장음표시 사용
81쪽
usurpat. Ad Saluinam, Si tanti vilissimum taetrum,quanti retiosissimum margaritum' Ad .mam,si tanti taetrum, OC
VER s. , Nemo militans Deo, implicat se negotiis secularibus,riei
placeat, cui se probata it . . Graeces s V m ' o P m et nuc e reae norium hiem . I.TNGraeco exemplari non est particula Deri nec apud Ambros in interpre- Ambros. I tatione. Apud Chrysos . in primo contextu non additur, nec apparet ex Clirysost, interpretatione, quod addiderit. Iuxta hanc lectionem adhibet Paulus similitudinem sumptam a militibus, quorum nemta curat rem domesticam , aut urbicam posteaquam Sacramento fuerit addictus militiae, sed imperatoris sui rinia agit. Multo magis id oportet facere eum,qui militat Euangelio Hanc do
in cuius contextu non ponitur Deo.
Theoph. Particula si implicat, idem est, atque implicatuita Graece enim est - x, ris. Deprauatio erit si legas, ut aliqui legunt, Amphcu, imperandi modo. Non cnim iubet ne se implicent , sed negat eos Deo militate, qui se negotiis inuoluunt. Tro netois simiambis, Graeco est, rudi mio, hoc vit*3 ucli, uuae negotiationibus,aut occupationibus. Porti , Si , victum magis sonat, aquam vitam, & apud Iureconsultos. vi reus nomine continetur etiam vestis, quilut 1 set quasi dicat, qui militat,non est solicitus de victu, rem victoriae Uit, de victa uis Dei. Providet imperator. '. Ill. Haec verba,m placeat ei, cui se prob.i: t. prout lcibet vulgata,& emci data editio Sixti V. Graece ita sonant, m: ao diis, hoc est,etit ira
qui se militem delegit placearii id est, A, cuius spiritu delectus est,& adnumeratus ad hanc militiam. D. Curi sostomi interprcs legit; eius elegit: Non est tamen, Chrysoli cur displichaesectio vulgata, quam sequitur Ambros.Theodor . de Theophyl. Ambius,d: quidem Ambros sic ait : Ecclesiasticus idcirco Deo se probat,ut huic: deuo. Th*QqQx xus, ossicium impleat, quod si opondit, in Dei rebus soliditus 1 seculari nego. dio alienus. on enim conuenit Nilum, duplicem prosessionem habere, &e. Theodor. ro tota is sententiam ita complexus est qui militarem vitam amplectuntur. sum a mercimoniorum stia iis separati : solius autem militaris r disciplinae curam gerunt, ut ineant gr-tiam apud principes, qui ea sunt ii tura pr*diti. idem Theodor in sanctorum Patrum his .cap. is .de sanctissimis Placete tali monachis, qui se Deo probare boni milites, decreuerarit,alia usus simili- Deo nititur. tudine ait, eos totum amorem suum transtulisse in amorem Chesisti, non seu q*'chustocus ac pudicae mulieres solent, tu, solis coniugibus suis studen probriri,am xi, & laudari: laudo vero aliorum virorum omnino respuunt. Placere igitur soli Deo& Christo debent tanquam coelesti sponso, qui illi se addixerunt; de , itana suam, tanquam imperatori probare: aliorem vero iudicia dc laudes
thco, sed etiam Episcopisicorum me discipulis omnem secularem administra- Ambios. sionem,ut liberius Deo vaccis adcin colligit multros Hinc etiam D.Cypt. i. Cipti
82쪽
lib. cpist.'. commonens presbyteros ac diaconos, alta Nulli fratri, uoc est, Prohibetur Christiano homini licere aliquem de clericis, ac Dci ruinistris tutorem con-- a mxuere Lestamen o , simul explicans, quae nam sint negotia secularia, sacrae . e. '-, quam profitemur, repugnantia, sic ait e C rauiter commoti sunt ego
colliga mei qui praesentes aderavi. O compresbieri nostri qui nobis assilibant.. fratret chamissimi, cum cognouissemus Euod Geminius Uiector, frater no ire de seculo excedens, G minium Fau sinum presburum tutorem testamento suo nom:nauerit Enniam pridem in Concilia Episcoporum Diutum sit, ne quis de clericis, o Dei mira Iru, tutorem, dii curaetorem te lamento fio carestituat i quando guli diurno lucerdotio ho- , norati , O in clerico metis Ieri' constituri, nare itis altari cr scin ubi deseruire, O
'ecibus, atque orationibus vacare debeant. Scriptum e enim et .Tim 1.Nemo mi-
restamenti possuret' . C firmat hanc doctrinam instituto veteri; legis. Nam Levitica quia Deo vacabat, nulla portio terrae diuita data est,ut aliis terram c - . . .es, lentibus, ipsi ad victum. 'tque alimentum declinae cederem. QD: nunc forma in clero tenetur. Addit Cypr.Suod Episcopi antecessores no Iri religiose considerantes censerunt , et si quis fiater ex Ans ad tutelam, vel curam citricum nominaret . non o seretur pro eo , nec sacra ictum pro dormitione eius celebraretur ' Neque enim . apud altrire Dei meretur nominari in sacerdotum prece.qui ab altari sacerdotes O mi- . dii tros dialuit armare. Haec ille Vbi praecipit praedictam constitutionem obseruari in morte Victoris, ui Geminium Faustinum ausus su tutorem constituere, quem sciebat ello presbyterum. Hoc Cypriani & antecellarum cius decre-Cone. Chale. tum renouatum est ire Concit. Chalcedonensi can. s. exceptas casibus misera bilium personarum, ad quosper leges ciuiles compelli poterant clerici. Postea tamen ab iis legibus liberati sunt omnes factis ordinibus initiati, & monachi et C de prisco- omnes per constitutioncm lustiniani Imperatoris C de Episcopis, Ochracis L. Pis. in feneraster.Et quidem D. Augus .in serm de gratia , de libero arbitrio, ut reserta 'vgrumst Ileda ex hoc Ioco D. Pauli, quem ita citat, ut habet vulgata editio, abstinen dum csse a negotiis secularibus, iis qumeo militant: illis vero cum indiguerint praesto fore eos, quibus verbo & exemplo utiles sunt, Timotheum ergo Paulus quem sciebat corpore infirmum,sicut ostendit,monens eum ne aquam r. Tim. s. biberet,sed modico vino uteretur propter stomachum, i. Tini . ne forte quia laborase manibus non poterat . victu indi eris quotidiano , si'ua nee ilia quaer i. ret,quibus animi eius implicaretur intentio:impense hortatur,ut laboret sicut mari. h pus miles Christi Iesu. Nemo enim militans Deo,&c
Dei obsequium fi mile est militiae.
V. vantam assinitatem habeat Dei cultus,cum militia,patet ex eo quod ZMoyses Num Saacerdotibus & Levitis , qui erant sacri ministri, v nt .bum militandi attribuit. Vbi enim nostra editio habet, Haec est lex Levitarum, i 2 S. Vnum ingredientes et upra, mim irent in tabernacula sederis. Veritas i braea
83쪽
ea sic habet, ut militiam exerceant in tabernaculo foederis. Item ex August. in Aut . . . aede verbis Domini, cundum Matth. serm .is. sic enim ait: Haec autem dr uina scrine trita, qua loquitur ad milites, potest etiam ad clericos retorqueri: quia etiamsi non militare videamur seculidi,tamen Deo ac Domino militamus . . Resciit Apostolus, ne militans. &e. Deinde addit : Videmur enim remissis & Castitas est fluentibus t anicis; sed tamen habemus militiae nostrae cingulum,quo castimo- cingvlum. 'niae interiora constringuntur : milites igitur Christi sumus, stipendium qu .
ige ab ipse percipimus, dec. D. Bacl. in admonitione ad filium spiritualem D. 3.sis.lom. et .sic ait : O Sicut,qui militant Regi terreno, omnibus iussis eius obediui: fac etiam qui militant Regi coelesti, lebent coelestia custodire Peaecepta. Miles Obedientiaret renus quocunque loco mittitur paratus,ac promptus est, neque se uxoris, in iratii, aut liberorum gratia excusare audebit. Multo magis miles Christi sine aliquo
impedimento Regis sui imperio debet obedire. nne in ptaelio galeam feci eam 2et '' i'
gestat,sed tua galea Christ ussit,qui est put tuum. Ille lorica ne vulncretur in- . tutus est sed tua pro lorica sis side Christi circundatus. Ille contra aduersatium suum mittit lanceam & sagittas: tu contra aduersarium diuina eloquia iacul re. ille donec pugna geritur arma a semetipso non proiicit, ne ab aduersario, vulnereriirrita & tu nunquam debes Hie securus, quia tuus hostis, hoste illius astutior est. Ille si superauerit ad domum reuertitur. Tu ve L hoste prostrato, tu illud coeleste reenum cum omnibus sanctis, intrabis. Deinde addit: Ne implicet se negotiis secularibus militans Deo. Dissicile nanque est seruire duobus d uinis ,&c. Tu aut in considera, cui te regi ad militandum probasti, Set
Idem in Asceri sirin. i. enarrans illa verba: Vbi ego sum illic de minister ineus,&c.sic ait: Ubi ergo est Christus; In coelo sine dubio, illuc tuus tibi Clirini miles dirigendus est cursus. Obliuiscere quicquid in terris refrigerii haberet potes. Miles enim non domos aedificat, non comparandis agrorum pollessionibus vacat: non etiam variis se mercaturarum generibus immiscet: alimenta necessaria miles habet a Rege:nihil est. Aod in iis exou endis se o
'catio uegotiorum secularium;vt enim inquit Theophyl. em et serpe to sunt. Theophri. Quid in turbas atque negotia, teipsam iniicis & implicas solam militiam cu- Nego ne
ra, lic placebis Imperatori tuo,Christo qui ad militiam te elegit. D. Chrysost. Uta Ambros in hanc explicationem consentiunt. Nee dissentit D. Greeor. ip ' 'Asor. cap. 22. et v. igna, inquit, es seruum secularium negotiorum, quibmhomiu:s vehemmer atteritur, Danuo in m ponte desudet, quasi enim qu am iugo fruitutis premunt os era dum appetuntur, premuntque aduersa, Amformidam ur. O graues Ututis iugum: quod Dominus vidit seculariat i ceruicibus impositum' quanda dixit: Venite a me omnes, qui laboratis, dec. Matth. t r. Suffragatur huic Matth. N. dyctrinae Arist. io. Erhic. cap. . disputans de felicitate hominis quae posta
cst in Dd, rerumque diuinarum contemplatione , sc enim ait: Videtur etiam in cit' siliotad ipsa consist re, negotia nanque si sic ranus, Di otium habeamus, ct is tam scrimui, Pt in pace vivam s. Et D. Grogor. Nadian Z. in lib. de diuersorum ethg. No. generum beatitudinibus : Arattus nol ait qui in diuerso homnum coetu Persini non . . mmcra multis N 'et ' volet arui et hed pcchis totum Deo transmisit. Vnde Concit. Cone. COL
84쪽
Chalcedonen. Can. . agens de monachis , qui prae caeteris hominibus viden- . tur militiam spititualem profiteri, sancit monachos per unarsi quamque ciui- . tatem, aut regionem subiectos esse debere Episcopis, & quiete vivere, & Uo' h tentos esse debete ieiunio tantummodo, orationi,in locis,in quibus renun-
tiauerunt seculo permanentes: neque Ecclesiasticis, ne ecularibus negotiis communicare,&c. Imo Christus Dominus,Matth.6.omnes Christianos hoc- Marib tatur, ne sopcit sint dicenses, Suid manducabimus, aut quid bibemus,&c. suirite, : inquit , primum regnum Dei et tu Titiam, sec. Quibus verbis non prohibet Uuidem ne sui milites cogitent de rebus ad vitam sustentandam nece stariis;
duntaxat modum ponit nimiae solicitudini. Nec proinde Christi praeceptum violat, qui panem ad victum corporis necessarium a Deo postulat , cum praeceptis salutaribus admonui quotidie petamus panem , sicut iiiij a Patre be nigni stimo. Vide Augustin. libr. 1. de sermone Domini in monte capit. Ir.
VERS. s. Nam requi certat in atone, non coronatur nisi
litis excita, Et litis qui in eo est totus, ut suo duci placeat. Eundem nunc excitat exim- xsi servu3 pio athletata Habet enim ars athletica leges quasdam x quisus oportet athle- ire' tas decertaret. Qui autem praetermissis illis luctatur,coronam non assequitur. , es Io Quid est legitime ' Non sufficit, inquit, siquis in certamen tantummodo de- athletae. scendat,si statum oleo persundatur, aut congrediatur tantum nasi enim exacto omnes seruauerit certaminis leges, ut sobrius, grauis, constansque sit, niti quam prosecto coronabitur. Quasi dicat Paulus; Non sat est quomodocui que certare: sed ita certandum cst, ut vincas. Certaminis autem, & militiae mentionem facit, partim,ut promptum ad sanguinem fundendum,' ad ino . tem iosam,reddat discipul um partim ut laborum perpessionem, quam natura .c 1 Is recusat, commendet. Ad hunc modum exponunt hunc loeum D. Chrysost
j o i Theophyl. Theod. & alij: Quibus accedit Ambros. dicens, velle Apostoluim,
. Ambi. Dei militem tam exercitatum csse in bonis operibus, vel ossicio sibi demat dato , ut possit ad gloriae meritum peruenire; tota mente vigilantem diui in Pii si obsequiis, praesentia spernentem; coelestia diligentem. Primasius: Multi m- ciuit,cenant sed illi solus corouas tur, qui Picent. Omnes autem ita debemus age- ci*m d ut per statiam ipsius triumphemus. Illud aduerte, quod annotauit Clem. . Alexisti m. lib. s. olim athletas abstinuisse a Venere, propter exercitationem . corporis, ut tetricis iga eruus Dei quanti referat, propter Dei & verae virtutis c. a,h an Os m castitatem colere. Vide Tertuli lib. ad Mari r. loan. Cassian. libr. i. Aliquit ubi laete explicat haec Pauli verba. D. August. scrin. Fes. ubi Dei
A lirat nos mili CS de albi csas consolatui, didens: se iuuat certantes, qui certamen indi it. De uri qui Taeon te Astellat D us in agone certantem , ut populus let athletam. Clamore enim ex a Brum iss mant: p ritus atolit m , adi ratre ron nouit. Coronam parare potest , qui indixi ce . Iamen,M ta amem ubm ni Dare uoust test. Dcui aut m, quando speciat certaiores
85쪽
Sis, adiimiti eos cerat antra, ct inuocantes. Nam vox athleta ipsius est in Psalm 'I. Cum ait Propheta Si diceram motus rapta meus, misericordia tua Domine adesinabat mia Haec August. cui suffragatur Chrysos .lom. r. hon OnGcn. cap. i 8. chryssic enim ait: Deus autem noster Fimui nobiscum certat, ct manum pora ti, certe . nunquam in O Impiacis certaminibris, tale quis inuemst,dec. Et Cypr. Lb.1.epist. Crex
epistola s. explicat adesse Deum suis certaminibus. Adest autem non quas spectator, ac iudex, ut fit in certaminibus profaniet, sed etiam tanquam au iliator , & coronator. D. Dionysi Areop. de Eccl. Hier. cap. r. ad finem ita i i- Dionysinuit, Certantibus praemia proponit, ut Deus; leges autem certaminis tulit, ut sapiens Drqmiaque vincentibus decora constituit ipse,N pulcherrima & quod est prosecto diuinius ipse, ut est summe bonus & clemens in suis bes latoribui vincit,dum n illis habitans pro ipsorum salute atque victoria , aduersus mortis & corruptionis imperium pugnat. idern cap. . eiusdem lib. p. s. ait, in Ba- 'plifino adhiberi sacrum olcum, ut hoc signo intelligant baptietati, se inungi ac coronatoc tanquam athletas Christi, pc proinde vocari a d sacra certamina pro pictato dcnde suscipienda. Morem etiam mille scribit, ut oleum defunctis infundere; inunctio tur. Redditque rationem cur id fieret in Baptismo & in morte, his verbis: Ai-
que tunc quidem olei mct o bapti candum euocabat ad pure a certamina: nunc autem hi usum oleum 'nat eum qui des est, eadem sacra exegisse certamina se aio P
se consummatum. Haec Dionyl. II. Aduerto recte in hostra vulgata editione poni versum coronandi, in et prae imiti tempore. Nam Graece c st ob mpaervetis hoc es , non coronatum, fac etiam legit Ambrol. & Primasus, quan uis multa exempIaria habeant, coronabitur.
Alludit autem Paulus ad leges athletarum , ex quibus ille solus corona dona batur, qui vincebat. Agit de coronis, Plin lib. i6. cap. . ubi ait civicam coro- Pim nam insignem fuisse, larique solitam militi ciuem seruanti a caede hostili. AS .dit huic cedere murales, vallares, dc aureas, quanquam pretio antecedentes, imo & romatas. Antiquitus nulla nisi Deo dabatur. Ob idilomerus coelo Homerus. cantum eas, & prassio uniuerso attribuit. Vitium vero ne in certamine qui- primus dem ulli. Ferumque primum omnium liberum Patrem imposuisse capiti suo exhedera.Postea deorum honore sacrificantes sumpsere, victimis simul coro natis : Nouissime . inquit Plin. O in sacris certaminibus et vate, in quibu3 hodie
non me ori datur, sed patriam ab eo coronai pronunctatiumside natum,ut Nisi trium- phaturis conferrentur in templis dicandae;m xvi O ludis darentur,&c. Recte Ter- Tertuli.
tui in lib. de corona militis ad finem, exemplo Christi nos hortatur ne affe- .ctemus huiusmodi coronas auro,& floribus,ves argento Ebrefactas: Optantes potius imitari Christum Dominum pro nobis spinis coronatum qui-
dem foeminas se coronantes ita carpit; Si nudo capite videri non debet ,scilicet multe pro ter Angelos mia, magis coronato. Suid enim est in ca ueseminae corona quam Frmae ena, quam summae lasciuignotae extrema negatio et erecundiae, confla-
tio illicebes Suale oro te serrum Chi u gro Petroque sexu subbi ex stino, si tribulis inta . st '
in figuram deliciorum quae nobi pro ubi terra camis. abstulit aurem Dirtus crucis om- tremae nega-nes aculeos mortis in Dominici raptus tolerantia obtundens, Ur istam Christi coronam rio verem
emulcris,quae fa ei abutuit reuui ct Suos,ps siletus ruit, ' cante rex gloria acarit Z bimis motu est quam Reu Iudaeorum pro raptus in crucem. minoratu primo, uoti O itag may home chiron iura est. Itaque hortatur vir inque sexum,u ad R eL- lagustauit.
86쪽
tur Non id Paulus ait, sed dum, inquit,Nemo ranarum S c- agit demdialiis qui iudicio rationis pollent; non autem de pueris recens baptigatis: quibus N
meritum Christi & virtus Sacramenti proprii actus meritum sipplete s oliat, et diuina institutione,sicut pueris suppleuit in Bethleem pro Christo occili
circo omnes salutem concedunt, quod cum sint pro Christo occisi, si Lunati nou dicantur, nccclle erit fateri Cniisti aduentum causam illis suille cunas.
ti damnationis& nequaquam salaris, cum laincii caeteris omnibus ih itatu
.... ui: ca tolletut ii iamiarm ii praueriti temporis,ti ab eo Dendeat adue 'bium et I id et , in uin inie prius, re non ad inlinitum verbum Aec ae m. , raser tu ruic enim recte hanc eliciemus sententiarn. Oportet agricolam acciseret refluctus.scilii stius laborauerit. res naiiciue adhibuit Darabolas. militis.
87쪽
athletae, non recipiunt praemium, nisi parta victoria: agricola etiam,dum c lit terram, nonnihil interim fructus percipit,expectans in posterum copiosi si orcaa prouentum. Secundus: Agricolae , quoniam cum diuite fidelique terra negotium gerit, non interuertitur suum praemium pse primus recipit,qui cultor est. Atque hic secundus modus Ambrosio de Theodoreto placuerunt: Ambios. Ad quos accedit Primasius, sic inquiens: Ne dicertis uende victuro sum , si me Theodor. totum occupauero in doctrina. Ostendit etiam primitias fructuum a populo hie debere percipere,prqter mercedem messis,quam a Domino in suturo accipiet. II. Notandum etiam est cum Chrysost exemplum hoc tertio loco addu-Chirtast.ctum maxime conuenire Episcopis, doctoribus , de pastoribus: Ecclesiae, qua- Prodessielis erat Timotheus; quorum quidem cura praecipua de sola elle debet, prodest pini, pisto' se aliis, id est, alios erudire ad fidem,de bonos mores,quemadmodum agrico P -'μ'lae frugi de probi cura praecipua in eo desudat, ut copiosos e terra fructus capiat. Nam paradigmata illa siue exempla militis & athleta: , subdius magis conueniunt, quam pastoribus de praelatis. Optime omnium mihi visus D.
Augus . Eunc Pauli locum interpretari, in lib.de opere Monachorum, tom. 3. Au-uae Postquam enim multis confirmauit D. Paulum non fuisse usum pol cstate, quam habebat ex Euangelio , recipiendi victum ab iis quibus utilis erat, sed inanibus suis, sibi neccllaria parasse, addit, cundem Timotheo praecepisse ne se negotiis secularibus, aut negotiorum solicitudine ad vitam alendam inuolueret; simulque indicaste modum, quo honeste de decenter viveret. Sic enim ait, O Timotheum ergo ne in talia incideret, quia per infirmitatem corporis manibus laborare non poterat, licexhortatur, monet Se consolatur. Labora,in- Pauliis non
'uit, sicut bonus miles Christi Iesu. Nemo militans Deo, implicat se negotiis potacularibus, ut ei placeat, cui se probauit. Nam qui in agone contendit, non coronatur, nisi legitime certauerit. Hic, ne ille pateretur dagustias, dicens: ex Euagetio
Fodere non valeo, mendicare erubesco: adiunxit,Laborantem agricolam,primum oportet de fructibus percipere, secundum illud quod ad Corinth. dixe- r. Condi.rat: Quis militat suis stipendiis unquam Quis plantat vineam, & de fructu Timotheus eius non edit Quis pascit gregem, de de lacte gregis non percipitiFecit itaque securum castum Euangelistam non ad hoc Euangeligantem , ut venderet DEuangelium, sed tamen huic vitae necessaria suis ubi exhibere manibus non quam graua. valentem, ut intelligeret, quod nocellarium sibi iuniebat ab eis quibus tan- ret, exemplo quam prouincialibus militabat, de quos tanquam vinea cultura exercebat vel P--ii tanquam gregem pascebat , non es Ie mendicitatem, sed potestatem. Deinde subiungit generalem doctrinam August. Propter has igitur, inquit, vel occupationes seruorum Dei, vel infirmitates corporales, quae omnino deesse non vult Paulus,
pollunt,non solum permittit Apostolus Sanctorum indigentias suppleri Ibo- vx Tim nis fidelibus,sed etiam saluberrime hortatur. Excepta enim illa potestate, qua
se dicit ipse non usum, cui tamen seruiendum cste a fidelibus praec pit , di- ctum areicens: Communicet , qui catechigatur verbo ci qui se catechigat, in omnibus piata fidei, bmi, QVJ . ibus. III. Haec Augustini, de fere Latinorum iniqrpretatio optima videtur siquis consideret, necesserium fitille, ut Paulus admoneret Timotheum in tradenda fidei doctrina strenue laborantem , nec valentem prae imbecillitate, ,
manibus operari, de in periculo positum, ne exemplo magistri sui Pauli nol-
88쪽
let quicquam a populo accipere, atque adeo in extremas incideret victiis di Victus sacris ficultates: admoneret, inquam, ut exemplo agricolae de agro, quem coleminist linge bat, fructum,quo aleretur, perciperet.Quare non est, cur Theophyl. hanc in-m,' 'si i terpretationem reiiciat,dicens,eam locum hic non habere eque Paulum lo-
qui de victu necessario sacrorum ministrorum, sed de mercedrum & remuneratione a Deo pro labore, quo in agro Domini veluti agricola exercetur, praestanda.IV. Adurite hoc loco, quam laboriosa res sit, ad fidem, de bonos mores populum instituere, siquidem cum agricultura comparatur.Unde Apostolus, i Cor. s. i. Corinth. s. de huiusmodi labore loquens,illud Deut. is .affert:m h os bovi iraturam:exponensque haec verba,ait,Numquid Deo cura est de bobus, an propter nos utique dicit hoc3V. Aduerte etiam circa particulam,intestige qtra dico, propositis tribus p rabolis , captari attentionem , ut doctrina in illis latens percipiatur. QusdMatth. 1 i. Christus praestitit Matth. i l .dicens, habet aurra audiendi audiat, de aliis in locis. Ac si dicat, Apostolus, quorsum pertineant hae parabolae tecum cogita. de quid agat miles, quid athleta, quid agricola;vt hinc dilcas non tibi otio indulgendum, sed labori. Praecipue tamen vide ne meo exemplo abstineas , victu necellario, quem populus ministris verbi diuini tribuit. Ego enim ea
potestate uti nolo : tu vero cum valetudinem habeas infirmam, utere more
agricolae, de agri fructibus viventis. Intellige ergo quae dico. Licet enim id praecipio,quod non facio; intellige mihi es le firmam valetudinem,qua parare
necessaria mihi possum labore manuum,tibi autem imbecillam. VI. Particula, dabit tibi Dominis in omnibus intelle lum, si Graecum contextum consulas, pro det, quod Graece est, Ira , habet, dabit. Det autem pre-chulast, cantis est. Vnde Chrysos . hoc loco ait,Paulum paterno affectu non desinere precari bona Timotheo, tametsi interpres Chrysos .vertat , dabit,cum vulgarrimas. ta editione pro det, quemadmodum etiam legit Primasius; qui merito ait a Domino sperandam esse intelligentiam, ut Paulus ait, non solum in tribus
paraboli explicandis, sed etiam in omnibus. Illius verba sunt: Diligenter aduerte , quod ut intelligamus, Dominus donat intellectum, ne nobis aliquid ascribamus,sed donatori gratias referamus,qui nostrum fecit esse, quod suum
Cassian. est.Haee Primasus. Cui concinit Ioan. Cali coli. i 3. cap. 1.3c 3. reprehendens Pelagium et Neque enim , inquit, agricola cum omnes conatus suos in excolendis terris expenderit, confestim etiam prouentum de ubertatem frugum
suae poterit industriae deputare, quam irritam esse frequenter expertus est:nisi ema de pluuiarum de coelo opportunitas de serenitas sublequatur,&c. Paulus L. Cor.3. 2. Corinth. 3. Non sumussi scient G cogitarere est intelligere aliquid a nobis quasi Conc. Araus ex nobis, . Quemadmodum explicauit Concit. Arausicap. . de colligitur ex Act. 16. via dicitur conuenisse mulieres die sabbatorum ad audiendum Pau- Intelligunt lum , & conuersam fuisse mulierem nomine Lydiam purpurariam, colentemn.: Deum,&c.Deinde additur, cuius Dominus aperuit cor, ut intelligeret, quae Pau- . 'e lus Ioquebatur de Christo,&c. Vnde patet etiam si optima quaeque,& valde utilia proponantur vel ab ipso Paulo; tamen paucis concedi , ut intelligant,
August. . sicut oportet, ut ostendit August. de praedestinatione Sanctorum cap.8. Idem
in Enchiridio S.Hanc autem. avium gratiae diuinae debeamus in iustificatio
89쪽
ne,satis expressit his verbis: Hanc autem gratiam iustificantem voluntas nostra, ut Non dat se pra diximus, comitatuin, ac veluti pia sequa sub ultui , non quidem tempore ,sed de e mina- causa tantum Ur natura. Volutitas enim in iusti licatione nostra, gratia quodammodo .cooperaturis, in ius catio noctra sine voluntate , ct consensu accipientis non 'r' et odie. s ii matur. Haec August. ubi aduerte, aetiam voluntatis, ratione cuius dicitur vo- voluntas di-luntas pedissequa gratiae, a qua emanat, non esse physicam aliquam determi- citur pedis nationem, ut quidam volunt, sed gratiam excitantem per illum nationem de seqv/g - 'Tinspirationem, quae datur immediate ad eleuandam voluntatem, ut eliciat vltimam dispositionem ad gratiam.De hac dissicultate agit Suarius M.S.in trach. quo D. Aug.interpretatur:videndus etiam est Mendoca quaest. i 3.ubi in utranque partem disputat de ultima dispositione ad Natiam. Nec vero opus est in his, pluribus immorari: cum satis explicatum sit ab August. quomodo voluntas suae consentiat iustificationi,non sola sua libertate scd praeuenta hac gratia, de adiuta. Tandem addit August. loco citato: Itaque totum Deo recte ascribitur, qui voluntatem nostram , quam creando nobis impertiit, gratia sua praeuenit, & excitat torpescentem.Vide D.Thom. I. E. . ICy.art. I. ubi qua tir, D.ThomVtrum homo sine gratia aliquod verum cognostere possit et 8 arti 1 .ubi quaerit , Vtrum homo possit velle de facere bonum absque gratia.Est autem multo Exultatio lindissicilius velle & facere bonum, quam cognoscere. Vnde D.Greg. M. Mor . cap. . Sancti vim minime exultant cum cognoscunt,qua faciant ,sd-m faciunt, qua Gregor.PP. cognouerunt, tunc maxime exultant. D. August.in libro de spiritu &litera cap. 3. August.& sequentibus, docet, gratiam propriam Christi esse um ea, qua audimus S legismus vel etiam alio modo cognoscimus esse facienda , sancto amore facimus,cte. Merito ergo Paulus post adhortationem parabolis factam Timotheo, ut strenuὲ ossicium suum obeat:gratiam sine qua nec recte intelligere,nec recte munus obire potest,illi a Deo optat,& pollicetur.
VER s. 8. Memor esto , Dominum Iesum Christum resurrexisse a mortuis ex semine Dauid , secundum Euangelium
LQEntentia horum verborum potest referri ad antecedentem doctrinam, O qua hortabatur ad laborem, &perpessionem Timotheum, proposito praemio non tam humano, bd enim exiguum eae sed diuino. Unde Chrysost. Chusost. discipulum recreari ait a Paulo ostela martyrij de laborum lucro ; quandoquis dem ipse quoque magister noster Christus passione sua,mortem vicit.Memor ergo esto,inquit, Christum resurrexisse 1 mortuis, ex semine, hoc est, ex posteritate David; unde carnem vere,& non phantastice,ut aliqui haeretici pra dicant , assumpsit. Huius enim rei memoria, molestias tui muneris permulcere poterit. Si enim Christus mortuus est, & resurrexit; sane & nos, si illius vitam imitamur, resurgemus.Idem Chrysost.& fere Graeci Patres,ut Theoph. Vt y Theodor. de alij ; iugulari putant ei Paulo deprauatas de Christi incarnatione& resurrectione opiniones. ut enim ait Theodor. Simon coepit illo tempore
90쪽
uis est tesuris rectionis. Relat tecturi sunt mortui
seminare spinas haereticas. Is autem, & omnes ex hoc malo tuo prognati , uti patet ex Augusti Ad quod vult Deum et & ex Epiphan. te haeresibus,allcrebant Christum non vere passum , nec vero resurrexit se. Basilides pro Christo pa sum dicebat Simonem Cyrenensem.Cerinthus fatebatur quidem pallium, sed in extremo demum iudicio resurrecturum cum caeteris putabat:atque ob eam haeresim Epiphanius credit Paulum i . Corinth. I s. scriptisse, Si Chrsus non resurrexit senanis est ab nuba, inanis est praedicatio noctra. Hinc patet, non tam propter Gentiles, quam propter haereses illius temporis, haec fidei dogmata fuisse proposita: ex hoc loco etiam confutari credit Epiphan. Gnosticos, contra quos disputat eleganter Tertuli Hi, inquit Epiphan .carnem aiunt perire,&non resurgere. Christum non ex Maria natum, sed per Mariam ostentum;carnem vero ipsum non suscepisto, sed apparentiam. Pulchre etiam Tertuli. in lib. de resurrectione carnis : haereticos praedictos, & Saducaeos, qui rosurrectionem negabant, reprehendit, ubi inter alia sic iam Habes omnem tib hintiam hominis saluti Arenatam, nec alio tempore, eurim in aduentu Domini, qui clauis et resurriationis. Idem paulo infra: Opinam, Apostolus duposita ad Corinth.omni di hnctione Ecclesiassio disciplina, phmmam, si sui Euangelii di fidei illorum in Dominiacae mortis, io resurrectionis demandatione concluserat , ut er narere speciei regulam inde deduceres, unde connaret. Itaque subiicit: Si autem Chrictus praedicatur quod a mortuis resurrexit, quomodo quidam dicunt in vobis resurrectionem mortuorum nouesse, qua si con est, nec Christus resurrexit, etc. Ex dictis & ex iis , quae scribit Dion s. Areopag. de Ecclesiliter.cap. . p. i. & de diuinis nominibus , referens varios circa resurrectionem errores, satis constat, quam ob causam Paulus hic quasi ex abrupto Timotheum oppido hortetur, ut resurrectionis recordetur, fidemque tanti mysterij, ad iugulandas haereses Simonis magi, quem rcfert Dionysi. citatus, libros contra fidem resurrectionis scripsisse; & aliorum, qui illius scholam secuti sunt .Hanc etiam ob causam,inquit,Theodor. Apostolus, diuina natura in praesentia praetermissa . scripsi ad Timotheum desola incarnationis oeconomia, iubens, ut semper meminisset generationis ex semine David secundum carnem, de resurrectionis ex mortius.T ilia quippe in nos, inquit Chrysost. beneficia contulit Deus,ut ea homines Deo applicare erubescereret,neque illam ad infirma nos Ira descendi se, eaque suscepisse crederent. dit Theophyl. fisse hareticos, qui it nominiam arbitrabantur, Filium Dei pati; ac propterea a phrentem , Ophantasticam tib carnem tribuisse. Deinde exclamans ait: Adeo humiliatus est Deus propter nos,ut erubescant etiam homines talem, tautamque humiliatio: nem Deo applicare. Hac mclamatione posita, admonet addere Paulum animos Timotheo ad pericula omnia,&iminanas aequo animo perserendas, exemplo Christi. Sicut enim ille per inprtem ad resurrectionis gloriam peruenit, ita etiam nos per labores & martyrium merebimur haud dubie perennem victoriae co Onam.
t L in particula ax semiis Dauidiiungit Paulus mysterium incarnationis, cum mysterio resurrectionis et Hoc enini ex illo dependet, secundum Scriptu, ras Productus est enim Christus ex stirpe Dauid per matrem sanctissimam, ut dicitur Matth. i.quae vere dicitur mater Dei hominis, ut constat ex confutata one haeresum , de quibus Nicephor. lib. 2 .cap 3 2. Hinc autem epistolam
Paulus ad Romanos inchoat, & Euangesistae fere suam historiam hinc auspi-