장음표시 사용
251쪽
VARIOL. CONFLUENT. MALIGNAE 237'tur , jure eum quidem facturum ego putaverim .
Putridae certe , & malignae fuerunt VariolaeDUe,ipito confluentes plerumque cum periculis . interdum p riα
cum exanthematis miliaribUS , Immo etiam non fu itum
numquam cum Utriusque complicatae , quas grassa - Π- ές ri vidit magnus HALLER Us anno 1733. Jam pluribus annis, ut ipse narrat quieverant Uariolae, sparsm paucis molestae , ct benignae . Annus IT 36. tota parte priori humidus , pluvius , ct acleo aquilonius fuit ut tota aestate tonitru semel aut bis sit exauditum, raro rerte hisce inifrris exemplo, ct aquarum eluviones pa m f Llae snt . - - Martio mense prodierunt variolae discretae , ct , ut in nostra regione plerumque , benignae. Aufius paullatim aegrotantium numerus , ct m o , junio , augusto me e plane insolitus fuit, ct pauci omnino homines immunes manserunt , qui prius id tributum naturae non dependerant . Septembri morbus languere coepit , oe' paullatim cessis febri miliariae. AEstivis mens usuariolae consuentes frequentes fuerunt, neque raro erumpentibus super,enerunt maruia nigrae, es in adultis aegris exanthemata miliaria. Plurima
ergo funera elata sunt , ct gravius aegrotantium pauci evaserunt , iique post longum demum tem tus . Gravrus, diuti que ii laborarunt , soliquo maculis nigris infestati fuerunt, qui medicamen
252쪽
'2 38 CAp. IX. DE VARIOLIS . iis & vii tu calidioribus morbum corruperant . Erumpebant maeula nigrae simul cum confluentibus Oariolis die morbi quarto , quintobe , ab eruptione adeo secundo , terti que , copiosae , plane ,
ad lineas lata, em Coeruleo nigrae , atramento nigriores. Eas prae cedebant acres dorsi
dolores , pleuritica puncta , sanguinis sputum :excipiebant deliria , tussis ferox, ct ,
nonoque subsesidentia pustularum funesta. --rat 1 mma humerum alcalescentia , t ehorridus tum pustularum, tum aut mae aegrotorum. Qua ratione vir summus a tam terribili malo suos aegros servaverit, dicemus postea , ubi de variolarum curatione sermo habebitur .
que siliquosae , de quibus supra s M. CLXXXIII.)
siali rata . memoratum est . SAGAR1Vs in ferali illa Iglavi-en si Variolarum epidemia , quam memoriae scripto prodidit, plures consuentes θmphaticas s biadjacentes interdum coivisse in Pescas magnitudine nucis myrticae, vel Jobis . His siliquo fas alii vocant, ipse bullatas . Raro eas lympha aqueapellucida, sed plerumque semi paca candida , aut lsub opaca gilba, vel pulla repleri penitus vidit , laut quod saepius contigit, faccidas vacuas invenit . Praeterea testatur , se nunquam bullatas istas isolas per se in Ullo aegrotante reperisse , sed in- lseminatas verrucosis herpetosis , purulentis seor- lpim , vel omnibus sermul ab . Consedit tamen , sta- l
253쪽
dia omnia in eis de more fuisse longiora , & inprimis illud , quod dicunt, suppurationis , si hoc
nomine tamen dignum est , cum n vita iuppuratione terminetur . A pullae enim vel a lympha contenta exesae, atque arrosae, vel disruptae morbo finem faciunt ob). Mirum sane est, quod nonnulli ex variolis lyn phaticis una cum suppuratoriis decumbentes, qui ignavi, & sui quasi incupii jacebant sine febri, sine ullo faciei tumore ,& sine ullo ferme ptyalismo, repente ex latente caussa Occumbere interdum visi to) sunt . Proba-hile est, id ex metastasi humoris variolosi introversi evenisse. a) Differt. de Variol. Iglad. p. IO. ἡ Id. ib. p. I 8. Id. ib. p. 2I s. CC. Omnes autem memoratas hasce species s 3. Ad tii CXCIII. ad CXClX. ) post variolarum etiam
eruptionem febris continua mali moris cum pul- mata insu debili, & crebro, aut celeri , lingua arida , calore ad tactum non magno, deliri is, comate , pervigilio, subsultibus tendinum , aliisque id genus perniciosis symptomatibus per totum secundum stadium prosequitur: non enim post eluptionem, quod jam notavi f. CXCIV. , ipsa cessat; aut remittit, uti in benignis , aut mediam
naturam g. CLXXXIII o habentibus sa) . Iu his
aeque ac in reliquis confluentibus niti solet Natura se ab varioloso veneno , assimilatisque per ipsum humoribus liberare vel pryalismo , vel di Mrboea, vel sudoribtis, vel urinae profluvio: Ve
254쪽
rum non semper suo sine potitur ; nam penu. mero in inutilem , ac crebrum mingendi conatum omne ejus studium resolvitur , subsequente demum Ischuria letifera. a) MORTON. I, c, p. 81
isahis. Quando Vero variolarum benignarum Paragr. μ be,i- CLXXXVI CLXXXVII. 9 more invadunt, erum- IE..ὸ . puntque, quod interdum sit, & fallacem quo
dunt. dammodo speciem asi umunt; abdita tamen earum
malignitas manifestatur ab efferato alvi fluxu , Q. Io via'. dore colliquante , deliriis, agrypnia , aliisque malignis symptomatibus, aut peticulis , vesticulisve miliaribus interstitia variolarum occupantibus ,
quae , uti jam diximur M. CLXXX. θ secundo
Consuen- saltem ab eruptione die in collo, pectore , bra-. I tu is chiisque se exserunt . Praeterea quemadmodum discretas variolas mediae inter benignas , & ma-Spetae lign3s naturae interdum existere 3. CLXXXII. supra comprehensum est; sic confluentes ejusmodi quandoque sunt, ut medium inter benignas , dc malignas locum teneant. In his er Uptio non adeo cita, & prompta est , & natura ad secundum , aut tertium fere ab incepta eruptione diem dubio pene marte dimicare videtur. Interea febris in eodem quasi statu manet cum vigiliis, delirio;
aliisque symptomatibus , quibus in primo jam stadio stipabatur . At post Iinjusmodi spatium, naturae vi superante , febris intermittit , vel sal, tem Cum omnibus symptomatibus manifesto remittit ; pulsus , calor, atque appetitus ad natU-
255쪽
VARior E CONFLUENT. MALiGNAE. a rralem prope modum redeunt i Verum c Um vario-Josa materies non omnis secreta , atque expulsa
sit , partim ex hac caussa, Parturi ex incipiente suppuratione pustularum in tertio stadio febris in valescit , resurgitqUe in continentis acutae speciem , quae tamen Ultimo demum stadio in remit- Fὰb AI.-tentem, Ela mitiorem commutatur. Quia vero secundo stadio non universa variolosa materies ad cutim , ut animadversum supra est , propulsa est, atque adeo febris non omnino cessavit; idcirco recentia quotidie exanthemata variolosa hic illuc erumpunt . Non enim in hac specie uno , eodemque die, ut in discretis, & benignis, pustulae cunctae una prodeunt, sed primo faciem &manus, secundo brachia, ct truncum, demum crura & pedes pervadunt. I inmo inter in , trunco corporis praeterito, sola facies, atque Artus variolis admodum sequentibus , δί fere cohaerentibus obruuntur . Aliquando etiam inter pUstulas primum ortas aliae atque aliae recentes succrescunt, sic ut quae primo die discretae, &distinistae cernebantur. tertio mox die confluant, aut cohaereant, magnitudine , & forma plane incertar, & variae , nec probe rotundae, nec colore vividae, ut regulares. Sequentibus porro diebus lentius etiam suas bases protendunt, aegritisque acUminantur, quod3mmodo sessiles, & depressae, rectuique minus renitentes. Tertio autum eruptionis die, antequam recrudescat febris ; supervenit ptyalismus sine ullo tamen, praesertim sit aestas sit, Oxanthemate in D U- p cibus, & tonsillis aut ore , quod salivae ilia mu -xum proritet ; si contra hiems fuerit , cute nimirum frigore Obstricta , minusque patula, exari in emata in illis partibus se duoque produnt , de
256쪽
9. CCII. Quando- l Ion nunquam Variolae istae s j. CCI. ), quaso richa, mediae natUrae Vocant , Veneno per eruptionem
expulso, vel certe multum minuto , sicque sanguine ab eodem repurgatio , in benignas prorsus vertuntur . Tunc, licet aegrius eruperint , figuram exacte rotundam assequuntur, & rubro margine circum cinguntur , & quamqUam primo ineuntis suppurationis die earum complures hic illic ostendant in medio foveolas , tertio tamen, aut quarto assurgunt , & apicem eXtollunt. Quinto demum die jam pure repletae flavescunt ,& siccari incipiunt . Hinc aeger sine piyalismo , sine febre secundaria , sine extremorum tumore,
alias per necessario, feliciter sa) convalescit. At si imperfecta variolossi humoris expulsio contigerit ,
reliquum per glandulas salivales amandare natura tentat. Sed tum serius, segniusque ad maturitatem variolae perveniunt; quo fit , Ut mattarationis stadium incertar omnino durationis sit, & modo ad quatuor , sex , Octo , duodecim , modo etiam ad plures dies extendatur . Ouo in casu pustulae in medio depressae ubique apparent , neque earum margines rubent; quamquam deinde paullatim eleventur, & ex turgescant. Remanent nihilominus albidae , dc quasi dellucidae , quia non pure, sed aqua limpida, aut aere replentur, Denique debita jam adeptae magnitudinem pus aliquod conficiunt , atque ex eo flavescunt , justo
257쪽
ainen flaccidiores, & pleraeque, in artubus speciatim, confluentes. Ut vero lentisssime suppura tionem subeunt , sic valde sero exarescunt , Scuti in cicatricibus is pe deturpatam relinquunt fCeterum tanta est piyalismi in confluentibus va tiolis praestantia , Ut quandoque eo omnis variolosus humor excernatur, aegro interim & a febre , di ab alio quocumque malo 'mplomate libero . ain Id. ib. p. Ie 4.
In tertio stadio quae confluentibus variolis malignis obveniant , jam supra magna ex parte com prehensum est . In primis animadvertendum dia ximus , variolas, quae in stadio secundo sympto.
mata maligniora s*. CXCIV.ὶ sibi adsciscunt, &
prae ceteris ob universalelm cutis rubedinem erysipelatosae dici possitnt , initio tertii, primo vide. licet, vel altero suppurationis die mortem sal ut plurimum afferre , ruboremque illum eo tempore in albedinem late diffusam , & prope universalem , visu teterrimam permutari . Nunc addimus quaedam de illis , quas morbillosas ob magnam sub initium cum morbillis similitudinem appellari posse g. CXCV. diximus. Hae igitur , etsi in pectore , aliisque corporis partibus fere discretis aequales videantur, atque in medio albicent , tam est in tertio li occe stadio non ambiuntur , circulo rubeunte , Ut verae discretae, nec elevantur , nisi quam minimum , & interjecta cutis spatia tantum abest ut rubeant , quin potius livent , aut pal-
258쪽
z CAP. IX. DE VARior is pallent . Hinc pustulae sessiles, & depressae manent
Cuticula vero , quae in earum summitatibus secedere visa antea est, iter Um aridae squamar instat cuti agglutinatur, Illud autem fere commune omnium confluenti Um malignarum est, quod ptyalismus , qui singulas in secundo stadio, prcesertim
in adultis , comitabatur , in hCc tertio exiguus omnino est , 8c cito sine capitis , faucium aut extremorum tumore cessat . Tunc succedit in oleasta, frequens, atque ut plurimum irrita mingendi cupiditas. Quod ubi incidit, Orger raro miser rimo in hoc statu ad secundum , aut tertium hujusce stadii diem vitam ' protrahit. a) Id. ib. p. IOZo' Micturitionem hanc universum ceu signum fata Je plerique damnant. At LUDWi G1US Instit. med. clinio. g. 198.) monet, non semper eam metuendam esse , dummodo reliqua signa bona fini , in primis fi urina non prorsus aquosa, jed quodammodo tincta est , O partem materiae morbosae subducat . Sed tunc micturitio irrita non est, qualem supra re
auis in Si quis tamen fortunatior , qUod qUidem ra-imum est, tamdiu , variolis D tanquam mature dem ob- scentibus, morbum sustineat, ut in quartum, si- ἰώ ahab ' Ve Ultimum sadium ingrediat Ur , quod decem , superau- aut diaOdecim diebus tunc absolvitur ; is febricitat continenter, & vigiliis, delirio, lipothymiis, aliisque pravis symptomatibus , quae antea jam e Vmpremebant, divexari pergit; donec artis naturaeque auxiliis labris vincatur , die videlicet morbi fortasse decima septima, aut vigesima, sanitasque
259쪽
VARIOLAE CONFLUENT. MALIGNAE. 26 tandem redeat. At si haemorrhagiae, quae plerum- Exceptisi
que antea supervenire solent , adhuc persistant , fieri non potest, quin citissima mors cum tollat. Alii quasi hectice confecti, & lente consumpti ad tricesimurn us hie diem trahuntur quidem , sed tandem sphacelo quarumdam partium fere inopina to correpti deced Unt. Reliqua ,' quae ad tertiam ct quartum stadium in qualibet specie atti- pi m Lia et, missa facto , utpote vel jam in singularum ζ' recensione satis supra indicata, vel non dissimilia ab iis, quae in confluentium benignarum historiis j. CLXXX lX. ad CXCI. exposita fuere. Hoc Adrit ounum adjiciam scitu non inutile , in quibusdam ι
epidemicis constitutionibus non modo frequentius ς' genus urium variosarum, quam aliud observari , sed etiam interdum species omnes seorsum vagail ; immo etiam sic commisceri , ut simul in eodem quandoque aegro cernam Ur , discretae nimirum, cohaerente S , verrucota , Crystallinae, sili-quosae , morbillos e , erysipelatoste, sanguineae S c. quod SAGAni Us in epidemia Igla viensi ann. I 76. se vidisse testatur. α) MORTON. I. c. p. IO3φSymplomata non nulla notatu dignaora , discretis ct consuentibus variolis communia.
in praecipuis , & gravioribus symptomatibus , quae variolis super vepiunt , numeratur Phrenitis, quam
260쪽
6 CAP. t X. DE VARIOLI s. quam adesse dicimus, quando aeger caloris impa
tiens e lecto magna vi prosilit, furit , delirat& vix ab assidentibus contineri potest . Id in quocumque vari olarum stadio accidere Observatum est . Pro diverso autem tempore, qUo symptomaistud accesserit, variae etiam caussae ejus accusari solent . in apparatu , 3 Ut in eruptione ipsa plerumque eam emcit ple thora , nimius sanguinis fer. vor, concitatior ejusdem ex se hsi motus, inflammatoria diathesis , acritas variolosa cerebrum irritans: in suppuratione vehemens , atque ingens pustularum p rq sertim cum multae , & frequentes sint, inflammatio, dolor molestissimus, nervorum a taxia, pervigilium ; a Ut puris regressus , & metastasis . Similibus ex caussis oritur non nUnqUZm coma somnolentam, aut lethargus . somnus scilicet altus, e quo dissiculter , S vi tantummodo aegri excitantur, in eumdem mox relapsuri . Pluries jam adnotavi tri, mac Ulas rubras, alat pUrpureas, aut lividas, peticulasve variolis in te inasci , quae modo primariae sunt , atque adeo cum variolis conjuncte, ac complicatae, modo se Undariae , & variolarum effecta , sive symptomata videntur. Primum accidit potissimum , quando peticulae epide ice grassantur, aut stationariae sunt; tunc enim morbi quicunque intercUrrentes , aut subsequentes, itemque vati Olae , si simul ingruant,3 Ut superveniant , cum morbo peticulari complicantur, aut aliquid ejus natui de participant . Alter Um vero evenit , qUando variolar cum ea sanguinis dysserasia , quae ad ecchymoses , Vibices , suggillationes , peticulasque gignendas pronior est, copulantur, aut regimine calidiori , medica entisque alexi pharmacis perperam curant Ur , sic Ut sanguis praeter modum effervescat, & vehementer in