Tractatus de natura substantiae energetica, seu de vita naturae, ejusque tribus primus facultatibus ... naturalibus

471쪽

Cap. XXVIII. De subsantiarum penetrabilitate. 4o 7

naturae substantiali talis unio involvit λ Videmus indies corpora prilis divis a re-uniri. Aqua millies disseeta illico con-

fuit, c& vulnus illatum confarcit. Anima penetrat corpus ;& Angelus corpora, utcunque quantitate munita, pertransit, aut etiam obsidet : nec ulla ratio substantiae praeter molem materiae impedit quo mi talis penetratio fiat. Neque quidem ea impedit, nili tanta materiae copia in eXiguis cancellis congeratur, ut ipsa densitas materiae ulteriorem ejusdem ingressum respuat. Caeterlim in motu penetrationis materia-1um quantitas ipsa est in consimili motu, nec ad permanentem de ita bilem dimensionem pervenit, donec penetratio absolvatur aut alio modo sistatur. Tres itaque prorsus conditiones ad substantiarum penetrationem requiruntur. Prima est, duarum aut plurium substantiarum localis unio , sive transiens , sive permanens : secunda est, depositio prioris quantitatis utriusque subjecti: tertia, assumptio quantitatis novae utrique communis. Atque has conditiones nihil arduum aut impossibile intinuare, e A supra dictis clare innotescit. Satilis estet. Omnibus itaque rite perpensis, non est cur homines ad . itere nomen penetrationis tantopere eκ horrescant. Si enim alter 'ζης utrum, vel penetratio substantiarum, vel vacuum, admitten- aeuum

dum sit, proculdubio illa potior quam hoc, dc Philosopho dignior est. Illa enim est entitas positiva, dc nihil absurdi

involvit: hoc vero inanem nullitatem, ut partem universi, imo, in multis, ut principium ipsius naturae, importune se nobis obtrudit. Sed, Cur, inquies, necesse sit horum alterum admittamus t Profecto, absque eorum altero nullus in universo motus peragi potest. Quod enim moveri incipit, vel in locum prilis vacuum movetur, vel corpus Proκimum quod versus movetur ei cedit. Si moveatur in locum vacuum, datur vacuum: Sin moveatur in locum cedentis, id quod cedit nonnihil condensatur, & aliquas sui partes in seipsum retrahit, hoc est, patitur penetrationem. Etenim cessio rei in

472쪽

tur. Centrum terrae non cedit, nec propterea huno nisummotus consequitur. Ratio est, quod corpus trusium nec cedat, nec vacuum adsit in quod corpus sive trudens sive trusum se recipiat. Si ergo universus mundus e X istiusmodi non- cedentibus quaquaversdm consisteret , nullus motus ob defectum vacui & corporis cedentis contingeret. Si enim

quod aliqui imaginantur ) mundus componeretur e X particulis seu atomis nulli compressioni seu condensationi obnoxiis, seqOeretur eas atomos esse simul durissimas 8c plane adamantinas. Nihil enim durius esse potest eo quod nulli compressioni vel minimlim cedit. 'Porro, si hae atomi immediatae forent, aliae alias, quibus circumsistuntur, quasi tot cunei adacti, ne qua lCco moverentur, firmarent. Quemadmodum enim lapides in pavimentum fistuca impulsi immobiles haerent , ita hae atomi aliis undique obseratae fc impactae eodem perpetub loco fi Xae manerent. Quid enim strictidscoarctari queat quam corpusculum qu0d undique corpusculis durissimis minimEque cedentibus, & haec vicissim aliis usque 8c usque absque interstitiis, aut vel minima distantia, obstipatur λ Profecto, qui rem serio perpendit, facile discernat, istiusmodi mundi se ructuram ad nullum omnino motum comparatam esse. Visum ergo est Sapientissimo Deo, mundum suum multo aliteor concinnare , scilicet, partim eX corporibus dissiculter cedentibus, partim ex cedentibus facillime, partim ex medio modo se habentibus, componere. Nihil facilisis

cedit quam aer, aether, eκhalationes, caeteraque corpora vOlatilia, in quibus motus velocissimi perficiuntur. Nihil magis resistit compressioni quam corpora solida dc dura, quae obscure ulli in se motui cedunt. Fluida fere medio modo ad cessionem comparantur, δc motus mediocres admittunt. Haec res

Ingeniosissimo Vicecomiti S i Albani notissima fuit, ut patet

ex ejus eliplicatione motus libertatis. Quin dc ipse Democritus , non admittens condensationem aut rarefactionem, propterea dicit nullum motum fieri posse, nisi detur vacuum. Quare mihi certissimum est, vel v cuum, vel penetrationem dimensionum admittendam esse. Nequis autem vitilis quam par est hanc speculationem aestimet, pauculis instantiis penetrationis substantiarum tam exsistentiam in rerum natura, quam usum, asseruero.

3. In primis

473쪽

Cap.XXVIII. Desubsantiarum penetrabilitate. 4O9

3. In primis Occurrunt eXperimenta fere omnia quibus Il- Penetratis

lustrissimus Vicecomes SV Albani, in Libro suo posthumo a experimen' Doctore RaWley edito , condensationem & rarefactionem t- p 'st proprie dictas in rerum natura dari probat. Ejus enim com p ijsim densatio evideotissime receptionem partium aliarum in alias ex iis D

involvit. Secundo loco miκturam elementorum dc tem Baconii peramenta inde orta memoro. Profecto miror nonnullos βς η o Peripateticos, qui elementorum mixturam 8c unionem ultro agnoscunt, & interim penetrationem substantiarum eorundem admittere verentur. Etenim si mista sint tant lim particulae juxta positae, qui fiat ut faciant unum per se, hoc est, unum individuum in certa rerum specie constitutum λ Chmenim diversae sint naturae, & qualitates contrarias in se foveant, non coalescunt in unam naturam nisi intime commisceantur, & mutua penetratione contemperentur. Facilisis enim arenae litoris aut pulvis quivis subtilissimus corpus unum, utcunque in multa divisium, confecerint. Quod vero plurimi nunc dierum Aristotelis elementa prope spernunt, me pardin movet. Sciant enim eandem esse rationem mi κ-turae principiorum chymicorum, quae, nisi intime uniantur, non componunt unum miAtum. Spiritus cinnamomi in cinnamomo nullibi sincerus, qualis arte chymica eκ trahitur, sed refractus & contemperatus, deprehenditur : idemque, mutatis mutandis,de caeteris eorum principiis dicendum est. Quale sive haec sive illa mixtura admittatur, res eodem redit, utrobique penetrationem elementorum inferendam esse. . Tertio loco assero vegetationem, atque ad eb nutritio- Tertium,nem per intus assumptum alimentum. Quid enim est per tutus que sustum alimentum nutriri Non est nutriri per appositionem eAtrinsecam. Sic enim domus, jacto fundamento, diceretur nutriri, dum muri indies per appositionem laterum sensim e Xstruuntur 6c augentur. vera autem nutritio fit per imbibitum alimentum in ipsam substantiam partium nutritarum. Etenim in nutritione non tant hin partes eX-timae crescunt, sed & intimae, dc tractu temporis auctiores

atque firmiores evadunt. Arbores enim,quanquam nova quot annis lignea capsula inter corticem & truncum appositi augeantur , quoad interiores tamen earum partes proprio mo do simul aluntur 6c crescunt. Succus enim nutritius non

474쪽

41o De sub tantiaruω ne trabilitate. Cap. XXVIlI.

tantlim inter truncum & corticem labitur, sed & meditullium arboris penetrat atque humectat. Neque quidem credibile est, succum subintrantem ferri tantdm in seriatis ligni poris. Etenim hoc possito, non sufficerct ad discriminationem listanorum virentium a defunctis , nec solidas arbaris partes in- . dies duriores ac firmiores, quin potius, contra, laκiores & molliores, redderet. Humida enim e X terias applicata, nec per modum alimenti intus attracta, partes quas madefaciunt relaxant δc emolliunt, nedum firmant aut indurant : ut videmus in truncis arborum in aqua maceratis, qui inde tractabiliores, fleκibiliores, faciliusque scissiles fiunt. Quod vero, econtra, succuS nutritius Verus Perluens arboris partes eas subinde firmiores sc robustiores efficit, testantur fabri lignarii, qui extimas ligni pallentes partes quas alburnum vocant babjiciunt, ut nondum siucco nutritio fatis induratas 5c durabiles factas. Cito enim putrescunt, & Vermes concipiunt. Quare vera nutritio fit per intus assumpsum alimentum ipsam substantiam partis alit 3 Penetrans. nuamm, 3. Quarto loco numero transpirationem : quae quidem , vulgo creditur fieri per porOS. Ego quidem non nego quin aliquando per poros fiat ut in ebulliente aqua, bullae exortae circa fundum lebetis ad superficiem ascendunt, & in auras evolant: vellim hoc sit in liquidis calore violenter agitatis, nec satis prohibet quin in solidis nonnullis aliter eveniat : nempe halitus per ipsam substantiam partium per quas eunt transudant. Corpora terminata dc profunda nequeunt aliquid e su a profunditate per poros emittere, nisi sint ab eo loco ad superficiem per quam emittunt aliquo modo striata. Hoc enim videtur demonstrari posse. Bullula enim in intimis part Ibus suscitata non sussicit ad transpirationem e profundo corporis : sed requiritur continuus meatus a loco eXΟrtus bullae ad locum eκ spirationis ejusdem. Aliter enim si eneat, certe permeat substantiam partium. Dato autem meatu, necesse est pars sit ab exortu bullae ad exitum ejusdem striata. Cdm vero totum corpus cujusvis animalis sit e profundo perspirabile, ut e Aperimentis Sanctorii stat icis consta t, necesse est sit e profundo superficiem versds striatum ; nec sufficit dixisse, pauculos hic illic meatus ad cutem pertingere.

Cum enim ut diait Hippocrates totum corpus sit conspirabile

475쪽

Cap. XXVIII. De sub tantiarum penetrabilitate. 4 II

tabile & perspirabile, nulla particula fuerit a qua aliquid vaporis non fluat. Quare ab omni puncto ad cutem deducendus est ductus, adeoque totum corpus a meditullio ad superficiem meatibus fuerit striatum : quod tamen e X perientiae quotidianae non respondet. Verisimile itaque est, e X halationes ex alto corporis fluere seu sudare per stubstantiam partium exteriorum δε non per porOS. Dices,dari corpora quaquaversdmporosa, quae tamen striata non cernuntur : qualia sunt cumulus arenae, acervus tritici, spongia. Resipondeo, priora exempla non esse corpora unita, eo riamque poros esse solummodo vacua

hoc est, aere repleta ) interstitia inter congestas, sed non continuas, parte S. Ad spongiam quod attinet, eam esse quidem sitio modo striatam, quanquam non directo ductu ad superficiem, sed variis fleXibus quaquaver sdin intorto. Verlimii porosa corpora recta striatione donata contemplari cupias, possis in quolibet prope ligno, quod secunddm longitudinem ii e striatur. Observabis autem viridia haec ligna in ignem conjecta, non per latera, sed per e Atremitates, secundum ductum striarum, liquorem elistillare. .Dices, me stupra dixisse, succum nutritium lignorum non distribui per poros. Respondeo, me agnoscere distributionem sicci nutritii esse primo inter corticem dc truncum, secundo in poris striatis lignorum :fed tertio, utramque eo fine, ut in solidas ligni fibras demum excipiatur, ea sique nutriat atque augeat. Dices, si haec concedantur, obstructionem non contingere in poris, at in stolida substantia partium. Respondeo, me non negare quin Ob-1iructio accidat in poris , quemadmodum in ductibus urinae, in venis, arteriis & nervis, &c. ut frequenter cernimus: sed hoc tant dira dico, obstructionem in solis poris aut meatibus non contingere; verdm in ipsis solidis partibus frequenter reperiri, earumque Perspirabilitatem atque etiam penetrabilitatem a variis causis constipari posse. 6. Quinto loco distributio succi vitalis in circuitu suo re- uintum,

censeri potest : quae non per sola vasa & poros, ut aliqui pu- ex aesi setarunt, sed per ipsam substantiam habitumque solidarum hwqR

partium fertur. Vita enim influens solo contactu praeterlabentis vitalis spiritus inspirari nequit : sed insuper requirit intimam unionem spiritus insiti & influentis. In qua unione, & indh oriunda e Acitatione spirituum insitorum ad

G g g et suas

476쪽

De substantiarum penetrabilitate. Cap. XXVIII.

suas ditiones ampliandas, sese nutriendas, aliaque vitae munia peragenda, ipsa ratio vitae influentis consistit. Non nego quin praeservatio partium solidarum a putredine, earumque vigoratio, tonus, activitas & justa temperies, inde quoque potissimhm dependeant, & fructus sint ejusdem. Hoc tant lim dico, hanc exaltationem spirituum insitorum cujusvis partis non contingere absque actuali & intima praesentia atque unione spirituum influentium. Spiritus enim insiti absque influxu

vitalium fixi sunt dc quasi sopiti , sed illorum adventu actuali

ad opera vitae vegetabilis obeunda actu eXcitantur. Quemadmodum enim coloreS absque luce torpent, & non informant

visum ; ita insiti spiritus absque influentibus quasi potentiales sunt & otiantur. Vel lim haec influentis & insitae vitae unio multo amplioris speculationis est,quam ut hic ubi omnia quasi in transitu spectantur) fatis accurate considerari queat. hy . SeXto loco, idem prope de nonnullis tumoribus dicendum est, qui non perpetuo in sola infarctura pororum, sed &frequenter in ipsa augmentatione notha solidarum partium, consistere possunt. Quanquam enim in hydrope,in cede male,inem pyemate, & apostematibus & pustulis, similibusque tumoribus, maXime conspicua materiae pars in cavitatibus & in cellulis seu interstitiis membranarum aut carnium contineatur: frequenter tamen in ipsam substantiam quoque carnium, fibrarum & membranarum continentium aut adjacentium im-hibitur,easque tumidas reddit. Vidi aliquoties membranas,quae ex naturae lege tenues, simplices ac pellucidae forent, ad conspicuam crassitiem auctas. Quin & ubicunque fit dissicilis transtus per habitum partium,eXoritur eo loci intumescentia. Pars enim minlis apte pervia facit sanguinem diutids quam par est in transitu per substantiam suam haerere , & similiter sanguis ipse ad permeationem pardm idoneus, in substantia partis perquam transit tumorem & dolorem essicit et quanquam fateor frequenter quoque tum dolores tum tumores eκ selo flatu concitari , tunc vero materiam non tam in ipsa substantia quam in poris & meatibus ejusdem, concludi. Flatus autem ipse

dissicillimh partis cujusvis substantiam pertransit, δc atrocissimos dolores in transitu ciet lyraesertim ubi pars nervosior ac fi-brosior sit,ut ventriculus 8c intestina . Verdm cum tanta sit tumorum varietas,de omnibus huc spectantibus hic tractem,eκ-

spectandum non est. 8. Septimo

477쪽

Cap. XXVIII. De substantiaruω penetrabilitate. 413

8. Septimo loco reponimus mi Aturas δc penetrationes artifi- Septimum, ciales. Corpora congenera se mutuo facile penetrant, ut cera, ζηresina, gummi restinacea, sevum, adeps,aXungia, oleum , quorum quaelibet duo aut plura colliquata statim intime commiscentur: imo calκ plumbi, lithargyrum, minium, & similia, in oleo diu colia, ita mutuo subiguntur, ut in emplastrum justae tenacitatis & consistentiae facessunt. Miretur quis, pulveres tam ponderosos posse in oleo promiscue fluitare,nec fundum petere : sed oleum eorum miXtura densatur, pulveresnque oleo soluti rarefiunt,adeoque eX aequo librantur. Similitergummi aquosa, Tragacanthi, Arabicum, cerasorum,&c. aqueis facillime diluuntur, & in muccilaginem claram aqua intime perfusam abeunt. Sales quoque & faccharum in aqueis liquescunt, & cum iisdem facillime uniuntur. Quod vero non tantum percontactum junguntur, sed per realem stabitionem constat, 1. Quia faccharum pulveriZatum, & in vitrum ariquam limpidam continens injectum, quamdiu sub forma pulveris manet, si agitetur, vas laedio colore conspicitur , postquam vero liquatur, instar aquae purae pellucet. a. Quia faccharum aqua gravius est, & consequenter, quamdiu non intime permiscetur, in ea siub sidit ; verlim intima unione facta, partim suam gravitatem aquae impertit, partim aquae levitatem sibi a siciscit ; nempe suam densitatem mistura rarioris aquae temperat. Insuper spiritus falsus, ut aqua fortis, dissolvit corpus solo auro eκcepto) cujusvis metalli , quin 6c dissolvit argentum vivum, omnia corpora praeter aurum gravitate Vincens, & ad sequi pondium secum reducit. Postea enim non subsidit. Imo adeo intime sibi ad unit, ut opacitatem suam eκuat , & instar aquae transipareat. Quid quod ad eandem normam aqua Regia dissolvit ipsum aurum tini fiat ut aurum in liquore tot vicibus se leviore absque sub sidentia natet λ Proculdubio vel aurum suurn corpus aperit& se eκpandit, ut in ampleXum aquae Regiae ruat , vel aqua

aurum penetrat & rarefacit, nec non ad aequilibritatem secum, ut ejus intima societate fruatur, Te vocat. Dices, aurum in minutissimas atomos reductum non amplias gravitare. Uerlim quis credat 8 Ea enim quae pondus corporum minuunt, idem gradatim minuunt: ut corpora quo rariora fiunt,

eh gradatim leviora redduntur. Verdat si massam auri inte-

478쪽

De subiantiaram penetrabilitate. Cap. XXVIII.

gram sumas, & in frusta aliquot dividas, frusta simul sumpta

non minus, quam in integra massa pendebant, pendent. Imo aurum foliatum, aut in pulverem subtilem lima redactum, ejusdem ponderis est ac fuit in massa integra. Diceῖ, auram foliatum in aquis natare. Sed hoc contingit, quod aliquid aeris in cavitatibus foliorum, aut inter aquam & aurum, aut in plicis auri, nempe vel super vel subter aquis, contineatur. Atque hoc fatis demonstratur, quod idem aurum foliatum in aere ibratum non minus quam ante foliationem pendeat. Porro, comminutio auri eo nomine non minuit gravitatem, habita ratione quantitatis diminutae. Revera si dividas aurum in duas, tres, vel plures partes, nulla earum pondus totius adaequat 3 nec hoc requiritur, sed tant dria ut pro ratione magnitudinis sit ejusdem ponderis. Minutissima enim particula est auri particula ; & cd in aurum sit corpus si quod aliud o similare, omnis ejus particula est ejusdem rationis cum toto. Divisio enim corporis similaris in partes integrantes non est in partes dissimiles, sed similes , scilicet ejusdem naturae seu rationis ac definitionis cum toto. Quare divisio integralis non est sum ciens causa levitatis. Praeterea, si atomi se sua pristina gravitate exuant, simul suam densitatem deponunt. Gradus enim gravitatis perpetuo comitatur aut sequitur gradum densitatis , nec datur unum eXperimentum in quo densitas a gravitate, aut haec ab illa, divisa cernitur. ware mihi certum est, auri atomos, si suam retineant densitatem, suam quoque gravitatem retinere. Sed forte

dices, neque retinere denstatem, neque gravitatem. Attamen in memoriam revocandum est, eX eorum sententia qui atomos defendunt, quantum minuitur densitas , tantum porositatem augeri: &consequenter, e X eorum opinione, ipsis

atomi quod prodigio simile est o sunt porosae. Nam quid

In poris earum continetur λ an minores atomi, an vacuum 'Qui negant vacuum , necessum habent stubstituere minores atomos. Sed adhuc miror an has quoque velint esse po- rosas. Oportet enim sint, si quid levitatis secunddin mentem eorum apportent. Et sic erunt atomi in poris atomorum , & pori in atomis pororum , in infinitum. Nec felicius ii S succedit qui vacuum in poris atomorum admittunt. Nain istae atomi iam non sunt atomi, sed corpora formata, habentia

479쪽

Cap. XXVIII. Desu sanitarus penetrabilitate.

habentia os & jejunum ventrem. Manifeste eorum latera inani interstitio dividuntur, Sc quidem actu dividuntur, Zc consequenter nec actu nec potentia sunt indivisibiles seu at o mi. Quam Vereor ne actum iit de atomis, , si sis saeuo vesci necessum sit i Plurimae aliae hoc genus artificiales mixturae recenseri possunt, ut variae metallorum inter se compositiones. Argentum vivum se insinuat in aurum, idemque pallescere

facit aes cum stanno, cum ferro, & in nummis, roboris causta, cum argento Zc cum auro certa Proportione commiscetur.

Iuc etiam referas electrum Chymicorum. Et profecto frustra di Aeris hasce miXturas esse tant hin appositiones per minima ; chm nec per micros copia particularum aiscriminatio discerni queat , cumque ipse nummus ob mixturam firmior, robustior atque durabilior fiat : at, e contra, quae per appositionem particularum congeruntur inde fragiliora ac friabiliora evadunt, ut amat gama e X argento vivo dc plumbo, quod in pulverem album facillime teritur. Enimvero atomi instar arenae sunt, δc de se minime cohaerent. Verdui arenae ipsae in furnis vitrariorum eliquatae sie rnu tuo quodammodo penem trant, δc in firmam massam coalescunt. Cineres similiter vehementer calefacti gradum quendam liquationis assequun tiar, dc magis cohaerent quam alias siolent. De e X tractione

tincturarum nihil hic diκero, quas tamen liquores alii aliis facililis δc citius educunt: sed spectat ad Quartam formarum Classem. Hic igitur concludendum est, substantiarum penetrationem non esse naturae adeo alienam aut infestam, nedum quod praetendunt) repugnantiam implicare. . Hic finem hujc Capiti imponerem, nisi paucula quaedam Dbde regulatione horum motuum quatenus vitam materiae Ie- ne

spiciunt dicenda superesseui. Reguntur ergo hi motus con- densiationis δc rarefactionis vel ab intus, vel ab eκtra, vel partim ab intus, partim ab extra. Regimen ab intus dicitur, bubi materia, a nulla causa e X tranea coacta, se sponte dilatat aut contrahit. ut in granulatione mellis, mannae, olei, fac

chari candi, salium, materia se ad sua similia sponte contrahit, & arctius se unit: in liquatione eorundem sponte eX- panditur, 8c se diffundit. Atque hi spontanei materiae motus ejus desiderium se perficiendi, ejusique consequenter Vitam, dedarant. Huc referri potesst nobile istud experimen-

480쪽

16 De substantiarum penetrabilitate. Cap. XXVIII.

tum thermometri, in quo e Ximie relucet spontaneus hic condensationis 8c rarefactionis motus. Aer enim in thermometro conclusius sponte sese modo eXpandit, modo contrahit, prout calor aut frigus tempestatis Variat atque invitat. Fateor dicere nonnullos, hosce motus a pressura atmosphaerae cum elatere aeris luctante fieri. Aiunt enim atmosphaeram aquam comprimere,& sursum in collum vitri adigere; aerem vero suo elatere hunc ascensum quantum potest deprimere: quod vero aeris vis elastica pro gradu caloris modo debilior, modδ robustior fit, fit ut calente aere magis deprimat aquam,& frigente minus. Mihi quidem impraesentiarum , ob enormem digressionem, haud fas ess veritatem hujus hypotheseos eventilare & propterea sive sussiciens, sive insufficiens sit, hic non moror, neque de ea quicquam definio : sed supponens quanquam non it, certum iit ) rem se sic habere,

dico, spontaneum aeris motum ea evasione non eludi. Quanquam enim interpretantur aeris rarefactionem per vigorem, elateris auetiim , & condensationem, per elateris debilitationem & compressionem : non tamen negant quin haec aeris condens alio & rarefactio aeque proprie ac ulla alia ita denominetur , neque negant quin alterutra sponte fiat. Sit ergo

depressio aquae & auctio loci aeris qualiscunque rarefactio,c nam de genuina rarefactionis natura hic non sumus soliciti, supra vidimus :) & similiter, fit aeris reductio ad angustius

spatium qualiscunque condensatio : dico utramque esse motum spontaneum ab interno principio provenientem. Vis

enim elastica aeris, si detur ) cdm sit facultas motiva, spectat ad tertiam primarum facultatum speciem, & manifeste

est intrinseca. Quod ad motum ipsum attinet, non venit ab extra, quod non sit alterius pulsio. Volunt enim motum omnem quo aliud movetur pulsionem esse. Chm ergo aer non deorsim pellatur, sequitur a seipso moveri. Verhm dubitari potest de aeris contractione. Attamen data comprensione ab atmosphaera,in quantum aer ei modo plds, modo minus cedat, ab interno principio regitur. Pressura enim atmosphaerae in quantum ad hoco constans est, nec hujus varietatis causa esse potest. Nihil ergo est a quo proveniat nisi ab aere incluso. Aer enim eXternus internum non tangit, & viarum quiescit. Nihil ergo reliquum est quod operetur praeter