Respondeo, reverarem ita se habere : nihilominus acriter contendit Suarius, dari causationem mediam inter Deum Sc creaturam, quatritamen in creatura facta collocat. Fateor autem me non posse ad hanc normam creaturae creationem concipere. Quod enim antecedit, qua antecedit, in consequente, qua consequente, fundari nequit. Admitto nos posse ratione distinguere creaturam fientem a creatura facta, & seorsim tractare: Ced in re, creatura fiens si sit aliquid extra intellectum
realiter exsistenso est creatura facta, nam quid aliud esse potest y ) sin non sit aliquid extra intellectum, nihil est.
Quare creatura fiens & creatura facta sola ratione differunt. Nihilominus lix causatione causarum secundarum
antecedaneam dependentiam essectus a sua causa lubens agnosco. Infinita enim est disiproportio inter causationes causae finitae ac infinitae. Illa enim, qudd finita tantum virtute agat, resistentiae subjicitur, & ob eandem rationem non immediate attingit terminum, sed mediante causatione sua, quae est entitas intermedia dc resistibilis: haec, quia infinita virtute pollet, nulli resistentiae obnoxia est, & consequenter immediate educit terminum quem intendit, & non per ambages operatur. Secundo, illa nititur & vigorat se ut efficiat quod intendit, atque si nisius sit cum victoria, passum actu movet , quaerit autem materiam praeeκsistentem in quam agat, quamque disponat ad actionem suam recipiendam, dcconsequenter per actionem mediam effectum producit : haec per substantiam infinitam operatur, neque necessum habet quaerere materiam in quam agat, aut quam disponat ; sed quicquid vult, sine nisu aut labore, quo momento inchoat, perficit. Tertio, illa, si transienter agat, non est intim. praesens effectui suo, & consequenter actionem intermediam, se propagat, qua effectum immediate attingat: haec vero ubique intimh praesens est, nec opus habet per intermediamentitatem influat. Denique, illius essectus, nisi ubi sit modus causae, ab ea seorsim eAsistit: hujus minime, quia ejus conservatio est quasi continuata creatio. Quare etiamsi duplicem dependentiam, antecedaneam & inhaerentem, in creaturis respectu Dei non agnoscam; effectis tamen causarum iecundarum duplicem adscribo et antecedaneam, quae Praece
386쪽
uomodo terminus a su a dependentia Cap. XXIII.
dit e si ectum & conjunctam, quae inhaeret in eodem : quanquam haec nihil positivum ei addat, ut hoc argumento evici
13. Tertio confirmatur,quod datis in quacunque re duabus memoratis negationibus, generica & propria, ea ipso facto, absiaque alia entitate positiva addita, fuerit dependens: ut in genere causae efficientis, data negatione Originationis suae a se, &negatione independentiae ab hac individua causa, effectus ab ea causa fatis erit dependens: vel saltem dic quid insuper, ut recte dicatur dependens, requiratur. Similiter in genere causiae materialis, data in aliqua forma negatione essendi per se, & nebatione independentiae ab hac materia tanquam a sua mateliali causa seu subjecto, absque alia re positiva, ista forma est a diu inhaerens in ea materia. Hoc jam ulteris confirmatur e X ultima parte propositionis prioris probanda. Si enim hisce solis negationibus positis , sussiciens relatio transcendentalis effectus ad suam causam resultet, quid aliud positivum e X parte dependentiae desideretur λ At vero possitis dictis negationibus in quacunque re, sium ciens fundamentum relationis transcendentis ejusdem ad suam causam aderit. Denique,ti 2 c Omnia magis elucescunt, quod dependentia non sit modus causati, ut partim supra probavi, partim infra probatur u S sum.16. Dices, dependentiam effectus, secunddm Suarium, nisil aliud esse nisi causalitatem causiae,& hanc in efficiente nihil aliud esse nisi actionem agentis. Sed obvia est responsio, &secundit in mentem Suarii , Revera actionem agentis nihil aliud esse nisi causalitatem ericientis, & hanc, 1i passive eκ-
primatur, coincidere cum dependentia effectus a sua causa. Dependentia enim hoc loco pro antecedanea sium itur, nempe pro ea quae producit effectum , non pro dependentia inhaerente, seu in effectum impressa. Illa enim est ipsa energia& activitas causae, quatenus in ordine ad effectum passive eκ- primitur : haec est forma quaedam privativa effectui inusta, qua is suis negationibus limitatur. Causa enim em ciens non
tanthm effectum suum edit, verum etiam dictis dependentiae negationibus ceu stigmate suo notat, & sibi soli ut causae ejus dem appropriat. Huc refertur objectio Suarii Disp. 48. L. 1.n'. I 6. quam contra se adducit, cuique respondet. Dices, inquit,
387쪽
Cap. XXIII. aut insaerentia distinguitur.
anquit, dependextia oritur ex actione o ideo enim essectus pendet, quia sti: ergo non pote1t actio esse ipsa dependentia, sed aliquid prius. Respondetur, negando dependentiam oriri ex actione, sed potitis esse ipsammet actionem. Unde illa causalis non s reducenda ad Iolentem ea am, sed potiks ad formalem id es, cim dicitur rei dependere quia sit, ηon est sensus, quia dependentia manat ab actione, sed quia per ipsam actiquem coκ lituitur ratio assentis. Fateor dependentiam antecedaneam este ipsammet actionem, & per actionem constitui rationem agentis : verlim dependentiam causatione inustam esse potius formam privativam termino inhaerentem, δc non esse actionem aut causa litatem agentis , sed in & cum termino per actionem, seu per dependentiam antecedaneam, comproduci. Hinc itaque elucescit qua occasione Clarissi Suarius fallitur, quia nimirum dependentiam antecedaneam ab inhaerente non disse criminavit. Illa enim reducitur ad eficientem cautam, ut modum ejus: haec, ad formam privativam termini, ut in- adaequatus ejus conceptUS. 17. Tandem praecipuum Suarii fundamentum, quo ad- in ostruit actionem in re nihil aliud esse nisi specialem illam de- fi ahit
pendentiam quam effectus habet siua causa essiciente, aggre- cedaηeam diamur. Disp. 48. f I. n'. I s. sic urget ; Actio hou es rei fu- η'' io retens, neque res facta, seu terminus causalitatis essectivae, ueque punt iliae uuae res semul sumptae, neque denominatio orta eae coexsistentia illarum ; sed est aliquid aliud medium inter illas e hoe autem nihil aliud exeogitari potest nisi dependentia unius ab alio rergo. Respondeo, nos concedere dependentiam antecedaneam 8c actionem in re coincidere : sed negamus dependentiam hoc sensu manere in termino: esse autem aliam dependentiam quae est in termino, eique addit duplicem negationem, ut declaravimus. Est enim prioris essectus, & in termino facto permanet. Sed pergit Suarius : Probatur minor, quia sne hae dependentia imposbile est intelligere in uva istarum rerum rationem essectus, ct in alia rationem eause agentis. Posia autem hae dependentia, ct praeeisa omni alia re aut modo reali, ne-eessario res depeηdens es essecta,ct illa a qua pendet est actu aeeinis: ergo actio nihil esse potest ab hae dependeniis distinctum. Verdira hactenus procedit Suarius de dependentia antecedanea , quae revera non distinguitur si ve realiter sive eκ parte rei ab Tt a actione
388쪽
stuomodo terminus a sua dependentia Cap. XXIII.
actione seu causalitate essicientis, ut argumentum ejus emcaciter suadet. Negamus vero hanc dependentiam inhaerere termino seu effectui , multo mi talis esse modum ejus, ut ille supponit. Dicimus enim, in termino aliam dependentiam, quae solas negationes ei addit, resultare & hanc non esse actionem aut causalitatem agentis, sed esse inadaequatum
conceptum effectuS. Hanc insuper dependentiam connotare antecedaneam, ita ut qui non accurate earum distinoiionem advertit iacile decipiatur. Impossibile enim est ut negatio independentiae, quam dicit inhaerens, in aliquo effectu in quo causatio ejusdem non praecesserat infit. Quare propria negatio quam includit consequens dependentia con notat antecedaneam, &est sufficiens fundamentum relationis transcendentis effectus ad suam causam. Atque haec de Priore propolitione. Dua ηαu- Ι 8. Ad secundam propositionem, hasce negationes a rebustiones fre dependentibus inseparabiles esse, accedimus. Primo, nega-
, ὸ .hi tiOSVn xica x spectu causae essicientis certissimo inseparabilis hil rem dependentem non esse primam causam essicientem. Si enim iit prima causa in genere essicientis, qui fieri potest ut sit limul ab alia causa se priore dependens Z Quare creatura, quia est dependens, negat se esse causam primam. Esse enim causam sinit liciter primam, & esse simul dependens,
apertam involvit repugnantiam. Similiter in genere causae materialis, generica quoque negatio a re eo modo depen, dente manifeste inseparabilis est , nimirum rem inhaerentem
live forma essentialis sive accidentalis sit o non esse ens per se subsistens. Imusimodi ergo forma inseparabiliter includit negationem essendi per se. Si enim sit per se, non dependet per inhaesionem a subjecto : sin dependeat, non est per
ist. Nihil enim aliud sper ese pense J hic intelligitur, quam
non esse per dependentiam a subjecto inhaesionis. Porrh, negatio propria quam res effective dependens continet, aeque manifeste inseparabilis est. Supponamus enim per impossibile, rem aliquam effective dependentem non includere negationem independentiae a sua individuali causa essiciente a qua fit:
sublata ergo ea negatione, res manebit ab ea causa inde pendens,adeoque simul dependens & independens , quod repugnat. Pari modo, negatio propria quam continet dependen
389쪽
Cap. XXIII. aut inhaerentia distinguitur. ' a s
tia a causa materiali inseparabilis est : ut haec forma,sive estentialis sive accidentalis,includit negationem independentiae in-haelionis ab hac materia aut ab hoc subjecto,a qua aut a quo susia tentatur. Vel ergo inseparabiliter includit,vel non. Si insepa rabiliter, habemus intentum : sin non, forma ista seorsim oriri atque 1iare poteli absque subjecto , adeoque erit simul forma, & nullius subjecti aut materiae forma : erit ergo ens per se, & non modus aut forma alterius, contra quam supposuimus.19. Hactenus entitatem dependentiae atque inhaerentiae pri- Andere vativam, nec non inseparabilem, e Xposuimus : adhuc superest, dentia stan sit modus termini nEcne, eXpendamus. Et quidem primo, cujusmodi entitas sit modus, & deinceps, an dependentia aut inhaerentia sit modus termini, considerandum est. Ad Moosentitatem modi quod attinet, eXisi imo eum semper dicererem in & cum entitate alteriuS impleXam , ita ut novus modus non plane novam entitatem supposito, sed eX parte prίe- exsistentem aliterque modificatam, adferat. Supponit enim rem praeeκ sistentem,& in ejus Variatione novitas modi ratioque consistit. Generatio itaque novi modi materialem causam ex qua fiat, in quam recipiatur, seu e qua educatur, re quirit. Non enim totus de novo, ut in creatione fit, neque totus adventilius est, ut in additione partium substantialium :sed habet in re modificata fundamentum praejaetum, quod solo motu aliter format, qualificat aut terminat, quodque sine novo motu modaliter non mutat. DiXimus supra cap. 2. modos recte distingui in naturam adferentes, & solummodo complentes, seu tegminantes aut unientes. De prioribus non est cur hic aliquid amplius adjiciamus : de posterioribus aliquid advertendum. Hi modi quatuor minimhm conditiones postulant: I. modum rei modificatae inhaerere : et . non differre realiter, nec sola ratione, sed en parte rei, ab eadem :3. non uniri per alium modum : . eundem praeci Se modum diversis modificatis non uniri. sto. Primo, certissimum est, nullum modum esse ens per ses primis ebis & consequenter esse per inhaerentiam in sua materiali causa. di vibis Nequit autem inhaerere in Ie quam non modificat. Modus enim unitur rei modificatae per seipsum. Est enim actus, quasi forma, rei quam modificat. Sicut enim forma ingreditur compositionem corporis physici ; ita modus ingredi, T t a tu D
390쪽
326 Suomodo terminus a sua dependentia Cap. XXIII.
tur cornpositionem compositi metaphysici . Quare unitur per seipsum. Non enim per alium modum, atqui immediate, rem modificatam componit. Porro, unio modi & inhaerentia ejus dem idem sunt: cumque modus uniatur per seipsum, sequitur eum inhaerere per seipsum,adeoque in re, e se modum & inhaerere, idem significare. Nihilominus ut diximus stupri. fieri potest ut modus habeat partes, & quaelibet pars suum proprium sib-jecturn inhaesionis modificet: ut prima & praecipua pars dependentiae antecedaneae activa est, nempe est prima pars actionis, seu est nisus movendi, qui modus est agentis,& in agente inhaeret altera pars passiva est, dc recipitur in passum sub specie motus,estque modus passi. Hoc idem de subsistentia modah, quae modus quidam est, ut clare probat SuariuS Disip. 3 .f6. n'. 2 o. Seehη a. Secunda conditio similiter a Suario plene asseritur Disip. . in qua agit de distinctionum generibus,& probat, praeter distinctionem realem & rationis, dari mediam, quam modalem vocat. Hoc sollina decipi videtur, quod naturas realiter distinctas enumero modorum eximat: sed de hac re hic disserendum Te/tia. non Tertia conditio partim eκ dictis elucescit, partim ulterilis confirmatur, quod si primus modus nequeat uniri sine secundo, nulla ratio reddi possit cur secundus tertium, aut tertius quartum, & sic in infinitum, non requirat. Quod enim
impedit ne primus uniatur sine secundo, non minus impediverit ne secundus sine tertio,&c. Si enim moduS,quia modus,ne queat immediate uniri,neque secundus neque tertius immediate uniri queat. Etenim si modi realiter distincti immediate& per seipsios uniri debeant, concipi non potest modos tan-thm eκ parte rei distinctos per alios modos uniri. Quoad
modos realiter distinctos, constat, inter materiam & formam, praeter unam illius praeparationem, quae modus est ex parte materiae, non formae, requisitus ) nihil intervenire: similiterque inter subjectum & accidens, eA parte accidentis. Fateor, modum intervenire posse eκ parte siubjecti, unde accidens ei naturale vel non naturale dicitur. Hoc autem contingit, quod vita naturae quolibet accidente subjecto intimior sit, eique det esse naturale vel non naturale. InterimeX parte formae aut accidentis nullus modus intercedit. Ch mergo modus ex parte rei duntaxat a subjecto distinctus miniis quam realiter a natura subjecti differat, nulla ratio concipi potest