Responsiones aliquorum casuum moralium spectantium praecipue ad personas regulares, ac etiam seculares. Datæ à fr. Laurentio de Portel, ordinis P.N. Francisci de Obseruantia, prouinciæ Algarbiorum in Portugallia ..

181쪽

batissk, patet ex g. me ibidem, ubi Papa dicit, quod si

electio fuerit inuenta canonica,confirmetur:haec vero electio officialium, ut diximus, non est canonica.

8 Probata sic conclusione quoad utramque partem sigillatim. In communi probo, quod ista recusatio Prouincialis quoad visitationem, & praesidentiam in electione, facienda sit cum magna causa, & ut verius di-Cam , nunquam est facienda, maxime si Prouincialis offerat parti oppositae, ut eligat testes ad libitum. Pro- bo primo,quia ut suppono certissimum ) Prouincialis tanquam Prariatas habet votum in electione Abbatis.fe, Scossicialium pro conuentu Monialium , ut alibi probaui,& praxis obseruat:cum ergo , si ille reculetur ab electione facienda, consecutive priuetur suffragio quod ferre poterat in dicta electione , sequitur quod debet interuenire magna causa,& iuridice probata, ut 'ille debeat pro recusato haberi, & pro priuato ad suffragandum in tali electione. Et haec causa ad illum priuandum ne assistat in electione Monialium, non deberesse qualis qualis, ut tenet Nauar. tom. 3 uoram opemm. in expositione capitis cum contingat.in decimo casu nurulitatis, numeri et .sed debet esse caula grauissima,& probatissima:maxime in causis Montalium, quae cum se minae sint auidius appetunt, dc vehementius instant,& hoc siepe sine fundamento, ut experientia testatur. Vltimo id videtur probari, quoad utramque partem, quod videlicet, si Prouincialis in electione allocietur testibus non suspectis, dc a parte querelante accepta tis , non possit tunc recusari, quia abstulit gravamen,& suspicionem. Probatur hoc inquam exc i p. supra Citato cum Ces sme de apsellatione , cuius casus talis fuit. Quidam iudex,in processu sententiae dixit certum quid, vel comminatus est se rem certam mandatu

182쪽

i64 PRIMA PAR s. CAsus XXI.

rum,de quo pars appellauit sentiens se grauatam a sutura comminatione. Iudex audita appellatio no dictu nixetractauit, & grauamen suspectit iii sustulit: Consultus Papa respondit , quod iudex in causa procederet, non obstante appellatione, quoniam iam iudex abstulerat impedimentum, propter quod fuerat ab illo appellatum Idem omnino potest applicari in nostro calurecusationis ne Praelatus assistat in ista elemone. Fuit recusetus eo quod timeretur,ne ille in elogione laedere posset partem recusilitem. Si Praelatus adducat duos' testes benevolos, & electos ab ipsi parte querelante. iam sustulit grauamen,& suspicionem , iuxta supradicta, & proinde poterit procedere, & praesidere in electione. I9 Adhuc instas. Prouincialis in ista electione de mo- Te, ante electionem prius vilitat Conuentum: & in ista visitatione poterit subornare singulas Moniales ne dent, vel dent suffragium pro tali: tu haec laesio est iam notabilis, & irreparabilis ; Sc proinde est causa recusationis. Respondeo primo,quidquid de hoc sit, prouincialem non posse recusari quin visitet in communi, ut satis manet probatum in prima conclusione: per acci-dpias vero est quod affert haec instantia. Secundo dico quod quando haec instantia valeret, tunc prouincialis faciat electionem non praemissa visitatione,cum testibus non suspectis, & sic non poterit recusari ob hanc instantiam. I o Quaeris: an si non obstantibus tot, ac tam claris probationibus,obtineri non possit, ut Ρrouincialis recusatus assistat electioni Abbatissae cum duobus testibus a parte recusante acceptatis: possit Praelatus recusatus delegare causam alteri cui voluerit, ut visitet, Massistat electionit panorm. super cap. . eciali de appellat.

183쪽

PRIMA PAR s. CAs Vs XXI. Is s

pellat. remittens se ad id quod iam dixerat in capsi quis

contra clericam de foro compet. tenet quod iudex ordinarius si recusetur poterit committere causam cui voluerit,etiam sine consensu recusatoris:cui fauet ius

ciuile in Authentica , si non contingit Cod. de iud. δίBartol.in I. I. F. apud eum a quo appellatur: ubi dicitur quod iudex recusatus non ex toto remouetur, sed illi datur adiunctus Haec Panorm.& quidem quod attinet ad citatas leges,& Bariolum, libenter concedo pro nostro casu facere, quod scilicet Prouincialis recusatus non ex toto remouetur ab assistentia in electione , sed iuxta citatas leges illi dabitur adiunctus ; quod coinci dit cum iam dicto a nobis in praecedentibus non posse scilicet Prouinciale recusari ab electione , si dicat par ii recusanti. ut eligat pro te duos testes propitios : hoe enim est dari Prouinciali recusato adiunctum iuxta citatas leges. Quod vero attinet ad dictu in Panormitani dicentis iudicem recusatum polle committere causam

cui voluerit: De hoc multum dubito , & credo quod non possit. Nam si hoc post et, sequeretur poste illum causam committere alicui suo amicissimo, & sibi pecomnia obsequuturo, quem proinde pars recusans ma tori iure poterit recusare. Ac proinde dico quod si electionem alteri velit committere id debet facere de consensu partis recusantis, ne postea noua reculatio

fiat circa delegatum, si ipse etiam displiceat rectisvitia Huius opinionis est expresse glosia in dicto cap. cuni speciali. insne ea . Vbi sic dicit: Iudex recusatus negotium committat personae idonea de assensu ri castoris ne . illum valeat pollea recusare. Et est haec doctrina consoriam is textui illius capituli: ubi vides quod iudex recuti tus de alsensu recusatoris potest causam alteri com

184쪽

videas quam merito supra dixerim non posse recusari Prouincialem in electione, in qua nec debet sententiam ferre,nec testes examinare, & debet habere duos testes contra se a parte recusante praesentatos,

CASUS XXII.

ne quodam Praelato audiente reum solum verbo tento : o de subdito appe

lante ea rim de causa. QVidam Praelatus certie Religionis caepit visitare Conuentum suae prouinciae s fuit hic casus alius

Q praecedente prius ad id conuocatus fratribus capitulariter, illisque mandans sub censuris, ut visitarent. Prior dicti Conuentus tacuit, visitationi consensita mo& ipse visitauit coram superiore , proponens quae hambebat. Post aliquot dies visitator vocato Priori Conventus illi verbaliter sine scripto proposuit certas culpas, iubens yt ad illas responderet. Prior respondit, aCpetiit culpas sibi dari in scriptis,ut pollici commode se defendere. Visitator recusauit date in seripto. Prior hoc denegato, noluit respondere, & posuit recusati nem ipsi Visitatori. Quam recusationem Visitator fri- Bolam iudicans,ac reiiciens, Priorem siuspendit ab officio, nolens committere recusationem arbitris, qui illam iudicarent, sicut Prior petebat:& ab his omnibus dictus Prior appellauit. Et declaratur,quod in ista Re-ugione obseruatur sequens statutum , 1eu mandatumiui Generalis. Rem , atque delinquins adducens risit --umsuperior suum,corm auob si, vel iribus I tribu

185쪽

grauiorabiu rationes adducet, cur reuereatur iudiculm sui

seuperioris, 2 de prauo eius assedi, picetur. PIis positis. Quassitum est primo. Si potuit iste visitator recusari in materia visitationis ab ipso Priore3 Secundo, an dato quod recusari potuerit, suerit recusatus in tempore debito postquam iam visitauerat I Ad primum quaesitum dico,quod non potuit Visitator recusari ut suspectus ab ipsis Priore in principio visitationis generalis , quando Visitator proposuit in

capitulo se velle visitare ex ossicio in communi. Haec probatur clare ex dictis in casu 2I. praecedente, Vbi probauimus ex decreto Apostolico, & aliis multis ristionibus , non posse Pra latum recusari in visitatione generali, quam facit ex ossicio. Et quia Prauatus, de

quo quaeritur, siue Priori in hoc non excessit, sed paruit Praelato in communi visitanti, de hoc quaesito nil amplius dico. a Ad secundum quaesitum dico, hunc Priorem re cusantem Visitatorem post generalem inquisitionem

sibi exhibentem capitula culparum cum animo puniendi , potuisse licite, ac iuste tunc recusare Visitat rem, vel ab illo appellare, nonobstante quod tacuerit, consenserit illum visitare. Probatur hoc respon-1 iura clare ex dictis in casu praecedente 2I .a num. F .Vbi diximus Ussitatorem in visitatione generali non posse inquirere de aliquo in particulari, nec per testes ibi reinceptos posse aliquem puniri, ut diximus in alio casu cum Nauar. hi Robr.de iudiciis: Cum ergo in vilitat; ne generali ,Visitator nihil ageret in particulari contra

Priorem, eius tunc taciturnitas, Sc consensus in visita . tione generali,non potuit illi nocere,quin postea recum

saret, vel appellaret valide in secunda visitatione sp siali. quando Uilitatos in particulari illum vocavit, A

186쪽

culparum capitula dedit ut responderet. Neque lin cnostia hic responsito pugnat cum dicto a nobis supra cito i 8.uum. I.6 sqq. ubi diximus Praelatum localem, de quo ibi, non potuiste appellare a Prouinciali postquam consentit illum visitate suum CC nuentum. Casus enim ille valde fuit disiimilis nam ibi Prassatus localis non solum contensit in visitatione generali, sed etiam illa transacta, cum Prauatus iam procederet in particulari contra illum Pra latum localem, dans illi capitula culparum,ille acceptauit:& deinde post capitula acceptata , idem Prasatus localis recurrit ad Pro-u iacialem, petens tempus longius ad relpondendum capitulis ; per quae duo posteriora clare consensit in Prouincialem specialiter inquirentem , vel agentem contra Pro latum localem, de per haec duo Praelatus localis renunciauit clare causis recusationis modo a nobis ibi dicto At in hoc nostro casu Prior iste, de quo agitur, post visiitationem generalem, ubi primum sensit Visitatorem contra se agere in particulari per exhibitionem articulorum culparum, reclamauit, eu recusauit in tempore debito, si causam habebat iustam re-eusandi, de quo statim dico. 3 Et antequam ulterius procedam , volo hoc semel supponere, Sc explicare , videlicet, potius hunc Pri rem debuille. appellare iuxta informationem, quam recusare. Dissert enim valde appellatio, S: recusatio in rigore loquendo. Nam appellatio non fit nisi a grauanaine iam illato a iudice in processu causar,vel a graua

mine comminato a iudice,ut communiter tradunt Iu

i istae , sic sundatur appellatio in laesione clara facta iam, vel comminata. Recusatio vero iudicis fundatur tu sti auumptione clara,quod iudex in processu poterit lard ere, vel ob inimicitiam antiquam, vel ob consangu inita-

187쪽

guinitatem, vel amicitiam quam habet cum meo adinuersario,& similibus caulis recusationis. Itaque valde disserunt inter se appellatio, &recusatio iudicis, ad quam accedit exceptio posita contra testem. Quod ap- ' plicando ad intentum, lico hunc Priore, contra suum Vistatorem nolentem dare capitula culparum in scriptis, & nolentem iudicare causas recusationis iuxta

ordinis statutum, rectius facturum suille si appellareta dicto Uisitatore ob gravamen sibi de faeto illatum, in non exhibendis culpis per scriptum , & in non seruando statutum ordinis, quam dicendo, recuso Visitatorem: trecenim recusatio supponit interuentionem inimicitiae antiquae , vel similes causas ante existentes ad recusandum: illa vero duo quae diximus,nolle dare notitiam culparum per scriptum, S omittere formam

sui statuti, erant gravamina actu illata, & proinde m teria appellationis si fuerunt sufficientia, de quo statim) & non erant proprie materia recusationis, si iuridice loquendum sit. Et per haec satis respontum vide batur ad duo tantum quaesita proposita ita informatione. Quia tamen ex informatione multa alia dubia nast Cunt tir, dc quotidiana, quorum resolutio sorte iuvabit

aliquando: ex tenuitate mei ingenii, ex proposita informatione colligo,& dico sequentia. 4 Ex primo quod attinet ad capitula culparum exhibita Priori sine scripto, credo id valide potuiste facere Visitatorem, si alias Prior ore tenus se pollet valide, δίcommode defendere Probo primam partem, s supponendo quod isti Religio ii non tenentur ad apices i uriHNam exhibere reo, maxime Regulari, capitula culparum in scripto, non est de substantia iuris Probo ex ca- 'pite stu, liter oe quando. de ac siit. il. 2. ubi Papa tradit formam citandi, dc audiendi reuui: non dicit quod illi

188쪽

dentur culpae, & nomina testium per scriptum, solum crata. Quod haec sint reo exponenda, ct explicanda. At exponere , & explicare, susscienter fit ore tenus, sine 1cripto. Facit quod Papa addit in fine proxime citati capituli , videlicet quod forma ibi data pro audiendo reo, non sit vique quaque seruanda in processu Religio lorum: unde licet in praedicto capite implicite contineretur , quod culparum capitula danda est ent reo perscriptum, adhuc Praelati Regulares videntur ab hac

obligatione liberi, per id quod proxime diximus ex Mne citati cap. Ρrobo 2. ex his quae tradit glossa supercaput Cordi Eobis est.de appellat.in 6.in De bi ait regulariter , scripturam non esse de substantia rei gestae, nisi quando lex specificat ut res fiat per scriptum: nam

scriptura non est thuenta nisi ut res de memoria non pereat. Citat glosia ad hoc ita Ilim. Cod.de paci Sc l contrahitur. 1. depignor. Cum ergo citato capite qualiter, O quando,ubi traditur forma audiendi reum, non dicatur ut audiatur per scripturam, alias possit commode audiri verbaliter : sequitur polle praelatum verbaliter tantum reum Religiosum audire. Dixi, si absque culpis datis in scripto possit se commode defendere. Nam

si capitula culparum estent inulta,quae facile memori- iter retineri non postent , vel ellent dubie proposita, ut posset Praelatus postea arguere, responsionem non dari in forma: tunc teneretur Pra latus per scriptum culparum Capitula exhibere, quia hoc pertinet ex substantia ad commodam defensionum rei,cui etiam Religioso danda sitiat omnia quae, pertinent ad substantiam propriae defensionis, sicut dictat lumes naturale : Oc denegata tunc culparum exhibitione per scri- plum,posset a V istatore appellari, quia gravamen fecit in re notabili rei tinente ad comimodam defensi

189쪽

nem. Quod adhuc confirmo ex iis quae tradit glossa ad citatum cap.Cordi nobis est,Vbi citat cap. Saluberrimum. I. quae t. 7. ubi dicitur scripturam in appellatione ideosuisse inuentam, ut obvietur appellanti si postea varia-xe velit. Idem ego applico in hoc casu: Si pra latus ore

tenus tantum reo exhiberet multa εapitula eulparum, S aliqua confusa,necessaria omnino esset scriptura, ne Praelatus, vel reus postea variarent. Secus, si una tantum culpa, eaque clara exhiberetur : tunc enim credo

ore tenus id poste fieri, iuxta praedicta in principio

huius num. q.

1 Quod attinet ad aliud in insormatione propositum, videlicet quod Visitator reiecit appellationem, seu potius recusationem Priori 9 tanquam friuolam, eaque nonobstante,processerit,& ab osticio suspenderit: dico id facere potuisse, si recusatio erat frivola. Est communis Iuristarum,& recepta in praxi,& clare colligitur ex cap .cumpeciali de appellat. ubi Papa solum iubet dari arbitros pro examinanda causa recti sationis iudicis, quando causa est iusta;ibi in textu. Causam insae fusticionis assignei.Si ergo recusatio non fuerit iusta, sed iniusta, & friuola, seu nulla, non tenetur iudex illi deferre , nec arbitros eligere iuxta formam ibi traditam. Circa quod noto primo, ex margine paruo ibi posito ad latus glossae communis et . iustae, quod si clare constat recusitionem esse iniustam contra ius, vel friuolam, & inutilem, tunc iudicem poste illam per se reb- . Cere non vocatis arbitris : probat ibi glossa ex cap cum olim. de causa posses & citat Innocentium, Hosti ensem,

dc Ioan. Andr. Secundo noto, quod cum causa recusationis est dubia, an sit iusta, vel friuola ; tunc iudex tenetur abstinere,& vocare arbitros, qui illam iudicent, Iuxta formam traditam in citato cap .cum steriali.Sratu

190쪽

tum vero istius Religionis citatum in informatione' circa modum iudicandae recusationis praelato porre istae coram duobus lenibus, cum nihil nouum contineat praeter tu S commune citatum. Eodem modo debet, ac debuit tunc exponi, sicut dixi proxime in hoc mim. F. de recusatione clare iusta, vel clare in i usta, vel friuola. Et pro maiori adhuc notitia istius rei quotidie

contingentis, noto ex Rodrig.lom. I. qua)f. 8. ara. 13. in

principio, illam appellationem dici friuolam, quae ponitur sine iussa causa, videlicet quando reculans noe stgrauatus iniuste: vel quando est vana & inutilis, ita ut non possit sortiri effectum ; quod licet ibi dicat de appellatione , potest tamen applicari ad recusationem, quod scilicet erit friuola, quando recusans sine ullo fundamento timet procellum iudicis, vel timet friuOle,vel inaniter, vel iniuste ; & proinde tunc iudex per se solum poteit ieijcere. 6 Potest etiam quaeri, an de essentia recusationis sit, quod ponatur in scripto , vel quod exprimatur causa recusationis Θ Dico primo, non esse de essentia illius,ut recusans id faciat per scriptum : nam in citato capite emti. ubi traditur firima recusationis, non dicitur quod fiat per scriptum, lotum dicitur, quod coram Iu- periore asi ignet causas suspicionis , quod verbo tenus fieri potest: cumque ibi textus non requirat scriptu

ram, neque nos debemus requirere. Addo tamen de substantia recusationis omnino esse , ut recus InS cora iudice recusato assignet causas recusationis. Probo eL .ficaciter, nam cum lex tradit formam substantialem . seruandam in aliquo actu, si illa forma non seruetur, corruit actus, ut tradunt communiter Doctores, maxime MareZ lib. s.de legibus toto ci7. 3 s.citans inultos: At in citato cap. cum traditur forma recusationis ,& requiritur