장음표시 사용
211쪽
media illa petentem,& machinationem intentantem. Ultra illarum testimonium, probata sunt alia indicia non leuia pro eadem machinatione.Ex quo casu multae sunt quaestiones exortar, quarum resolutio potest iuuare ad alios casus quotidianos. Prima quaestio est: An mulieres possint admitti ad testimonium iuridicum, maxime contra Clericum,
vel Religiosumὶ & quando sunt complices, ut hie
Secunda. An ista machinatio fuerit conatus ad cri. men, quem leges dicunt esse etiam puniendum; maxime cum media applicata noo fuerint in se venenosa, neque venefica,sed solum putative. Tertio. Que poena danda sit machinanti mortem contra Praelatum. Quarto. Quae poena imponatur a iure consulenti
Qiynta. An Religioso in crimine grauissimo, quale hoc fuit, danda sint nomini testium, & dandus sit Advocatus siecularis , si illum petierit.
1 Antequam ad quaestiones respondeam, pro claritate criminis, praemitto istatri machinationem, has Omnes circunstantias inuoluere. Primo, homicidii, ut Patet. Secundo, acrilegij Tertio,iaeta Majestatis. Nana machinari mortem contra Episcopum, vel aequi ualen- . tem Praelatum, reputatur lati a Majestas, teste Baiardo, comment.ad Iulium Clarum.veri Lava MajestaS. num. I 2. Ec innuit Iulius Clarus eootverb.Laesa Majestas. & Ber-Hard. Dias in sua praxiarim. cap. Ii 9. Quarto, fuit Crimen ex illis quae iura vocant crimen exceptum. Quinto fuit crimen proditionis per venenum factum in oc-Caleo , quod proinde requirit minorem probationem.
Consonat quod dicit Umbertus in praLI. Inauisitorum.
212쪽
et aer.Crimina. ubi se censens crimina excepta, numerat
pliatu crimen perduellioins: perduellis vero est, qui cli inimicus Reipublicς,vel Princ ipis,teste Calepini verbo Perduelli .
a Vod attinet ad primam quaestionem , videtur orimo quod foemina non possit este testis iiii, adicio,etiam neque contra stacularem,maxime in cri. inaltibus.Habetur expreste in cap. e Vulierem 3 3. H.
s .ubi de illa dicit ur, quod nec docere potest, nec testis sile. Et glossi ibi Decb. Nec testis, exprimit in terminis, quod in criminalibus non potest este testis contra cle-xicum. Et in particulari, quod non potuerit elle testis ill4 quae dedit illa duo remedia putata venefica, con- ista ob duo impedimenta: tum quia si venefica erant, hon poterat' esse testis , quia erat infamis: tum quia erat iam socia criminis per data remedia,& complices criminis non sunt testes in iure : tum denique quia il-Ia ni alter allegiuit turpitudinem suam , id est, seum malesicium putatum dando illa duo remedia ; constat vero ex cap .inter dilectos.de donat. quod allegans turpitudinem suam id est peccatum) non auditur. 1. princi- . paliter probatur in genere, nam cecularis non potest occul te Chricu,n,ut habetur expresse in cap. Ipsi; Apostolis. apiis i. 7. & ibidem dicitur, quod neque contra Clericum ferre potest testimonium,qui non est Clericus : ubi glossa etin. Ordinis, explicat quod praecipue in criminalibus non pollunt saeculares elle testes contra Clericum. Multo ergo minus potuerunt eise testes foeminae iaculares contra Clericum & Religiosum. Et idem habetur citata causa,& quaest cap. teses. mox se quenti,
213쪽
quenti,ubi dicitur quod seculares non possunt elle testes contra Clericum.
3 His nonobstantibus dico,quod foemina potest esse
testis in causa criminali , maxime si crimen iit atroci Llimum, Se desint alii testes. Haec deducitur clare ex multis textibus utriusque turis. Et imprimis probatur Clare ex cap. quoniam aliqua. de test. er arrest. ubi Papa iubet recipi testimonium quarumdam mulierum c5tra quendam Clericum, de quo dicebatur, quod illis peccauerit. Vbi glossa multa dicit, maxime verbo
Mulieres. ubi citat alios textus. Idem habetur in cap. tam litteris. eodem ti .ubi foemina admittitur testis contra personam Ecclesiasticam Et quod in crimine graui& excepto,quale fuit istud,admittatur testis etiam scemina malae famae ,habetur in cap.r aula.desimo i licete ni inibi solum dicatur de admissione in accusatione, idem iudicium est de testificatione, sicut Doetores dicunt cum textu supra citato ipsi Apostoli a quaest. I. Ideliabetur in decreto cap ex eo. ubi etiam admittuntur in testes mulieres malae famae in crimine excepto, quale fuit istud. Idem habetur ex capse testes 4.qu0.3. f. Lege Iulia ubi dicitur quod mulieres malae vittae,& meretrices non possint elle testes: ergo a contrario sensu , Mcum exceptio firmet regulam, & ibi excipiantur a testimonio solum meretrices,& quae sunt malar vitae: illae quae tales non fuerint: poterunt este testes, Vltra praedictos textus extat praxis recepta, qua passim keminae recipiuntur testes in causis criminalibus. Et ideo
hanc sententiam tenet Antonius Goi,neZ tom. s. variar. OP. I 2. & Iuliuς Clarus in praes . crimin. q aest.2 τ. Et Salredo in pratiel. crimin. cap. I 2 8. per totum. Et clarius tenet Rodrig. tomo . sum. Cap. I S O. urem. D. P
214쪽
inarum contestium non susticere ad plenam probationem, J cut susticiunt duo viri, praeter hos, quod Qerninae etiam in criminalibus possint elle testes tenet Farinac.tom de consiliis c myιL ;6.fel. I col. 2. dc licet consilium sit alterius Doctoris, approbatur tamen avarinacio : & citat ibi unam legem.& Gomeg, & Michaelem Crass.& Iulium Clar. Ulti ino accedit Maain is Detrio in suis disquisit. Magiae. lib. s. quaest. I 3. ubi expresse ait foeminas in criminalibus posse admitti in
testes; Sc idem tenet Deirius eodem lib. quaest. o. magi favens,licet ibi g. Ad condemnationem,dicat testimo- ritum duarum steminarum non susticere ad condem nationem , nisi alia conetur rant adminicula, & indi- Cia. Et in hoc casu concurrerunt quatuor foeminae, &alia non leuia indicia. Probatur etiam ratione, quod
mulier possit esse testis in criminalibus: Nam alias
multa crimina manerent impunita, contra mentem legum,& contra bonum commune declaratur, Ut si V.
gratia, inter solas Moniales delictum atrox fieret: vel etiam inter solas mulieres iaculares crimen committeretur, tale crimen impunitum maneret, si mulieres non possent elle testes in criminalibus; quod non est admittendum. Et iterum aduerto ex Deirio proxime citato,nam licet ille dicat citata qu '. I; . testimoniumdparum mulierum non facere plenam probati OnCm,nili concurrant alia adminicula, tamen cyrast. O. elusi
dem lib. s .impugnat dictum B ins seldij dicentis,trium
Vel quatuor mulierum testimonium exigi pro testimonio unius viri: dc remittit se ad dictuin in citata V . Ι 3.
4 Quoad id vero quod tangit eadem quaestio prima an illa mulier quae suit consulta de veneno, Vel venalicio,de proinde socia criminis, possit elle testis: Respondeos
215쪽
spondeo, quod testimonium soci; criminis recipiendum est, maxime quando cIimen est atrox, sue exceptuita, quale hoc fuit. Ita expreste tenet Iulius Clara
in praxi criminali quaest. et i sqq. licet ibi dicat
non esse unum socium plenum testem, imo nequὰ duos socios facere unum testem : iuuant tamen quasi iudicium.Et in cap.veuerabilisfrater de test.cogendis. Iabet Papa ut cogantur testimonium ferre quidam comisplices cuiusdam coniurationis, qui iurauerant se non publicaturos coniurationem contra Episcopula, & iu- het Papa,ut absoluantur a iuramento, Sc postea reci piantur in testes licti complices' fuerint. Facis aete- rea in hoc casu mortis per venenum, ac veneficiunaiqtentatae, quod in illo potuerit esse testis mulie socia criminis,& alias infamis,nam istud crimen fuit atrocvt patet,& fuit crimen proditionis, factum in occules inscio innocente ,& subditi contra Pra laturn ut patet: At lex Lusitana lib. 1 .Ordin.rit.3τ. 3. 3. concedit quId in suntli delicto proditionis possint recipi testes aliis inhabiles.Denique quod socii criminis sint recipienda in testes , quamuis allorum testimonitim non impionum,sed aliquid coadiuuet , tenet Pentia i quisitori m .po t. omment.6 I. alias so. in fine in Appendice ad E meticum;&alij multi.Vide etiam illumfol. 6os. in f ne,ctsel co .s His positis ad primum argumentum in oppostuA dicendum est,textum illius capitis , mulierem, citatum 'RAn facere legem Ecclesiae, quia non est dictum, ver decretum alicuius Papae, sed est dictum D, Augustini ibi insertum a Gratiano compilatore decreti: dicta vero D.Augustini non faciunt legem obligantem in E clesia: Idque praecipue, quia post D. Augustinum e. rvit multi textus canonici,praxis,& Doctores citati in
216쪽
m. 3. per quae constat taminas posse esse testes. Aciconfirmationem patet etiam cx dictis sceminam illam potuisto recipi in testem,quamuis esset se,cia criuinis, ut patet praecipue ex capitulo citato suoniam aliquo. e test. & ex citatis in num. q. proxime praecedente: Sc licet fuerit infamis etiam illius dictum co)dii uuat cum hoc crimen sit atrCY,& exceptum, in quo proinde possent recipi testes infames,ut patet ex lege Lusitana proxime citata lib. s. tit. 37. & tenet Reperi. Inclyhisi io-roon ter restis.' infamis non potest tale testis:ubi exci-Fit, ac dicit poste infamem esse testem in crimitiibus
exceptis, quale hoc suit, videlicet sacrilegij intentati, S perdueitionis, citat Speculatorem, S Bartolum: ct idem habetur eb presse in cap. 2 on dιbet. de test. 9attestat. Ad secundum argumentum,dicendum est ominnes illos textus citatos dicentcs non poste siecularem testificari contra Clericum, esse antiquatOS percon trarium usum, imo per multos alios textus tum supra citatos, tum contentos in decretalibus, per quos praxis obseruat in causis criminalibus recipi testes secularcs contra Clericos. Nam Epitcopi in tuis visitationibus ordinariis, ex testimonio secularium puniune Clericos Ilipatos in variis delictis. Et in particulari, quod Praelati regulares in causis Religiosorum, etiam criminalibus possuat recipere testes sarculares, tenet,
ac probat expreste I Odrig.rom. I. u. . 28 .an. 3. in sile: alias crimina facta a Religiosis eaetra Conuentum coram solis secularibus, manςrent impunita, cum solos seculares testes habeant : quod non est dicendum, cum talia crimina Relietiolorum excra Conuentum
commitIa magis icandalo in sint , & priande magis punienda.
217쪽
s Vod attinet ad secundum quaesitum, an sesim et ista machinatio Dista merdo exposito iri Informatione, fuerit culpabilis ,& punienda λδ quod non fuerit culpabilis , nec punienda videtur probari,
quia quando iura dicunt puniendum esse conatum ad crimen,etiam non secuto ei sectu,id intelligunt,quando usi sunt aliquo medio instrumento vere apto adeatisandum effectum, & tale instrumentum adhibuerunt essectu per accidens non secuto. At in hoc casti. media adhibita ad mortis maehinationem non erant Venenata , nec venefica voluit occidere , ut dicitur irrin rinatione ergo non fuit conatus culpabilis de quo Dodiores loquuntur esse puniendum. Exemplum iu-mi potest ex ordinationibus huius Regni Porciigallie, lib. 3 ait. 3J. . t. CT 3. Er A. Vbi loquens de hoc conatu, ponit exertapium,si quis venenum exhibitit,& ex sun pto veneno mors secuta no fuit. Item siquis emisit sitam, vel scopletuin ad occidendum,etiamsi non occidat , damnetur ut ibi, ubi requirit verum vCnCNum,' i& veram figittat , quorum neutrum in hoc casu in
Pro solutione, claritatis gratia suppono primo, quod ex duobus mediis a venefica adhibitis .unum citoxe,sicut illa dixit,non erat venenosum;sed illa dixit esse,& fore venenosum, & reus illud adhibuit in loco, in quo illa dixit foro apponendum. Aliad remedium:
a venefica inculcatum,& per reum istum operandum, 'it clare veneficulta, idest superstitiosum, quale venem
sicce solent adhibere ad similes vcneficos effectus:& ille fecitex se quod venefica dixit: sed illa postea poeni hens facti, dixit noluiise tale instrumentum applicare
218쪽
ad effectum: sed per illum nota stetit, quin sequeretur
effectus. Praemitto secundo opinionem este inter Do- stores,an conatus ad crimen , siue affectus ad crimen, effectu non secuto,sit puniendus poena ordinaria, ac si effectus sequeretur, quasso delinquetjs ex se fecit omnia ordinaria ad talem finem, per accidens non secutum. Et breuitatis gratia, dico Iemelse sub opinione: alij enim dicunt plectendum elle podna ordinaria: alij veru mitius loque hi es, id negant: sed dicunt plectendum cste pocnaarbitraria. Casum resoluit Iulius Clarus in praxi crim.quae . 92. dicens quod in delictis atrocissimis quale est hoc conatus ad crimen , non sec It Oenectu , quando per delinquentem non stetit, puniri poena ordinaria:& ponit exempla quae contigerunt infacu contingentia in Italia circa porrectionem Venenielsectu non secuto. Sed illis casibus non obstantibus ipie ait non elle puniendum talem con tum poena ordinaria', quidquid aliqui Doctores oppositum dicant: iod poena arbitraria , idque dummodo δε linquens deuenerit ad actuna proximum maleficio : dc de hoc est, questio in nostro casu an iste reus per haec media adhibita de se inutilia ad mortem, sed talia putata ex suae itimatione, leuenerit ad actum proximum maleficij, illiusque conatus puniendus sit tanquam culpabilis, di legibus contrarius. Quarto praemitto cum Theologis maxime D. Tho m. quodlib. 8 .art. I sia ex Gersone quem citat,& sequitur Nauar.ad capsi quis autem num. 66.RCginald .lom. I.lib. I 8s.& aliis, quod PCccatum cxternum, seu actus externus malus sumietotam suam malitiam ab actu interno,& malitia interna. Et praeterea, quod id quod aliquis facit cum conscientia erronea est eiusdemmct speciei cum illo peccato quod iple intendebat facere. Exempli gratia ; putauit
219쪽
tauit quis hanc mulierem,ad quam accedit esse coniugatain , cum reuera non esset .iste talis fecit peccatum adulteraj , quod intentabat. Secundo , percussi hunc hominem quem putabam clericum, cum reuera non esset; feci peccatum sacrilegii mentalis , licet excommunicationem non incurrerim. Nam licet a parte revopus quod facio non sit talis speciei in se: animus quo illud facio ponit illud in tali sipecie a me intentata, dc cogitata sic est peccatum illius speciei a me intente& cogitatae. 8 Hoc posito, censeo praedictum conatum, etiam cum talibus mediis de se nullis , este culpabilem , dc proinde punibilem. Pendet probatio istius conclusionis ex illo puncto,an poena imposita a lege alicui actui incurratur per actum nullum ex se factum contra ilialam legem exemplastatim hoc.declarabunt. Trachanthoc punctum Suare Z tom.de legib.lib. s.cap. 34. O lib. 6. p. .ct SancheZ lib. 3.de Icatri dissint. 2. a num. a. Scin particulari SuareZ citato loco prior Sc cap. 3 q. num. a . ponit haec verba: Et ratio lex de se prohibet illum actum externum ut procedentem a tali ani o agendi contra legem: ct soc totum ibi inuenitur: ergo poena se Zis comprehendit etiam sic operantem. Et infra nxm. s. agens de illo qui putabat se vendere rem prohibitam,vel facere venditionem nullam, cum tamen a parte rei non faceret: tractans si poenam incurrit contra male vendentes ponit haec verba:Si dici ex nihilo nibillis: P Onobstat,quia adlus nullus non est omnino nihil: Nam licet haratione venditionis,υgsit nudus, es tamen venditio intentata ex prauo animo profecta, ideoque merito Paeniri potest. or de facis punitur per talem legem. Sic ibi Suare Z,& consonant dicta a Sanche Z citata di l. 2. pro prima opinione cum multis pro illa citatis, licet iple aliam ibi se-
220쪽
quatur, quae in rigore non eiracuat hanc nostram fundatam in tam claris exemplis, & iuribus.
9 Quod ergo Religiosus de quo agitur, per istunt
actu in externum machinationis, de se alias nullum, incurrerit poetiam legis arbitrariam contra machinatores,et usque conatus per talem actuma ullum, fuerit
puni bilis , patet imprimis ex proxime dict4s a Suare Ein exemplo venditionis. Deinde probo clare exemplis,& textibii, tequentibus. Sit ei go primum e mplui seu probatio, id quod di adit glog .in capiteramque de donat. inter virum,&vdiorem,um b. repetere, ubi quaerit: si mulier nupta viro in facie Ecclesiae contini sit adulterium,& maritus illam accusans per sententiam, dotem ipsius obtinuit. Postea clare constitit,quod matriamonium inter utrumque Go utractum suerat nullumi propter impedimentum amnitatis dirimcns: an in tali casu pol set mulier dotem repetere,eo quod matrimonium ii ter illos praecedens fuerit nullum. Respondet glosia quod eo non obstante dotem amisit, quia illissint rio fuit adulterium committerc: & ait glolla ibi-de m , quod crimina secundum intentionem iudicantur, ereae corve procedunt,& ad hoc citat Ii 6. . L. CP 3 i. quae, i. 2 . cap. Iecbim,2 s. i syt.qui iniurias c. Quae omnia faciunt ad nostrum casum cum aliis ibi dictis aghilsa:Nam in hoc casu reus iste intendit mordem Prelati, sic de se sucit quod potuit, δί proinde secundu sua intentionem iudicandus cst. Secundum exemplum habetur in caep. a nobis. le ubi Papa mandat, Adeclarat,quod quidam Subdiaconus, qui matrimoni si contraxit Cum quadam vidua incurrit in poenam bigamiae, ne nos et ulteriores ordines secipere, vel in sa-1cepto ministrare: idque non obstante quod illius matrimonium luerit nullum propter unped inentum diis .