장음표시 사용
111쪽
CAP. II. VERS. XIX. Fos Christi abus sint tam noui lueretici quam veteres praedestinatiani, ut proba- Irror est ais retri Christum,non pro omnibus hominibus, sed pro solis praedestinatis suis.
Te mortuum , &orasse. In quo errore suit Faustus salliae Episcopus, iniae late floruit Augustini ut constat ex liba. de libero arbitrio cap. q. M6. taetutor nati mor commentariorum in Psalm. qui Arnobio tribuuntur Psalm. is6.& Remigius tuu cf. de Episcopus Lugdunensis in lib. contra tres epistolas trium Episeoporum Gai, hae, in quam etiam ipse videtur ire sententiam. Catarum pro omnibus mortuumae ite , de ora de statis constat, si meminerimus mortem Christi, ut Theo- Remia uti i)gi d erit,duobus modis considerari polle uno,quoad illius vim atque vir-ivors Chii . tutem; de christi inorientis, Patrisque ad mortem mittentis, antecedentem, si suo 'a' quam vocant, voluntatem. Altero, quod attinet ad effeyum,qui ex ipsa con- tecutus est; de volunt alcm, quam consequentem, de esticacem appellant: ira passio.&ot . duplex illius oratio distinguenda. Altera, sussiciens quidem, sed non essicax: tio Chtisti. Arseras suffciens & efficax. dii priori modo rem consideres , & pro omnibus 'P Tet
hominibus mortuus est de orauit. N.tin de eius mors satis habuit meriti,& pti- 'si' ma eius,& antecodens voluntas erat, ut Omucs salumcnt idcoquo Luc.23. Lue ii. . pro omnibus oratu i Si vero effectum si eis,quia is, non ex tala Cnristi sed Alitet Cht etiam ex hominum, qui uilitandi erant, voluntate pendebat,quia non omnes sui pro di-
oblatium pro omnibus a Christo redemi fionis beneficium accipere voluerui; si prum et . non omnes silui facti sunt, neque proomnibus e scaciter orauit, sed pro iis, hi ii his , qui sui erant, de creaediisent.Vide Tolerum in cap. a J.Ioannis super illud , Tui nibus orauit. erant, . Alio denique scissu, pro omnibus, quini pro discipulis suila &iustis
orauit. Nam pro omnibus, ut credetent,& iusti fierent,sicut nos pro Heretrum cis, Se infidelibus oramus et pro discinulis&iustis , ut eos conscruci, detque illis vitam aeternam. Pro maiori explicatione verborum Pauli,commii Domi sere OG G e. vule Dionysi in lib. cccl. hierar. ubi h inc locum exponit quem etiam Dion . .
bene enarrat Primasius. Qiras ita dicat Paulus, cur sum sit, quia in praescien riimac
tia sua non fallitor, qui nos eligit ante mundi constitutionem,neque permittit illos ereotibus implicari : quia qui non usque incinem Erieuerarint, sine dubio eius esse non pollunt,&c. VI l. Nequis tamen scrupulus remaneat circa id quod diximus de Eccle, reeles to
sa printestinatorurn,soli Deo nota,quemadmodum loquuntur Theologi cum destinatoruaugustino: aduerte, Ecclesiam sanham, Catholi eam, de Apostolicam , non mi Deo no
tantum constare ex electis & sanctis, sed etiam ex vocatis otiinibus , hoc est, P ex iis qui Christiani sunt, S: fideles.De quibus dicitur , multi sint vocati; pauci vetro esecti: Neque proinde duas este Ecclesias; unam electorum; aliam ve: Haereticiro non praede stinatorum, ut putat Caluinus, in lib. uem vocata , Institutio- : 'A' i'grum' item Christianam; vita est enim tantum Dei domus siue Ecclesia, continens . electos simul de reprobos . Quare ut quisque pertineat ad Dei Ecclesiam, id non pendet ex D curiae deliinatione , aut ex Uraritate , vel fide internaessessicit enim publica de legitima fidei pro sessi Sc vocatio. Illa vero requiuuntur,ri s Osint membrum uiuum, ex dono fidei per dilectionem operantis : solet tamen August. plerunque realij antiqui Theologi appellare Ecclesiam electorum; Augusti
quiaelint i, issimae de optima pars Ecclesiae sunt , Et vel ex eo excellentiam habet, quod in aetermim pei seuerat. Quo sensu dictum hic est, nouit D
112쪽
Alterum sigillum, est vidis dat qui saluari vult ab inia
ad salutem . inuocaret Christi no
, suas quidem perire potest, ut tape diximus. v III. Illa verba: Et discedat ab iniquitate omnli qui nomiuat norun Dorubni, continent alistum imi iluem. Nemo putet latis esse quod acceperit nomen Christi. opus praeterea est, ut discedat ab iniquitate doctrinae,sic, ut iniquitas opponatur salsitati.Similis locutio est; in epitiola ad Rot n. credunt autem iniquitati , hoc est falsae contrariaeque doctrinae. Alij nomine iniquitatis , turpitudinem vitiorum intelligunt: Vterque commentarius admitti potest. Schola nanque Simonis prqter opinionum absurditatem;inducebat execrandaro morum foeditatem.Hic quoque videtur Apostolus alludere ad cap. i 6. Num . ubi dicitur, Recedite a tabernaculis hominum impioium, etc. oportet enim recedere a societate haereticorum , ne inuoluamur eorum S scelere & supplicio. Est autem signum proprium de omnino certum praedestinatorum , quo a reprobis distinguuntur, ut ait Chrys.hoc loco,recedere ab iniquitate, & ut tale a Paulo proponitur . dum ait; discedat , I c. Huius autem tigni etactus constabit Christi sententia in die iudicii, quando, ut dicitur Matth. 1 . congregabit ante eum omne3sentci,ct heparabit eos ad inuicem , sicut pastor stet regat oues ab haedi Quod acitatur, Omnis qui nominat nomen Domini, verbum ex verbo de Graeco codice translatum continet. Alij Latini codices habebant ante emendationem Sixti V. Oramis , qui inuocat nomen Domini. Perstringit sutem Paulus Simonis doctrinam,quae, ut scribunt Irenaeus, & Epiphan. abutebatur in vocatione re
gloria nominis Christi , non tamen hoc dictum recolebat: Disiedat ab iniqui late,ctc. Ait ergo Apostolus, non satis est ore Christum profiteri, sed oportet insuper ablegare falsam doctrinam, & improbae vitae execrandam foeditatem; sic enim detracto sigillo apparebit,qui sint Christi, cuius religio fide & moribus honestis continetur. VERS.ro. In magna autem domo non solum sunt vasa aurea 3 a
gentea , sed & lignea fictilia: Si quaedam quidem in
Si &alia solutio tacitae mirationis sue obiectionis, cur Deus usi tantac paucitate fidelium , permiserit quosdam in haeresim labi. Sensus enim est. Nenio miretur haec fieri in Ecclesia,quae licet mndopaucos habeat fideles, magnae tamen est instar domus, siue familiae, in qua reperitur varia supellex, . nempe vasaaurea & argentea: lignea etiam, atque testacea; sunt enim in ea Cypt. boni di mali praesciti, & praedestinati. Ad hunc modum intei pretatur Cypr. in epist ad Antonianum, parabolice intelligens per magnam domum . Ecclesiam. Ambios. Ad eu dem modum exponit Ambrosi in commentiis huius loci Hoc dicto, Magna do- significauit,inquit, Apostolus in Ecclesia diuersos cile homines, quosdam bo-mnieii hc nos surum os vires , quos in auro intelli vult: quosdam bonos tantum, quos in argento designat: alios vero non bonos, quos vasa tibiaea & fictilia in ei quis' appellat: quod nulli ambiguum puto. Nam in Corinthiorum hoc Ecclesiai.Lor.3. Probat frequens scrimo obiurgantis Apostoli i .Corinth. 3. Nunc autem in Ec-
113쪽
C A P. II. v ERS. XX. Iopclesia nostra palam est,& in templo Hierosolymis, in quo typus erat Ecclesiae
ibam festis lectionibus approbature Erant enim ibi Saducaei, ex quorum radice erat Hymenaeus & Philetus. De quorum praua sententia, cum Apostolus csset loquutus, statim hoc subiecit, ut non esset mirabile in Ecclesia videri h mines dissentientes. Insanus autem Nouatus, ut errori suo blandiatur, aliter Nouatus in- hoc intciligendum tradit, ut domus magna, totus mundus significari creda- pq tur, quia habet hominuin diuersitatem ; cum coniict,Apostolum usum mem- mu , toton pio domus diuitis, ta opulenti, quae qua nuis copiosa sit, habet tamen vasa mundum. lignea, re fictilia. Hoc modo & Ecclesia , ouanquam sancta dicatur, habet tamen & vitiosos, & praua sentientes,&c.ssimili expositione utitur Primasius, Primas Ne dicerent aliqui, inquit, quare ergo Heretici, vel mali, Christiani in E clesiam ingrediuntur; ponit Apostolus comparationcm magnae domus, qualis imodo cit Ecclesia ante resurrectionem.Magna igitur domus est Eccl iia,in Eeelesia tri qua misti sunt boni & invii sicut area, in qua triticum & paleae, simul cum ti cum &pavietania teritur usque ad diem iudicij.Eodein modo exponit Cypn epistola s i. iram habet, ad Maximum presbyterum, & alios consessores: Et oidentur, inquit, in Eccle--κsa est 'igam inm propterea impediri debet .mu β ,aut charitas nostra, ut quoniam cli '' Titaniam in Ecce esse cernimus,ab Eces a discedamus.Apostolus enim in epi- Fictilia vasa stola sua dicit: in magna domo, es c. Nos igitur operam demus, ut vas aureum, confringit vel argenteum simus. Verum fictilia vasa confringere Domino solum conces Pqui sum est, cui & virga ferrea data est, &c. Quam expositionem confirmat idem Cypr. epistolai 1. ad Anton anum ,& August. lib. a. contra Cresconium Do- Cyrtinatistam, cap. 1 .& lib. 3. .& p.de Baptismo magni faciens autoritatem Cypr. August. praesertim lik .de Baptismo, quem inuenies in commentariis Bedae citatum. Beda. Polluimus hanc expositionem confirmare ex stylo loquendi ipsius Apostoli. Nam i .ad Tim.s .agens de virtutibus Discopi,Si quis antem,inquit, domui tua retim. s. praeesse nescit, Oc. Quae verba,hunc senium habent, si quis domui suae preesse Ecci domus nescit, quomodo Ecclesiae Dei, quae est magna quaedam domus suaeesse scien P rumst & infra apertius vocat Ecclesiam Dei do Dum. Haec autem scribo tibin peraru me.
ad te tienire cito.Si autem tardavero,ut scias quomodo oporteat te in domo Dei conueraturi, qua est Ecclesia Dei vivi,yc.& ad Heor. 3. Moyses,inc it, elis erat in domo Heb., .
Dei,&cqui ex hac domo sunt,domestici ab eodem vocantur ad Galat. 6. Dum Calac tempus habemus, operemur bonum ad omnes, maxime erga domestico dei, Oc. L-
me bo ei, dicuntur omnes fideles, qui a Christo veluti ab uno patresamilias
II. Obiicies Chrysost. Theodor.Theophyl.Oecum.hoc loco, intellexis Chrysost. se per magnam domum, non Dei Ecclesiam, sed mundum uniuersum , in quo Theodoriranquam in magna domo sunt instar vasorum aureorum & fictilium, boni Th*-Phyi, malis permisti. Respondetur, eum sensum non esse alienum 1 mente Pauli quantiis plior magis literatis sit,suhi enim iuxta expositionem horum Patrum vasa itae iustitii mundo boni tanquam vasa misericordiae, & mali tanquam vasa irae, ut ad vasa miseri-R om. p. loquitur Paulus, ad declarationem iustitiae& clementiae diuinae, to- coidim dii usquc uniuersi pulchram & utilem varietatem. Quod autem D. Ambros.
hanc interpretationem reiiciat, iaco facit, quia videtur haereticis fauere, Praesertim Nouatianis. Nouatus enim, quem Ambros insanum vocat,cum sch
Iam suam: siue sectam, veram cise Dei Ecclesiam iactaret, atque adeo , tu stis oo o 1 solum
114쪽
ies SECUNDUM set. AD TIMOTH. .
solum habitati ; ut suo mori blandiretur, intelligi , Paulo voluit, non Ecclesiam Dei, quae iustis tantum pateat, sed totum mundum appellatioue magnae domus,in qua bonis mali sint permisti,& iusti pec catbribus. VERs. 1 o. In magna domo non solum sunt vasa aurea.
iram mali homines extiremi ad Ecclesiam.
III. Ton pertinere ad Ecclesiam malos homines, confirmari potest; quia - Ee lesia dicitui sponsa Christi, nullam habens maculam,aut rosam, Ephesic, hoc est, nullam deformitatem. Vnde ad Ephesis. Viri diligite uxores veri , Cant. . sicut Christis dilexit Ecclesiam si a m Aam, O fissum tradidit pro ea, ctc. de in
Symbolum Cain.nti pulchra es a mea mea,O macula non est in te.Et in Symbolo fidei, n- hqrum fitemiit. Sane iam Ecclesiam ct fine torum communionem. Pertinete veto,confic- matur;quia D. Paulus in his verbis: in magna autem domo,sciui antecedentem, dc consequentem conteratum expendimus, videtur specialitera nificare homines haereticos esse in Ecclesia. Haec enim verba inducta sunt ab Apostolo propter Hymenaeuin, di Pluletum,qui negare sunt aus corporum resurrectionem, quam nos futuram speramus.Cum ergo haeretici in Ecclesia sint, quo' modo non erunt caeteri Christiani quantulacunque sacinorosi sint. IV. Ad hanc dissi euitatem respondendum est, malos, imo & haereticos, in Ecclesiae membris quodammodo censeri, quia baptitati sunt ut inferius discemus. Qu'd non negant qui assirmant eos non esse membra Ecclesiae, qu tenus membra Eccles et fide inter se copuIantur. Hoc enim nos quoque conc dimus cum Bellar.lom. i. Contr.generali lib. 2.cap. 3C.& Contr. .lib. 3. p. Valenca 2.2.disput. I.q.I.puncto 3.& aliis. At non negant doctores cos meimbra esse per characterem: quanuis, quare coniunctionem per fidcm &charitatem non habent, corrupta sint ,& ipso membri nomine, indigna. Qnae cum ita sint merito D.August. r. retract.cap. 18.&in lib.de perfectione,cap. i s.
& aliis in locis dictum Pauli ad Ephesi s. intelligendum esse ait, de Ecelesia, triumphante, nec iam in statu praesentis temporis existimandum esse Ecclesiam non habere maculam,neque rugam, sed praeparari ut sit talis aliquando, hoc est, in patria. Nunc enim ob quasdam ignorantias, & infirmitates membrorum suorum, habet unde quotidie dicat, Dimitte nobis debita nuba, OCHieton. Idem sentit in lib. de haeresibus, haeresi 88.cui accedit D.Hieron. in cap. 6 cpistolae ad Ephesios, & patres communiter. Quare Dei Ecclesia licet bonos de malos promiscue contineat, sicut & arca Noe tam munda quam immunda, Sancta voca- continebat animalia; nihilominus sancta appellatur, non quod iam si omnib ut LV trita, ite, sed quod talis fututa est. Vel etiam, quia talis est in praetapuis mem-ose ab is i. ' bris, hoc est , in clectis, qui gratiam Dei sibi datam conseruant. Imo iuxta iit is sit, phrasim Scripturae, illi quos decet sanctitas, sancti vocantur , licet peccatis' & e. svi inquinatissimi, sic Christiani omnes dicuntursancti,ad Ephesii. - hq iem ore 'iumsnctorum minimo ita est, Christignorum. Et terra lancta hodie vocatur, in qua vestigia Patriarcharum & praesertim Christi Donatui, redolem
115쪽
i, CAP. II. VER s. X XL idio .
sanctitatem,quanuis a Turcis,haereticis ,. & saece hominum incolatur. .:Recte igitur I Gregor. hom. 38. exponena illa Christi verba: Et egressi serui in Gas, ctegor. cetra legaverunt omnes,quos inuenerunt bonos,o malos, ait : Boni ,sos nusquamsurit, D'imphistis tam ct mali, seu nu quam sunt, nisi in in o. Hac autem dia qug inter cet-- aes, Iam ct insimum sita est cui in medio subsistit, ita utramnquepartium cuses commu-nuer recipit Sesai tamen sancta Ecclesia nunc indiscreti suscepit, y postmodum in se- -- paratione ct fine mundi discernet, dec. v. Hinc patet, quo pacto satisfacere oporteat obiectioni, quae haereticos ex autoritate Pauli includit in Ecclesiam. Vera enim & Catholica dolina esl, haereticos nunquam separari ab Ecclesia omnino, nisi quando per publicam, Ecclesiae ciusdem sententiam damnantur, unde D. August. s. de Baptismo, Augustcontra Donatistas,cap. i p. in eam videtur propendere sententiam, ut asserarum, duos haereticos,de quibus conquellus est Paulus,iam extra Ecclesiam tale, vel quia ipsi eam deseruerunt, vel quia ab ea expulsi fuerunt per sent etiam latam, antequam haesi epistola scriberetur, quemadmodum nunc extra Ecclesiam dicuntur esse haeretici publica Ecclesar execratione & damnatione notati. Prae in babilior est opinio D. Cypr. in epistola ad Antonianum, praedictos duos haere- Cypriticos, de quibus agit Apostolus, quo tempore haec epistola scripta fuit, nondum fuisse per sententiam Ecclesiae damnatos, adhuc que tolerari, atque cum fidelibus in magna Ecclesiae domo includi tanquam vasa fictilia. Ad hanc. , Cypr. sententiam accedit D. August. palinodiam recantans in lib. contra Do- ι μ' natistas, & dicens, Paulum, cum ait, in magna domo, &c. sorte respexisse ad illud tempus. quo hi duo seipsos nondum prodiderant, nec exierant acoetu
Ecclesiae, publico iudicio damniti. lino licet demus eos damnatos fui ste publico iudicio, adhuc ad Ecclesiae magnam domum pertinuisse aliquo modo non est negandum. Aliter quo modo posset Ecclesia huiusmodi haereticos iudicate, de brachio seculari tradere E Nam de iis, qui foris fulit, hoc est , extra Ecclesiam, Ecclesia non iudicat, i.Corinth. s. Ruid enim mihi de idis , qui is
sunt ut dicare I Quare necesse est, haereticos etiam damnatos ab Ecclesia,& tra.ditos brachio seculari, ad Ecclesiam pertinere magis quam paganos, qui Om- nino foris sunt, unde August. in lib. contra Donatistas post coit. cap. 3 s. non ad ue bini veretur Donatistas haereticos sui temporis , farres vocare. Sunt igitur in Ec- nent aliquo cla lia membra sive vasa aurea , & argentea, iuxta D. Paulum, illi quos una fi- η' eo addes & charitas ad Sacramentorum communionem attrahit. Haeretici vero, i qui solum Baptismi habent citaracterem . sine charitatis & gratiae luce , vasaiunt lignea,& testacea in contumeliam deputata
VEIIS. 2 I. Si quis ergo emundauerit se ab istis, erit vas in honorem sanctificatum, S utile Domino ad omne opus bonum
L TI c locus valde perstringit Manichaeos, ut aduertit Theophylactus, Sc
a a Lutheranos, qui veluti ex schola Manichaei paucis ante annis Smerse-
116쪽
HO SE C UNDAE EPISTOLAE AD TIMOTH.
rant. Hi enim libero arbitrio sublato,necessitati tribuunt, q'od aliquis vas sit, aureum,aut fictile. Cum Paulus statuat vas immundum posse fieri mundum. Chrysost. Unde Chrysost. hoc loco: Vides , inquit, ut non naturae cama Se necessitatissite ait, si h breram esse,Pet, si dras', a tantummodo voluntatis ' Natura enim efficereg*d - '- non riotest, , ut va, aureum fictile fiat, aut econtra : voluntas vero potest. Vas, aut erat nctile Paulus, sed euasit in aureuna, vas fuit aureum Iudas, ted in fictile conuersum est. Caeterum cum vasa fictilia: vocamur, 1. Corinth. . Habentes i ,,uiu hcs- - vrac, in Pasii filisibus nostrorum corporum, intelligimus natur D: sed euist j. dicac Paulus,vas fictile corpus nostruim est sicut enim fictile vas,non est aliud quam coctum lutum:ita& corpus nostrum, nihil est aliud qpam lutum animae calore solidatum: quod si s pius cadat,facile conteratur. Iam vero quid ossa a testa figuli differunt , Quid a luto carnes 3 nonne aeque ex humore materiam trahunti scribens ergo Paulus ad Corinthios,loco citato, de natura loquitur, qnam minime vituperat. Hic vero de voluntate, quae in vitio est. Si quis, inquit, emundet seipsum, non simpliciter ait,mundci,sed emundet, hoc cst, omnino expurget ; erit vas in honorem sanctificatum, & utile domino. Vbi vides dari spem Hymenaeo & Phileto& caeteris, qui sponte a fide, veIcharitate exciderunt, respiscendi si. voluerint. Dum vero ait, posse vasa ficti-D itu se . pcx liberta em gratia Dei, quae praesto temper est,cooperanteferi vasa at i myttibi, rea dc utilia Domino, in lintrat,eos,qui in peccato perseuerant, vasa et ibin eti- etiam haere- lia; luae et si usum quendam sui praebeant, non tamen eum praebent ad omno ricti respi- opiis bonum . itaque vas in honorem, in opus bonum dicitur utile . & UU- ' 'di daro praeparatione idon uni ad quodcunque genus honestatis, virginitatis videlicet,abstinenti aut alterius virtutis amplectendum, siue periculose v uen- duxit sit sue moriendum. Choc II. Recte hunc locum D. Pauli post Chrysos . commentatur D. Ambros Ambros. sic enim ait,enarrans haec verba: Si quia ergo emuudauerit, &c. Nunc alia haeresis fraude sua conuincitur, quae asserit, animas quasdam natura esse malas, quae ad bonum cogi non pomni,cum hic dicat paue malos mutari in bynum,
&sordidos purificari. Poterant enim Hymenaeus de Philetus mundare sensum suum, si voluissent,ut fierent vas sanctificatum,praeparatum in honorem. mhyoc Hic Aivbro ui concinit D.August.desendens libertatem arbitris contra ha reticob, enarrans illa verba, 1. Ioan. 3. Omnas, qui habet hanc spem in Domi-rium unctificat seipsum cui erisse sane Ius ei,dec. non aliter ait dici a Ioanne hominem sanctificare seipsum, quam a Paulo hic , hominem mundare seipsum, vide tract. . super epistolam Ioannis, ubi ait idete quemadmodum Ioannes nauab iusti liberum arbitrium.mis enim nos sanSficat si solus Deus sed trimen Deus
P*-3 ' nos Atem non sanctificat:ergo quando adiundi voluntatem tuam Deo sancti ica .eipsumsane ista, te, non de te,sed de illa: tamen quia agis ibi aliquid voluntate tua, ideo tibi abeu)d, ibi tributum est: ideo autem tibi tributum est, ut dicab , , sicut mPsal. 16. Adiutor meus esto,ne derelinquas me: Si enim dicta, tutor meus e so , ergo aliquid agis,&c. III. Idem August. ln lib.qui inscribitur,de Actis,cum Felico Manichare,, cap. . exponens locum , Matth. a. ubi Christus ait, et facite arborem horiam, S 'hum eius bonum, aut arborem malam,os uectum malum, sic inquit, Ctim ae-m Zomnia Iudassiaut facite hoc, ni illu potestaem iud calfaciendi,non natMram. . . Acmo
117쪽
Nemo enim nisi Dominus arborem facere potest ,sed habet unu quisque in Cluviate sua aut eligere quae bona sunt, ct esse arbor bona,aut qua mala,ct esse arbor mala dec. Ad hunc lenium loquitur hic Paulus, dum ait . Si quis ergo emundauerit se. Et idem August. in lib.de praedestinatione, cap. s. cum ait, Tosse habere fidem O
reatri ratem,natura esse hominum. Habere autem fidem,ct charitatem gratia, esse fidelium, Scet in quibus verbi pocle,refertur ad liberom arbitrium: habere autem, ad auxilium,& cooperationem Dei actualem. Particulam illam, erit vas in honorem, sic intellige, praeterquam ex dictis explicata videatur, si quis emundauerit se,erit vas quod Domino suo ad usus honorificos inseruiat, tanquam in- .strumentum siue organum diuinae virtutis, & interdum miraculorum. Hinc illud, Scitote quia Dominiu punctum suum mirificauit, & Psalm. 88. e uita autem Psal. . nimis honorati sunt amici tui Deus,&c. Psal.88. IV. Non est praetermittenda expositio Primasj, qui interpretatur velle Primas. Paulum liis verbis, Siquis autem emundauerit se, dic. admoneri a Timotheo mdeles, ut se abstineant ab istis, id est, Hymetnaeo & Phileto, & omnino . consuetudine haereticorum,qui resurrectionem negant, si enim se emundauerint . . ab istis seductoribus,erunt vasa aurea, & argentea Domino,&c.quq igne pur- Tragantur magis que m consumuntur,& parata sunt ad omne opus bonum,etiam possum, 'martyrij,declinando a peecatis mortiferis.Narri sine minutis,inquit Primasius, esse non possumus.
VERs.11. Iuvenilia autem desideria fuge; sectate vero iustitiam,siadem,spem, charitatem,S pacem cum iis, qui inuocant Dominum de corde puro.
I. V Vae sunt paries integrae iustitiae,nimirum sectari virtutem & id fugere, a quod virtuti contrarium est. Dum ergo ait, Iuvenilia desideria fuge, ea significat repudianda esse vitia, quae adolescentiae affinia sunt,ut delicias, risus immoderatos,inanem iactantiam : ita Theod.& alij D.Chrysost. per iuuenilia desideria, non ea modo, quae ad libidinem pertinent, intelligit ; sed omnem animi motum freno rationis cohibendum. Vnde senes se alloquituret: e diant senes , quam sibi fugienda sunt iuuenilia omnia siue enim quu iniurioseu siet, siue
potentia studeat, e pecuniarum, aut corporum amore teneatur: iuuenile desiderium
est,aestolidum,cordisque nec dum satis constantu, dec. Primasus,Chrysostomo sese fragaturiscretiim ait: funenilia desideria O in sensibus esse possunt, si hac agunt, qua
frauitati non conueniunt Christianae iuueniburum, Dei inuamine vino possunt, Scaueant levitatem. D. Ambr. Iuvenilia linquit desideria sunt voluptates mundana, qua omnibu3 illecebris mancipata sunt,ac proinde figienda,&c.Postsaam ergo docuit Apostolus, boni operis electionem & commutationem vasis fictilis, tavas aureum , libertate voluntatis pendere: ea iam assignat, quae vel agenda sint vel fugienda. Quia vero I imoth. iuuenis erat, ut annotauimus a. isto. in
sunt partes nempe lectari bonum; dea malo recem
Theodoris Chrysost. prima cIuuenilia desideria in senibus. Ambros
118쪽
m: SECUNDAE EPIsTOLA AD TIMOTH.
Cotrui, Vto incap. . idcirco eum Apostolus hortatur, ut iuuenilia sugiat. Corpus enim vatietate nostrum, quassi terra quaedam alias cupiditates gignit in in anum alias in ad aetatis cupi- lescentia ; alias in matura aetate, alias in extrema. Ad quem sensum alitidiret mi gi Paulus t. Corinth. i 3. Cum essem p.rmultu,&Cde D. Auguit. i. conseis. cap. .& co .is. s. 'exemplo suo docet, vitia, & cupiditates effrenatas singularum aetat aer August. . esse vitandas et maxime vero illas, quae in iuuenili aetate exardescunt. Vnde Arist. Arist. r. Ethic. 3. negat iuuenem ciuilis ac moralisdiscistinae auditorem esse H idoneum, cum perturbationes cupiditatis suae sequatur magis quam ratiositatis disci nem,& capit eadem ratione negat, puerum Dubesse felicem , quia totus
linae mota. cupiditate regitur, non ratione, & libr. 3. capit. ra. ait, pueros cupiditate x .
Ambros. uere , & in iis maxime vigere appetitionem earum ierum, quae voluptatem efficiunt. .
II. Quod attinet ad verba sequentia, Sectame ver) iustitiam, &c. aduerte particulam, Am,nec esse in Graecisoaec in antiquis Latinorum codicibus, nec apud Ambiosaut Primasium: nec apud Chelost. aut Theoph. siue coiitex-Primc tum ex icias, siue commentationem. Itaque Ambrosi cum Graecis tantum tria ponit , fidem, charitatem,& pacem. Fides excludit ambitiosas disparatio-bes; charitas non quaerit quae sua uint,ex his pax alitur. Videtur autem vulga . ta edulo addidisse particulam, Fem, ut integer chorus trivim virtutum Theologicarum constaret. Perite ititur Paulus, quid fugiendum ellet demon itias; quid sectandum sit manc explicatssicut enim in campo extupanda Prha, sunt noxiae heibae, & lapides remouendi , quiu, semina terra mansititur ; sic ex horninum animis evellendae sunt cupiditates vitiose, & resecandae libidines, prius qu in vurtutum in illis sementem faciamus Hoc illud est, quod PsR ;i. Praecipitutri eclina a malo. O 'c bonum de Isai. ap. r. Suiescite agere perueran,
it, a malitia liberari ,siquidem consequendum est regnum caelorum, mu chr soae inquit sim rem - - ira virtutum lucro ac prouentu opus est. Et hom. o.in cap. I r. Matth. Non mim aegypto tantummodo recedendum nobis est: sed ut promi Ams serram veniendum,ta Ambros libr. 1. de Caim , capit. s. Cum renuuciatur, inquit, improbitatis Nim adiicisur virtus et eodemque studeo , qua crimen excludiIur, inmorma cor
I Il. Porro hac verba,Sectare tu Atiam, si dem,Scc. hunc habent sensum, iuxta D. Chrysoh Illis solum confide, non qui temere, sed absque dolo de s
mutatione Deum inuocant, pacem dum ad Rauocandum accedunt , lentes haudem verA omnem,& litigia ablegantes;illis accede socius, & cum eis pre sustinae n ' ces ninnini offer i a caeteris abstine. Caeterum nomine institia , ut id quoque V nota lateat, intelliguiu Grat& Latini interpretes, iuxta phrasim Scriptur , omnem virtutem Christiano homini ad saliuem necessariam Illius veharipa res suiu, ii astes,& chamin. His enim qui praediti sunt usti vocantur, de culti turn Deo debitum rite exhibent Ideo autem spena de charitatem postposuit ib. dei D. Paulus quoniam nisi fidei spes accedat, &charitas, perfecta cum Chii TriZ-C lio unio, quae vitia membra dccet,habere non potest,ut in Conc. Trid. seis Aqἷμ' . cap. .de iustificatione impi,docemuro ab Ausust de verbis Apostoli, ser. o, ait mantes, solam fidem sine charitate non cliscernere omnino hominem s P citibus immundis: Nam, est dammea cretam, et cantremiscunt, ut alet Ap
119쪽
'C A P. II. V E R S. X X I II. D status. Quae verba Augustini & Apostoli, quomodo intelligenda sint,explicabimus in epist.ad intum cap. i.sect.i3.vers. 16. Annot. 2. num. Idem lib. 3. de doctrina Christiana, cae. io. ait uniuersam scripturam nihil praecipere . ialiud, ni si charitatem, diuertis verbis;nec cultare nisi v Uium contrarium cha- .vitati , id eis, malam concupiscentiam, quae illi ex diametro aduersatur. Vide Chrysost.in sermone de fide,spe,& charitate,rom. . Chrysost. IV. Commendat etiam Paulus pacem , cum iis qui inuocant Dominum de corde puro. E st autem pax, effectus & veluti fructus charitatis. Hic tamen hecialiter ea virtus intelligitur, quam vocamus mansuetudinem, vel humilitatem , mi interpretatur Chrysost.& Ambros quasi dicat, Paulus,serua pacem, Ambrosi hoc est, humilitatem, & mansuetudinem cum iis qui Deum syncere venerantur. In iocare autem Deum, secundum phrasim Hebraeorum, nihil est aliud, quain Deum colere, quantiis autem Pax Christiana,& benignitas erga omnes seruari dcbeat: ad eos tamen propensior esse debet, qui fideles & mode.sti sinit. Quo sensu videtur dictum Palini . cum sancto paneius eris etc. Vbi He- Psalm. i . braea veritas vertit, Cum binigno,henignus es sileb, ct cum lyncerosncere agere' inya sit, cui s.cim cum peruers hodi ne quo modo peruersis esse sit .Quae in erpretatio litera-
ne Deo esse, ut sanctis & bonis,se benignum exhibcat. Hinc etiam prici, cur Paulus tantopere non solum Timotheo hic, sod omnibus Christianis passim, pacem commendet, ad Rom. i E. Si fieri potes quia ex vobis est,cum omnibus ho- Rdm. rLGimbui parem habete . de Psalm. ii hi, qua odcrum pacem, ram pacificus, Oc. Psal. ii Vult ergo Paulu , ut Timotheus, pacem cum omnibus conseruet, qui Deum colunt ; quan uis pat & mansuetudo ad malos etiam pe tineat, ita tamen, ut ianito modo Ct ea pietas fidesque laedature quam qui violare nituntur, ut Mi Chryses .durius corripiendi sunt autem purum vocat,iectum, simplex; fi Chrysosti . ab omni hypocrisi, & simulatione alienum. Hanc particulam satis explicaui
VERS. 23. Stultas autem sine disciplina quaestiones deuita,sciens quia generant lites: serpum autem Domini non opor-
I. aestiones vocat stultas&-hoc est, inerudit. ti , seu, ut vul- Inem tae
garis editio legit ,sine disciplina , quae nihil ad pietatem conserunt, sed quastiones potius mas alunt, ct impietatem. Huiusmodi quaestiones excitabant olim I s '' daietantes quidam & discipuli Simonis ; & nostro tempore praeter haereticos, etiaris aliqui Catholici parum considerati , panu, sonat rei cet de asternare, ne admitte ; quod vulgata editio vertit, fulta.. Vbi aurem illa habet: Scient quia generant lites, Graece est, sus P r, id esst, pugnad Eleganter autem has curiosas,&conuitiis plena; disputationes, pugnab , vocat. Admonet hoc loco Chrysost. Chrysost, quanto laudio Paulus a rixosis quaestionibui & curiosa Timotheum auertat:
120쪽
t.Tim. . De Scriptum tis licet altercari cum
doctis ad discendum August. Ad Deu ae laede ad beneficium rhcipiendum, non ad alter.eandum.
quod faciti non quod illi os dissidat dexteritati, in profligandis si malibus con-ttouersiis (alioqui dixisici, da os cram , ut idoneus fas latrefactandis quaestio
nibus, sicut cum dicit i. Timoth. . Intende hei ioni, hoc en:m faciem O te ira fluum facies, ct eos, qui te audiunt,) sed quia nouerat esse prorsus inutile huius. modi subire certamina; nullumque habitura finem,nisi rixas,odia,iniurias, de maledicta.Has ergo,inquit,quaestiolaes detuita. II. Sunt autem aliae perutiles quaestiones de Scripturis , & de aliis rebus necessariis, a quarum ille alicrcatione, neminem arcet, qui in conquirendo a litibus, & iurgiis sibi temperare sciat. Seruum autem Domini.inquit,non oportet litigare Graece est, OH in , id est pugnare: proprie enim verbum Graecum,non tam significat, lites, quam pugnas,exercere; a quibus temperandum nobis ense, hortatur D. August. de verbis Domini serm .s p. tom. Io.& ad Deum nos vocantem ad salutem, eundum, ad recipiendum beneficium, non ad altercandum , aut de hi laesumendum. e Magna, inquit, arti icis missi icordia , sciebat enim, quia si eligeret Datorem,diceret senator: Dignitas mea electa ess, si eligeret diuitem , diceret diues: ulentia mea elicia est, si 'ius eligeret Imperatorem,aicerat Imperator et Totesttis mea electa est. Si prius eligeres oratorem, diceret orator: Eloquentia mea electa est. Si eligeret philo hum; diceret philosthus:Sapientia mea, elicia est. Interam,inquit. Dominus. Hlsarantur fi perbi isti,multum tument. Da mihiprius istum piscatorem.Ueni tu pauper quere me.Nihith bes, nihil nosti; Duere me idiota pauper; Duere me. Tam laeto sonti, vas inane admouendum est. Dimisit retia piscator, accepit gratiam piscator,Gr fretus es diuinus orator. Ecce qui est Dominus,leguntur modo verba piscatorum,o colla pubduntur oratorum,oc. III. Vult ergo Paulus seruum Dei alienum esse ab ineruditis altercationibus, & benignum mansuetumque erga omnes, exemplo Christi, de quo ex Isaia dicitur, Matth. a a. Non contendet, neque clamabit, neque audire aliquis in plateis vocem eius. Obstat puritati cordis crebra& importuna at matio. Vide August.lib. 1. de sermone Domini in monte. Et in lib. quaestioniim Euang. ex
Matth.q. i I. tom. . ubi sic scribit: Zom Catholici Ant, qui ct fidem integram soqunntur, O mores bonos: quod autem ad fidei Aectrinam pertinet,ita e runt si quid quarendum habent, ut absit certatiopericulosi,srca i in lib. 1.de serm.Domini, senaset: e mundo ct simplici oculo opus est, ut inueniatur via lapientia, O verimiti vehementer intuendum est, ne studio auercandi, ct contradicendi quisque non videat, quod .i paucis vigeridit quod pertinet etiam ad illud, quod Apostolus dicit,
Sensum autem Domini non oportet litigare, .
VERS.r s. Sed mansuetum esse ad omnes, docibilem, patientem, cum modestia corripientem eos,qui resistunt veritati.
l. Ansuetum vult Apostolus, & facidum Timotheum, erga omnes di- 1 ostendi cupidos. Docibilem posuit vulgata editio pro . AM, , id est, oracum,ac pararum, ad docendum, magis quam ad imperium; decet enim Epi-icosos, magis docere subditos, quam cogere. Cyprianus in epistola ad Ste-