장음표시 사용
71쪽
nae omnes, &c. Probat ergo suo exemplo, semper sibi adsuisse ad custodiam boni depositi diuinam opem: simulque labores & tentationes recenset, non ut desietat discipuli animum, ut aduertit Theophyl. sed ut ei persuadeat, ne si Theoprii l. in similes aerumnas incidat, noua se pati arbitretur, atque aequo animo pro Christo ferat quicquid aduersi acciderit. Quod autem multi Apostolum de- sc tuerint, idcirco contigit, quia Asiani, qui mercaturae, aut alterius negotij causa Romam venerunt, etiam si Apostolum benigne, & attente audiebant, tibi viderunt eum a Nerone comprehensum , illius consuetudinem metu tyranni seculentis territi,auersati sunt ut Theoph. de Theodor. coniiciunci I. Duorum antam hominum, Phygelli scilicet & Hermogenis meminit, Thrum' si
ut qui stilicet manifestissimam ostenderent malc uolentiam, cum antea valde amici & familiares viderentur. Id autem fecit,non eos accusans,sed ei,cui erat mi Paulum credita Aliae praedicatio , eos qui erant hostes fidei aperiens, ut Theodor.ad- deseruerunt, Periit. Tribulationis autem huius, id eo mentionem facit, ut D. Chrysos . ait, quia optat ut Timotheus, si a suis propter vincula aliquando deseratur, memoria retincias, quid magistro acciderit, animum non despondeat. Similis est locus cap. . In primat inquiti mea Ahensione nemo mihi ad uit, omnes me dere rue- x.Tim. a. rubi. Deinde orat pro desertoribus, Christum imitatus, qui pro inimicis orauit, dicens, Non illia imputetur.Haec ibi: Porro de Phygello & Hermogene ita D Ambrosi rei, inquit,quas memorat ' alia pleni erant mulabant enim amicitiis Ambroce postolo , Ut adhaerentes ei addiscerem, di de illi calumniam 'cerent, aut p.r alios Lais ainiri immitterent. Qui posteaquam viderunt mam elisos le,recesserunt ab eo. Haec Ambi. P mirum' '
subi ungit Tettuli. in lib. de praescriptionibus, non clle mirandum, si Aposto- Tenululum , cius discipuli Phygellus & Hermogenes dereliquerint, quandoquidem ipse traditor Christi,de Apostolis fuit. Vbi exponit, Hermogenem suisic pro- Het more sessione Philosophum Stoicum, & haercticum euasisse. Credibile est Hermo- nes ex Phi- senem cum Stoicus esset , nam singularitate, tum superbia ad mores ita flexisse
alienos ab usu Ecclesiae : idque in vestitu fortas te & victu ; atque hine illius '' -'
haeresim mana ile. Contra eos, qui recedunt a moribus probatis specie v i riu- tieu,' iis, sic scribit D. August. tom. s. lib. 3. de doctrina Christiana cap. ii. Su quis August. autem rebuspraetereuntibus resinfisus uritur, quam Fc habeant morta eorum , cum Singulamuquibus vivit aut temperans, aut sit erit tioAs s. Quicquis autem sic eis utitur, ii q/mp-x metas conssuetudinis bonorum inter quos Persitur excedat, aut aliquid significat; aut fagitiosus est. In omnibus enim talibus, non Psm rerum, O libido in culpa est. Haec Non usust
August. Quibus verbis videtur notare eos qui cum Christiani sint, Stoico rum,sed tibia magis stupore, quiuia studio virtutis, a recta via in obliquam recedunt. Hos Q in qui Padeserit spiritus bonus, sicut olim deseruit Saulem auertentem se a Davide i '' . Reg. 16. ubi Theodor. cum Spiritus diuinus recessisset, locum sortitus est l. Reg.ic malignus. Hinc docemur clamare cum Davide Psal .so. Spiritums tum tuum Thetior ne auferas a ,sic cuin Apostolica gratia ludam reliquisset , in eum impressus est diabolus: Vae illi cui dicitur, Spiritui Domini mabus exagitat,ves,ut alij legunt, - .su Focat te. Haec verba quadrant in desertores amicitiae Dei, & Sanctorum: ex quibus est Phygellus & Hermogenes.. i
72쪽
Psal. o Ambros. Onesiphorus vincto Paulo subue,
Ephes . Bibl. Patr. Sanctis viris necessirium est subsidiu
. Paulus non execra ura duel tarios.
SECUNDAE EPIST. AD TIMOTH, V Ens. I S. Det misericordiam Dominus Onesiphori domui: quia
saepe me refriger auit, & catenam meam non erubuit. Graech; tav cA O- , T ' gymn*ο κ o lira, O mmitas me e- , T comta iarim M. I. D Ecte annotauit hoc loco Primasius , vituperatis desertoribus, laudari 1 cos,qui in amore & fide perseuerarunt,&praecipue Onesiphorum. Is cnim ex Asia Romam venit, nec viae longitudine deterritus, nec crudelissimum Imperatorem veritus ,& Paulo vincto inseruiens, omni ossicij genere eximiam pictatem declarauit .Quamobrem non ei soli, sed toti etiam illius familiae diuinam precatur misericordiam , quam Christus pollicetur , Matth.s. Beati misericordes,Grc. & Psal. o. ait regius vates: Beatus vir , qui inte Lit systra egenum set pauperem, id est, qui prospicit & subuenit homini afflicto,&c. si die mala liberabit eum Dominis; Ac si dicat, huiusmodi virum Deus iuuabit in aduersitatibus, & consolabitur. Duplex autem refrigerium Paulo attulit Onesiphorus,ut admonet Ambrosiquia & in necessitate custodiae, solatio praesentiae& sermonis illi subuenit ; &, u qua illi opus erant, ministrauit. Quod si nos amictis praestiterimus, & humano solatio destitutis . similem benedictionem illi,quam Paulus suo benefactori optat,adipiscemur,& participes erimus prae-iniorum, quae persecutionem pro Christo patientibus in Gelo sunt proposita.
Vnde Oecum. ait: autem cum sanctis participes erunt in laboribus,erunt quoque in coronis. Quo ctiam sensu dictum est ad Ephesi . Ueruntameten benefecistis communicantet tribulationi meae, .Hoc enim modo Philippenses communicarunt
amictioni, & meritis Pauli,quia scilicet ei laboranti & in necessitate constituto, necessaria ad victum benigne miserunt. Merito in lib. io. diuinorum apophi gmatum Bibl.Patr.lom. p. num. 68.vituperantur illi,qui sanctis viristumporale subsidium non esse necessarium putant: solamque illis sussicere diuinarum rerum meditationem. O Venit quidam frater ad Abbatem Sylvanum, qui habitabat in Sina; vidensque fratres labore intentos, dixit seni : Nolite operari cibum, qui perit. Maria optimam partem elegit. Senex, cuidam monacho ait, Include fratrem istum in cellam, ubi nihil est. Cum hora nona iam esset,liospes hic deuotus intendebat ad ostiuin, si mitteret de vocaret eum ad prandium. Et cum nemo ei responderet, ad senem veniens. Abba, inquit, hodie fratres non comederunt E cui ille, Etiam; iam comederunt; dicit ei frater: Quare me non vocastii Cui senex : Tu homo spiritalis es, & non indiges hoc cibo: bonam enim partem eligisti, nos carnales sumus, indigemusque cibo, propterea oferamur manibus nostris. Qui cum haec audiuit prostrauit se ad paenitentiam, dicens: Ignosce mihi Abba, & dixit senex:Puto opus habet Maria Martha. Per Mattham enim Maria laudatur. J Haec ille: refrigerandi sunt sancti in laboribus, &cibo ministrato quanuis Paulo sint pares , exemplo Onesiphori subleuandi. II. Duo hic consideranda sunt. Primum prudentia & modestia Pauli.
Eos, qui ab se defecerant, non est execratus, sed simpliciter rem gestam commemorauit: ei autem, qui sui curam gesserat,imprecatur misericordiam Dei,
nec solum ipsi, sed toti illius familiae; adeo praeclare domesticos suos ad beni-
73쪽
gne agendum Onesphorus instituerat, ut commendari Deo 1 Paulo merue- Onesiphororint. Deinde inuigilandum nobis esse, ut indigentibus nostra ope subuenia- bene meritomus, sic enim firmiores erunt in virtute & pietate conservanda. Nec tu mihi 'la rum gyptum Paulum obiicias, qui licet ab omnibus desereretur, constans tamen & firmus 'M in virtute permaneret. At fortasse, si quis alius in tentationes prolabatur,nis suis ieiendi suffulcientem habeat, omnino cadet. At si aliquis eum adiuuet, eiusque cu- sunt boni in ram gerat, planum est talem victoriae eius, imo , & coronae consortem fieri. laboribui, Nam & apud veteres in Chrysost.&Theophyl. hoc loco annotarunt, qui vasa custodiebant aequalem cum militibus praedam sortiebantur. III. Laudat praeterea Onesiphorum,quod catenam non erubuerit,quemadmodum illi a quibus desertus fuit. Tudoris autem & confusionis vocabulo, magis uritur, quam periculi, ut aduertit T heophyl. & Chri sos . ne discipulus hepidet. Erat autem id quod gerebatur ab Onesiphoro,periculis plenum , ne Ch φ' dum verecundiae. Infensum enim tunc habebat Neronem, quod fidei religionique quendam ex illius familiaribus adiunxistet. Non ignorabat Onesipho- Paulus eon-xus periculum,& tamen Romam veniens, non modo non refugit colloquium u*xxit ad fide Apostoli, sed etiam diligenter quaesitum, inuenit: quod magnum est fidei a
VERs. I p. Sed cum Romam venisset, solicite me quaesiuit, & inuenit. Det illi Dominus inuenire misericordiam a Domino in illa die.
I. v - ν-vertit Ambros na venissem Romam, Ora. Erasmus, m Ambiosi, isti 'mae, vulgata editio, Cian Romam veni sit. Caeterum quocunque m Erasmus.
do legas,satis amplificat Apostolus charitatem de fidem Onesiphori, qui ausus per medios ire satellites,se inuentum in vinculis, & inter maleficos non desecuit, imo beneficiis cumulauit.Merito igitur Paulus Onesiphoro qui in vinculis misertus est illius misericordiam Dei precatur. Christus enim magni secit miseric'rdiae opera vinctis exhibita.Ait enim Matth. et s. In carcere eram,o tam Matth et .sitastis me, Erc. Ac proinde omnibus ob causam pietatis iniuriam patientibus, qui compatitur,bene 'det Dei clementia sperare iubetur. Hinc D.Paulinus No- Paulinus admianus Episcopus, epist. U.quae habetur in appendice Bibliothecae Patrum, vi- λ notiti, dens, Aprum quendam, ex aduocato,ad vitam monasticam conuersum, illius obes' caiio obtrectatores constanter ex Scripturain grauiter reprehendit, animos addens res vitae relli nouo Christi militi. Sic enim ait inter alia: Gratulor, quod illam reprobatam 1 gi*-- Deo sapientiam respui ili,&cum paruulis Christi,quam cum sapientibus mun- .di Labere consortium inaluisti. Inde iam, & hanc gratiam mereris a Domino, ut te scur indicare dignatus es pie glorians , oderint omnes: quod non fieret nisi verus imitator c tiristi esse coepisses.Et post pauca: Gaude igitur,& exulta, chxi, in ecce enim merces ista copiosa est in caelis.Non enim te,sed illum, qui in te es. P- , Miecurrit, oderunt. Ab initio seculorum Christus in suis patitur. Ipse est enim mutius 'initium & finis, Apoc. i. qui in lege velatur,in Evangelio reuelatur,mirabilis Apoc. a. iii 1 sem -
74쪽
di medus est Christus. Dionysi
Ambros. Quaerendae sunt occasio.nes iuuandi afflictos.
semper, & patiens de triumphans in sanctis suis Domitius. Iii Abel occisus 1 fratre; in Noe irrisus a filio; in Abraham peregrinatus; in Isaac oblatus;in Iacob famulatus in Ioseph; vcnditus; in Mose expolitus & fugatus; in prophetis lapidatus , dc sectus; in Apostolis,terra marique iactatus, de multis ac variis beatorum martyrum crucibus frequenter occisus,&c. Ipse de in te patitur opprobria:& ipse in in te odit hic mundus, sed gratias ipsi,quia vincit, cum iudicatur, de triumphat in nobis.Deinde laudans vitae commutationem ait, Ubi nunc tu ilic es,aliquando terribilis,vel pro tribunalibus aduocatus, vel in tribunalibus iudexEubi tua illa ceruixiBeati oculi eorum,qui in te haec Dei mirabilia conspiciunt: miserrimi qui videntes non vident. Quis daret mihi pennas sicut columbae, dc volarem ad te In conspectu tuo,in voce exultationis &confessionis epularer.Videns te,non te,& videns ex leone vitulum, apru seculo, agnum Deo: non enim iam de sylva sed de segete aper es, quia in fruge virtutum tibi pastus es. Duplicis testamenti dentibus ad rumpenda retia Nebroth venatoris armaris.Nunc vere sapiens vere disertus, vere potens,&c.J Agit D. Cypr. Martyr in quodam opusculo demisericordia exhibenda amictus, atque inter alia, ita nos ad subueniendum fratribus hortatur: piauito fratrum, nostra captiuitas computanda est, ct periclitantium dolor pro nagro reputandus est,cum scilicessit adunationis nostrae corpus unum. et non tantum k lectio ed etiam religio nos instigare debet, ae consonare ad fratrum membra nidimenda: in captiuis fratribus contemplandus est Christus,ct redimendus de periculo captiuitatis qui nos redemit de periculo mortis, cruce Ur sanguine,c t. II. Ponderanda sunt verba Pauli, Det illi Dominus, etc.Nam verbum dandi , accipitur hic pro verbo reddendi, vel retribuendi. Atque adeo sensus est: Reddat Dominus illi secundum meritum tantae virtutis, ptaemium vitae aete nae, de pro beneficiis mihi in carcere exhibitis remunerationem. Id autem precatur Paulus, quod Deus, quia iustus, & misericors est, tribuere solet bonis operibus. Vt enim annotauit Dionysi de diuinis nominibus cap.8.quaerens,cur Deus dicatur in diuinis literis iustus: Ilitia inquit et/el iustus Deus est, quia omnibus Fecundum merita retribuit. Vnde syncere & secundum fidem loquimur cum
dicimus,Deum nobis conserre mercedem aeternae vitae,pro meritis, aut bonis operibus. Particula illa o Dione: cr,quam Ambr. vertit, iudiosius,& Latina editio correcta olicitet, admonet nos, ut occasiones, & opportunitates, non quocunque modo,sed studiose,& solitate quaeramus,iuuandi amictos, de omnino bene operandi: non aliter atque illi,qui magistratus ambiunt de honores. Admonet praeterea nos Chrysost. ne ob geminationem vocabuli Dominus in his verbis, det ileti Dominus, etc. existimemus duos esse Dominos,aut Deos, quemadmodum olim Marcion haereticus. Haec enim phrasis Hebraismus est, idem significans ac si diceret Dei illi Dominus, ut inueniat misericordiam a Domino, hoc est,ab ipso, vel apud ipsum. Hebraei enim frequenter utuntur vocabulo substantivo pro nominis reciproci loco,ut patet Gen. i s.cum dicitur, Pluit Dominus sulphur O ignem puper Sodomam ct Gomorrham a Domino de caelo. ADomino, id est,a se,vel pro sua potestate,vel, ut explicant recentiores, pluit Dominus diuinitus. De errore Marcionis ex hoc loco Pauli,& ex aliis male intellectis duos esse Deos colligentis, agit August. de haeresibus, haeresi V . de
75쪽
C A P. I. v E R S. X VII. cytii. Pondug etiam habet particula, In illa D.Nam (vt Chrysi eam VAPO
nit) refertur ad diem extremi iudicij tertibilem, scilicet atque omnibus etiam iustis formidandum. Igitur bene merito de se Onesiphoro amplam remunerationem eine putat, si in die iudicij misericordiam obtinuerit. Quod si Onesiphorus,qui sele periculis obiecerat, misericordia saluus fit: quanto magis nobis misericordia necessaria est3Terribiles nempe illae poenae sunt,& metuendq: magnaque egemus diuinae misericordiae largitate ne horroris plenam sententiam audiamus,Matth. Es . De maledicti in ignem aeternum,dec.Quaerit D. Chrysi hoc loco cur tam horrendum sit,& metuendum extremi iudicis examen, cum Deus 1.Cor. i. Pater dicatur mi Fricordiarum ct totius consolationis' Respondetu r-que, sic quoque misericordem este,& bonum, nec velli mortem peccatoris ,sed in conuerimur,& Muat,EZech. it. Nam licet dies illa anxia sit,& plena terroris; igneus natique fluuius ante illius faciem decurret:aperientur operum nostr*ruin libri;dies illa,ut ardens clibanus erit,discurrent Angeb; fornaces succensaeta paratae multae:nihilominus mitis & clemens est. Nam ex istis terrorem incutit nobis, ut vel ita coacti metu ad aeterni regni desiderium excitemur. D. Aug.y.confess.c. is . horrorem illius diei cogitans,ita vita. ae etiam laudabili vitae hominum, si in illa die excutem misericordiam. D. Greg. 2'. Mor.cap.'. Vae miseris nobis, inquit, qui de electione nostra nullam adhuc Dei vocem cognouimus,ct iam in otio torpemiis. Deinde addit ex Aug.sumptam sententiam, Vae etiam laudabili vita hominum,si remora pietate iudicemur,quia districte discussa,inde ante oculos iudicis viae se maxime placere suspicatur, obruitur. Hinc illud, Psal. i 1. Non intres in iudicium cum seruo tuo,& Iob . Etiamsi habuero qui iam iustum, non respondebo ei, sed meum iudicem deprecabore D.Hieron.in Hierem.cdo. Oramu, inquit, mundus indiget misericordia Dei milus secururum pergat ad iudicem,&c.
sit in die ipdicij, remittendo Onesiphoro peccatum aliquod mortiferum:constat enim,post hanc vitam huiusmodi peccata non remitti duntaxat precatur, ut sic illi Deus in hac vita auxilium coeleste praestet,vt pro beneficiis in se collatis dignus sit inuenite in illa die iudicem propitium & fauentem.Vt enim est Aug. in Psis 3 Iniustum iudicium est,est omnino non est iudicium , nisi reddantur merita sua timcuique quemadmodum qiusique gessit in corpore. Idem in Enchir. c. IIo.ait,eorum,qui pie & sancte mortui sunt,animas suorum viventium pietate aditimari propter merita bona, quae iis corpore suo gesserunt: propter quae digni sunt,ut in futura vita adiuuentur. Itaque non propter noua sed propter prScedentia merita adiuuantur. Certum igitur est no optare hic Paulum miserico diam Onesiphoro in illa die : quasi ei optet condonari tunc mortale peccatu, cum ante tribunal Christi,post hanc vitam,non sit remissio. Quare hoc sensu intelligendum est, quod ait; Sic eum gubernet Domitim in hoc mortali corpore, di declaretur in illa die m sericordia Dei ipsis se exhibita VH hoc modo iuxta Adamum Minoritam; Det ei inuenire misericordiam,id est,essectum misericordiae, &c.
VER s. i . Et quanta Ephesi ministrati it mihi,tu melius posti.
Erech. I g. D. August. Creg. PP. Dei timor non sivit nos in otio tot-pere. rol. I L.
76쪽
Bonis benefacere debeonius, cum ortynibus norossumus.
ro SECvNDA EPISTOLAE AD TIMOTH.
Pergit enim Apostolus in commendandis beneficiis ab Onesiphoro in se & in alios collatis. In his verbis,m fauerat mihi Ephesi,dec. Pronomen. additum est ab interprete Latino, nam in Graeco codice non inuenitur.Maior autem charitas & largior apparet benignitas Onesiphori, quod non uni dutaxat Paulo liberalem se & ossiciosum Praestiterit,aut soli Timotheo; sed omnibus, qui illius opera indisebant Ephesi, quae est nobilissima totius Asiae metropolis.Quod videtur este in causa ut Ambr.& Primasius, imo omnes Graeci interpretes inter explicandum,pronomen,mihi,praetermiserint. Et quidem Ambr.ait, ideo Apostolum Onesiphori domum generalem ostendisse, ut quodam modo perstringeret quosdam, qui solent personis magis quam causis seruire, volentes gratificari maioribus, &c. ubi insinuat consulto omissum fuisse pronomen re Mihi,aut nobis, ne videretur Onesiphorus personae se commendalle, dum Apostolo ministrauit, cum constaret illum eria omnes fuisse liberalem ob Chiisti & fidei causam assiictos,ne dum erga Paulum.Praecipue tamen laudandus est ob beneficentiam exhibitam Paulo. Vnde Theod. beatissimus est ille,qui Apostolo tanto tanta beneficia exhibuit, & ab illa lingua benedicti nem excerpere dignus est,& Oecum: O mix nquit,Onesiphore.qui digreus habitus es,ut Paulum re dicitares si nobis S pars tecum,&c.D.Chrys Theoph. & Oecuinenius occasione verbi, refrigerauit,quo Apostolus utituri aiunt, sic gratum fui sse Paulo obsequium Onesiphori , quo pacto gratum est beneficium athletae squalore ac fatigatione in lucta occupato,& anhelanti. Tam opportune illi
subueniebat,aequum autem est , ut illi qui virtute, & dignitate caeteris excellunt, a nobis impensius amentur,& liberalius foueatur,ut docet Arist.si. Et hic.& Aug.de doctrina Christiana,cap. 1 .lib. i. ubi sic alta Omnes homines aeque Aligendi sunt, sed cum omnibus prodesse non possis, his potissimum consilendum est, qui pro locorum O temporum, vel quarumlibet rerum opportunitatibus constristius tibi quasi quadam sorte iungunturAEc. Quare cum proXimos propter Deu amemus, illi nobis arctius amandi sunt, qui ob virtutem, & vitae meritum Deo sunt coniunctiores de nobis magis utiles. V I. In particula,' melius nolicomparativum more Graecorum, imo re Latinorurn,usurpatur pro positiuo,ut cum in Evangelio tenebra exteriores vocatur tenebra externaea'otest etiam sumi comparatio,ut significet Paulus, Onesiphorum melius cognosci 1 Timotheo, qui Episeopus illius &pastor esset: Epi scopi cnim dcbem agnoscere oves suas accuratius, quam caeteri homines, cum sint pastores, de quidus Christus, Ioan. Io. Bonus Urior,&c. Idcirco etiam nominauit desertores illos duos Phygellum,& Hermogenem. Cum enim e sint hostes fidei, oportuit ut suus Episcopus eos non ignoraret, & illorum mos bo, si posset,medicinam adhiberet, quae & ipsis prodesset, & aliis, quibus illi,tanquam morbidae oues,obesse contagione poterant.Prou. 2 .CUn evis tam ouis tuae, ait Salomon;& D. August.tract. s. in Ioan . Pulchre in hac materia versatur, sicut S D.Greg. so per Eo.cap. Ioannis,uide etiam,
quae ex Chlysost. Theophyl. Euthymio & aliis Patri
' bus congeruntur a Maldonato super
77쪽
AD TIMOTHEUM CAPITIS SECUNDI PERIO CHA.
In praecedenti capite duo potissmum praesiuit Paulus. Discipulum hortatus es ad mandiris gloriam cst ad dium confirmanda es propagandae purita
tis sanae doctrinae: quam variae haereses impugnabant. Ea dem res omnino hoc etiam capite commendat, O primum quidem, solicitudinem tradendi fidelibus sinceram fidem. Deinde vero licet ob currus mortis pro Christo obeundae perpessonem.
VE Rs. i. Tu ergo fili mi cofortare in gratia,quae est in Christo Iesu.
Graece ; Συ cim milvop μκ A e συ - τη-τί X: sum. I. N. titae, vertit nostra editio, confortare: quod licet parum Latinum sit, satis explicat vim verbi Graeci .Ambr. legit,frtitudinem cape,hoc est,robustus esto & fortis, sue, corroborare jn gratia, idest, in docendo,ac propagando doctrinam de gratia, quae in Christo siue per Christum csnceditur.Perge, doce ubique hummanum genus reconciliatum esse Patri per unicum Filium illius hominem factum,atque adeo per unicum mediatorem Christum. Non te retardent Iudaei qui quaerunt iustitiam,quae ex lege est : neque te cunctetur Simonis Magi haeresis, quae inducit alios mediatores. Constantem ergo se fortem discipulum esse vult, in annuntianda Dei gratia:quae nobis data est per Christum , illiuoque mi steriis etiam valde arcanis,fidelibus,qui alios docere possint,tradendis. Ita fere AmbrosiTheodor.vero refert haec verba:Tu ergo tu,&c. ad finem prae- Theodot. cedentis capitis, quasi dicat Paulus,Tu fili,cum videas me vinctum,&ab Asanis destitutum, noli timere, sta tartiter; te enim sustentat Christi gratia. Magnam veto indicat beneuolentiam sit, vocabulum. Ac si dicat, si meus filius cs , patrem imitate. Audaciam enim solet addere discipulo praeceptόris amictio. Fortis esto, sive,ut vulgata editio habet, confortare, si quid huiusmodi in te inciderit, ne concidas, ted ad me respice. Nec solum meo exemplo fortis esto & constans , sed etiam per gratiam, quae per Christum data est: hanc ha- ,
beto tecum pugnantem, & te propugnantem. ita Oecumenius&alij. Nititur itaque animos addere Timotheo,suo exemplo. Fert nanque magnum in mari solatium discipulo,& spem , cum recordatur, magistrum naufragium fere fecisse,
Tolerantia magistri, excitat discipulum ad imia
78쪽
cisse, a quo suerit seruatus ; & in bello miles ardorem pugnandi concipit, &omnia tolerandi,cum Imperatorem vulneratum ex eo periculo intuetur eu sisse; cogitant enim omnes nauigationis & belli naturam esse pericula vect Chrysost. ribus & militibus passim offerre. Hinc sui libus (inquit Chrysos . homil. .)quibuscunque, multum affert solatij,quod Apostolum cernunt tolerasse plurima, nedum Timotheo. Idcirco commemoratis vinculis quasi nihil palliis fuisset, ait: ta Dero illi,confortare, &c. Nam si ego magisterii a patior profecto aequum est,ut tu similia,aut maiora patiaris. Gratia Dei, quae mihi adest, tibi non deerit. Habes adiuuantem gratiam, persis e fortiter, magna alacritate Theophyl. tuum munus aggredere. Expende (inquit Theophyl. quam paterno affectu adhortetur: sili mi dicens; veluti enim animam verbo ilia misit, Si Filius es, Pa
Etalmus. Codex Cois pluteusis.
praedicandae Rom. IC . Clemens. Oecum Adam . D.Thom. Pthnas. Oecum
UERS. 2. Et quae audisti a me permultos testes, haec commenda tadelibus hominibus, qui idonei orunt & alios docere.
Graece ; Κm et nosmet; m- Mais e a m v μα σμυγ' Deum ri. m dic dy ωandis, claris his,oi impret A Ur pus cII. v Ocum hunc aliter dispungunt Graeci codices, aliter Latini. Iuxta Grae Linos in illa particula , per multos testes, persecta est periodus: & p in iapium nouae periodi ibi es Haec commenda. Unde Erasmus,ita vertit: Et in qua audi si a me,p r multos testes. Haec commenda fidelibus hominibus. qui erunt id Ne , Ut alios quoque doceant. Caeterum in codice Graeco Complutens, idcin est distinctionis modus, quem videmus in nostra vulgata editione & aliis , rima quem subaudiendum est inbs,quod in translatione su a expressit Erasi res, licenim ait: Tu ergo mi mi fortis esto ingratia, quae esti in Christo Iesi. O in his, qua audisi a me per multos teries,&c. D. Chrysos . sic interpretatur sequens lectionem vulgatam : Sua audi A a me per multos testis,hac commenda fidelibus hominiabus. Fidelibus, inquam, non quaestiones sequentibus, quibus praedicationis prodant gratiam;quae audisti non in occulto, sed palam,& coram multis. Nec ait, Dic & ipse, ut bene aduertit Chrysos . sed,Commenda veluti thesaurum regium,qui in tuto loco deponitur. Quae audisti,non quae discussisti, i in fides ex auditu uditus autem per verbum Christi, Rom i o. Clemens lib. . Hypot poseon, ut refert Oecumen. Adamus Minorita,illud*er multos testis, interpretatur per testimonia ex lege de Prophetis a me inducta. Vult ergo Paulus ut exponit D. Chrysos . doctrinam suam de fide commendare fidelibus hominibus, qui nimirum fide,& non rationibus humanis metiuntur Euangelica dogmata. vi Simon&cius schc la quae fidei non acquiescit, & praedicationis gratiam leuiter abiiciet. Fidelibus inquit Theophyl. exponens huc locum,commenda hoc depositum, non disceptantibus alterna disputatione, sed omnino fidei: bus,qui thesaurum hunc non prodant. III. Quantiis autem D.Thom .Prima sius, & Oecum .approbent interpretationem Clementis intelli reniis per multos testes testimonia a Paulo in epistolis,& in concionibus passim adducta ad corroborandam suam doctrinam; magis literatis mihi videtur expositio D. chrys . intelligentis per mul os te is , multos suae coticionis auditores: quem sequuntur Theophyl. Oecum. N alij.
79쪽
Quibus accedit Tertuli ii lib. de praescriptionibus, intelligens per mustos te ita Teriuae Eecletiam, siue multitudinem fidelium, qui aderant Pauso coacto nanti. Vbirctallit quosd am haereticos, qui ex hoc loco &quibusdam aliis inuale in te te. Audi reactis, colligebant, esse quandam doctrinam prseter Euangelieari, remissio Qq-n hi Prem & occultam , quam ipsi soli tenebant. Cum tamen una st na Eeclesia Caia Ptholieaddicit ina , ad salutem necessaria, &audita, vi Paulus ait, coram mi hic cohi ite flati. Contra aliter sentientes, atque adeo contra haereticos nόuatores, utinet '' ζ' Vincentius Lyrinensis in lib. aduerius pro nas nouita es, enarransilla verba Lyrinensi a ad Tim. 6. Fara nomini, scientiam , ita ait: Nouam o . o quam ignorammeue clim,
am dia eo Cathosta docamini, O d sit idem detram, quampraeter nox, nia 3 ime h utio . hae te quae multis ante secus, latuit iuper viro reue tu es tabis o ostens; surtim atque Feretren et 'limbu imm cum diducratra, latcnter docete,ne retib- . dus audiat, neri Velsa sciat. Tauri natique concessum e mmi monterit capere e recta. Cum ergo Paulus commendet doctrinam a se traditam non in an- sulo , sed coram multis restibus , idque tam aDrte , miror quomodo hae teti, ci hinc colligant tam insanam occultae doctrinae opinationem': nrtalle sequum ur inici pictationem Clemcntis stipia eos tam'intelligentis per te sescicripturae testimonia , neglecta literati expolitione, quam tamen Clemens non neglexit.WVidetur auic in Apostolus pix ibina se futuros huiusmodi calumniatores A falsae icienti propolas; aequibus depositum. sanae doctrinae, e .nec tangi dcbet, cum proditore. snt,& parum fideles, si usi cap. i. agens de a- sita doctrina est. Bonum d p m mcu odi, c. & i , ad Tim-6. Depositum cuilius i.Tim. i.
Timothee, inquit Lyrinensis,exponens haec verba ex ore Paul custodi propter Quid domu . - es, propter inimico . ne dormientibus hominibus inimicus homo superia situm strassem mori galba et D suum custodi, quod tibi creditum est , non quod a te in- LI Uemuni: quod accepisti,non quod excogitast &c . I . . Vult praetereae Apostolus ut illi quibus icommittenda est sacra d Orina, alios ad fidem & morumprobitatem insidiant, uon solum fideles sim, fidelitas enim maxime requiritur in bono dispensatore mysteriorum , & or . . cnino in verbis de factis constantia sed etiam idonei & apti ad alios docei ' .dos: ut enim ait Ambros. hoc loco : Magna cura eligendus est doctor Actoria enim Ambros . ,
i Ami LAp stolum de Cutidam secretioribus & sublimioribus mysteriis hic loqui, quae sint fidelibua uia doctrinae uberioris capacibus; quique,& alios instituere valeant,committenda Tales autem sum Eoiscopi & presbyteri, & non laici. Ad hunc sensum in- .telligendus est Dion l. Areopagita de diuinis nominibus,cap. r.ad finem,ubi Didii m praecipit, sane i sanctis communicanda esse ex traditione ; atque hae ratione
vendicanda esse sublimiora mysteria aristide ludibrio hominum impetito- et
rum , si sancta sanctis communicemus. Deinde alloquitur Timoth. cui illum dedicat tib in hunc modum:O praeclare Timothee, te quidem . Et smara tonuenit. Huxm sacrati mam sinctionem, neque inter imperitos eliquiae erre Hama. His ita
milia habes apud eundem Dionys de cael. hierar. cap. i. Hinc ilifertur, cum rem O llacia doctrina una sit Catholica,& Apostolica:distribili tamen in partes duas, doctor, C
80쪽
nempet in lacteam , quae paruulis conmenit, & in fide rudio ibo mi & in sublimiorem, quae per sis & idoneis tradenda est, ut Paulus admonet,nec se tuli. id ne i loco citato, nec Lytinensis: solum negant, doctrinam Cath licam abstrusam cile , & aliam ab ea quam Ecclesiastico disciplina, Chiis Domino &apostolis accepit. ramo I se
vens. 3. Labora sicut bonus miles Christi I Q.
Tettuli. Commendatio carcetis in quo sunt martyres. Nihil inter est ebi si in Ieculo , qui extra secu- lum eae De sole adratum. Lecita expuit linguam ne proderet se
v. m TErbum Graecum , pro quo vulgata editio habet Libera, significat thau lappti: nam, rara o Hest're Actiam. Excitat ergo discipulum ad laborvno tolerantiam, oecordatione Christi reub cuius vexillo meret.Quanta autem dignitas si esse militem Christi, ex eo patet, quia cuiusuis regis milites in pretio sint.b litis autem vita laboribus & diserimini est expolita. Non igitur militem decet labores recusare: imo tum maxime silere cum non habet.Ita explicat D.Chrysost. hac verba: & Theophyl.Respice, inquit heod. enarrans haec verba, cuius sis miles : & fer forti animo labores militiae, dem Cum ergo bellum sit res laboriosa, &, ut ille ait, graue Martis opus, parato animo tale debet ad laborum tolerantiam, qui nomen Christo Aedit; de ii star militis tanti ducis probum se & audacem ad labores ferendos ostendere, ut ait Oecum.tant aute arma militia nostrae non carnal a Ulpiritualia,2.Cor. ro. Quanuis autem labores nemo propter se appctat, imo omncs illos recusentis in te confiderenturitan en magno animo eos aggrediuntur milites Christi, de suscipiunt ob em victoriae , dc gloriae promissae, quae reposita est legitim3ceriantibus. De qua re Tertuli in lib.Apolog circa finem: Nemo, inquit, bens paritAr su laborat, cum S trepidare, et periclitari sit nec se coe nihilominus bonus miles praeliatur omnibus Tiribus. Ur vincem in alio gaudet, qma pictoriam, gloriam hac ratione con equitur, oec. ubi accommodat hanc sententiam ad milit in christi. Legendos est xJem ire lib. ad martyres,ubi ad subleuandum lab rem Christianorum, qui in carcere erant ob fidem Christi, ita eum carcerem commendat: Habet tenebras, sed vos lumen estis ipsi habet vincula. sed tias saui Deo em . Traii Hic expirat, sed tios odor estis siuauitatis Iudex expectitur, sed ris, de iudicibus estis iudicatari y Contrissetur illic, qui fructum siculi suspirat.Christianus
e iam extra carcerem , ficulo rereuntiauit , ine cere , etiam carceri.Nihil interes tibi
siti, insiculo, qui extra secubm Qu.Et post pauca: il crus sentit in nem cum animus in caelo est. De hac militia infa sc est: Vocati semus ad militiam Dei titui. momita ad bellum cum delici s venii: etiam in pace, labore , ct incommodi, b
tam pati iam edi sunt: in armis deambulando, campum decurrendo, Asam molienda. dore omnia conssant,ne corpora atque animi expauesant. De νmbra adstem, e s-le ad caelum. De pilentio ad clamorem, de quiete ad tumultum. Erimothraci, Deus vinum est Corona aeternitetro. Deinde commemoratis mestis Ethnicis, qui ob hi in uiam gloriam gladium, ignem, bestias & tormenta contempserunt , qualis suit Leaena illa quae ne proderet Athenis coniuratos , in tormentis,linguam comest uia expuit in faciem tyraimi, hortatur milites Christi ad earundem terum taeerantiarii ob aeternam felicitatem. Tanti vitrum (inquit quanti verum malva sitim. Tertullianus imitatus non viro in loco P. Hieronym. haec verba