Curae criticae in historiam textus Evangeliorum: commentationibus duabus Bibliothecae regiae ...

41쪽

Receptus. Occidentalis. Alexandrinus.

id. Q.

eram cant. Eram cant. Veron vero.

ινα D Vulpesti exc brix tol. Vigil. ιπσου D. εκραυγαζον D. 57. λεγοντες D. I. I. 57. 18. canti Verc. λεγοντες Q. . 22. cor soss. Aeth. Copti Arm. και λεγον 57. 91. Syri Philox. His generibus argumentorum quid clarius et evidentius cogitari possit, vix video. Sunt et alia genera, quae aut sunt similia his, quae a nobis congesta, vel iis quae ad explicandam causam nostram sunt disputata inserior, vel a nobis nondum satis per specin. Itaque iis praetermissis illud solummodo hoc in loco adjicere iubet quod rei toti illustrandae inservia sunt nimirum loca nonnulla quae a quavissimilia diverso modo ita exprimi solent, ut suam unaquaeque exprimat indolem.

42쪽

In hunc censum venit attb. XXII , . ubi textus receptus habet : ἄκουσα δἐ βασιλεύς, classis codicum bygantina cum nonnullis lemn donis: και ἀκούσας ὁ βασιλεύς. Classis Alexancirina omisso ἀκουσας habet ὁ δὲ βασιλευς v. g. B L 22. 18.et versio cop memphitica, occidentalis vero vel o M βασιλευς δκουσας ut i S. 69.

24. Vial corb. I. Oroiul Clarom gemnan I. a. atean. Irenaeus via μεῖνος ὁ βασιλευς 4κουσας uti canta fir Veron. Lucifer, item addito autem verceli col- hei L OrDej. a. arc. II, at variis modis tentatus est textus, quo Harior redderetur et sabilior Classis asiaticia et bygantina habet αιρεῖ ὁ πλήρωμα αυτου το και-- νον του παλαιο v. Alexandrina uti B L S. 6. 35. .Si. αἴρει τι πλήρωμα α αὐ- του τι καιιον του πωλωου Occidentalis uti D. a. S. 8. 18. Ia . Vulgata et Itala μιρει ὁ πλήρ a τι κοινον ἀπωτου παλαιου. OdeS J αιρει ὰπ αυτου τι πλήρωμα δε καινον απο που παλαιου Ambrosiastr tollit enim sortitudiuem ejus a ve

Joh. VIII, 59. Verba διελΘον διὰ μέσου αυτων , καὶ παρι τεν ουτως omittit sa- milia occidentalis prout D. Suhid vulgat ita l. excip. Brix. rigenes Arnobius. Familia Alexandrina habet καὶ διελΘον διὰ ριεσου αὐτων, ἐπορευετο, καὶ παρῆγεν Ουτως ut C Coptico-mempli ilica, Dro- philoxeniana, C trillus Alex Athaciasius.

g. a.

Pei dissicilis quaestio est de patria lectionum quas exhibent codices prioris cla sis euuinis. Consensus requens versionis optico- saltidicae cum hisc codicibus, eorum conformitas cum libris Alex o triciis, cum citationibus multis Clementis et Origenis cum lectionibus marginalibus in Versione Philoxeniana, etsi rem in-

1 Leotiones Origenianas cuni occidentaI familia concordantcs inveniri in commentario ejus in Matthaeum circa anuum 45. et in exhortatione ad martyrium circa 36. exarata . consonantea autem cum Alexandrinis in commentaxi in Joannem iro annum ai'. elaborato,

43쪽

dubitatam non efficiunt, illud tamen demonstrant, eas iam primis citristianae ecclesiae temporibus in Aegypto fuisse valde communes. Patet etiam, huic terrae tum cum ecclesiis reliquis tum inprimis cum ecclesia occidentali amnitatem et in

rebus gerendis societatem suisse magaliam, eamque invaluisse, cum ortis controve si is pars, quae vincere cupiebat, .mam confugeret, ut oppressis Per summum Pontilitem et episcopos latinos adversariis praevaleret . Cum in rebus tam obscuris conjecturis locus detur, nihil obstat quominus conjiciamus, hanc familiam in Aegypto inferiore, patria plurimorum librorum apocryphorum, aliorumque de rebus Christi agentium, ex quibus lectiones omnium certo antiquissimae jam primo forsan saeculo etitae urit, ortam esse, inde in Aegyptum superiorem, ad ecclesiam fricanam et oci uidentalem atque jam inde ab Ori senis temporibus in monasteria quaedam Palaestinae et Syriae penetrasse. In bis etiim versionem antiquissimam syriacam eschito dictam saeculo quinto ex iis interpolatam, hierosolymitanam vero saeculo VI. compositam ' esse, haud impro- habile videtur.

In Aegypto calligraphorum requentia et elegantia post irruptionem arabicam annis circiter triginta post auricii caedem paulatim ita desiit ut rarissime codices graeci describeremur, mirumque videri non possit, quod nullus hujus sani illae

codex hac in terra scriptus superesse videatur. Utra opinio solidioribus uitatur. tionibus, eorum quae codices regios Si . o. 77. 579. Griesb. i. 69. a 4. 31. 57. in Asia minore saeculo VIII X XI, XII, XIII scriptos esse affirmat, an eorum, quae eos ecclesiae occidentalis alicui parti vindicat, ossici non potest. Ingenue

profiteor, mihi sententiam priorem de codicibus regiis i , et S 5 probabiliὀ- rem videri. Codicem autem Reg. 5o Griesb. 3 in Sicilia fuisse ex ratum, tutemnis et externis argumentis evinci potesti ultum est dissensionis inter criticos, quae sit codicis Cantabrigiensis patria. Sed omnibus rationibus rite perpensis nihil obstat, quo tuu opinemur, tum ut Regius 5 5 in Gallia meridionali suisse

Celeb. I. I. Griesbaehius in Comment erit in text. gr. . . II pag. V XXXX demon-

atravit.

s CL e quion Oriens christianus L p. 335 sq. 3 cf. Adle N. . versione syr. P. 37.

44쪽

scriptum . Qualiscunque tandem ait reliquorum codicum patria, illud saltem

dubitari nequit, eos eandem textus consormationem et habitum et inter se et cum reliquis Asiae Africae et Europae libris huic classi accensendis semper servare a que adeo eidem codicum familiae esse associandos. Caeterum in iis multas πο- διαιρεσεις, eiusdem loci diversas lectiones deprehendi, mirum videbitur nemini, qui reputet, eam in tot provinciis suisse dissitam. Nec dissilendum est, quod tacilis demonstrari potest testimoniis, nulli bi librarios artis Titicae tam suisse expertes quam in ecclesia latina Studium enim quod scribae , romani episcopi et i tegrae ecclesiae' in conservanda librorum integritate posuerunt, non impediebat, quominus quinto saeculo tot sere essent exemplaria, quot erant codices . deque tamen negligendae sunt versiones latinae veteres et citationes ex iis in scriptis sanctorum Patrum obviae, imo magni habenda sunt ea loca, ubi earum sensus disserta graecorum verborum potestate D vel ubi S. Hieronymus. s. Augustinus, Rufinus,4 Missis aliis argumentis iisdemque gravissimis iuvat attingere illud e seripturae utriusque codicis similitudine desumtum. Formam nimirum iterarum nonnullarum codicis 3 5 tum graecis tum maxime in foliis quibusdam, latinis odicis Cantabrigiensis plane aequalem, atque ab iis reliquorum quos vidi codicum plane diversam deprehendimus. 5 Graegor. Turon his franeorum pag. ia3ι. . do librariis scripturam sacram exarantibus loquens asserit eos legisse lectionea, quas Cano sanxit antiquus.

6 Gelasius Papa libros Hesychii et Luciani damnavit his verbis:

Evangelia quae falsavit Lucianus apocrypha Eeangelia quae sal avit Hesychius apocrypha Decret Parsa Distinct. XV. g. 2 . In oratione Ioannis de Bagusio contra Bohemos in S8. eoncit ad regiam edit exacta tua. Phil. Labbo et G. Cossurii T. XII pag. om legitur: Evangelia quae salsavit Lucionus .Poerypha , Evangelia quae salsavit Hircius apocrypha. suis ille Hircius fuerit ignoro. Notissima est epistola illa Augustini ad Hieronymum , in qua resert totam ecclesiam bmutationem vocum quarundam suisse exacerbatam, L Hod de text. original. p. 388. 8 cf. Hieron ad Damas Praef. in v. et Prael in libr. hebr. quaest in Gonesin T. I p. 5s . l. Augustin. de Doctr. hrist. I. II. c. i. a. l. f. Sabatie III p. XXX l sq. Bla ebin L pag. 48. Franc Lucae Brug. lection varietates in Bibliis latinis fini Bibl. aer. Vulg. d. cum Schol. I. Marianae et notat. Em. Sa. Antverpiae 1624. T. Ildi subjeet. 9 Silaam ejusmodi lectionum reperies in Bibl. face lati vers. ant. d. Sabatier.

45쪽

Ambrosiaster aliique disertis verbis graecorum exemplarium a latinis discrepantiam

notarunti Atque multum juvabit collatio codicum graecorum omnium ad vindicandas versibnes hasce latinas, quas in omnibus pro arbitrio corruptas esse, criticorum quorumdam perversa asserit contentio Permultae mihi praesto sunt lectiones haud suspectae librorum a me primo examinatorum, quae versiones Antehieronynaianas et Vulgatam magna ex parte vindicant, probantque eas hac potissimum in re ab κρισιας suspicione liberari non posse, quod textum αντιγραφου nimia ακριμι reserant. Sed procedente tempore textus graecus rarissime consulebatur. Bedae, Alcuini, Carolimagni, Lansranci, Correctoriorum aliorumque opera intra angustos fines constiterunt. Una potius versio ex altera atque vulgata ex omnibus corrumpebatur. Cum per multa in quovis Evangelio capitula collationem veterum versionum et codicum vulgatam exhibentium et inter se et cum scripturis Patrum et libris liturgicis instituissem, facile cognovi, eosdem interdum versus vel pluribus aut paucioribus efferri verbis, vel in alio quaedam reserri, quae in altero non I guntur atque ut verbo dicam, nullum documentum cum altero ita consonare, ut non aliquando ab eo dissone Pars maxima ecclesiarum non ad critices regulam textum sibi formavit, sed verba quaedam vel sententias ad suae regionis errores 'vel idiotismos accommodavit, et quod aut purius aut melius aut demum plenius

videbatur, praeserebati Quam igitur ex innumeris hisce codicibus latinis, qui in

Bibliothecis tu servantur, utilitatem pro re critica captemus, Don Video, nec nostrum interest, earum historiam ulterius prosequi. - Caeterum cor istat, hoc librorum genus in universa sere ecclesia ccidentali receptum et usitatum fuisse '.

In indaganda Alexandrinorum librorum patria magni ponderis mihi videtur

argumentum, quod de orthographia et erroribus ex pronuntiandi ratione ortis desumtum esti Ex iis enim, quae a constantia quadam a reliquorum graecorum

scribendi modo discedunt, definiri aliquid posse, nemo negabiti Consusiones a

ao Sio v. g. constat, exemplaria Felicis Argolitani et Elipandi Toletani ervoribus fuisse Or- rupi . f. Liturga antiqua hisp. goth. Romae i 46. I. p. 36. In Bibliotheea Regia diicenti eirciter codices sunt, in quibus Evangelia oontinenturias CL Bellarmis opp. T. I. i. n. de exho Dei eap. V. de editionibus vulgaribus P. 3 6 sq.

46쪽

lem vocalium sono aminium in iis tantae sunt, quantae in codicilius non Alexandrinis haud facile deprehenduntur. Consonantes permutantur vel adjectae voCabulis reperiuntur, ita ut vel in fine vel ante literas ejusdem organi plan superi suae sici Duplicatae pro simplicibus, pro duplicibus simplices leguntur, inierdum non colliquescunt, aut abjiciuntur, sed retinentur nativae Ex ingenti exemplorum multitudine, quae Brettingerus ). turgius B aliique congesserunt, certum quidquam colligendum esse, inter eruditos constata Sed mitto ea D. Μihi propositum est , ex codicibus parisinis nonnulla lectoribus ad cognoscendum et judicandum praebere, quae insolitam prorsus et extraneam Aoriatorum secundorum vel etiam Imperfectorum flexionem ad sormam Aoristi primi, et consonantis nativae' in voce λαμβανών retentions pertinent.

ειστα habet Cossi Q Luci V, 3. aliisque, ut opinor, in locis quae lectu dissicialia sunt, L et 55. atth. XXV, 8. XXVI, 5. 66. XXVII, 4. 6. a XII, 16. Luc. , S. IX, 3. XX, 6. 4. XXlV, 39. a. Ioan I, 5 1I, 8. VII. 5a. IlI, 9. IX, o at Cod. I. Act. XIX, S. XXIII, 4.

1, CL Proteg. 4 I. II. III. IV Tomum editionis των .a Da dialecto macedonica g. 8. 3 Multa protuli exempla in Diss de Cod Cyprio ... quibus haec addi merentur potiori scribunt, ριαμ, νηαριωΘ, καφαρναουμ, ηΘσαιδα, λιμα, ιμβηδ, μως, σμ λ ενντλ ,

47쪽

Gr. et et si, ratissitne inveniri atque exempla flexionis oristi II ei imperfecit

in eodicem haud frequentia esse. Primum igitur arbitror, universam Orthographiae indolem hoc postulare ut eodices graecos laudatos Alexandriae credamus esse scriptos Dei Atendum ac d fendendum est seriptores in hac urbe degentes non odices aliarum regionum a cessivisse, sed Alexandrinis Bibliothecis uberrimis sacrae doctrinae suppellectili locupletatis usos fuisse. At vero Patres, quos recensuimus, excepto Eusebio ' Chrysostomo, vel semper vel pis maximam vitae partem in hac urbe habitaverunt. Eu-aebius autem et Chrysostomus pro eorum in Origenem veneratione hujus codicibus usi sunt. His tandem lubeat adjicere argumentum, quod de versionibus desumtum est. et ad judicandum maximo profuerit, eum de lectionibus quibusdam quaeritur, quam sibi patriam vindicent. -- Do optico-memphitica et basmurica versione, omnes nunc fatentur ' eas in parte potissimum inferiore Aegypti in usu et auctoritate suisse. Quid igitur simplicius quidve planin est sententia, eas ex codicibus metropolεως esse iactas. Idem de versions optico-sahidica in superiore Aegypto usitata icendum esti, De versione armenica nihil constat, sed creditu pronum est, exemplar bibliorum graecorum, quod adolescentes Armenii Byzantium graecae eruilrlionis cupiditate pronet ad Isaacum Patriarcham tulere, unum ex quinqua- sint exemplaribus, quae Constantio imperante ex Alexandria Byrantium venerant, fuisse atque in armenicam linguam esse translatum. -- Nec minus probabile est, Frumentium celeberrimum in Aethiopia religionis ebristianae praedicatorem in versione aethiopica conscienda, Alexandrinos quos secum portaverat codices adhibuisse. - Versionis philoxenianae a Thoma Heracleensi in monasterio πιενατον' ἐννατον vel Deir-al-go'adj extra urbem Alexandriam sit ' ex Alexandrinis exemplaribus correctae indoles ita comparata est, ut cognitio ejus cotiditionis pristina atque discriminis, quod inter utrumque obtinet, opinioni huic maximum

48쪽

assere debeat pondus. Thomas nimirum, ut ego qui 'em puto, primum Philox nianam vorsionem genuinam cum duobus Uriaeis, deinde vero cum tribus graecis exemplaribus contuli di, ut ita et syriacum opographum suum, ubi opus e et, emendaret et ver,ion in ip m ad lucem graeci textus, unde prodierat, recognos e isti triusque ollationis notae et indicia certiinima sunt tum reae, mn graecae voces illae quae ad menda et variantes lectiones syriacae versionis spectaui, istae quae margini inspersae translatas syriacas quadantenus explicaut easque ad graeci .extus originem 'vocare videntur. - Ηia tandem acco sunt ii codices rabie.

quos ex graecis aliisque exemplaribus Iosephus quidam describi jubebat S. 4, quo

rumve patriam Alexandriam esse supra demonstravimus.

Sed hac antentia de natalitiis harum lectionum exposita et Juculentissime d monstrata relinquitur non uua dissicultas in altera quaestione de regionibus, in quibus hic textus receptus ruit. Jam non ignoro, in arte haud exigua patriam chatus Alexandrini Lybia potissimum inferiore et Thebaide superiore codices familiae occidentalis cum illa cognata in usu fuisse. Sed in dubio relinqui debet, an invalescente Patriarchae potestate aboleverit sua non solum codicum graecorum illorum, verum etiam versionis sabidicae. Quod autem in reliquis omnibus dioe emibus vel eodices graeci ve versiones Copticae, Aeιbiopicae, Axabicae atque aliae, quas non novimus, textum Alexandrinum exhibuerint, nemo inficias ibit qui in horum, quae supersunt, documentorum indolom seposito omni partium studi s laque habitus genuini vestigia persequendo investigaueriti Sed, cum tot adhuc sint quae tenebras obsuderunt viris linguae opticae et aethiopicae peritis in diatione earum critica paranda, eo ut nostra fert opinio, consui ex potest textus, quem editores exhibuere. Haec obiter tantum allegisse sat est

Longi su iis in ea quae est de familii aegyptiacis disputationis parte. Nobis

enim magis necessaria visa est diligentior hujus rei tractatio, quod in ea potissimum uinis de odicum co-uption sententia perspicitur et illustraturi Sed jam veniamus ad cinera institutae disputatituus, ad sta ilia agitico Asiaticam et Byzantinam. Ad priorem resertur :Rm 5 qua buxa Evangelia cum Distiario et menologici orat a Daniele πω dam in monasturio montis maesti in odiolia uis solymitonis sestinante sed codi

49쪽

rectissime exscriptus. In margine capita majora, sectIones Ammonianae, et lectiones eccl indicantur. Accentus, spiritus et notae musicae ubique apparent. Quamvis pag na duas columnas exbibeti Est optimae notae et antiquissimi αντιγραφου απογραφον, ut ea stichorum vestigiis, subscriptionibus s. g. . et ex literis, quibus numeri in textu signantur, conjicio. Omnia suadent, eum saeς. X esse exaratum. Reg. 86 continet quatuor Ev. cum S ci sostomi aliorumque commentariis et variorum diatribis loca selecta Evangeliorum tractantibus Eum ex antiquissi- Inis Palaestinae codicibus saec. X scriptum esse , iisdem rationibus evinci potest.

Reg. 88 Griesb. Io Evang. cum variorum commentaris saec. XI. Evangelistaria di saec. IX et α93, 98, o saec. I ibidem scripta puto. Cum his faciunt versio vetus syriaca Peschito dicta saec. II vel IH et qui ea

usi sunt Patres , ne non versiones arabicae . persicae ex ea factae Ex prioribus in Evangeliis nulla typis expressa es Erpentanae enim editionis textus, qui nocab eo editionis o natiae, nec ab eo plurimorum codicum, velut regiorum a .ar AEv. St. Joannis et a A quatuor Evangelia cnm praelationibus et canonibus Eusebii atque Coisi. 7 v. cum versione syriaca antiqua continentis, ex diversis libris eo satus videtur. -- Textus autem versionis, quam in codice re a B legimus ab Abu

AImavahob Iacu filio Neamae, filio Petri, filii Abi Algaith Dabsensis, maronita, Alepino B compositae hanc eandem familiam sequitur Iis denique accenseri

quatuor haec Evangelia eleganter exarata ad confundendos Mahornmedanos elegantissimo exquisito et difficili atrio rabie eonscripta in re illic exigui sunt protii in capite libri leguntur protegomena, in quibus do instituti ratione agit auctor et singulis va

geliis praemissa est praefatio. Dispartita sunt in seeliones prout leguntur vespere mane et in missa in ecclesia athonea Narohi aTum ad calcim omnia voeabula vulgb ignota, quibus usus scierat, per alia vulgaria et Notissima explicantur. In nota his subiecta dicitur duo tantum huius editionis exemplaria reperiri nimirum hoc et alterum lepi. Austor enim mandaverat ut amicos conjuraverat, ne alia tr-sseribea e facerea exempla-

50쪽

debent versio Friaco-pbiloxeniana genuina vine VI, Cyrillus Hieros. Theodoret Hevchius Hieros. Constantinopolitanum textum exhibent: A. Griesb. E. Basil B VI, at saec. I mutilus a Wetstento collatus. F. olim Boreeli colla lus tantummodo usque ad Luc. X. mutilus.

Codd. Coistinian. m. iis GL 35hinec XI, 'oo Gr 38 ei Bibliothecae quam dicunt Armamentarii se Grie,b. 45 sae XII scripti et Evangelia

obntinentes.

ria. Obiit Alepi anno Dornin . a. quinquagenario major j Prosegomena, notam sui subjectam ac specimen quoddam huius ursionis, si eruditis placuerit publio iuris

faetemus.